Υπόθεση C‑44/11

Finanzamt Frankfurt am Main V-Höchst

κατά

Deutsche Bank AG

(αίτηση του Bundesfinanzhof

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Οδηγία 2006/112/ΕΚ — Άρθρο 56, παράγραφος 1, στοιχείο ε΄ — Άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχεία στ΄ και ζ΄ — Φοροαπαλλαγή των υπηρεσιών διαχειρίσεως περιουσίας σε τίτλους (διαχείριση χαρτοφυλακίου)»

Περίληψη της αποφάσεως

1.        Εναρμόνιση των φορολογικών νομοθεσιών — Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας — Παροχή υπηρεσιών — Πράξεις αποτελούμενες από πλείονα στοιχεία — Οικονομική πράξη που πρέπει να θεωρηθεί ενιαία παροχή — Διαχείριση περιουσίας σε τίτλους

2.        Εναρμόνιση των φορολογικών νομοθεσιών — Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας — Απαλλαγές — Εργασίες οι οποίες αφορούν τίτλους — Διαχείριση αμοιβαίων κεφαλαίων — Έννοιες — Διαχείριση περιουσίας σε τίτλους — Αποκλείεται

(Οδηγία 2006/112 του Συμβουλίου, άρθρο 135 § 1, στοιχεία στ΄ και ζ΄)

3.        Φορολογικές διατάξεις — Εναρμόνιση των νομοθεσιών — Φόροι κύκλου εργασιών — Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας — Παροχή υπηρεσιών — Προσδιορισμός του σημείου αναφοράς των παρεχόμενων υπηρεσιών από φορολογική άποψη — Τραπεζικές, χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές εργασίες, περιλαμβανομένων των εργασιών αντασφάλισης — Έννοια — Διαχείριση περιουσίας σε τίτλους — Εμπίπτει

(Οδηγία 2006/112 του Συμβουλίου, άρθρο 56 § 1, στοιχείο ε΄)

1.        Η παροχή υπηρεσιών διαχειρίσεως περιουσίας σε τίτλους, ήτοι η αμειβόμενη δραστηριότητα η οποία συνίσταται, για έναν υποκείμενο στον φόρο, στην αυτοτελή λήψη αποφάσεων αγοράς και πωλήσεως τίτλων και εκτέλεση των αποφάσεων αυτών με την αγορά και πώληση τίτλων, αποτελείται από δύο στοιχεία τα οποία συνδέονται τόσο στενά μεταξύ τους ώστε αντικειμενικώς να αποτελούν μόνο μία αδιάσπαστη οικονομική παροχή.

(βλ. σκέψη 29, διατακτ. 1

2.        Το άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχεία στ΄ ή ζ΄, της οδηγίας 2006/112, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, έχει την έννοια ότι η διαχείριση περιουσίας σε τίτλους, όπως αυτή της κύριας δίκης, δεν απαλλάσσεται από τον φόρο προστιθέμενης αξίας σύμφωνα με τη διάταξη.

Oι πράξεις τις οποίες αφορά η απαλλαγή που προβλέπει το άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχείο ζ΄, της οδηγίας 2006/112, είναι αυτές που προσιδιάζουν στη δραστηριότητα των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων. Συγκεκριμένα, πρόκειται για αμοιβαία κεφάλαια στα οποία πολλές επενδύσεις περιλαμβάνονται και κατανέμονται σε πολλούς τίτλους, οι οποίοι δύνανται να αποτελούν αντικείμενο διαχειρίσεως προς επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων και επί των οποίων οι ατομικές επενδύσεις δύνανται να είναι σχετικώς μικρές. Τα αμοιβαία αυτά κεφάλαια διαχειρίζονται τις επενδύσεις τους ιδίω ονόματι και για λογαριασμό τους, ενώ κάθε επενδυτής κατέχει μερίδα στο κεφάλαιο, αλλά όχι καθεαυτούς τους επενδυτικούς τίτλους που απέκτησε το αμοιβαίο κεφάλαιο. Αντιθέτως, παροχή υπηρεσιών διαχειρίσεως περιουσίας σε τίτλους αφορά γενικώς τα περιουσιακά στοιχεία ενός μόνον προσώπου, των οποίων η συνολική αξία πρέπει να είναι σχετικώς υψηλή ώστε η διαχείρισή τους να είναι αποδοτική. Ο διαχειριστής του χαρτοφυλακίου αγοράζει και πωλεί επενδυτικά προϊόντα επ’ ονόματι και για λογαριασμό του επενδυτή, ο οποίος διατηρεί την κυριότητα των διαφόρων τίτλων καθόλη τη διάρκεια αλλά και μετά τον τερματισμό της συμβάσεως.

Όσον αφορά το περιεχόμενο του άρθρου 135, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, της οδηγίας 2006/112, οι σχετικές με τις μετοχές και τους λοιπούς τίτλους εργασίες είναι οι πράξεις που διενεργούνται στην αγορά των κινητών αξιών και ότι το εμπόριο των τίτλων περιλαμβάνει πράξεις που μεταβάλλουν τη νομική και οικονομική κατάσταση μεταξύ των συμβαλλομένων. Οι όροι «εργασίες οι οποίες αφορούν τίτλους» κατά την έννοια της ίδιας αυτής διατάξεως αφορούν, επομένως, πράξεις δυνάμενες να δημιουργήσουν, να τροποποιήσουν ή να εξαλείψουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις επί των τίτλων των συμβαλλομένων μερών. Αντιθέτως, η παροχή υπηρεσιών διαχειρίσεως χαρτοφυλακίου αποτελείται ουσιαστικώς από δύο στοιχεία, ήτοι, αφενός, από την παροχή υπηρεσιών αναλύσεως και εποπτείας της περιουσίας του επενδυτή καθώς και, αφετέρου, από την καθεαυτή παροχή υπηρεσιών αγοράς και πωλήσεως. Οι παροχές υπηρεσιών αναλύσεως και εποπτείας της περιουσίας δεν προϋποθέτουν οπωσδήποτε την πραγματοποίηση πράξεων δυνάμενων να δημιουργήσουν, να τροποποιήσουν ή να εξαλείψουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλομένων μερών επί των τίτλων. Δεδομένου ότι η εν λόγω παροχή, όσον αφορά την επιβολή φόρου προστιθέμενης αξίας, μπορεί να ληφθεί υπόψη μόνο ως σύνολο, δεν εμπίπτει στο άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχείο στ΄, της οδηγίας 2006/112.

(βλ. σκέψεις 31, 33-34, 36-39, 43-46, διατακτ. 2)

3.        Το άρθρο 56, παράγραφος 1, στοιχείο ε΄, της οδηγίας 2006/112, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, έχει την έννοια ότι δεν εφαρμόζεται αποκλειστικώς στις παροχές υπηρεσιών που απαριθμεί το άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχεία α΄ έως ζ΄, της εν λόγω οδηγίας, αλλά και στις παροχές υπηρεσιών διαχειρίσεως περιουσίας σε τίτλους.

(βλ. σκέψη 55, διατακτ. 3