ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
(τρίτο τμήμα)

της 5ης Φεβρουαρίου 2016

Υπόθεση F‑96/14

Hilde Bulté και Tom Krempa

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Υπαλληλική υπόθεση — Έλκοντες δικαίωμα από θανόντα πρώην υπάλληλο — Συντάξεις — Συντάξεις επιζώντος — Άρθρο 85 του ΚΥΚ — Επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων — Αντικανονική καταβολή — Εμφανώς αντικανονικός χαρακτήρας της καταβολής — Δεν υφίσταται»

Αντικείμενο:      Προσφυγή ασκηθείσα δυνάμει του άρθρου 270 ΣΛΕΕ, το οποίο έχει εφαρμογή στη Συνθήκη ΕΚΑΕ βάσει του άρθρου 106α της Συνθήκης αυτής, με την οποία η H. Bulté και ο T. Krempa ζητούν, κατ’ ουσίαν, την ακύρωση της αποφάσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 22ας Νοεμβρίου 2013, με την οποία τροποποιήθηκαν, αναδρομικώς από 1ης Αυγούστου 2010, οι συντάξεις τις οποίες έλαβαν ως έλκοντες δικαίωμα από θανόντα πρώην υπάλληλο και διατάχθηκε η ανάκτηση των ποσών που τους καταβλήθηκαν αχρεωστήτως από 1ης Αυγούστου 2010.

Απόφαση:      Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 22ας Νοεμβρίου 2013, όπως αυτή προκύπτει από τη γνωμοδότηση της Υπηρεσίας Διαχειρίσεως και Εκκαθαρίσεως των Ατομικών Δικαιωμάτων της ίδιας ημερομηνίας, με την οποία τροποποιήθηκαν, αναδρομικώς από 1ης Αυγούστου 2010, οι συντάξεις που χορηγήθηκαν αντιστοίχως στην H. Bulté και στον T. Krempa, ως έλκοντες δικαίωμα από θανόντα πρώην υπάλληλο, και διατάχθηκε η ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων σε αυτούς ποσών για το χρονικό διάστημα από 1ης Αυγούστου 2010 έως τον Νοέμβριο του 2013, ακυρώνεται. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποχρεώνεται να επιστρέψει στην H. Bulté και στον T. Krempa τα ποσά που παρακρατήθηκαν από τις αντίστοιχες συντάξεις τους κατ’ εφαρμογήν της αποφάσεως που αναφέρεται στο σημείο 1 του παρόντος διατακτικού. Κάθε διάδικος φέρει τα δικαστικά έξοδά του.

Περίληψη

Υπάλληλοι — Επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων — Προϋποθέσεις — Εμφανώς αντικανονική καταβολή — Κριτήρια

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41· Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 85)

Από το άρθρο 85, πρώτο εδάφιο, του ΚΥΚ προκύπτει ότι, για να μπορεί να επιστραφεί ένα αδικαιολογήτως καταβληθέν ποσό, είναι αναγκαίο να αποδεικνύεται είτε ότι ο λαβών εγνώριζε πράγματι την αντικανονικότητα της καταβολής είτε ότι η αντικανονικότητα αυτή ήταν τόσο εμφανής ώστε ο λαβών δεν μπορούσε να την αγνοεί.

Η έκφραση «τόσο εμφανής», που χαρακτηρίζει την αντικανονικότητα της καταβολής κατά την έννοια του άρθρου 85, πρώτο εδάφιο, του ΚΥΚ, δεν σημαίνει ότι ο λαβών αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά απαλλάσσεται από κάθε προσπάθεια σκέψεως ή ελέγχου, αλλά σημαίνει ότι οφείλεται επιστροφή όταν πρόκειται για σφάλμα που δεν διαφεύγει από έναν υπάλληλο ο οποίος επιδεικνύει τη συνήθη επιμέλεια. Πράγματι, όπως ακριβώς ο υπάλληλος έχει προσωπικό συμφέρον να ελέγχει τα ποσά που του καταβάλλονται μηνιαίως, ο δικαιούχος συντάξεως επιζώντος πρέπει και αυτός να εκπληρώνει το καθήκον επιμέλειας και θεωρείται ότι γνωρίζει τους κανόνες που διέπουν τις οικονομικές παροχές τις οποίες δικαιούται.

Εξάλλου, δεν είναι απαραίτητο να μπορεί ο ενδιαφερόμενος, στο πλαίσιο του καθήκοντος επιμελείας που υπέχει, να καθορίσει με ακρίβεια την έκταση του σφάλματος της Διοικήσεως. Αρκεί, συναφώς, να αμφιβάλλει ως προς την κανονικότητα των επίμαχων καταβολών, οπότε είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει σχετικά τη Διοίκηση ώστε αυτή να προβεί στους αναγκαίους ελέγχους.

Το αναγνωριζόμενο με το άρθρο 85 του ΚΥΚ δικαίωμα των θεσμικών οργάνων της Ένωσης να ανακτούν τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά πρέπει να σταθμίζεται με την υποχρέωσή τους να διασφαλίζουν το δικαίωμα χρηστής διοικήσεως των διοικουμένων. Το δικαίωμα αυτό, που κατοχυρώνεται με το άρθρο 41 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προϋποθέτει καθήκον επιμέλειας, το οποίο επιβάλλει στο αρμόδιο θεσμικό όργανο να εξετάζει και να επεξεργάζεται με επιμέλεια και προσοχή τους φακέλους που αφορούν τα οικονομικά δικαιώματα των διοικουμένων, στα οποία συγκαταλέγονται οι συντάξεις επιζώντος.

(βλ. σκέψεις 46, 48, 50 και 51)

Παραπομπή:

ΔΕΕ: απόφαση της 11ης Ιουλίου 1979, Broe κατά Επιτροπής, 252/78, EU:C:1979:186, σκέψη 13

ΓΔΕΕ: αποφάσεις της 5ης Νοεμβρίου 2002, Ronsse κατά Επιτροπής, T‑205/01, EU:T:2002:269, σκέψη 46, και της 29ης Σεπτεμβρίου 2005, Thommes κατά Επιτροπής, T‑195/03, EU:T:2005:344, σκέψη 124

ΔΔΔΕΕ: αποφάσεις της 9ης Σεπτεμβρίου 2008, Ritto κατά Επιτροπής, F‑18/08, EU:F:2008:110, σκέψεις 29 και 31, και της 21ης Νοεμβρίου 2013, Roulet κατά Επιτροπής, F‑72/12 και F‑10/13, EU:F:2013:184, σκέψεις 46, 48 και 50