Sprawa C‑378/17

Minister for Justice and Equality
i
Commissioner of An Garda Síochána

przeciwko

Workplace Relations Commission

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Supreme Court (Irlandia)]

Odesłanie prejudycjalne – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia – Dyrektywa 2000/78/WE – Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek – Rekrutacja funkcjonariuszy policji – Krajowy organ powołany na mocy prawa w celu zapewnienia stosowania prawa Unii w określonej dziedzinie – Możliwość odstąpienia od stosowania uregulowania prawa krajowego sprzecznego z prawem Unii – Pierwszeństwo prawa Unii

Prawo Unii – Pierwszeństwo – Sprzeczne prawo krajowe – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Krajowy organ powołany na mocy prawa w celu zapewnienia stosowania prawa Unii w tej dziedzinie – Brak kompetencji do decydowania o odstąpieniu od stosowania uregulowania prawa krajowego sprzecznego z prawem Unii – Niedopuszczalność

(dyrektywa Rady 2000/78)

Wykładni prawa Unii, a w szczególności zasady pierwszeństwa tego prawa, należy dokonywać w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie przepisom prawa krajowego, takim jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, zgodnie z którymi organ krajowy powołany na mocy ustawy w celu zapewnienia stosowania prawa Unii w konkretnej dziedzinie nie jest właściwy do podjęcia decyzji o odstąpieniu od stosowania przepisów prawa krajowego sprzecznego z prawem Unii.

To bowiem do państw członkowskich należy wyznaczenie sądów lub właściwych instytucji do kontroli ważności przepisu krajowego i wprowadzenie w swoich porządkach prawnych środków prawnych i procedur pozwalających zakwestionować jego ważność, a jeżeli skarga jest zasadna, uchylenie tego przepisu oraz, w stosownych przypadkach, określenie skutków takiego uchylenia.

Natomiast zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału zasada pierwszeństwa prawa Unii zobowiązuje sądy krajowe do stosowania, w ramach swojej właściwości, przepisów prawa Unii i zapewnienia pełnej skuteczności tych przepisów, w razie konieczności poprzez odstąpienie z własnej inicjatywy od stosowania wszelkich sprzecznych z nimi przepisów prawa krajowego, bez potrzeby zwracania się o ich uprzednie uchylenie w drodze prawodawczej lub w ramach innej procedury konstytucyjnej lub oczekiwania na to uchylenie (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 marca 1978 r., Simmenthal, 106/77, EU:C:1978:49, pkt 17, 2124; z dnia 6 marca 2018 r., SEGRO i Horváth, C‑52/16 i C‑113/16, EU:C:2018:157, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

W tym kontekście, jeżeli komisja ds. stosunków pracy, jako organ wyposażony przez ustawodawcę krajowego w kompetencje do zagwarantowania stosowania zasady niedyskryminacji w zakresie zatrudnienia i pracy, skonkretyzowanej w dyrektywie 2000/78 i ustawach o równości, rozpatruje spór, w którym zakwestionowano przestrzeganie tej zasady, zasada pierwszeństwa prawa Unii wymaga od komisji zapewnienia w ramach jej kompetencji ochrony prawnej przyznanej obywatelom na mocy prawa Unii oraz zagwarantowania jej pełnej skuteczności poprzez odstąpienie od stosowania, w razie konieczności, wszelkiego przepisu prawa krajowego, który mógłby być z nim sprzeczny (zob. podobne wyroki z dnia 22 listopada 2005 r., Mangold, C‑144/04, EU:C:2005:709, pkt 77; z dnia 19 stycznia 2010 r., Kücükdeveci, C‑555/07, EU:C:2010:21, pkt 53; z dnia 19 kwietnia 2016 r., DI, C‑441/14, EU:C:2016:278, pkt 35).

Gdyby organ taki jak komisja ds. stosunków pracy, któremu na mocy prawa powierzono zadanie zapewnienia stosowania i przestrzegania obowiązków wynikających z dyrektywy 2000/78, nie mógł stwierdzić, że dany przepis prawa krajowego jest sprzeczny ze wspomnianą dyrektywą, a w konsekwencji nie mógł podjąć decyzji o odstąpieniu od stosowania tego przepisu krajowego, zostałaby ograniczona skuteczność (effet utile) przepisów Unii w dziedzinie równości w zakresie zatrudnienia i pracy (zob. podobnie wyrok z dnia 9 września 2003 r., CIF, C‑198/01, EU:C:2003:430, pkt 50).

(zob. pkt 34, 35, 45, 48, 52; sentencja)