Sprawa T-396/09

Vereniging Milieudefensie

i Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht

przeciwko

Komisji Europejskiej

Środowisko naturalne – Rozporządzenie (WE) nr 1367/2006 – Obowiązek ochrony i poprawy jakości powietrza przez państwa członkowskie – Czasowe odstępstwo przyznane państwu członkowskiemu – Wniosek o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej – Odmowa – Środek o charakterze indywidualnym – Ważność – Konwencja z Aarhus

Streszczenie wyroku

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania wydania nakazu wobec instytucji – Niedopuszczalność

(art. 263 TFUE, 266 TFUE)

2.      Akty instytucji – Decyzja Komisji przyznająca czasowe odstępstwo państwu członkowskiemu – Akt o charakterze generalnym – Brak aktu administracyjnego mogącego stać się przedmiotem wniosku o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej na podstawie rozporządzenia nr 1367/2006

(rozporządzenie nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 2 ust. 1 lit. g), art. 10 ust. 1; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50, art. 22 ust. 4)

3.      Umowy międzynarodowe – Umowy Unii – Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus) – Skutki – Pierwszeństwo przed aktami wtórnego prawa Unii – Ocena ważności przepisu rozporządzenia nr 1367/2006 w świetle tej konwencji – Przesłanki

(art. 300 ust. 7 WE; konwencja z Aarhus; rozporządzenie nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady)

4.      Umowy międzynarodowe – Umowy Unii – Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus) – Ograniczenie przez przepis rozporządzenia nr 1367/2006 możliwości przeprowadzenia procedury odwoławczej jedynie do aktów o charakterze indywidualnym – Nieważność w świetle konwencji

(konwencja z Aarhus, art. 9 ust. 3; rozporządzenie nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 2 ust. 1 lit. g), art. 10 ust. 1)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 18)

2.      Decyzja Komisji przyznająca państwu członkowskiemu czasowe odstępstwo od obowiązków przewidzianych w dyrektywie 2008/50 w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy nie stanowi środka o charakterze indywidualnym i nie może zostać uznana za akt administracyjny w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. g) rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty. Decyzja ta nie może więc być przedmiotem wniosku o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej na podstawie art. 10 ust. 1 tego rozporządzenia.

W celu bowiem określenia charakteru aktu należy uwzględnić w pierwszej kolejności jego przedmiot i treść. Tak więc decyzja skierowana do państwa członkowskiego ma charakter generalny, jeżeli ma zastosowanie do obiektywnie określonych sytuacji i wywołuje skutki prawne w odniesieniu do kategorii podmiotów określonych w sposób generalny i abstrakcyjny.

Ponadto zawarte w tekście ograniczenia lub odstępstwa o charakterze tymczasowym lub o zasięgu terytorialnym stanowią integralną część całości przepisów, w których są sformułowane, i podzielają, o ile nie stanowią nadużycia władzy, ich ogólny charakter.

W końcu odstępstwa od reżimu ogólnego, którymi są decyzje zatwierdzające przyjęte przez Komisję na mocy przepisu dyrektywy, podzielają ogólny charakteru dyrektywy, gdyż są one skierowane w sposób abstrakcyjny do nieoznaczonych kategorii osób i mają zastosowanie do obiektywnie określonych sytuacji.

(por. pkt 26–28, 34, 41)

3.      Instytucje Unii są związane konwencją z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty, która ma pierwszeństwo przed aktami wtórnego prawa wspólnotowego. Wynika z tego, że ważność rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus do instytucji i organów Wspólnoty może być naruszona z powodu jego niezgodności z tą konwencją.

W przypadku gdy Wspólnota zamierzała wypełnić określone zobowiązanie podjęte w ramach umowy międzynarodowej albo gdy tak jak w niniejszej sprawie akt wyraźnie odwołuje się do konkretnych postanowień tej umowy, do sądu Unii należy skontrolowanie zgodności z prawem danego aktu w świetle postanowień tej umowy.

Sąd Unii powinien więc mieć możliwość dokonania kontroli zgodności z prawem rozporządzenia w świetle traktatu międzynarodowego bez konieczności uprzedniego badania, czy nie sprzeciwia się temu charakter ani systematyka tego traktatu i czy treść postanowień tego traktatu jest bezwarunkowa i dostatecznie jasna, jeżeli rozporządzenie to ma służyć wypełnieniu zobowiązania nałożonego w tym traktacie międzynarodowym na instytucje Unii.

(por. pkt 52–54)

4.      Artykuł 10 ust. 1 rozporządzenia nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty w zakresie, w jakim ogranicza pojęcie działań które mogą być kwestionowane, zawarte w art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus jedynie do aktów administracyjnych zdefiniowanych w art. 2 ust. 1 lit. g) tego rozporządzenia jako środki o charakterze indywidualnym, jest niezgodny z art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus.

(por. pkt 69)