WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)

z dnia 29 września 2011 r.

Sprawa F‑70/05

Harald Mische

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Powołanie – Laureat konkursu, który został ogłoszony przed wejściem w życie nowego regulaminu pracowniczego, lecz zakończył się po jego wejściu w życie – Zaszeregowanie do grupy na podstawie nowych, mniej korzystnych przepisów

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której H. Mische żąda, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 11 listopada 2004 r. w sprawie ustalenia jego zaszeregowania do grupy A*6 stopień 2, po drugie, przywrócenia mu wszystkich praw wynikających ze zgodnego z przepisami zaszeregowania, i po trzecie, przyznania odszkodowania.

Orzeczenie:      Skarga zostaje oddalona. Każda strona pokrywa własne koszty. Rada, interwenient, pokrywa własne koszty.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, art. 5 ust. 5, załącznik XIII, art. 12 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

2.      Urzędnicy – Status urzędnika – Warunki nabycia

(regulamin pracowniczy, art. 3)

3.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 2 ust. 1, art. 12 ust. 3; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 1 ust. 1; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

4.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 12 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

5.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 1 ust. 2, art. 12 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

6.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 5 ust. 4; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

7.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Powołanie do grupy zaszeregowania – Wprowadzenie nowej struktury zatrudnienia rozporządzeniem nr 723/2004 – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 12 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 723/2004)

1.      Pod rygorem całkowitego zablokowania procesu zmian prawa zasada równości nie może stanowić bariery dla swobody prawodawcy we wprowadzaniu do przepisów regulaminu pracowniczego w dowolnym momencie zmian, które uzna on za zgodne z interesem służby, w braku praw nabytych, choćby zmienione przepisy były mniej korzystne dla urzędników w porównaniu z dawnymi.

W związku z tym nie można skutecznie podnosić, że w art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego prawodawca powinien był uwzględnić ogłoszenie konkursów w celu ustalenia zasad zaszeregowania mających zastosowanie przy powoływaniu laureatów konkursów ogłoszonych przed dniem 1 maja 2004 r., kiedy to weszło w życie rozporządzenie nr 723/2004 zmieniające regulamin pracowniczy oraz warunki zatrudnienia innych pracowników, którzy jednak zostali umieszczeni na liście rezerwy kadrowej i zatrudnieni po tej dacie, ze względu na to, że takie ogłoszenie samo w sobie powoduje powstanie praw nabytych kandydatów w odniesieniu do kariery zawodowej.

Artykuł 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim definiuje nowe kryteria zaszeregowania do grupy obowiązujące przy zatrudnianiu laureatów konkursów ogłoszonych przed dniem 1 maja 2004 r., umieszczonych na listach odpowiednich kandydatów przed dniem 1 maja 2006 r. i zatrudnionych w okresie przypadającym między tymi dwiema datami, jest zgodny z zasadą, że w przypadku zmiany przepisów o charakterze generalnym, a w szczególności przepisów regulaminu pracowniczego, nowy przepis stosuje się bezpośrednio do przyszłych skutków takich sytuacji prawnych, które powstały – lecz nie ukonstytuowały się w pełni – pod rządami dawnego przepisu. Tymczasem prawo jest uważane za nabyte wyłącznie wówczas, gdy okoliczność powodująca jego powstanie zaistnieje przed zmianą przepisów. Zaszeregowania do grupy laureata konkursu otwartego nie można uznać za nabyte, dopóki względem zainteresowanego nie zostanie wydana prawidłowo sporządzona decyzja w sprawie powołania.

Podobnie, nie naruszając zasady równości, prawodawca mógł przyjąć datę zatrudnienia, o której zdecyduje organ powołujący, będącą obiektywnym kryterium niezależnym od woli prawodawcy, jako kryterium decydujące o zastosowaniu w danym przypadku zasad zaszeregowania z dawnego regulaminu pracowniczego lub zasad wprowadzonych reformą regulaminu. Taki sam wniosek odnosi się do art. 5 ust. 5 regulaminu pracowniczego, który wyraża zasadę równości.

(zob. pkt 63, 64, 67, 127, 128)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 178/80 Bellardi‑Ricci i in. przeciwko Komisji, 17 grudnia 1981 r., pkt 19; sprawa 9/81 Williams przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 6 października 1982 r., pkt 21; sprawa C‑496/08 P Angé Serrano i in. przeciwko Parlamentowi, 4 marca 2010 r., pkt 84

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑240/01 Cougnon przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 5 listopada 2003 r., pkt 70; sprawa T‑135/05 Campoli przeciwko Komisji, 29 listopada 2006 r., pkt 105; sprawa T‑93/03 Konidaris przeciwko Komisji, 11 lipca 2007 r., pkt 110; sprawa T‑58/05 Centeno Mediavilla i in. przeciwko Komisji, 11 lipca 2007 r., pkt 51, 53, 61, 81, 86, 113, 124

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑54/06 Davis i in. przeciwko Radzie, 19 czerwca 2007 r., pkt 81

2.      Zgodnie z art. 3 regulaminu pracowniczego powołanie na urzędnika wynika z konieczności z jednostronnego aktu administracji i dopiero po wydaniu dotyczącej go decyzji laureat konkursu może powoływać się na status urzędnika i w związku z tym żądać stosowania w stosunku do siebie przepisów regulaminu.

Tak więc, ponieważ laureaci konkursu znajdujący się na listach odpowiednich kandydatów jako tacy nie mają żadnego prawa nabytego do otrzymania powołania, lecz jedynie prawo do ubiegania się o powołanie, ich prawa do otrzymania zaszeregowania do określonej grupy tym bardziej nie można uznać za ukonstytuowane, dopóki nie zostanie względem nich wydana prawidłowo sporządzona decyzja w sprawie powołania.

(zob. pkt 65, 66)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Centeno Mediavilla i in. przeciwko Komisji, pkt 53–55

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑67/06 Lesniak przeciwko Komisji, 8 lipca 2010 r., pkt 106; sprawa F‑85/05 Sørensen przeciwko Komisji, 28 października 2010 r., pkt 92

3.      Z zasady, iż zgodność z prawem zaskarżonego aktu ocenia się w świetle stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili jego wydania, wynika, że zaszeregowanie laureata konkursu znajdującego się na liście rezerwy kadrowej i zatrudnionego po wejściu w życie rozporządzenia nr 723/2004 zmieniającego regulamin pracowniczy oraz warunki zatrudnienia innych pracowników można było zgodnie z prawem ustalić wyłącznie na podstawie obowiązujących wówczas kryteriów. Tymczasem te nowe kryteria w okresie przejściowym trwającym od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 30 kwietnia 2006 r. były określone w art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.

W tym względzie urzędnik nie może powoływać się na fakt, że grupy zaszeregowania sprzed reformy regulaminu pracowniczego istniały wciąż w okresie przejściowym, pod nowymi nazwami określonymi w art. 2 ust. 1 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego. Przepis ten rozumiany w świetle art. 1 ust. 1 warunków zatrudnienia innych pracowników miał bowiem jedynie na celu zmianę nazewnictwa w tym właśnie okresie grup zaszeregowania osób, które w dniu 30 kwietnia 2004 r. miały status urzędnika lub członka personelu tymczasowego i które zachowały swój status po tej dacie, nie miał zaś na celu utrzymania dawnych grup zaszeregowania pod nowymi nazwami dla osób nieznajdujących się w takiej sytuacji.

(zob. pkt 70, 71)

4.      Laureat konkursu zatrudniony po dniu 1 maja 2004 r., kiedy to weszło w życie rozporządzenie nr 723/2004 zmieniające regulamin pracowniczy oraz warunki zatrudnienia innych pracowników, nie może uważać się za ofiarę dyskryminacji względem laureatów konkursów podobnych do tego, który przeszedł, a którzy zostali zatrudnieni przed tym dniem, gdyż nie można uznać, że ci ostatni znajdują się w ten samej jak on sytuacji prawnej.

W tym względzie okoliczność, że dana instytucja mogła, z naruszeniem zasady niedyskryminacji, spowolnić przebieg konkursu w celu zatrudnienia w pierwszej kolejności laureatów innych konkursów we wcześniejszym terminie, nie może mieć wpływu na zgodność z prawem decyzji w sprawie zatrudnienia zainteresowanego. W istocie nawet gdyby założyć, że zatrudnienie mogło następować w ten sposób priorytetowo, przestrzeganie zasady równego traktowania urzędników należy pogodzić z przestrzeganiem zasady legalności, zgodnie z którą nikt nie może się powoływać we własnej sprawie na niezgodność z prawem, której dopuszczono się z korzyścią dla innej osoby.

(zob. pkt 72, 73)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Centeno Mediavilla i in. przeciwko Komisji, pkt 154, 155

5.      Z art. 1 ust. 2 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego w związku z art. 12 ust. 3 tego załącznika wynika, że wyrażenie „z naboru” zawarte w tym ostatnim przepisie ma precyzyjne znaczenie i że należy rozumieć je w ten sposób, iż określa urzędników rozpoczynających służbę jako urzędnicy pomiędzy dniem 1 maja 2004 r. a dniem 30 kwietnia 2006 r. na stanowisku, do którego uzyskali dostęp w następstwie umieszczenia ich przed dniem 1 maja 2006 r. na liście odpowiednich kandydatów, zamykającej konkurs ogłoszony zgodnie z przepisami dawnego regulaminu pracowniczego.

Wynika z tego, że do celów zaszeregowania do grupy nowego urzędnika art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego nie wymaga uwzględnienia okoliczności, że zainteresowany był wcześniej członkiem personelu tymczasowego lub pomocniczego. W tym względzie, o ile szczególny przepis odnoszący się do konkretnego punktu regulaminu pracowniczego nie stanowi inaczej, członkowie personelu tymczasowego lub pomocniczego będący laureatami konkursów otwartych nie mają prawa nabytego do szczególnego traktowania i muszą być zatem traktowani równoważnie z kandydatami z zewnątrz, którzy przeszli taki konkurs.

Dlatego też nie można uznać za dyskryminację zaszeregowania urzędnika, na podstawie art. 12 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, do niższej grupy, niż miał jako pracownik niepowołany na czas nieokreślony, choćby nawet pozostał zatrudniony na tym samym stanowisku, które zajmował przed dniem 1 maja 2004 r., i wykonywał identyczne, czy wręcz bardziej odpowiedzialne zadania niż kiedyś.

(zob. pkt 75, 76, 78, 80)

6.      Okoliczność, iż przyjmując art. 5 ust. 4 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, prawodawca zadbał o to, by laureaci konkursu, którego celem lub skutkiem była możliwość przejścia do wyższej kategorii, mogli wyjątkowo zostać powołani na urzędników na okresie próbnym do grupy zaszeregowania, którą mieli w dawnej kategorii, nie powoduje wprowadzenia na ich korzyść arbitralnego lub oczywiście nieodpowiedniego rozróżnienia w stosunku do członków personelu tymczasowego będących laureatami konkursu otwartego, zatrudnionych w charakterze urzędników w kategorii, do której należeli. Ci ostatni członkowie personelu tymczasowego nie znajdują się bowiem w tej samej sytuacji co laureaci konkursu, którego celem lub skutkiem była możliwość przejścia do wyższej kategorii, a więc zdecydowany awans zawodowy.

Co więcej, szeroka wykładnia przytoczonego art. 5 ust. 4, przy braku uwzględnienia faktu, że między umową o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego a powołaniem na urzędnika na okresie próbnym miał miejsce okres pracy w charakterze członka personelu pomocniczego, mogłaby naruszyć równe traktowanie laureatów tego samego konkursu otwartego, którzy znajdują się w równoważnej sytuacji faktycznej i prawnej i powinni być traktowani w ten sam sposób, w szczególności w zakresie zaszeregowania, z zastrzeżeniem swobody prawodawcy Unii w zakresie dokonywania w dowolnym momencie zmian w przepisach regulaminu pracowniczego, które uzna za zgodne z interesem służby.

(zob. pkt 85)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Lesniak przeciwko Komisji, pkt 60, 61 i przytoczone tam orzecznictwo; ww. sprawa Sørensen przeciwko Komisji, pkt 53, 54

7.      Urzędnik nie może się powoływać na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań w celu podważenia zgodności z prawem nowego przepisu regulaminu pracowniczego, w szczególności w dziedzinie, w której prawodawcy przysługuje szeroki zakres uznania. Ponadto nikt nie może powoływać się na naruszenie tej zasady w braku precyzyjnych zapewnień udzielonych mu przez administrację, przy czym zapewnienia te muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami.

Dawny członek personelu pomocniczego powołany na urzędnika na okresie próbnym po dniu 1 maja 2004 r., kiedy to weszło w życie rozporządzenie nr 723/2004 zmieniające regulamin pracowniczy oraz warunki zatrudnienia innych pracowników, po wzięciu udziału w konkursie ogłoszonym przed tą datą, nie może powoływać się, w braku wzmianki na temat reformy regulaminu pracowniczego w ogłoszeniu o konkursie, na zapewnienia instytucji mogące wzbudzić w nim uzasadnione oczekiwania co do utrzymania kryteriów zaszeregowania urzędników do grupy z dawnego regulaminu pracowniczego. Uzasadnione oczekiwania wymagają bowiem wyraźnej obietnicy, i nie wystarczy, by była ona dorozumiana.

(zob. pkt 133, 134, 136, 137)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑443/07 P Centeno Mediavilla i in. przeciwko Komisji, 22 grudnia 2008 r., pkt 91

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑381/00 Wasmeier przeciwko Komisji, 11 lipca 2002 r., pkt 106; sprawa T‑398/03 Castets przeciwko Komisji, 4 maja 2005 r., pkt 34; sprawa T‑282/02 Cementbouw Handel & Industrie przeciwko Komisji, 23 lutego 2006 r., pkt 77; ww. sprawa Centeno Mediavilla i in. przeciwko Komisji, pkt 95; sprawa T‑145/06 Omya przeciwko Komisji, 4 lutego 2009 r., pkt 117