Υπόθεση T‑549/13
Γαλλική Δημοκρατία
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Γεωργία — Επιστροφές κατά την εξαγωγή — Κρέας πουλερικών — Καθορισμός μηδενικών επιστροφών — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Δυνατότητα της Επιτροπής να περιοριστεί σε τυποποιημένη αιτιολογία — Συνήθης πρακτική της Επιτροπής περί καθορισμού επιστροφών — Άρθρο 164, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) 1234/2007 — Μη περιοριστικός χαρακτήρας των προβλεπομένων κριτηρίων»
Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα)
της 14ης Ιανουαρίου 2016
1. Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Απόφαση ακολουθούσα την κατεύθυνση προηγουμένων αποφάσεων — Επιτρέπεται η συνοπτική αιτιολογία — Απόφαση περί καθορισμού του ποσού των επιστροφών κατά την εξαγωγή
(Άρθρο 296, εδ. 2, ΣΛΕΕ)
2. Γεωργία — Κοινή οργάνωση των αγορών — Επιστροφές κατά την εξαγωγή — Καθορισμός των ποσών — Καθορισμός για πρώτη φορά μηδενικού ποσού για τα οικεία προϊόντα — Επιτρέπεται
(Κανονισμός 1234/2007 του Συμβουλίου, άρθρο 164 § 3· κανονισμός 689/2013 της Επιτροπής)
3. Γεωργία — Κοινή οργάνωση των αγορών — Επιστροφές κατά την εξαγωγή — Καθορισμός των ποσών — Συνεκτίμηση της μελλοντικής εξέλιξης της κοινής γεωργικής πολιτικής και των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων εντός του ΠΟΕ για την κατάργηση ή τον περιορισμό των επιστροφών κατά την εξαγωγή — Επιτρέπεται
(Κανονισμός 1234/2007 του Συμβουλίου, άρθρο 164 § 3· κανονισμός 689/2013 της Επιτροπής)
4. Γεωργία — Κοινή γεωργική πολιτική — Εξουσία εκτιμήσεως των θεσμικών οργάνων της Ένωσης — Έκταση — Δικαστικός έλεγχος — Όρια
(Άρθρα 40 ΣΛΕΕ έως 43 ΣΛΕΕ)
5. Γεωργία — Κοινή οργάνωση των αγορών — Επιστροφές κατά την εξαγωγή — Αντικείμενο
(Άρθρο 39 ΣΛΕΕ)
6. Γεωργία — Κοινή οργάνωση των αγορών — Επιστροφές κατά την εξαγωγή — Καθορισμός των ποσών — Στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από την Επιτροπή
(Κανονισμός 1234/2007 του Συμβουλίου, άρθρα 162 § 1 και 164 § 3)
7. Γεωργία — Κοινή οργάνωση των αγορών — Επιστροφές κατά την εξαγωγή — Καθορισμός των ποσών — Συνεκτίμηση της καταστάσεως της αγοράς — Θεωρητικός υπολογισμός βάσει της διαφοράς μεταξύ των τιμών στην αγορά της Ένωσης και των τιμών στην παγκόσμια αγορά — Υποχρέωση συνεκτιμήσεως της ιδιαίτερης καταστάσεως των εξαγωγικών επιχειρήσεων — Δεν υφίσταται
(Κανονισμός 1234/2007 του Συμβουλίου, άρθρο 164 § 3, στοιχείο αʹ)
1. Απόφαση η οποία ακολουθεί την πάγια σχετική πρακτική δύναται να αιτιολογηθεί συνοπτικώς, ιδίως δε με επίκληση της πρακτικής αυτής. Αντιθέτως, εναπόκειται στην αρμόδια αρχή της Ένωσης να αναπτύξει με σαφήνεια τη συλλογιστική της όταν η απόφασή της βαίνει αισθητώς πέραν των προηγούμενων αποφάσεων. Συγκεκριμένα, όταν αρκεί τυποποιημένη αιτιολογία διότι η Επιτροπή ακολούθησε κατά την έκδοση της επίμαχης πράξεως πάγια σχετική πρακτική, η αναφορά της επίμαχης πράξεως στις εφαρμοστέες νομικές βάσεις πληροί την υποχρέωση αιτιολογήσεως. Ως συνήθη πρακτική θεωρώ την πάγια συμπεριφορά που η Επιτροπή τηρεί υπό το πρίσμα των σχέσεων που υπάρχουν στην αγορά.
Συναφώς, δεδομένου του περιοδικού καθορισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή και της κοινής διαδικασίας που εφαρμόζεται για την έκδοση των αντίστοιχων κανονισμών, τυποποιημένη αιτιολογία γίνεται δεκτή εφόσον η Επιτροπή ενεργεί σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική της κατά τον καθορισμό του ποσού αυτού. Το συμπέρασμα αυτό δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση για τον λόγο ότι η Επιτροπή διαθέτει γενικώς, στον τομέα της γεωργίας, ευρύ περιθώριο εκτιμήσεως.
(βλ. σκέψεις 24, 25, 29, 31, 82, 84)
2. Στο πλαίσιο του καθορισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή από την Επιτροπή, το γεγονός και μόνον ότι καθορίστηκε για πρώτη φορά μηδενικό ποσό επιστροφών για τα επίμαχα προϊόντα δεν σημαίνει αυτομάτως ότι η Επιτροπή δεν ακολούθησε τη συνήθη πρακτική της. Συναφώς, η μεταβολή του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή είναι εγγενής του συστήματος περιοδικού καθορισμού του ποσού των επιστροφών αυτών, και επομένως η ίδια αιτιολογία μπορεί να καλύπτει πολύ διαφορετικά ποσά επιστροφών.
(βλ. σκέψεις 45, 46)
3. Στο πλαίσιο του καθορισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή η Επιτροπή δεν έχει καμία υποχρέωση, όταν καθορίζει τα ποσά επιστροφών κατά την εξαγωγή, να λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι διεξάγονται εντός του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) διαπραγματεύσεις περί καταργήσεως των ποσών αυτών, καθόσον οι εν λόγω διαπραγματεύσεις δεν έχουν καταλήξει στη σύναψη δεσμευτικής συμφωνίας. Εντούτοις, ήταν απολύτως θεμιτό για την Επιτροπή να λάβει υπόψη της, κατά τον καθορισμό του ποσού επιστροφών, τη μελλοντική εξέλιξη της κοινής γεωργικής πολιτικής και τις διαπραγματεύσεις εντός του ΠΟΕ, καίτοι τα στοιχεία αυτά δεν προβλέπονται ρητώς στο άρθρο 164, παράγραφος 3, του κανονισμού 1234/2007, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα.
Συγκεκριμένα, η έκδοση πράξεων γενικής ισχύος εντάσσεται πάντοτε σε ένα γενικό πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο. Καίτοι το εν λόγω άρθρο 164, παράγραφος 3, του κανονισμού 1234/2007 προβλέπει ρητώς ορισμένα κριτήρια τα οποία μπορούν να λαμβάνονται υπόψη, εντούτοις η έκδοση κανονισμού περί καθορισμού του ποσού των επιστροφών κατά την εξαγωγή δεν παύει να λαμβάνει χώρα εντός τέτοιου πλαισίου, το οποίο η Επιτροπή δύναται, κατά περίπτωση, να λαμβάνει υπόψη της. Συναφώς, δεν απαιτείται πάντοτε να αναφέρεται το εν λόγω γενικό πλαίσιο στην αιτιολογία κανονισμού. Συγκεκριμένα, δεδομένου ότι είναι απολύτως φυσικό να λαμβάνει υπόψη της η Επιτροπή το γενικό πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, το γεγονός και μόνον ότι το πράττει δεν συνεπάγεται ότι ενεργεί πέραν της συνήθους πρακτικής της. Εξάλλου, οι ενδιαφερόμενοι φορείς συνήθως γνωρίζουν το γενικό πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο.
Επομένως, η συνεκτίμηση των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων εντός του ΠΟΕ και των μελλοντικών πολιτικών εκτιμήσεων δεν χρήζει ρητής μνείας στην αιτιολογία του προσβαλλόμενου κανονισμού 689/2013, για τον καθορισμό των επιστροφών κατά την εξαγωγή στον τομέα του κρέατος πουλερικών, εκτός εάν τα στοιχεία αυτά δεν αποτελούν μόνον μέρος του γενικού πολιτικού και οικονομικού πλαισίου, το οποίο λαμβάνεται υπόψη όταν καθορίζονται τα ποσά των επιστροφών κατά την εξαγωγή, αλλά αποτελούν τον λόγο υπάρξεως του εν λόγω κανονισμού.
Συναφώς, εφόσον υφίσταται πολιτική συμφωνία περί των μελλοντικών κατευθύνσεων της κοινής γεωργικής πολιτικής, η συμφωνία αυτή αποτελεί μέρος του γενικού πολιτικού και οικονομικού πλαισίου το οποίο μπορεί να λαμβάνει υπόψη της η Επιτροπή. Το αυτό συντρέχει για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις εντός του ΠΟΕ. Η συνεκτίμηση αυτή δεν σημαίνει ότι η Επιτροπή υπερβαίνει τα όρια της εξουσίας της εκτιμήσεως, ακόμα και αν ο κατάλογος των κριτηρίων του άρθρου 164, παράγραφος 3, του κανονισμού 1234/2007 θεωρηθεί περιοριστικός. Συγκεκριμένα, το γενικό πλαίσιο μπορεί πάντοτε να ασκεί επιρροή στην άσκηση της εξουσίας εκτιμήσεως της Επιτροπής και η έστω περιοριστική απαρίθμηση των κριτηρίων που μπορεί να λαμβάνει υπόψη της η Επιτροπή δεν δύναται να την εμποδίσει να λάβει υπόψη της το γενικό αυτό πλαίσιο.
(βλ. σκέψεις 57, 58, 60, 61, 66, 71, 73, 157)
4. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 89)
5. Ο λόγος υπάρξεως των επιστροφών κατά την εξαγωγή είναι ότι επιτρέπει στην Ένωση να διοχετεύει προς τρίτες χώρες τις πλεονάζουσες, στην εσωτερική αγορά, ποσότητες του επίμαχου προϊόντος προς τρίτες χώρες. Ο σκοπός του καθεστώτος των επιστροφών κατά την εξαγωγή δεν είναι να επιδοτεί έναν οποιονδήποτε εξαγωγέα, αλλά να διευκολύνει, εν ανάγκη, τις εξαγωγές στο πλαίσιο της υλοποιήσεως των σκοπών της κοινής γεωργικής πολιτικής, όπως προβλέπονται στο άρθρο 39 ΣΛΕΕ, ήτοι, μεταξύ άλλων, της σταθεροποιήσεως των αγορών και της εξασφαλίσεως δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τον γεωργικό πληθυσμό, καθώς και λογικών τιμών για τους καταναλωτές.
(βλ. σκέψη 92)
6. Σε θέματα καθορισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή, κατά το γράμμα του άρθρου 164, παράγραφος 3, του κανονισμού 1234/2007, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα, η Επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη ένα ή πλείονα από τα στοιχεία που προβλέπει η διάταξη αυτή. Κατά το γράμμα του άρθρου αυτού, η Επιτροπή έχει μάλιστα τη δυνατότητα να στηριχθεί σε ένα και μόνον από τα προβλεπόμενα στη διάταξη αυτή στοιχεία. Η εν λόγω διάταξη δεν ιεραρχεί τα διάφορα αυτά στοιχεία. Τίποτα δεν αποκλείει ότι η Επιτροπή μπορεί να προσδώσει ιδιαίτερη σημασία, παραδείγματος χάρη, στο στοιχείο που περιλαμβάνεται στο άρθρο 164, παράγραφος 3, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 1234/2007, ήτοι στους στόχους της κοινής οργάνωσης αγοράς, που συνίστανται στη διασφάλιση της ισορροπίας της αγοράς και της φυσικής ανάπτυξης των τιμών και των συναλλαγών. Επομένως, η Επιτροπή δύναται, όταν καθορίζει τα ποσά επιστροφών κατά την εξαγωγή, να προσδώσει μεγαλύτερη σημασία στο αποτέλεσμα της αναλύσεως της αγοράς από ό,τι στο αποτέλεσμα του θεωρητικού υπολογισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή, βάσει της διαφοράς μεταξύ των τιμών στην αγορά της Ένωσης και των τιμών στην παγκόσμια αγορά.
Εξάλλου, από τη διατύπωση του άρθρου 164, παράγραφος 3, προκύπτει ότι η Επιτροπή υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη της τουλάχιστον ένα από τα απαριθμούμενα στη διάταξη αυτή στοιχεία. Πάντως, από τη διάταξη αυτή δεν προκύπτει ότι ο κατάλογος των εν λόγω στοιχείων είναι περιοριστικός. Περαιτέρω, το γεγονός ότι, κατά το άρθρο 162, παράγραφος 1, του κανονισμού 1234/2007, η χορήγηση των επιστροφών κατά την εξαγωγή είναι προαιρετική, συνηγορεί υπέρ του ευρύτατου περιθωρίου εκτιμήσεως και της μεγάλης ευελιξίας που διαθέτει η Επιτροπή όταν πρόκειται για τον υπολογισμό του ποσού τους.
(βλ. σκέψεις 96, 148, 150)
7. Σε θέματα καθορισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή, ο θεωρητικός υπολογισμός του ποσού των εν λόγω επιστροφών, βάσει της διαφοράς μεταξύ των τιμών στην αγορά της Ένωσης και των τιμών στην παγκόσμια αγορά, αφορά μόνον το ζήτημα κατά πόσο επιστροφή κατά την εξαγωγή σε ποσό άνω του μηδενός είναι αναγκαία για τους εξαγωγείς κρέατος πουλερικών ώστε να είναι σε θέση να πωλούν τα προϊόντα τους στις περιοχές τις οποίες αφορούν οι επιστροφές αυτές. Εντούτοις, στο πλαίσιο της συνολικής αναλύσεως της καταστάσεως της αγοράς, η Επιτροπή δεν υποχρεούται να κρίνει την ιδιαίτερη κατάσταση των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Ακόμα και αν η επιστροφή κατά την εξαγωγή είναι αναγκαία για τους εξαγωγείς ώστε να είναι σε θέση να πωλούν τα προϊόντα τους, τούτο δεν σημαίνει ότι είναι αναγκαία, λαμβανομένης υπόψη της συνολικής καταστάσεως της αγοράς, η χορήγηση επιστροφών κατά την εξαγωγή σε ποσό άνω του μηδενός.
Επομένως, είναι δυνατόν, βάσει της αναλύσεως της καταστάσεως της αγοράς, η Επιτροπή να θεωρήσει ότι η κατάσταση στην αγορά της Ένωσης είναι σταθερή και ότι δεν είναι αναγκαία η χορήγηση επιστροφών κατά την εξαγωγή σε ποσό άνω του μηδενός προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι αγορές και να εξασφαλισθεί δίκαιο βιοτικό επίπεδο για τον γεωργικό πληθυσμό. Στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να μη χορηγήσει επιστροφές κατά την εξαγωγή ή να καθορίσει μηδενικό ποσό επιστροφής, ακόμα και αν το αποτέλεσμα του θεωρητικού υπολογισμού του ποσού επιστροφών κατά την εξαγωγή είναι θετικό. Η περίπτωση αυτή δεν περιορίζεται σε καταστάσεις στις οποίες υφίσταται έλλειμμα του οικείου προϊόντος ή σοβαρή κρίση στην αγορά της Ένωσης.
(βλ. σκέψεις 98, 99)