WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (druga izba)
z dnia 19 listopada 2009 r.(*)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku – Słowny wspólnotowy znak towarowy CANNABIS – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Charakter opisowy – Artykuł 7 ust. 1 lit. c) i art. 51 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 40/94 [obecnie art. 7 ust. 1 lit. c) i art. 52 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 207/2009]
W sprawie T‑234/06
Giampietro Torresan, zamieszkały w Rothenburgu (Szwajcaria), reprezentowany przez adwokata G. Rechera,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez P. Bullocka oraz O. Montalta, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą OHIM, występującą przed Sądem w charakterze interwenienta, jest
Klosterbrauerei Weissenohe GmbH & Co. KG, z siedzibą w Weissenohe (Niemcy), reprezentowana przez adwokatów A. Masettiego Zanniniego de Concinę, M. Bucarelli oraz R. Cartellę,
interwenient,
mającej za przedmiot skargę na decyzję Drugiej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 29 czerwca 2006 r. (sprawa R 517/2005‑2) dotyczącą postępowania w sprawie unieważnienia prawa do znaku między Klosterbrauerei Weissenohe GmbH & Co. KG a Giampietrem Torresanem,
SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
(druga izba),
w składzie: I. Pelikánová, K. Jürimäe i S. Soldevila Fragoso (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: J. Palacio González, główny administrator,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 4 września 2006 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną przez OHIM w sekretariacie Sądu w dniu 27 listopada 2006 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią interwenienta na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 26 stycznia 2007 r.,
uwzględniając zmiany w składzie izb Sądu,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 5 maja 2009 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 12 lutego 1999 r. skarżący, Giampietro Torresan dokonał zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1) [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)].
2 Znak towarowy, o którego rejestrację wniesiono, to oznaczenie słowne CANNABIS.
3 Towary, dla których wniesiono o rejestrację znaku towarowego, należą do klas 32, 33 i 42 Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., zrewidowanego i zmienionego, i odpowiadają, dla każdej z poszczególnych klas, następującemu opisowi:
– „piwa” z klasy 32;
– „wina, napoje alkoholowe, likiery, wina musujące, szampan” z klasy 33;
– „usługi restauracyjne, restauracje, restauracje samoobsługowe, bary, lodziarnie, pizzerie” z klasy 42.
4 W dniu 16 kwietnia 2003 r. wspólnotowy znak towarowy CANNABIS został zarejestrowany pod nr 1073949.
5 W dniu 27 czerwca 2003 r. interwenient Klosterbrauerei Weissenohe GmbH & Co. KG złożyła wniosek o unieważnienie prawa do wspólnotowego znaku towarowego CANNABIS w odniesieniu do towarów należących do klas 32 i 33 na podstawie art. 51 ust. 1 lit. a) i art. 7 ust. 1 lit. c), f) i g) rozporządzenia nr 40/94 [obecnie art. 52 ust. 1 lit. a) i art. 7 ust. 1 lit. c), f) i g) rozporządzenia nr 207/2009].
6 Decyzją z dnia 9 marca 2005 r. Wydział Unieważnień OHIM unieważnił rejestrację wspólnotowego znaku towarowego w odniesieniu do towarów należących do klas 32 i 33 porozumienia nicejskiego, uznając, że znak towarowy CANNABIS ma charakter opisowy w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94.
7 W dniu 29 kwietnia 2005 r. skarżący odwołał się od tej decyzji. Decyzją z dnia 29 czerwca 2006 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Druga Izba Odwoławcza OHIM oddaliła odwołanie. W szczególności Druga Izba Odwoławcza uznała, że po pierwsze określenie „cannabis” oznacza w języku potocznym albo roślinę włóknistą (konopie), albo środek odurzający i po drugie, że dla przeciętnego konsumenta wykazuje ona wyraźnie i bezpośrednio właściwości towarów z klasy 32 i 33.
Żądania stron
8 Skarżący wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– utrzymanie w mocy rejestracji wspólnotowego znaku towarowego CANNABIS dla klas 32 i 33;
– obciążenie OHIM kosztami postępowania.
9 OHIM i interwenient wnoszą do Sądu o:
– oddalenie skargi jako bezzasadnej;
– obciążenie skarżącego kosztami postępowania.
10 Podczas rozprawy skarżący odstąpił od drugiego żądania, co zostało odnotowane w protokole z rozprawy.
Co do prawa
11 Na poparcie skargi skarżący podnosi jedyny zarzut dotyczący naruszenia art. 51 ust. 1 lit. a) i art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94. Interwenient powołuje ponadto dwa zarzuty dotyczące, pierwszy, naruszenia art. 51 ust. 1 lit. a) i art. 7 ust. 1 lit. g) rozporządzenia nr 40/94 i, drugi, naruszenia art. 51 ust. 1 lit. a) i art. 7 ust. 1 lit. f) tego rozporządzenia.
Argumenty stron
12 Skarżący twierdzi, że znak towarowy CANNABIS ma charakter odróżniający, zważywszy na to, że występuje on zarówno jako nazwa powszechna jak i znak towarowy zupełnie wymyślony nieposiadający żadnego związku, nawet pośredniego z piwem i ogólnie napojami. Jako nazwa powszechna określenie „cannabis” stanowi naukowe określenie rośliny kwitnącej, od której pochodzą niektóre narkotyki i na bazie której można otrzymać niektóre substancje lecznicze. Oznaczenie CANNABIS jest obecne na rynku włoskim od 1996 r., w tym od 1999 r. jako wspólnotowy znak towarowy dla towarów należących do klas 32 i 33 porozumienia nicejskiego. Powszechna znajomość tego oznaczenia w ramach wspólnotowych stała się znacząca.
13 Skarżący twierdzi, że określenie „cannabis” nie stanowi normalnego oznaczenia dla piwa lub napojów alkoholowych należących do klasy 33. Z jednej strony zgodnie z dyrektywą 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz.U. L 109, s. 29) i dyrektywą Rady 88/388/EWG z dnia 22 czerwca 1988 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do środków aromatyzujących przeznaczonych do użytku w środkach spożywczych i materiałów źródłowych służących do ich produkcji (Dz.U. L 184, s. 61) konopi nie można uznać za środek spożywczy, ale raczej za środek odurzający lub substancję psychotropową, co zdaniem skarżącego wyklucza jakąkolwiek możliwość jej legalnego używania we Wspólnocie. Z drugiej strony, jak to wynika z definicji zawartych w różnych słownikach, rzeczone określenie w powszechnej wyobraźni odwołuje się do środka odurzającego uzyskanego z rośliny homonimicznej.
14 Skarżący zauważa także, że omawiane w niniejszej sprawie piwo CANNABIS jest aromatyzowane i składa się jedynie z surowców legalnych i dozwolonych. Jako środek spożywczy piwo i ogólnie napoje alkoholowe nie mogą zawierać substancji niedozwolonych takich jak narkotyki. Właściwy krąg odbiorców nie mógłby zatem, zgodnie z wymogiem wynikającym z utrwalonego orzecznictwa, natychmiast i bez głębszej refleksji ustanowić bezpośredniego i konkretnego związku pomiędzy towarami, w odniesieniu do których znak towarowy został zarejestrowany, i oznaczeniem CANNABIS.
15 Skarżący uważa, że znaku towarowego CANNABIS nie można zakwalifikować jako znak opisowy, ponieważ w rzeczywistości oznaczenie CANNABIS stanowi określenie wywołujące skojarzenie, które ma na celu przyciągać uwagę konsumentów, stwarzając wyobrażenie przyjemności, oddalenia lub relaksu. W odniesieniu do przekazu „paradoksalnego” i „hiperbolicznego” wszystkie znaki towarowe, podobnie jak znaki towarowe OPIUM lub COCA‑COLA powinny podlegać takiej samej skali oceny, w związku z czym unieważnienie prawa do rozpatrywanego znaku towarowego na podstawie omawianych argumentów naruszyłoby zasadę równego traktowania.
16 Skarżący kwestionuje ponadto definicję przeciętnego konsumenta zawartą w zaskarżonej decyzji, ponieważ nie jest nim ani konsument środków odurzających poszukujący takich samych wrażeń co wrażenia uzyskiwane przy konsumpcji konopi ani „nałogowy alkoholik”. Skarżący uważa, że przeciętnym konsumentem jest amator piwa, którego poziom inteligencji, staranności i rozwagi odpowiada przeciętnemu poziomowi kategorii konsumentów, dla których towar ten jest przeznaczony. Skarżący uważa również, że należy się zastanowić, czy dobrze poinformowany konsument w momencie zakupu napoju opatrzonego znakiem towarowym CANNABIS myśli natychmiast, że chodzi tu rzeczywiście o konopie. I tak w kontekście niniejszej sprawy skarżący uważa, że przeciętny konsument sprawdzi na etykiecie składniki towaru. W konsekwencji jedynie źle poinformowany konsument uznałby określenie „cannabis” jako wyraźne i bezpośrednie wskazanie jakości rozpatrywanych towarów.
17 Wreszcie skarżący podsumowuje, że w niniejszej sprawie rozpatrywanego znaku towarowego nie można uznać za znak opisowy, ponieważ po pierwsze nie istnieje żaden bezpośredni ani rzeczywisty związek pomiędzy tym znakiem a towarami należącymi do klas 32 i 33 porozumienia nicejskiego i po drugie nie można zgodnie z prawem uznać, tak jak wymaga tego orzecznictwo, że taki związek racjonalnie powstanie w przyszłości. Fakt, że zakaz spożywania konopi zostanie prawdopodobnie zniesiony w bliskiej przyszłości wynika jedynie z opinii OHIM, nie można zatem uznać, że odpowiada wymogowi, iż w przyszłości związek bezpośredni pomiędzy znakiem towarowym CANNABIS i rozpatrywanymi towarami mógłby racjonalnie powstać.
18 OHIM i interwenient nie zgadzają się z argumentacją skarżącego.
Ocena Sądu
19 Na wstępie należy podnieść, że tak jak stwierdziła Izba Odwoławcza w pkt 22 zaskarżonej decyzji, określenie „cannabis” posiada trzy możliwe znaczenia. Po pierwsze określenie „cannabis” odnosi się do rośliny włóknistej, której wspólna organizacja rynku jest uregulowana w ramach wspólnotowych i której produkcja podlega bardzo restrykcyjnemu prawu w odniesieniu do zawartości tetrahydrokanabinolu (THC), składnika aktywnego konopi, który nie może przekroczyć progu 0,2% [zob. art. 5a zmienionego rozporządzenia Rady (WE) nr 1251/1999 z dnia 17 maja 1999 r. ustanawiającego system wsparcia dla producentów niektórych roślin uprawnych (Dz.U. L 160, s. 1) oraz art. 7b ust. 1 oraz załączniki XII i XIII do rozporządzenia Komisji (WE) nr 2316/1999 z dnia 22 października 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1251/1999 (Dz.U. L 280, s. 43), zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 206/2004 z dnia 5 lutego 2004 r. (Dz.U. L 34, s. 33)]. Po drugie, określenie „cannabis” odnosi się do środka odurzającego zakazanego w większości państw członkowskich. Po trzecie, określenie to oznacza substancję, której ewentualne wykorzystanie lecznicze jest rozważane zgodnie z odpowiedzią Komisji na pytanie pisemne E‑0039/02 z dnia 23 stycznia 2002 r., (Dz.U. C 147 E, s. 232).
20 Ponadto należy podkreślić, że zgodnie z dwoma opracowaniami naukowymi przygotowanymi przez OHIM konopie, także występujące pod nazwą „konopie siewne” są stosowane w dziedzinie spożywczej w różnych postaciach (oleje, herbaty ziołowe) i w różnych preparatach (herbaty, makarony, wyroby piekarnicze i ciastkarskie, napoje alkoholowe i bezalkoholowe itp.). Potwierdza to dokumentacja przedstawiona przez interwenienta opisująca wykorzystanie konopi siewnych do produkcji niektórych środków spożywczych oraz napojów. Analizy toksykologiczne tych towarów wykazują, że zawierają one bardzo słabe stężenie THC, znacznie poniżej ww. progu 0,2%, w związku z czym nie wywierają skutków psychotropowych.
21 Wreszcie wbrew argumentom skarżącego, z art. 4 dyrektywy 88/388 wynika, że dozwolone jest stosowanie aromatów niezawierających niebezpiecznych pod względem toksykologicznym ilości jakiegokolwiek elementu lub substancji.
22 Twierdzenia te pozwalają zatem ustalić – w przeciwieństwie do argumentów skarżącego – po pierwsze, że określenie „cannabis” nie odnosi się tylko do narkotyków i niektórych produktów leczniczych i po drugie, że konopie siewne są legalnie używane przy produkcji środków spożywczych i napojów. Należy zatem zbadać, mając na względzie powyższe twierdzenia, czy słowny znak towarowy CANNABIS ma charakter opisowy w odniesieniu do towarów z klas 32 i 33 porozumienia nicejskiego, dla których znak ten został zarejestrowany.
23 Artykuł 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94 zakazuje rejestracji jako znaku towarowego oznaczeń i wskazówek, mogących służyć w obrocie do „oznaczania rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego lub czasu produkcji towaru lub świadczenia usługi, lub innych właściwości towarów lub usług”. Te oznaczenia opisowe są niezdolne do spełnienia funkcji wskazywania pochodzenia właściwej znakom towarowym [wyrok Trybunału z dnia 23 października 2003 r. w sprawie C‑191/01 P OHIM przeciwko Wrigley, Rec. s. I‑12447, pkt 31; wyroki Sądu: z dnia 2 kwietnia 2008 r. w sprawie T‑181/07 Eurocopter przeciwko OHIM (STEADYCONTROL), Zb.Orz. s. II‑44*, pkt 35; z dnia 21 stycznia 2009 r. w sprawie T‑307/07 Hansgrohe przeciwko OHIM (AIRSHOWER), Zb.Orz. s. II‑7*, pkt 22].
24 W tej perspektywie oznaczenia i wskazówki, o jakich mowa w art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94 mogą służyć, przy normalnym z punktu widzenia zainteresowanych odbiorców użyciu, do oznaczenia, bezpośrednio lub też poprzez wymienienie jednej z ich podstawowych właściwości, towaru lub usługi, dla których wniesiono o rejestrację [zob. wyroki Sądu: z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie T‑207/06 Europig przeciwko OHIM (EUROPIG), Zb.Orz. s. II‑1961, pkt 26; z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie T‑329/06 Enercon przeciwko OHIM (E), Zb.Orz. s. II‑76*, pkt 21; z dnia 21 stycznia 2009 r. w sprawie T‑296/07 Korsch przeciwko OHIM (PharmaCheck), Zb.Orz. s. II‑6*, pkt 30].
25 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, aby oznaczenie miało charakter opisowy, musi ono mieć na tyle bezpośredni i konkretny związek z rozpatrywanymi towarami lub usługami, aby pozwolić zainteresowanemu kręgowi odbiorców natychmiast i bez głębszego zastanowienia dostrzec w nim opis tych towarów i usług lub jednej z ich właściwości (ww. wyroki: w sprawie EUROPIG, pkt 27; w sprawie STEADYCONTROL, pkt 36).
26 Należy także przypomnieć, że ocenę opisowego charakteru oznaczenia przeprowadzić można wyłącznie poprzez odniesienie, po pierwsze, do sposobu jego odbioru przez właściwy krąg odbiorców, a po drugie, do danych towarów lub usług (ww. wyroki: w sprawie STEADYCONTROL, pkt 38; w sprawie E, pkt 23). Charakter odróżniający znaku towarowego należy bowiem oceniać w odniesieniu do towarów lub usług, dla których znak ten został zgłoszony, z jednoczesnym uwzględnieniem przypuszczalnego sposobu postrzegania go przez właściwie poinformowanego, dostatecznie uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta omawianej kategorii towarów lub usług.
27 W niniejszej sprawie rozpatrywane są następujące towary: piwo, wina, napoje alkoholowe, likiery, wina musujące i szampan. Na właściwy krąg odbiorców składają się przeciętni konsumenci tej kategorii towarów.
28 W przeciwieństwie do twierdzeń skarżącego w zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza nie identyfikuje przeciętnego konsumenta ani jako konsumenta środków odurzających poszukującego takich samych wrażeń co przy konsumpcji konopi ani jako „nałogowego alkoholika”. Twierdzenie zawarte w pkt 27 zaskarżonej decyzji dotyczące wrażenia „kupujących piwo” na widok słownego znaku towarowego CANNABIS wynika z oceny opisowego charakteru rozpatrywanego oznaczenia postrzeganego przez konsumenta piwa, nie zaś definicji przeciętnego konsumenta.
29 W tym kontekście należy ustalić, czy właściwie poinformowany, dostatecznie uważny i rozsądny przeciętny konsument na widok napoju opatrzonego słownym oznaczeniem CANNABIS bez żadnego innego elementu uzupełniającego może pomyśleć, że rozpatrywany znak towarowy stanowi opis właściwości tego towaru.
30 W tym względzie należy podnieść, że tak jak wynika to z pkt 27, 29 i 30 zaskarżonej decyzji, istnieje związek rzeczowy pomiędzy oznaczeniem CANNABIS i niektórymi właściwościami wskazanych towarów. Z materiału przedstawionego przez OHIM i interwenienta wynika bowiem, że konopie stosowane są w sposób rutynowy przy produkcji licznych środków spożywczych, w tym piwa i niektórych napojów. Z tego samego materiału wynika, że niektóre piwa, w których skład wchodzą konopie, występują obecnie na rynku europejskim.
31 Ponadto określenie „cannabis” jest znanym łacińskim określeniem naukowym występującym po pierwsze w kilku językach Wspólnoty Europejskiej, jak wynika z pkt 24 zaskarżonej decyzji i jak stwierdził skarżący w swojej skardze, i po drugie funkcjonującym w odbiorze ogółu ze względu na jego nagłośnienie, co powoduje, że jest ono zrozumiałe dla docelowego konsumenta na całym terytorium Wspólnoty (zob. podobnie i analogicznie wyrok Trybunału z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie C‑421/04 Matratzen Concord, Rec. s. I‑2303, pkt 32).
32 Okoliczności te wyjaśniają, że na widok napoju alkoholowego lub piwa opatrzonego znakiem towarowym CANNABIS przeciętny konsument wspólnotowy natychmiast i bez głębszej refleksji dostrzeże opis właściwości rozpatrywanych towarów a konkretnie konopi stanowiących jeden ze składników, który mógł być zastosowany jako środek aromatyzujący przy produkcji tych towarów.
33 Właściwość ta nie jest bez znaczenia dla przeciętnego konsumenta. I tak w pkt 27 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza stwierdziła: „piwo ze znakiem towarowym CANNABIS kupowane jest najprawdopodobniej przez osoby przekonane, że konopie wchodzą w jego skład i które przyciąga możliwość uzyskania takich samych lub przynajmniej podobnych wrażeń przy spożywaniu napoju, jakie uzyskałyby z konsumpcji konopi”. Zatem fakt, że konopie są jednym ze składników piwa lub napojów alkoholowych stanowi decydującą cechę decyzji konsumentów w momencie zakupu i z uwagi na to podstawową właściwość towarów, dla których znak towarowy został zarejestrowany, braną pod uwagę w chwili dokonywania wyboru przez docelowy krąg odbiorców.
34 Argument skarżącego, zgodnie z którym oznaczenie CANNABIS stanowi określenie wywołujące skojarzenie mające na celu przyciągać uwagę konsumentów, stwarzając wyobrażenie przyjemności, oddalenia lub relaksu, nie podważa wrażenia opisowego wywieranego na konsumentach przez to oznaczenie. Oznaczenie słowne CANNABIS stanowi dla konsumentów proste i bezpośrednie wskazanie jednego z możliwych składników towarów, dla których ten znak towarowy został zarejestrowany. Z tego względu oznaczenie słowne CANNABIS wykracza znacznie poza zakres sugestii i wchodzi w zakres opisu. Dlatego też rzeczone oznaczenie należy uznać za opisowe, nie zaś sugestywne lub aluzyjne [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 12 stycznia 2005 r. w sprawie T‑334/03 Deutsche Post EURO EXPRESS przeciwko OHIM (EUROPREMIUM), Zb.Orz. s. II‑65, pkt 37].
35 Analogicznie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem nie jest konieczne, by oznaczenia i wskazówki składające się na znak towarowy były faktycznie stosowane w czasie złożenia wniosku o rejestrację w celu opisu towarów lub usług, w odniesieniu do których dokonane zostało zgłoszenie, lub opisu właściwości takich towarów lub usług. Wystarczy, jak to wynika z samego sformułowania art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94, że oznaczenia lub wskazówki mogą służyć tym celom [ww. wyrok w sprawie OHIM przeciwko Wrigley, pkt 32; wyrok Sądu z dnia 20 listopada 2007 r. w sprawie T‑458/05 Tegometall International przeciwko OHIM – Wuppermann (TEK), Zb.Orz. s. II‑4721, pkt 88].
36 W niniejszej sprawie samo określenie „cannabis” stosowane jako znak towarowy może zostać uznane za opisowe, jeżeli odwołuje się rzeczywiście lub potencjalnie do jednej z właściwości towaru, tj. jednego ze składników, który może zostać wykorzystany przy produkcji rozpatrywanych napojów. I tak z orzecznictwa wynika, że określenie „cannabis” wykazuje potencjalny związek z jedną z właściwości rozpatrywanych towarów, jeżeli będzie można w uzasadniony sposób przypuszczać, że w przyszłości taki związek można będzie ustanowić [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 14 czerwca 2001 r. w sprawach połączonych T‑357/99 i T‑358/99 Telefon & Buch przeciwko OHIM (UNIVERSALTELEFONBUCH i UNIVERSALKOMMUNIKATIONSVERZEICHNIS), Rec. s. II‑1705, pkt 29, 30; ww. wyrok w sprawie AIRSHOWER, pkt 30]. Mając na względzie aktualną podaż napojów zawierających konopie siewne na rynku, należy uznać, że na dzień dzisiejszy oznaczenie CANNABIS może oznaczać jeden ze składników stosowanych przy produkcji towarów, w odniesieniu do których dokonano zgłoszenia znaku towarowego.
37 Ponadto należy podnieść, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem fakt, iż dane określenie posiada kilka znaczeń, nie ma wpływu na ustalenie jego charakteru opisowego. I tak w przeciwieństwie do argumentów skarżącego fakt, że „cannabis” może posiadać trzy różne znaczenia, nie odgrywa żadnej roli w ramach ustalenia opisowego charakteru tego określenia. Wystarczy, żeby tak jak w niniejszej sprawie istniał bezpośredni i konkretny związek pomiędzy jednym ze znaczeń i rozpatrywanymi towarami, aby art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94 miał zastosowanie [wyrok Trybunału z dnia 12 lutego 2004 r. w sprawie C‑265/00 Campina Melkunie, Rec. s. I‑1699, pkt 38; wyrok Sądu z dnia 7 czerwca 2005 r. w sprawie T‑316/03 Münchener Rückversicherungs‑Gesellschaft przeciwko OHIM (MunichFinancialServices), Zb.Orz. s. II‑1951, pkt 33].
38 Z całości tych rozważań wynika, że oznaczenie CANNABIS odnosi się do rośliny konopi, dobrze znanej odbiorcom ze względu na jej nagłośnienie, która bierze udział w procesie wytwarzania niektórych środków spożywczych i napojów. Zatem przeciętny konsument natychmiast i bez głębszej refleksji ustanowi związek pomiędzy omawianym oznaczeniem i właściwościami towarów, w odniesieniu do których znak towarowy został zarejestrowany, co sprawia, że omawiane oznaczenie ma charakter opisowy.
39 Wniosku tego nie osłabiają inne argumenty przedstawione przez skarżącego. Po pierwsze, należy oddalić jako bezzasadny argument skarżącego dotyczący faktu, że taka sama skala oceny powinna mieć zastosowanie do znaku towarowego CANNABIS i do niektórych innych zgłoszonych znaków towarowych. W istocie art. 51 ust. 1 lit. a) i art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94 sprzeciwiają się ważności innych wskazanych znaków towarowych tylko w przypadku, gdy istniejący związek pomiędzy rozpatrywanym oznaczeniem i daną kategorią towarów lub usług jest bezpośredni i konkretny i wówczas powołanie się na taki związek może spowodować ich unieważnienie [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 10 października 2006 r. w sprawie T‑302/03 PTV przeciwko OHIM (map&guide), Zb.Orz. s. II‑4039, pkt 50].
40 Po drugie, należy także oddalić jako bezzasadny argument skarżącego dotyczący faktu, że biorąc pod uwagę praktykę decyzyjną OHIM, Izba Odwoławcza naruszyła zasadę równości traktowania. Oceny zgodności z prawem decyzji Izby Odwoławczej należy dokonywać jedynie na podstawie rozporządzenia nr 40/94, nie zaś w oparciu o praktykę decyzyjną OHIM [wyroki Sądu: z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie T‑127/02 Concept przeciwko OHIM (ECA), Rec. s. II‑1113, pkt 71; z dnia 19 maja 2009 r. w sprawach połączonych T‑211/06, T‑213/06, T‑245/06, T‑155/07 i T‑178/07 Euro‑Information przeciwko OHIM (CYBERCREDIT, CYBERGESTION, CYBERGUICHET, CYBERBOURSE i CYBERHOME), Zb.Orz. s. II‑62*, pkt 44]. Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem nie można powoływać się na zasadę równości traktowania w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, ponieważ nikt nie może powoływać się na swoją korzyść na niezgodną z prawem czynność podjętą na korzyść innego podmiotu [wyroki Sądu: z dnia 27 lutego 2002 r. w sprawie T‑106/00 Streamserve przeciwko OHIM (STREAMSERVE), Rec. s. II‑723, pkt 67; z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie T‑43/05 Camper przeciwko OHIM – JC (BROTHERS by CAMPER), Zb.Orz. s. II‑95*, pkt 93–95].
41 Wreszcie po trzecie, należy oddalić jako bezskuteczne twierdzenie skarżącego dotyczące powszechnej znajomości znaku towarowego CANNABIS. W tym względzie należy podnieść, że w niniejszej sprawie powszechna znajomość oznaczenia nie odgrywa żadnej roli w celu ustalenia, czy omawiane oznaczenie ma charakter opisowy. Zgodnie z art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009), art. 7 ust. 1 lit. c) nie znajduje zastosowania jedynie w przypadku późniejszego uzyskania charakteru odróżniającego w następstwie używania rozpatrywanego oznaczenia, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie.
42 Stwierdziwszy związek opisowy pomiędzy rozpatrywanym oznaczeniem i omawianymi towarami, należy zbadać, czy rzeczony znak towarowy nie zawiera innych elementów, które mogłyby mu nadać charakter odróżniający (wyrok z dnia 20 września 2001 r. w sprawie C‑383/99 P Procter & Gamble przeciwko OHIM, Rec. s. I‑6251, pkt 39). Jak już zostało ustalone, w niniejszej sprawie rozpatrywany jest słowny znak towarowy. W konsekwencji żaden inny element towarzyszący znakowi towarowemu CANNABIS nie podważa jego opisowego charakteru.
43 Wniosku tego nie podważa też argument skarżącego dotyczący braku składników nielegalnych w piwach i napojach alkoholowych, w odniesieniu do których rozpatrywany znak towarowy został zarejestrowany. Argument ten jest w istocie paradoksalny. Gdyż, tak jak podkreślił interwenient, albo omawiane napoje zawierają lub mogą zawierać konopie siewne i wówczas znak towarowy CANNABIS ma charakter opisowy, albo napoje te nie mogą zawierać konopi i rzeczywiście jej nie zawierają i wtedy można byłoby uznać znak towarowy CANNABIS za wprowadzający w błąd, jeżeli konsument jest rzeczywiście wprowadzany w błąd lub istnieje dostatecznie wysokie prawdopodobieństwo wprowadzenia go w błąd (zob. podobnie i analogicznie wyrok Trybunału z dnia 30 marca 2006 r. w sprawie C‑259/04 Emanuel, Zb.Orz. s. I‑3089, pkt 47). W tym względzie należałoby ustalić, że konsument mógłby uznać, iż towary, w odniesieniu do których znak towarowy został zgłoszony, posiadają właściwość, której w rzeczywistości nie posiadają, jednak w niniejszej sprawie konsument mógł sprawdzić na etykiecie, jakie składniki zostały wykorzystane przy produkcji rozpatrywanych napojów.
44 Z tego wynika, że oddalając odwołanie od decyzji Wydziału Unieważnień ze względu na charakter opisowy znaku towarowego CANNABIS, Izba Odwoławcza nie naruszyła art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94.
45 Nie można zatem uwzględnić jedynego zarzutu, na który powołuje się skarżący.
46 Skargę należy więc oddalić bez potrzeby badania zarzutów podniesionych przez interwenienta.
W przedmiocie kosztów
47 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu Sądu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżący przegrał sprawę, należy – zgodnie z żądaniem OHIM i interwenienta – obciążyć go kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (druga izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Giampietro Torresan zostaje obciążony kosztami postępowania.
Pelikánová | Jürimäe | Soldevila Fragoso |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 19 listopada 2009 r.
Podpisy