Υπόθεση C-507/17
Google LLC
κατά
Commission nationale de l’informatique et des libertés (CNIL)
[αίτηση του Conseil d’État (Γαλλία)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]
Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 24ης Σεπτεμβρίου 2019
«Προδικαστική παραπομπή – Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα – Προστασία φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων αυτών – Οδηγία 95/46/ΕΚ – Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 – Διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης – Επεξεργασία δεδομένων που περιλαμβάνονται σε ιστοσελίδες – Εδαφικό πεδίο του δικαιώματος διαγραφής συνδέσμων»
1. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Οδηγία 95/46, άρθρα 12 και 14 – Δικαίωμα του υποκειμένου των δεδομένων για πρόσβαση στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και δικαίωμα εναντίωσης στην επεξεργασία τους – Δικαίωμα να ζητηθεί η απάλειψη συνδέσμων προς ιστοσελίδες από τον κατάλογο αποτελεσμάτων – Προϋποθέσεις
(Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 12, στοιχείο βʹ, και 14, εδ. 1, στοιχείο αʹ)
(βλ. σκέψη 44)
2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Οδηγία 95/46, άρθρα 12 και 14 – Δικαίωμα του υποκειμένου των δεδομένων για πρόσβαση στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και δικαίωμα εναντίωσης στην επεξεργασία τους – Αναζήτηση, μέσω μηχανής αναζήτησης, με βάση το ονοματεπώνυμο ενός προσώπου – Εμφάνιση καταλόγου αποτελεσμάτων – Δικαίωμα να ζητηθεί να μην τίθεται πλέον η επίμαχη πληροφορία στη διάθεση του ευρέος κοινού
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 7 και 8· οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 6 § 1, στοιχεία γʹ έως εʹ, 12, στοιχείο βʹ, και 14, εδ. 1, στοιχείο αʹ)
(βλ. σκέψη 45)
3. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Οδηγία 95/46, άρθρο 4 – Εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο – Επεξεργασία δεδομένων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της εγκατάστασης που διατηρεί ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης στο έδαφος κράτους μέλους – Περιεχόμενο – Προώθηση και πώληση, απευθυνόμενη στους κατοίκους του κράτους μέλους αυτού, διαφημιστικού χώρου ο οποίος διατίθεται από την εν λόγω μηχανή αναζήτησης μέσω της εν λόγω εγκατάστασης – Εμπίπτει
(Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 1, στοιχείο αʹ· κανονισμός 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)
(βλ. σκέψεις 49-51)
4. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Οδηγία 95/46 – Δικαιώματα διόρθωσης και διαγραφής δεδομένων – Δικαίωμα διαγραφής συνδέσμων – Εδαφικό πεδίο εφαρμογής – Υποχρέωση του φορέα εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης να διαγράψει τους συνδέσμους μόνον ως προς τις εκδοχές της μηχανής αναζήτησης που αντιστοιχούν στο σύνολο των κρατών μελών – Υποχρέωση λήψης, εκ μέρους του εν λόγω φορέα εκμετάλλευσης, αποτελεσματικών μέτρων που εμποδίζουν τους χρήστες του διαδικτύου να έχουν πρόσβαση στους συνδέσμους των οποίων ζητείται η διαγραφή ή αποθαρρύνουν έντονα την πρόσβαση αυτή – Έλεγχος από το εθνικό δικαστήριο
(Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 12, στοιχείο βʹ, και 14, εδ. 1, στοιχείο αʹ· κανονισμός 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 17 § 1)
(βλ. σκέψεις 60-73 και διατακτ.)
Περίληψη
O φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης δεν έχει υποχρέωση διαγραφής συνδέσμων ως προς όλες τις εκδοχές της μηχανής αναζήτησης που εκμεταλλεύεται
Με την απόφαση της 24ης Σεπτεμβρίου 2019, Google (Εδαφικό πεδίο της διαγραφής συνδέσμων) (C-507/17), το τμήμα μείζονος συνθέσεως του Δικαστηρίου έκρινε ότι ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης έχει καταρχήν υποχρέωση να διαγράφει τους συνδέσμους μόνον ως προς τις εκδοχές της μηχανής αναζήτησης που αντιστοιχούν στο σύνολο των κρατών μελών.
Η Commission nationale de l’informatique et des libertés (CNIL) (Εθνική Επιτροπή Πληροφορικής και Ελευθεριών, Γαλλία) απηύθυνε προειδοποίηση στην Google, καλώντας την, στην περίπτωση που κάνει δεκτή αίτηση διαγραφής συνδέσμων, να απαλείφει, από τον κατάλογο αποτελεσμάτων που εμφανίζεται κατόπιν αναζήτησης με βάση το ονοματεπώνυμο του υποκειμένου των δεδομένων, τους συνδέσμους προς ιστοσελίδες που περιέχουν προσωπικά δεδομένα που αφορούν το υποκείμενο του αυτό, ως προς όλες τις καταλήξεις ονόματος τομέα που χρησιμοποιεί για τη μηχανή αναζήτησης που εκμεταλλεύεται. Η CNIL, κατόπιν της άρνησης της Google να συμμορφωθεί με την εν λόγω προειδοποίηση, της επέβαλε κύρωση ποσού 100 000 ευρώ. Το Conseil d’État (Συμβούλιο της Επικρατείας), στο οποίο προσέφυγε η Google, ζήτησε από το Δικαστήριο να διευκρινίσει το εδαφικό πεδίο εφαρμογής της υποχρέωσης του φορέα εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης να εφαρμόζει το δικαίωμα διαγραφής των συνδέσμων κατ’ εφαρμογήν της οδηγίας 95/46 (1).
Το Δικαστήριο υπενθύμισε καταρχάς τη δυνατότητα των φυσικών προσώπων να προβάλουν, βάσει του δικαίου της Ένωσης, το δικαίωμά τους σε διαγραφή συνδέσμων έναντι του φορέα εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης ο οποίος έχει μία ή περισσότερες εγκαταστάσεις στο έδαφος της Ένωσης, ανεξάρτητα από το κατά πόσον η επεξεργασία (εν προκειμένω, η ταξινόμηση συνδέσμων προς ιστοσελίδες οι οποίες περιέχουν προσωπικά δεδομένα που αφορούν το πρόσωπο που επικαλείται το ως άνω δικαίωμα) πραγματοποιείται εντός της Ένωσης (2).
Όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος διαγραφής συνδέσμων, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης δεν υποχρεούται να διαγράφει τους συνδέσμους ως προς όλες τις εκδοχές της μηχανής αναζήτησης που εκμεταλλεύεται, αλλά ως προς τις εκδοχές της που αντιστοιχούν στο σύνολο των κρατών μελών. Επισήμανε ως προς το ζήτημα αυτό ότι, μολονότι, λαμβανομένων υπόψη των χαρακτηριστικών του διαδικτύου και των μηχανών αναζήτησης, η διαγραφή των συνδέσμων με παγκόσμια ισχύ θα ήταν ικανή να εκπληρώσει πλήρως τον σκοπό του νομοθέτη της Ένωσης που συνίσταται στη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε ολόκληρη την Ένωση, εντούτοις ουδόλως προκύπτει από το δίκαιο της Ένωσης (3) ότι, προκειμένου να διασφαλίσει την επίτευξη του σκοπού αυτού, ο νομοθέτης επέλεξε να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος διαγραφής συνδέσμων πέραν του εδάφους των κρατών μελών. Ειδικότερα, μολονότι το δίκαιο της Ένωσης θεσπίζει μηχανισμούς συνεργασίας μεταξύ των εποπτικών αρχών των κρατών μελών προκειμένου να καταλήξουν σε κοινή απόφαση η οποία να στηρίζεται σε στάθμιση μεταξύ, αφενός, του δικαιώματος στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και, αφετέρου, του συμφέροντος του κοινού περισσοτέρων του ενός κρατών μελών για πρόσβαση σε ορισμένη πληροφορία, εντούτοις επί του παρόντος δεν προβλέπονται τέτοιοι μηχανισμοί συνεργασίας όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής της διαγραφής συνδέσμων εκτός της Ένωσης.
Στο παρόν στάδιο εξελίξεως του δικαίου της Ένωσης, ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης οφείλει να προβεί στη ζητηθείσα διαγραφή συνδέσμων όχι μόνον ως προς την εκδοχή της μηχανής αναζήτησης που αντιστοιχεί στο κράτος μέλος κατοικίας του φορέα του δικαιώματος διαγραφής συνδέσμων, αλλά ως προς τις εκδοχές της που αντιστοιχούν στο σύνολο των κρατών μελών, τούτο δε με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη διασφάλιση συνεκτικής και υψηλού επιπέδου προστασίας σε ολόκληρη την Ένωση. Εξάλλου, ο εν λόγω φορέας εκμετάλλευσης οφείλει, εφόσον είναι αναγκαίο, να λάβει αποτελεσματικά μέτρα τα οποία να εμποδίζουν την πρόσβαση των χρηστών του διαδικτύου εντός της Ένωσης, ενδεχομένως μέσω εκδοχής της μηχανής αναζήτησης που αντιστοιχεί σε τρίτο κράτος, στους συνδέσμους τους οποίους αφορά η αίτηση διαγραφής ή τουλάχιστον να αποθαρρύνουν έντονα την πρόσβαση αυτή και εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο να ελέγξει αν τα ληφθέντα μέρα πληρούν την προϋπόθεση αυτή.
Τέλος, το Δικαστήριο τόνισε ότι το δίκαιο της Ένωσης δεν επιβάλλει μεν, στο παρόν στάδιο εξελίξεως, στον φορέα εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης τη διαγραφή των συνδέσμων ως προς όλες τις εκδοχές της μηχανής αναζήτησης, αλλά ούτε και την απαγορεύει. Κατά συνέπεια, οι εποπτικές ή δικαστικές αρχές των κρατών μελών διατηρούν την αρμοδιότητα να προβαίνουν, σύμφωνα με τα εθνικά πρότυπα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, σε στάθμιση μεταξύ, αφενός, του δικαιώματος του υποκειμένου των δεδομένων στον σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής και στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν και, αφετέρου, του δικαιώματος στην ελευθερία πληροφόρησης και, κατόπιν της σταθμίσεως αυτής, να υποχρεώνουν, εφόσον απαιτείται, τον φορέα εκμετάλλευσης της μηχανής αναζήτησης να διαγράψει τους συνδέσμους όσον αφορά το σύνολο των εκδοχών της εν λόγω μηχανής αναζήτησης.