KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
WAHL
ippreżentati fl-10 ta’ Novembru 2016 (1)
Kawża C‑660/15 P
Viasat Broadcasting UK Ltd
vs
Il-Kummissjoni Ewropea
“Appell — Għajnuna mill-Istat — Għajnuna implementata mill-awtoritajiet Daniżi favur ix-xandar ta’ servizz pubbliku Daniż TV2/Danmark — Finanzjament pubbliku mogħti sabiex jiġu kkumpensati l-ispejjeż involuti fl-implementazzjoni ta’ obbligi ta’ servizz pubbliku — Deċiżjoni li tiddikjara l-għajnuna kompatibbli mas-suq intern — Relazzjoni bejn l-Artikoli 106(2) u 107(1) TFUE”
1. Bl-appell tagħha, Viasat Broadcasting UK Ltd (iktar ’il quddiem “Viasat”) qed titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja li tannulla s-sentenza tal-24 ta’ Settembru 2015 fil-Kawża T‑125/12 (2) li fiha l-Qorti Ġenerali caħdet it-talba tagħha għall-annullament tad-Deċiżjoni 2011/839/UE (3) sa fejn il-Kummissjoni ddeċidiet permezz tagħha li ċerti miżuri implementati mir-Renju tad-Danimarka favur TV2/Danmark kienu kompatibbli mas-suq intern taħt l-Artikolu 106(2) TFUE (4).
2. Meta tarah mil-lenti tal-qasam tal-għajnuna mill-Istat, dan l-appell iqajjem kwistjoni importanti fir-rigward tal-finanzjament tal-obbligi ta’ servizz pubbliku. Essenzjalment, Viasat tpoġġi dubji fuq ir-relazzjoni bejn il-kundizzjonijiet stabbiliti fis-sentenza storika Altmark (5) u dawk li jsegwu mill-Artikolu 106(2) TFUE (6). Il-qofol tal-appell ta’ Viasat huwa li jiġi ssuġġerit li l-Kummissjoni Ewropea għandha tapplika l-kundizzonijiet Altmark meta teżamina jekk għajnuna tistax tiġi ddikjarata kompatibbli skont l-Artikolu 106(2) TFUE. Il-Qorti Ġenerali ċaħdet dik l-idea f’diversi okkażjonijiet (7), u issa l-Qorti tal-Ġustizzja qed tintalab tirrikkunsidraha għall-ewwel darba minn mindu ngħatat s-sentenza Altmark.
3. Għar-raġunijiet li ġejjin, jiena tal-fehma li l-Qorti Ġenerali għamlet sew meta ċaħdet dik l-idea. Għaldaqstant, jiena nirrakkomanda li dan l-appell jiġi miċħud.
I – L-isfond tal-proċeduri
4. Wara lment ippreżentat fil-5 ta’ April 2000, b’deċiżjoni tad-19 ta’ Mejju 2004 il-Kummissjoni ordnat lir-Renju tad-Danimark biex jirkupra l-ammont ta’ DKK 628.2 miljuni, flimkien mal-imgħax, mill-impriża awtonoma tal-Istat TV2/Danmark (8). Dik id-deċiżjoni ġiet sussegwentement annullata mill-Qorti Ġenerali f’Ottubru 2008 (9).
5. Fil-frattemp, billi l-effett ta’ dik id-deċiżjoni kien li jirrendi insolventi lis-suċċessur ta’ TV2/Danmark (il-kumpannija pubblika b’responsabbiltà limitata TV2/Danmark A/S (10)), b’ittra tat-23 ta’ Lulju 2004, ir-Renju tad-Danimarka nnotifika lill-Kummissjoni b’rikapitalizzazzjoni ppjanata ta’ TV2. B’deċiżjoni tas-6 ta’ Ottubru 2004, il-Kummissjoni kkunsidrat li kwalunkwe element ta’ għajnuna mill-Istat li jista’ jkun konness mar-rikapitalizzazzjoni tat-TV2 kien kompatibbli mas-suq intern taħt dak li issa huwa l-Artikolu 106(2) TFUE (11). F’Settembru 2009, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li ma kienx meħtieġ li tiddeċiedi dwar ċerti kontestazzjonijiet legali magħmulin kontra dik id-deċiżjoni (12).
6. Wara l-annullament tad-deċiżjoni msemmija iktar ’il fuq fil-punt 4, f’April 2011, il-Kummissjoni adottat id-deċiżjoni kkontestata wara li evalwat mill-ġdid il-miżuri inkwistjoni u wara li kkonsultat il-partijiet interessati. Id-deċiżjoni kkontestata tirrigwarda l-miżuri mogħtija lil TV2 bejn l-1995 u l-2002. Madankollu, il-Kummissjoni, fl-analiżi tagħha, ħadet inkunsiderazzjoni wkoll l‑miżuri ta’ rikapitalizzazzjoni adottati fl-2004 li sar riferiment għalihom fil-punt 5 (meħudin flimkien, iktar ’il quddiem: “il-miżuri inkwistjoni”).
7. Fid-deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kklassifikat il-miżuri inkwistjoni bħala għajnuna mill-Istat fit-tifsira tal-Artikolu 107(1) TFUE favur TV2. Sussegwentement, il-Kummissjoni kkonkludiet li s-somma ta’ DKK 628.2 miljun kienet bafer kapitali xieraq għal TV2. Għaldaqstant, l-Artikolu 1 tad-deċiżjoni kkontestata jiddikajara:
“Il-miżuri li [r-Renju ta]d-Danimarka implimenta[...] favur [TV2] bejn l-1995 u l-2002 fil-forma ta’ fondi mid-drittijiet tal-liċenzja u miżuri oħra identifikati fid-deċiżjoni preżenti huma kompatibbli mas-suq intern fi ħdan it-tifsira tal-Artikolu 106(2) [TFUE]”.
II – Il-proċedura quddiem il-Qorti Ġenerali
8. Permezz ta’ rikors ippreżentat fl-14 ta’ Marzu 2012, Viasat fetħet kawża għall-annullament tad-deċiżjoni kkontestata.
9. Insostenn tal-azzjoni tagħha, Viasat invokat żewġ motivi għall-annullament, jiġifieri, l-ewwel nett, li l-Kummissjoni għamlet żball ta’ liġi meta evalwat il-kompatibbiltà tal-miżuri inkwistjoni mas-suq intern taħt l-Artikolu 106(2) TFUE, mingħajr ma tat kas tat-tieni u r-raba’ kundizzjonijiet Altmark, u, it-tieni nett, li l-Kummissjoni kisret l-Artikolu 296 TFUE meta naqset milli tispjega, fid-deċiżjoni kkontestata, għaliex l-Artikolu 106(2) TFUE kien japplika f’dak il-każ, anki għalkemm it-tieni u r-raba’ kundizzjonijiet Altmark ma kinux issodisfatti.
10. Wara seduta pubblika li saret fil-15 ta’ Jannar 2015, fis-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali kkonkludiet li ma kienx meħtieġ li l-kawża tiġi deċiża sa fejn intalab l-annullament tal-parti tad-deċiżjoni kkontestata li fiha l-Kummissjoni ddeċidiet li d-dħul mir-reklamar mill-1995 u l-1996 imħallas lil TV2 mill-hekk imsejjaħ Fond TV2 kien jammonta għal għajnuna mill-Istat (għar-raġunijiet għal dan, ara l-punt 18 iktar ’l isfel), u ċaħdet il-bqija tal-kawża. Ordnat ukoll lil Viasat li tbati l-ispejjeż tagħha u dawk tal-Kummissjoni, u ordnat lir-Renju tad-Danimarka u lil TV2 biex kull wieħed minnhom ibati l-ispejjeż tiegħu.
III – Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja u t-talbiet imressqa
11. B’appell ippreżentat fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-8 ta’ Diċembru 2015, Viasat tissottometti li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha:
– tannulla s-sentenza appellata;
– tannulla d-deċiżjoni kkontestata;
– tikkundanna lill-Kummissjoni għall-ispejjeż ta’ Viasat kemm fl-ewwel istanza kif ukoll dawk fil-Qorti tal-Ġustizzja;
alternattivament:
– tannulla s-sentenza appellata;
– tirrinvija l-kawża lill-Qorti Ġenerali;
– tirriżerva l-ispejjeż taż-żewġ istanzi.
12. B’risposta ppreżentata fil-11 ta’ Frar 2016, il-Kummissjoni tissottometti li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiċħad l-appell bħala inammissibbli, infondat u ineffettiv, u tikkundanna lil Viasat għall-ispejjeż taż-żewġ istanzi.
13. B’risposta ppreżentata fid-19 ta’ Frar 2016, TV2 qed titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja li tiċħad l-appell. Alternattivament, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tilqa’ l-appell, TV2 titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja żżomm l-effetti tas-sentenza appellata, u d-deċiżjoni kkontestata, bis-saħħa tal-Artikolu 264(2) TFUE. Fl-aħħar nett, TV2 titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkundanna lill-Viasat għall-ispejjeż ta’ TV2.
14. B’risposta ppreżentata fit-22 ta’ Frar 2016, ir-Renju tad-Danimarka jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja li tiċħad l-appell.
15. Bis-saħħa tal-Artikolu 76(2) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, ma saret l-ebda seduta.
IV – Analiżi
A – Rimarki introduttorji
16. Il-kwistjoni tal-kumpens għat-twettiq tal-obbligu ta’ servizz pubbliku tax-xandir impost fuq TV2 kien is-suġġett ta’ litigazzjoni qawwija fil-Qorti Ġenerali (13). Madankollu, din hija l-ewwel darba li l-Qorti Ġenerali qed tintalab tikkunsidra din il-kwistjoni li ilha għaddejja.
17. Flimkien mal-kawża ineżami, il-Qorti tal-Ġustizzja bħalissa hija adita wkoll bi tliet appelli ppreżentati rispettivament minn Viasat, TV2 u l-Kummissjoni. Dawk l-appelli jirrigwardaw kollha deċiżjoni, mogħtija fl-istess jum bħas-sentenza appellata, fejn il-Qorti Ġenerali laqgħet parzjalment kawża ppreżentata minn TV2 li talbet l-annullament tad-deċiżjoni kkontestata sa fejn dik id-deċiżjoni stabbilixxiet li l-miżuri inkwistjoni kienu jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat (14).
18. Fis-sentenza l-oħra appellata, il-Qorti Ġenerali, fuq il-linja tal-argumenti ta’ TV2, l-ewwel annullat id-deċiżjoni kkontestata sa fejn il-Kummissjoni kienet stabilixxiet li d-dħul mir-reklamar għas-snin 1995 u 1996 imħallas lil TV2 permezz tal-Fond TV2 kien jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, billi l-Qorti Ġenerali kkunsidrat li ma ġiex issodisfatt ir-rekwiżit ta’ “riżorsi tal-Istat” (ara l-paragrafi 211 sa 220 tas-sentenza l-oħra appellata). (15) It-tieni nett, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet, fir-rigward tat-tieni kundizzjoni Altmark, li l-Kummissjoni għamlet żball ta’ liġi meta rrikjediet li l-kumpens pagabbli lil TV2 kellu jinħadem b’tali mod li jiżgura t-twettiq effiċjenti tal-obbligu ta’ servizz pubbliku (ara l-pargrafu 106 tas-sentenza l-oħra appellata). Dawk id-deċiżjonijiet qegħdin fil-qofol tal-appelli simultanji pendenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja.
19. Jekk TV2 ikollha suċċess fil-pretenzjoni fl-appell tagħha fil-Kawża C‑649/15 P li l-Qorti Ġenerali għamlet żball meta ddeċidiet li parti biss mill-miżuri inkwistjoni ma jinvolvux għajnuna mill-Istat, allura l-appell odjern, li huwa bbażat fuq il-kunċett li l-miżuri inkwistjoni jikkostitwixxu għajnuna għall-finijiet tal-Artikolu 107(1) TFUE, jista’ jispiċċa mingħajr skop.
20. Madankollu fil-kawża odjerna jqum il-punt ta’ liġi importanti li l-Qorti tal-Ġustizzja għadha ma ddeċidietx preċedentement u li jeħtieġ attenzjoni. Minkejja l-eżitu ta’ dawk il-proċeduri l-oħrajn tal-appell, jiena se nikkunsidra dan l-appell fl-istat kurrenti tiegħu.
21. Viasat tinvoka tliet aggravji. L-ewwel nett, Viasat ssostni li l-Qorti Ġenerali għamlet żball ta’ liġi meta ċaħdet it-talba ta’ Viasat li l-Kummissjoni naqset, fid-deċiżjoni kkontestata, milli tosserva d-dmir ta’ motivazzjoni tagħha skont l-Artikolu 296 TFUE. It-tieni nett, Viaset tikkontendi li l-Qorti Ġenerali għamlet żball ta’ liġi meta qalet li l-Kummissjoni ma kinitx meħtieġa, għall-finijiet tal-evalwazzjoni taħt l-Artikolu 106(2) TFUE, li tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li għajnuna lill-TV2 kienet ingħatat mingħajr l-osservanza tal-prinċipji fundamentali ta’ trasparenza u ta’ kosteffiċjenza. Fl-aħħar nett, Viasat ssostni li l-Qorti Ġenerali nnifisha għamlet żball meta naqset milli teżamina bid-diliġenza u tittratta t-talbiet ta’ Viasat.
22. Naħseb li huwa xieraq li nibda l-analiżi tiegħi bit-tieni aggravju.
B – It-tieni aggravju
1. Argumenti tal-partijiet
23. Viasat tissottometti li sabiex għajnuna tiġi ddikjarata bħala kompatibbli skont l-Artikolu 106(2) TFUE, għandhom jiġu ssodisfatti ċerti kundizzjonijiet. L-ewwel nett, għandu jiġi ddefinit mill-Istat Membru x’inhu servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali (iktar ’il quddiem “ir-rekwiżit ta’ definizzjoni”); it-tieni nett, il-provvista ta’ dak is-servizz għandha tiġi fdata minn dak l-Istat Membru lil impriża partikolari (iktar ’il quddiem “ir-rekwiżit ta’ inkarigu”); u t-tielet nett, (i) l-applikazzjoni tar-regoli tat-Trattati, inklużi r-regoli fuq l-għajnuna mill-Istat, għandha tostakola t-twettiq tal-kompiti partikolari assenjati lil dak il-fornitur (iktar ’il quddiem “it-test tal-ostakolu”), u (ii) deroga minn dawk ir-regoli ma għandhiex taffettwa l-iżvilupp tal-kummerċ sa tali mod li jkun kuntrarju għall-interessi tal-Unjoni (iktar ’il quddiem “it-test tal-ibbilanċjar”).
24. Viasat issostni li t-test tal-ostakolu għandu dejjem jirrifletti r-regoli tat-Trattat li minnhom tintalab deroga. F’dak is-sens, Viasat tiddikjara li r-rekwiżiti ta’ definizzjoni u inkarigu, u l-projbizzjoni fuq kumpens żejjed li jsegwi mit-test tal-ibbilanċjar, li kollha għandhom jiġu osservati skont l-Artikolu 106(2) TFUE, jikkorrespondu fil-fehma tagħha mal-ewwel u t-tielet kundizzjonijiet Altmark. Fuq dik il-bażi, Viasat issostni li, wara s-sentenza Altmark, it-test tal-ostakolu jeħtieġ analiżi dwar jekk ikunx jostakola t-twettiq tas-servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali, ir-rekwiżit li (a) il-parametri ta’ kumpens jiġu stabbiliti b’mod trasparenti u oġġettiv (f’konformità mat-tieni kundizzjoni Altmark), u (b) is-servizz inkwistjoni għandu jingħata wara sejħa għal offerti pubblika jew dak il-kumpens għandu jiġi limitat għal dak li huwa neċessarju biex ikopri l-ispiża ta’ impriża mmexxija tajjeb u kosteffiċjenti (f’konformità mar-raba’ kundizzjoni Altmark). Viasat issostni li l-Kummissjoni naqset milli tagħmel hekk fid-deċiżjoni kkontestata u li l-Qorti Ġenerali, min-naħa tagħha, naqset milli dan tiċċensurah fis-sentenza appellata.
25. Barra minn hekk, Viasat tikkontendi speċifikament li l-Qorti Ġenerali għamlet żball ta’ liġi meta (i) qagħdet fuq is-sentenza M6 (16) u sentenzi oħra li tat dik il-qorti biex tiċħad l-azzjoni ta’ Viasat; (ii) iddeċidiet li l-argumenti ta’ Viasat iwasslu għal impass loġiku, billi l-Artikolu 106(2) TFUE isir, inter alia, mingħajr effett; (iii) ċaħdet is-sinjifikat ta’ ċerti komunikazzjonijiet u deċiżjonijiet tal-Kummissjoni tal-2005 u l-2011, kif imsemmi fil-punt 67 tas-sentenza appellata; u (iv) iddeċidiet li l-Komunikazzjoni dwar ix-Xandir 2001 (17) kienet tipprekludi lill-Kummissjoni milli tapplika l-metodoloġija li, fil-fehma ta’ Viasat, tirriżulta mill-Artikolu 106(2) TFUE.
26. Il-Kummissjoni, sostnuta minn TV2 u mir-Renju tad-Danimarka, tikkontesta l-allegazzjonijiet ta’ Viasat. B’mod partikolari, il-Kummissjoni tikkunsidra li sa fejn Viasat issostni li l-Komunikazzjoni dwar ix-Xandir hija invalida, dak l-argument huwa tardiv u għalhekk inammissibbli. Min-naħa tiegħu, ir-Renju tad-Danimarka jgħid, inter alia, li sa fejn il-linja tal-argument ta’ Viasat hija intiża li tikkritika lill-Qorti Ġenerali talli ma vverifikatx jekk il-Kummissjoni ssodisfatx lilha nnifisha, meta kienet qed tevalwa l-kompatibbiltà tal-miżuri ta’ għajnuna fid-deċiżjoni kkontestata, li l-obbligi ta’ servizz pubbliku ta’ TV2 kienu tqiegħdu għal sejħa għal offerti bis-saħħa tal-prinċipju ta’ trasparenza li jirriżulta mir-regoli fuq il-moviment liberu fit-Trattat FUE, dak l-argument ma tressaqx quddiem il-Qorti Ġenerali u għaldaqstant huwa inammissibbli.
2. Evalwazzjoni
27. Naħseb li huwa xieraq li nittratta l-oġġezzjonijiet ta’ ammissibbiltà li jqajmu l-Kummissjoni u r-Renju tad-Danimarka fir-rigward tal-argumenti relatati magħhom. Għalhekk, se ngħaddi mill-ewwel għas-sustanza tal-aggravju ta’ Viasat.
28. Ċertament, ir-relazzjoni matul is-snin bejn l-Artikolu 106(2) u l-Artikolu 107(1) TFUE ma tantx kienet ċara. Dak in-nuqqas ta’ ċarezza kien l-iktar apparenti fil-qasam tal-finanzjament ta’ servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali. Madankollu, fis-sentenza Altmark, il-Qorti tal-Ġustizzja, sedenti f’Awla Manja, notorjament adottat approċċ ġdid li wħud sejħulu l-“approċċ ta’ kumpens kundizzjonali” (18).
29. L-erba’ kundizzjonijiet stabbiliti mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Altmark jirrigwardaw il-kwistjoni dwar jekk vantaġġ ingħatax lil impriża. Għalhekk, jirrigwardaw parti kostitwenti tal-kunċett ta’ “għajnuna” skont l-Artikolu 107(1) TFUE.(19) Fil-prattika, kummentaturi osservaw li, minħabba li huma stretti, dawk il-kundizzjonijiet ma ġewx issodisfatti f’ħafna każijiet (20). Il-konsegwenza diretta ta’ dan hi li d-dispożizzjonijiet ewlenin li bihom għajnuna mill-Istat li altrimenti kienet tkun illegali, tista’ tiġi awtorizzata, jiġifieri l-Artikolu 106(2) u l-Artikolu 107(2) u (3) TFUE, għad għandhom rwol ċentrali.
30. Dawk il-kundizzjonijiet jidher li ġew irrikonoxxuti impliċitament fis-sentenza appellata. Fil-punt 63 ta’ dik is-sentenza, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li anki jekk huma kemxejn simili, iż-żewġ settijiet ta’ kundizzjonijiet li jsegwu, rispettivament, mis-sentenza Altmark u mill-Artikolu 106(2) TFUE, iwieġbu kwistjonijiet fundamentalment differenti. Fil-fehma tagħha, il-kundizzjonijiet Altmark imorru kontra l-kurrent tal-kundizzjonijiet taħt l-Artikolu 106(2) TFUE, li jirrigwardaw il-kompatibbiltà. Dik il-konklużjoni ewlenija wasslet lill-Qorti Ġenerali, fil-paragrafi 75 sa 99 tas-sentenza appellata, biex tikkunsidra u tiċħad id-diversi argumenti li l-appellanti ressqet biex issostni t-teorija tagħha. Issa l-appellanti tixtieq li l-Qorti tal-Ġustizzja tivvalida dik it-teorija u tiddeċiedi li, billi ċaħdet l-argumenti vantati mill-appellanti, il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi.
31. Madankollu, l-Qorti Ġenerali ma għamlet l-ebda żball ta’ liġi bħal dak.
32. Mill-bidu jingħad li hemm distinzjoni importanti bejn, minn naħa, is-sentenza Altmark u l-kundizzjonijiet li hemm fiha u, min-naħa l-oħra, l-Artikolu 106(2) TFUE u r-rekwiżiti tiegħu. Kif semmejt, tal-ewwel jintużaw biex jiġi ddeterminat jekk ingħatax vantaġġ u għalhekk, b’mod iktar ġenerali, jirrigwardaw il-kunċett ta’ “għajnuna” skont l-Artikolu 107(1) TFUE. Dan jiġi qabel l-evalwazzjoni taħt l-Artikolu 106(2) TFUE, li jittratta l-kwistjoni dwar jekk miżura ta’ għajnuna tistax tiġi ddikjarata kompatibbli. Jekk jiġu ssodisfatti l-kundizzjonijiet Altmark, ma jkunx hemm għajnuna għall-finijiet tal-Artikolu 107(1) TFUE u, għaldaqstant, l-ebda raġuni biex jiġi kkunsidrat li jiġi applikat l-Artikolu 106(2) TFUE. Barra minn hekk, dik id-distinzjoni ġġib magħha effetti prattiċi differenti.
33. Min-naħa l-oħra, konstatazzjoni li kien hemm għajnuna mill-Istat taħt l-Artikolu 107(1) TFUE tiskatta ċerti konsegwenzi legali, bħad-dmir ta’ notifikazzjoni minn qabel u l-projbizzjoni dwar l-implementazzjoni mmirata lejn Stati Membri skont l-Artikolu 108(3) TFUE (21). Dawk il-kunsiderazzjonijiet jispjegaw għaliex deċiżjoni bbażata fuq l-Artikolu 107(1) u (3) TFUE li, filwaqt li tikklassifika l-miżura bħala għajnuna mill-Istat, tiddikjaraha kompatibbli mas-suq komuni, għandha titqies bħala att li jista’ jiġi kkontestat fis-sens tal-Artikolu 263 TFUE (22). Barra minn hekk, il-qrati nazzjonali għandhom jissalvagwardjaw id-drittijiet tal-individwi minn ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE (23).
34. Min-naħa l-oħra, l-evalwazzjoni tal-kompatibbiltà ta’ miżuri ta’ għajnuna mas-suq intern taqa’ fil-kompetenza esklużiva tal-Kummissjoni (24). Dik il-kompetenza esklużiva fl-approvazzjoni tal-għajnuna mill-Istat testendi għall-Artikolu 106(2) TFUE (25). Dak ifisser li l-Artikolu 106(2) TFUE ma huwiex applikabbli direttament għall-finijiet tal-awtorizzazzjoni tal-għajnuna mill-Istat (26). Jekk jiġi deċiż mod ieħor, allura jiġi mxejjen l-għan tas-sistema ta’ kontroll minn qabel ta’ għajnuna mill-Istat, li teħtieġ li l-implementazzjoni ta’ għajnuna ppjanata għandha tiġi posposta sakemm id-dubju dwar il-kompatibbiltà tagħha jitneħħa mid-deċiżjoni finali tal-Kummissjoni (27).
35. Isegwi minn dak li ntqal iktar ’il fuq li l-Artikolu 106(2) TFUE jsir irrilevanti jekk l-uniku mod biex miżura ta’ għajnuna tirċievi l-approvazzjoni tal-Kummissjoni taħt dik id-dispożizzjoni jkun li tikkonforma mal-kundizzjonijiet Altmark.
36. Min-naħa tagħha, Viasat tiddikjara li taqbel mal-kunċett li l-Artikoli 106(2) u 107(1) TFUE jirrigwardaw kwistjonijiet distinti, imma ssostni li dan ma jindirizzax l-argumenti li ressqet fl-ewwel istanza. Madankollu, dik l-istqarrija hija mingħajr sustanza għaliex tirrifjuta li tirrikonoxxi l-konsegwenzi li joħorġu minn dik id-distinzjoni.
37. L-ewwel nett, nixtieq infakkar li l-konsegwenza tas-sentenza Altmark hija l-faċilitazzjoni tal-evalwazzjoni, mill-awtoritajiet tal-Istati Membri u tal-Kummissjoni, dwar jekk il-kumpens imħallas lil impriża bħala kontroparti għat-twettiq ta’ obbligu ta’ servizz pubbliku jammontax għal “vantaġġ” għall-finijiet tal-Artikolu 107(1) TFUE. F’dak ir-rigward, dawk il-kundizzjonijiet jipprovaw iwieġbu l-mistoqsija ipotetika u kontrofattwali jekk l-impriża kkonċernata kinitx tikseb il-kumpens inkwistjoni taħt kundizzjonijiet tas-suq normali, jiġifieri, il-kundizzjonijiet li japplikaw għal suq partikolari fl-assenza ta’ intervent minn Stat Membru (28). B’kuntrast, l-Artikolu 106(2) TFUE huwa bbażat fuq l-idea li l-Istat Membru fil-fatt jintervjeni favur impriża meta jafdalha l-operazzjoni ta’ servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali.
38. It-tieni nett, huwa veru li fis-sentenza Ferring, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-kumpens lil operatur ta’ servizz pubbliku jammonta għal għajnuna mill-Istat skont dak li issa huwa l-Artikolu 107(1) TFUE sa fejn dak il-vantaġġ inkwistjoni jaqbeż l-ispejjeż addizzjonali li jsiru fit-twettiq tal-obbligi ta’ servizz pubbliku imposti, u jekk dak huwa l-każ, dak il-vantaġġ ma jistax, fi kwalunkwe każ, jitqies bħala neċessarju sabiex ikun jista’ jwettaq kompiti partikolari li jkunu assenjati lilu u għalhekk ma jistgħux ikunu koperti minn dak li issa huwa l-Artikolu 106(2) TFUE (29). Madankollu, filwaqt li l-Qorti tal-Ġustizzja fil-fatt għamlet riferiment għas-sentenza Ferring f’dik Altmark, hija ffurmat iktar il-kunċett ta’ “vantaġġ” għal dak il-kumpens taħt dak li issa huwa l-Artikolu 107(1) TFUE fis-sura li għandu issa. Madankollu, b’differenza mis-sentenza Ferring, il-Qorti tal-Ġustizzja ma ntalbitx tinterpreta fis-sentenza Altmark dak li issa huwa l-Artikolu 106(2) TFUE, li jista’ jispjega għaliex il-Qorti tal-Ġustizzja ma ħaditx pożizzjoni dwar l-interrelazzjoni bejn dawk iż-żewġ dispożizzjonijiet (30). Iżda dak is-silenzju ma jistax jinftiehem bħala li jimplika li l-Qorti tal-Ġustizzja riedet il-kundizzjonijiet Altmark jittieħdu inkunsiderazzjoni fl-applikazzjoni tal-Artikolu 106(2) TFUE, billi jekk isir hekk l-Artikolu 106(2) TFUE jitneħħielu l-iskop tiegħu (31). Għall-kuntrarju, waqt li ssoktat issegwi s-sentenza Altmark, il-Qorti tal-Ġustizzja kompliet tinterpreta l-Artikolu 106(2) TFUE bl-istess mod li għamlet qabel (32).
39. It-tielet nett, interpretazzjoni tal-Artikolu 106(2) TFUE li tinneċessita l-evalwazzjoni jekk ikunx ostakolat it-twettiq tas-servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali jekk tenħtieġ il-konformità mat-tieni u r-raba’ kundizzjonijiet Altmark ma hijiex sostnuta fil-kliem ta’ dik id-dispożizzjoni jew fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.
40. L-Artikolu 106(2) TFUE jrid jirrikonċilja l-interess tal-Istati Membri fl-użu ta’ ċerti impriżi, partikolarment fis-settur pubbliku, bħala strument ta’ politika ekonomika jew fiskali (jew ta’ politiki b’impatt ekonomiku jew fiskali), mal‑interess tal-Unjoni f’li tiġi żgurata l-konformità, primarjament, mar-regoli tal-kompetizzjoni u l-preservazzjoni tal-unità tas-suq intern. Sabiex ir-regoli tat-Trattati potenzjalment ma japplikawx għall-impriża fdata b’servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali skont l-Artikolu 106(2) TFUE, huwa biżżejjed li l-applikazzjoni ta’ dawk ir-regoli tostakola t-twettiq, fil-fatt u fid-dritt, tal-obbligi speċjali li jorbtu dik l-impriża (33).
41. F’dak ir-rigward, ma huwiex meħtieġ, għall-applikazzjoni tal-Artikolu 106(2) TFUE, li s-sopravivenza tal-impriża stess tkun mhedda. Ikun biżżejjed li, fin-nuqqas tad-drittijiet jew il-miżuri ta’ għajnuna inkwistjoni, ma jkunx possibbli għall-impriża li twettaq il-kompiti partikolari fdati lilha, iddefiniti b’riferiment għall-obbligi ta’ servizz pubbliku tagħha. B’mod partikolari, il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-Artikolu 106(2) TFUE jiġu ssodisfatti jekk iż-żamma tad-drittijiet jew il-miżuri tal-għajnuna inkwistjoni tkun meħtieġa sabiex id-detentur jew ir-riċevent tagħhom ikunu jistgħu jwettqu kompiti ta’ interess ekonomiku ġenerali assenjati lilhom taħt “kundizzjonijiet ekonomikament aċċettabbli” (34).
42. B’kuntrast, l-argument ta’ Viasat jimplika li skema ta’ kumpens għall-fornitur ta’ servizz pubbliku li, meta ma tissodisfax il-kundizzjonijiet Altmark kumulattivi, fiha elementi ta’ għajnuna, sabiex tiġi approvata, għandha tissodisfa dawk l-istess rekwiżiti ta’ oġġettività, trasparenza u kosteffiċjenza. Dan jillimita indebitament il-kunċett ta’ “kundizzjonijiet ekonomikament aċċettabbli”. Għalkemm, kif issostni Viasat, l-Artikolu 106(2) TFUE huwa dispożizzjoni li tippermetti deroga mir-regoli li hemm fit-Trattati u għalhekk għandhom jiġu interpretati b’mod strett, hemm limiti kemm tista’ tkun ristrettiva l-interpretazzjoni tiegħu mingħajr ma tiġi ffrustrata l-effettività tiegħu (35).
43. L-interpretazzjoni ta’ Viasat tal-Artikolu 106(2) TFUE xejn ma hija persważiva fir-rigward tal-isfera tax-xandir ta’ servizz pubbliku. Fil-fatt, il-Protokoll fuq is-sistema ta’ xandir pubbliku fl-Istati Membri, anness mat-Trattat tal-Komunità Ewropea (36), jiddikjara li d-dispożizzjonijiet ta’ dak li issa huwa t-Trattat FUE “għandhom ikunu mingħajr preġudizzju għall-kompetenza ta’ l-Istati Membri li jipprovdu finanzi għax-xandir pubbliku sakemm dawn il-finanzi jingħataw lill-organizazzjonijiet tax-xandir biex isiru termini ta’ referenza għal servizz pubbliku magħmul, definit, u organizzat minn kull Stat Membru, u sakemm dawn il-finanzi ma jaffettwax il-kondizzjonijiet tal-kummerċ u l-kompetizzjoni [fl-Unjoni] sal-punt li jmur kontra l-interess komuni, mentri r-realizzazzjoni tat-termini ta’ referenza ta’ dak is-servizz pubbliku jkunu kkunsidrati. Dak il-Protokoll, filwaqt li jagħmel riferiment għat-test tal-ibbilanċjar, ma jagħmilx riferiment għat-test tal-ostakolu, u wisq inqas bil-mod kif qed issostni Viasat.
44. Isegwi minn dak li ntqal iktar ’il fuq li applikazzjoni xierqa tal-Artikolu 106(2) TFUE ma teħtieġx li jitqiesu t-tieni u r-raba’ kundizzjonijiet Altmark.
45. L-ebda argument ta’ sostenn li ressqet Viasat fl-appell tagħha ma jpoġġi f’dubju lil din il-konklużjoni.
46. L-ewwel nett, fir-rigward tas-sentenzi tal-Qorti Ġenerali li Viasat kkritikat (37), il-Qorti tal-Ġustizzja ma hijiex marbuta b’dik il-ġurisprudenza, u l-Qorti tal-Ġustizzja, fl-assenza ta’ appell, lanqas ma tista’ tivverifika jekk dawk is-sentenzi humiex korretti. Għalhekk, huwa irrilevanti argument ibbażat fuq linja ġurisprudenzjali allegatament skorretta tal-Qorti Ġenerali f’kif ġew ittrattati kawżi preċedenti dwar l-Artikolu 106(2) TFUE. L-istess jgħodd għall-Konklużjonijiet tal-Avukati Ġenerali (38) li Viasat tikkontesta; lanqas dawn ma jorbtu lill-Qorti tal-Ġustizzja (39).
47. It-tieni nett, fir-rigward tal-argument ta’ Viasat li, kuntrarjament għall-pożizzjoni li ħadet il-Qorti Ġenerali fil-punt 91 tas-sentenza appellata, il-fehma tagħha ma twassalx għal impass loġiku, biżżejjed jingħad li dan il-paragrafu jibda bil-kliem “[b]arra minn hekk”, li jindika n-natura supererogatorja ta’ dik ir-raġuni. Għaldaqstant, dan l-argument huwa ineffettiv. Fi kwalunkwe każ, Viasat tikkontradixxi lilha nnifisha meta tikkontendi li l-interpretazzjoni tagħha tal-Artikolu 106(2) TFUE ma tirrendix dik id-dispożizzjoni bla effett: Viasat ma tistax tippretendi li l-Kummissjoni tista’, fuq bażi minn każ għal każ, twarrab waħda mill-kundizzjonijiet Altmark fl-evalwazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà, u fl-istess ħin tassumi bħala fatt li t-test tal-ostakolu taħt l-Artikolu 106(2) TFUE jeħtieġ, sabiex ikun jirrifletti l-Artikolu 107(1) TFUE, l-applikazzjoni tal‑kundizzjonijiet Altmark, billi dawk il-kundizzjonijiet huma kumulattivi skont l-Artikolu 107(1) TFUE.
48. It-tielet nett, fir-rigward tal-komunikazzjonijiet u d-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni tal-2005 u l-2011, imsemmija fil-paragrafu 67 tas-sentenza appellata, Viasat tikkonċedi li dawk il-komunikazzjonijiet u d-deċiżjonijiet ma humiex applikabbli, kif iddeċidiet il-Qorti Ġenerali fil-pargrafu 93 tas-sentenza appellata. Isegwi li ma huma ta’ ebda rilevanza f’din il-vertenza, li l-qofol tagħha huwa jekk il-Qorti Ġenerali kellhiex raġun tiddeċiedi li l-Kummissjoni ma hijiex meħtieġa tikkunsidra t-tieni u r-raba’ kundizzjonijiet Altmark meta tevalwa l-kompatibbiltà ta’ miżura ta’ għajnuna skont l-Artikolu 106(2) TFUE.
49. Ir-raba’ nett, dwar l-argument li l-Qorti Ġenerali naqset li tikkunsidra, fil-punti 97 sa 99 tas-sentenza appellata, is-sinjifikat tal-Komunikazzjoni dwar ix-Xandir tal-2001, kuntrarjament għal dak li tinsinwa l-Kummissjoni, ma jidhirx li Viasat qed tikkontesta l-validità ta’ dik il-komunikazzjoni. Dwar il-merti ta’ dak l-argument, il-fatt li seta’ kien possibbli għall-Kummissjoni, fid-dawl ta’ komunikazzjonijiet u linji gwida, li tiġi adottata interpretazzjoni iktar konformi mal-mod kif taħsibha l-appellanti, ma jurix li l-Qorti Ġenerali żbaljat meta ddeċidiet li l-Kummissjoni ma kinitx meħtieġa tagħmel hekk.
50. Fl-aħħar nett, dwar l-argument ta’ Viasat li l-Artikolu 106(2) TFUE jeħtieġ proċedura kompetittiva ta’ sejħa għal offerti għall-għoti ta’ servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali, l-oġġezzjoni ta’ ammissibbiltà li qajjem ir-Renju tad-Danimarka, imsemmi iktar ’il fuq fil-punt 26, għandha tiġi miċħuda, billi jidher li Viasat fil-fatt issottomettiet argument simili fl-ewwel istanza. Madankollu, il-kontenzjoni speċifika ta’ Viasat li l-kuntratt ta’ xandir ta’ servizz pubbliku inkwistjoni fid-deċiżjoni kkontestata huwa ta’ interess transkonfinali, ma jsegwix mis-sentenza appellata, u Viasat ma tidhirx li sostniet punt bħal dak fl-ewwel istanza. Barra minn hekk, dik l-evalwazzjoni teħtieġ evalwazzjoni fattwali, li ma hijiex kwistjoni għall-Qorti tal-Ġustizzja f’appell. Għaldaqstant, dik il-kontenzjoni speċifika hija inammissibbli.
51. Fir-rigward tal-punt ta’ dritt li qajjem dak l-argument, il-Qorti Ġenerali ma żbaljatx, fil-punt 99 tas-sentenza appellata, meta ddikjarat li l-Artikolu 106(2) TFUE ma jeħtieġx proċedura kompetittiva ta’ sejħa għal offerti għall-għoti ta’ servizz ta’ interess ekonomiku inġenerali. Kif qalet il-Kummissjoni, l-Artikolu 106(2) TFUE jippermetti d-deroga mir-“regoli li hemm fit-Trattati”, li jinkludu r-regoli fuq il-libertà ta’ moviment u l-prinċipji ġenerali ġejjin minnhom, sa fejn dik l-istituzzjoni hija ssodisfatt li t-testijiet ta’ ostakolu u bbilanċjar huma osservati u suġġetti għal stħarriġ mill-Qrati tal-UE. F’dak is-sens, il-Protokoll ta’ Amsterdam ma jistax jinftiehem mod ieħor għajr li jikkonferma l-prinċipju li l-Istati Membri jistgħu jagħtu direttament, fl-interess pubbliku, drittijiet speċjali jew esklużivi lil impriża f’forma ta’ konċessjoni ta’ xandir ta’ servizz pubbliku.
52. Minn dak li ntqal preċedentement isegwi li t-tieni aggravju għandu jiġi miċħud.
C – L-ewwel aggravju
53. Fl-ewwel aggravju tagħha, Viasat issostni li l-Qorti Ġenerali żbaljat meta ċaħdet il-motiv tagħha għal annullament li kien jallega li l-Kummissjoni fid-deċiżjoni kkontestata naqset milli tosserva d-dmir tagħha ta’ motivazzjoni skont l-Artikolu 296 TFUE.
54. Fil-punt 103 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali ċaħdet dan il-motiv għal annullament meta qalet li s-“silenzju tad-deċiżjoni dwar ir-rwol tat-tieni u r-raba’ kundizzjoni Altmark fl-evalwazzjoni tal-kompatibbiltà tal-miżuri kkonċernati mas-suq intern ma huwiex dovut għal żball ta’ raġunament tal-Kummissjoni jew għal difett ta’ motivazzjoni li jivvizjaw id-deċiżjoni kkontestata, iżda għall-fatt li din id-deċiżjoni tapplika qafas ta’ analiżi differenti minn dak li tiffavorixxi [Viasat]”.
55. Kif irrikonoxxut minn Viasat, id-deċiżjoni kkontestata kien ikun fiha motivazzjoni inadegwata biss kieku l-Kummissjoni kienet taħt obbligu li tapplika l-qafas analitiku li, skont Viasat, jirriżulta mill-Artikolu 106(2) TFUE.
56. Madankollu, il-Qorti Ġenerali la għamlet żball ta’ liġi meta kkunsidrat li l-Kummissjoni ma kienet taħt l-ebda obbligu bħal dak, u għalhekk lanqas ma żbaljat meta kkunsidrat li d-deċiżjoni kkontestata kienet immotivata biżżejjed. Għaldaqstant, dan l-aggravju għandu jiġi miċħud.
D – It-tielet aggravju
57. Fil-parti konklużiva tal-appell tagħha, Viasat tgħid, en passant, li “il-Qorti Ġenerali żbaljat meta naqset milli teżamina t-talba ta’ Viasat fl-istandard [meħtieġ]” u li “fil-każ preżenti, l-eżami mill-Qorti Ġenerali tal-pretenzjonijiet ta’ Viasat ma jissodisfawx il-livell meħtieġ […] fil-ġurisprudenza.”
58. Jekk nassumu, għall-argument, li dan l-aggravju huwa mmirat lejn l-punti kollha tas-sentenza appellata, jiena naqbel mal-Kummissjoni li fi kwalunkwe każ ma huwiex żviluppat biżżejjed biex il-partijiet l-oħra jirrispondu jew biex il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi fuqu. Għaldaqstant, dan l-aggravju huwa inammissibbli(40).
E – Konklużjoni
59. Fil-fehma tiegħi, isegwi minn dak kollu li ntqal iktar ’il fuq li l-ebda aggravju ta’ Viasat ma rnexxa. Għaldaqstant, l-appell għandu jiġi miċħud kollu kemm hu.
V – Spejjeż
60. Skont l-Artikolu 184(2) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, meta appell ma jkunx fondat, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiddeċiedi dwar l-ispejjeż. Skont l-Artikolu 138(1) tal-istess Regoli, applikabbli għall-proċedura ta’ appell skond l-Artikolu 184(1), il-parti li titlef għandha tbati l-ispejjeż jekk dawn ikunu ġew mitluba mill-parti li rebħet. Billi l-Kummissjoni u TV2 talbu l-ispejjeż u l-appellanti tilfet, Viasat għandha tiġi ordnata tbati l-ispejjeż tagħha u tbati l-ispejjeż tal-Kummissjoni u ta’ TV2. Barra minn hekk, jirriżulta mill-Artikolu 140(1) tal-imsemmija regoli, applikabbli għall-proċedura tal-appell bis-saħħa tal-Artikolu 184(1) tagħhom, li r-Renju tad-Danimarka għandu jbati l-ispejjeż tiegħu.
VI – Konklużjoni
61. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha:
– tiċħad l-appell;
– tordna lil Viasat Bradcasting UK Ltd tbati l-ispejjeż tagħha kif ukoll dawk tal-Kummissjoni Ewropea u ta’ TV2/Danmark A/S;
– tordna li r-Renju tad-Danimarka għandu jbati l-ispejjeż tiegħu.