ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα)

της 6ης Δεκεμβρίου 2023 (*)

«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διαδικασία για την κήρυξη ακυρότητας – Τρισδιάστατο σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχήμα φιγούρας παιχνιδιού με προεξοχή στο κεφάλι – Απόλυτοι λόγοι ακυρότητας – Σημείο συνιστάμενο αποκλειστικά στο σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος – Σημείο συνιστάμενο αποκλειστικά στο σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος – Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 [νυν άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001]»

Στην υπόθεση T‑297/22,

BB Services GmbH, με έδρα το Flörsheim am Main (Γερμανία), εκπροσωπούμενη από τον M. Krogmann, δικηγόρο,

προσφεύγουσα,

κατά

Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), εκπροσωπούμενου από την E. Nicolás Gómez και τον D. Hanf,

καθού,

αντίδικος κατά τη διαδικασία ενώπιον του τμήματος προσφυγών του EUIPO και παρεμβαίνουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου:

Lego Juris A/S, με έδρα το Billund (Δανία), εκπροσωπούμενη από τους V. von Bomhard και J. Fuhrmann, δικηγόρους,

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),

συγκείμενο από τις M. J. Costeira, πρόεδρο, M. Kancheva (εισηγήτρια) και E. Tichy-Fisslberger, δικαστές,

γραμματέας: R. Ūkelytė, διοικητική υπάλληλος,

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 16ης Μαρτίου 2023,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Με την προσφυγή που άσκησε δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ, η προσφεύγουσα BB Services GmbH ζητεί την ακύρωση και τη μεταρρύθμιση της απόφασης του πέμπτου τμήματος προσφυγών του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) της 16ης Μαρτίου 2022 (υπόθεση R 1355/2021‑5) (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση).

 Ιστορικό της διαφοράς

2        Στις 25 Ιουνίου 2020 η προσφεύγουσα υπέβαλε στο EUIPO αίτηση κήρυξης ακυρότητας του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο καταχωρίστηκε στις 11 Απριλίου 2000 με αριθμό 50450 και στηρίχθηκε σε κτηθέντα διά της χρήσεως διακριτικό χαρακτήρα, κατόπιν αιτήσεως που κατέθεσε την 1η Απριλίου 1996 η Kirkbi A/S, δικαιοπάροχος της παρεμβαίνουσας Lego Juris A/S, για το ακόλουθο τρισδιάστατο σημείο:

3        Τα προϊόντα τα οποία καλύπτονται από το επίμαχο σήμα του οποίου ζητήθηκε η κήρυξη ακυρότητας ενέπιπταν στις κλάσεις 9, 25 και 28 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας για τη διεθνή ταξινόμηση προϊόντων και υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και αντιστοιχούσαν, για καθεμιά από τις κλάσεις αυτές, στην ακόλουθη περιγραφή:

–        κλάση 9: «μαγνήτες (διακοσμητικοί)· προγράμματα παιχνιδιών για ηλεκτρονικούς υπολογιστές· τηλεφορτώσιμα παιχνίδια ηλεκτρονικών υπολογιστών, εγγεγραμμένοι φορείς δεδομένων και πληροφοριών»·

–        κλάση 25: «Ενδύματα, υποδήματα, είδη πιλοποιίας»·

–        κλάση 28: «Παιχνίδια, αθύρματα».

4        Οι λόγοι που προβλήθηκαν προς στήριξη της αιτήσεως κηρύξεως ακυρότητας ήταν οι προβλεπόμενοι στο άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2017, L 154, σ. 1), σε συνδυασμό με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, του ίδιου κανονισμού.

5        Στις 25 Ιουνίου 2021 το τμήμα ακυρώσεων απέρριψε την αίτηση κηρύξεως ακυρότητας στο σύνολό της.

6        Στις 3 Αυγούστου 2021 η προσφεύγουσα άσκησε προσφυγή ενώπιον του EUIPO κατά της απόφασης του τμήματος ακυρώσεων.

7        Με την προσβαλλόμενη απόφαση, το τμήμα προσφυγών απέρριψε την προσφυγή στο σύνολό της. Έκρινε, εν συνόψει, ότι δεν είχε αποδειχθεί ότι το επίμαχο σήμα, υπό τη μορφή φιγούρας παιχνιδιού με προεξοχή στο κεφάλι, ενέπιπτε στους λόγους ακυρότητας του άρθρου 59, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 2017/1001, σε συνδυασμό με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, του ίδιου κανονισμού, για όλα τα προϊόντα των κλάσεων 9, 25 και 28.

 Αιτήματα των διαδίκων

8        Η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:

–        να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση,

–        να κηρύξει άκυρο το επίμαχο σήμα,

–        να καταδικάσει το EUIPO στα δικαστικά έξοδα.

9        Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα ζητούν, κατ’ ουσίαν, από το Γενικό Δικαστήριο:

–        να απορρίψει την προσφυγή,

–        να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.

 Σκεπτικό

10      Δεδομένου ότι η ημερομηνία υποβολής της επίμαχης αίτησης καταχώρισης, εν προκειμένω η 1η Απριλίου 1996, είναι καθοριστική για τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου ουσιαστικού δικαίου, η παρούσα διαφορά διέπεται από τις ουσιαστικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα (ΕΕ 1994, L 11, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε [έχει αντικατασταθεί από τον κανονισμό (ΕΚ) 207/2009 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2009, L 78, σ. 1), όπως ο ίδιος τροποποιήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό 2017/1001] (πρβλ. διάταξη της 5ης Οκτωβρίου 2004, Alcon κατά ΓΕΕΑ, C‑192/03 P, EU:C:2004:587, σκέψεις 39 και 40, και απόφαση της 23ης Απριλίου 2020, Gugler France κατά Gugler και EUIPO, C‑736/18 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:308, σκέψη 3 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

11      Επομένως, όσον αφορά τους ουσιαστικούς κανόνες, οι περιλαμβανόμενες στην προσβαλλόμενη απόφαση του τμήματος προσφυγών καθώς και στα δικόγραφα των διαδίκων παραπομπές στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, και στο άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 2017/1001 πρέπει, στην υπό κρίση υπόθεση, να νοηθούν ως παραπομπές στις πανομοιότυπου περιεχομένου διατάξεις του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, και του άρθρου 51, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 40/94, αντιστοίχως.

12      Εξάλλου, στον βαθμό που, κατά πάγια νομολογία, οι διαδικαστικοί κανόνες εφαρμόζονται γενικώς κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος τους (βλ. απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2012, Επιτροπή κατά Ισπανίας, C‑610/10, EU:C:2012:781, σκέψη 45 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία), η υπό κρίση διαφορά διέπεται από τους διαδικαστικούς κανόνες του κανονισμού 2017/1001.

 Επί του αιτήματος κηρύξεως της ακυρότητας του επίμαχου σήματος

13      Με το δεύτερο αίτημά της, η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο να κηρύξει άκυρο το επίμαχο σήμα.

14      Συναφώς παρατηρείται ότι η προσφεύγουσα, ζητώντας από το Γενικό Δικαστήριο να κηρύξει άκυρο το επίμαχο σήμα, υποβάλλει, δυνάμει του άρθρου 72, παράγραφος 3, του κανονισμού 2017/1001, αίτημα μεταρρύθμισης προκειμένου το Γενικό Δικαστήριο να εκδώσει την απόφαση που όφειλε να είχε λάβει το τμήμα προσφυγών [πρβλ. απόφαση της 21ης Μαρτίου 2012, Feng Shen Technology κατά ΓΕΕΑ – Majtczak (FS), T‑227/09, EU:T:2012:138, σκέψη 54 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

 Επί του παραδεκτού

 Επί του παραδεκτού της προσφυγής όσον αφορά τα προϊόντα των κλάσεων 9 και 25

15      Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα προβάλλουν ένσταση απαραδέκτου όσον αφορά τα προϊόντα των κλάσεων 9 και 25. Ειδικότερα, το EUIPO υποστηρίζει ότι οι παρατηρήσεις που διατυπώνονται στο δικόγραφο της προσφυγής αναλώνονται στην αδυναμία του επίμαχου σήματος να παράσχει προστασία όσον αφορά τα παιχνίδια και τα αθύρματα της κλάσης 28, ενώ αντιθέτως το δικόγραφο της προσφυγής δεν περιέχει κανένα επιχείρημα προς αμφισβήτηση της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης όσον αφορά τα λοιπά προϊόντα των κλάσεων 9 και 25.

16      Δυνάμει του άρθρου 177, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, το δικόγραφο της προσφυγής πρέπει να προσδιορίζει, μεταξύ άλλων, το αντικείμενο της διαφοράς, τους λόγους και τα επιχειρήματα που προβάλλονται. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να είναι αρκούντως σαφή και ακριβή ώστε ο καθού διάδικος να είναι σε θέση να προετοιμάσει την άμυνά του και το Γενικό Δικαστήριο να αποφανθεί επί της προσφυγής ή της αγωγής, χωρίς να χρειάζεται ενδεχομένως άλλα στοιχεία. Χάριν της ασφάλειας δικαίου και προς διασφάλιση της ορθής απονομής της δικαιοσύνης, για να είναι παραδεκτή μια προσφυγή πρέπει τα ουσιώδη πραγματικά και νομικά στοιχεία επί των οποίων αυτή στηρίζεται να προκύπτουν, τουλάχιστον συνοπτικώς, πλην όμως κατά τρόπο συνεπή και κατανοητό, από το ίδιο το κείμενο του σχετικού δικογράφου [βλ. απόφαση της 7ης Δεκεμβρίου 2022, Borussia VfL 1900 Mönchengladbach κατά EUIPO – Neng (Fohlenelf), T‑747/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:773, σκέψη 17 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

17      Εν προκειμένω, διαπιστώνεται ότι το δικόγραφο της προσφυγής δεν περιέχει κανένα συγκεκριμένο επιχείρημα όσον αφορά τα προϊόντα των κλάσεων 9 και 25 και, ειδικότερα, δεν εκθέτει τους λόγους για τους οποίους το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i ή ii, του κανονισμού 40/94 πρέπει να εφαρμοστεί ως προς τα προϊόντα αυτά. Ως εκ τούτου, το δικόγραφο της προσφυγής δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις του άρθρου 177, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, του Κανονισμού Διαδικασίας όσον αφορά τα εν λόγω προϊόντα.

18      Κατά συνέπεια, η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη όσον αφορά τα προϊόντα των κλάσεων 9 και 25.

 Επί της γενικής παραπομπής της προσφεύγουσας στα υπομνήματα που υπέβαλε ενώπιον του EUIPO

19      Στα σημεία 18, 54 και 68 του δικογράφου της προσφυγής, η προσφεύγουσα παραπέμπει στο σύνολο των στοιχείων που εξέθεσε προηγουμένως ενώπιον του τμήματος ακυρώσεων και του τμήματος προσφυγών. Πρόθεσή της είναι να συσχετιστούν τα στοιχεία αυτά με τους λόγους ακυρώσεως της υπό κρίση προσφυγής.

20      Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, δυνάμει του άρθρου 21, πρώτο εδάφιο, του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του άρθρου 177, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, του Κανονισμού Διαδικασίας, το δικόγραφο της προσφυγής πρέπει να προσδιορίζει τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα που προβάλλονται, καθώς και να περιέχει συνοπτική έκθεση των εν λόγω ισχυρισμών. Κατά πάγια νομολογία, μολονότι το σώμα του δικογράφου της προσφυγής μπορεί να τεκμηριώνεται και να συμπληρώνεται, ως προς συγκεκριμένα σημεία, με παραπομπές σε συγκεκριμένα χωρία συνημμένων εγγράφων, η γενική παραπομπή σε άλλα έγγραφα δεν μπορεί να άρει την έλλειψη ουσιωδών στοιχείων της νομικής επιχειρηματολογίας, τα οποία, σύμφωνα με τις προμνησθείσες διατάξεις, πρέπει να περιλαμβάνονται στο ίδιο το δικόγραφο της προσφυγής. Δεν απόκειται στο Γενικό Δικαστήριο να υποκαταστήσει τους διαδίκους αναζητώντας τα κρίσιμα στοιχεία στα έγγραφα στα οποία αυτοί παραπέμπουν [βλ. αποφάσεις της 8ης Ιουλίου 2010, Engelhorn κατά ΓΕΕΑ – The Outdoor Group (peerstorm), T‑30/09, EU:T:2010:298, σκέψεις 18 και 19 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 2ας Μαρτίου 2022, Distintiva Solutions κατά EUIPO – Makeblock (Makeblock), T‑86/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:107, σκέψη 22 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

21      Κατά συνέπεια, το δικόγραφο της προσφυγής είναι απαράδεκτο κατά το μέρος που παραπέμπει στα υποβληθέντα ενώπιον του EUIPO έγγραφα, δεδομένου ότι η διά του δικογράφου γενική παραπομπή στα εν λόγω έγγραφα δεν είναι δυνατόν να συσχετιστεί με τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται στο δικόγραφο της προσφυγής.

 Επί της ουσίας

22      Προς στήριξη της προσφυγής της η προσφεύγουσα προβάλλει κατ’ ουσίαν δύο λόγους ακυρώσεως, εκ των οποίων ο πρώτος αφορά παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94, σε συνδυασμό με το άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του ίδιου κανονισμού, και ο δεύτερος παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού αυτού, σε συνδυασμό με το άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού. Υποστηρίζει αφενός ότι το επίμαχο σήμα συνίσταται αποκλειστικά σε σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος και αφετέρου ότι το σήμα αυτό συνίσταται αποκλειστικά σε σχήμα απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος.

23      Από το άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 40/94 προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κηρύσσεται άκυρο, μετά από αίτηση που υποβάλλεται στο EUIPO, εάν το σήμα αυτό καταχωρίστηκε κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 7 του ίδιου κανονισμού.

24      Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, του κανονισμού 40/94, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σημεία που αποτελούνται αποκλειστικά είτε από το σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος είτε από το σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος.

25      Άμεσος σκοπός της απαγόρευσης καταχώρισης των σχημάτων που προβλέπονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, του κανονισμού 40/94 είναι η αποτροπή του ενδεχομένου χρησιμοποίησης του αποκλειστικού και διαρκούς δικαιώματος που παρέχει το σήμα για την επ’ άπειρον παράταση της ισχύος άλλων δικαιωμάτων ως προς τα οποία ο νομοθέτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέβλεψε αποσβεστικές προθεσμίες (πρβλ., κατ’ αναλογίαν, αποφάσεις της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 45, και της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψεις 19 και 20).

26      Το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης απολαύει ενός τεκμηρίου εγκυρότητας, με αποτέλεσμα να απόκειται στο πρόσωπο που υπέβαλε αίτηση περί κηρύξεως ακυρότητας να προβάλει ενώπιον του EUIPO τα συγκεκριμένα στοιχεία που θίγουν το κύρος του [πρβλ. απόφαση της 13ης Σεπτεμβρίου 2013, Fürstlich Castell’sches Domänenamt κατά ΓΕΕΑ – Castel Frères (CASTEL), T‑320/10, EU:T:2013:424, σκέψεις 27 και 28].

27      Εν προκειμένω, προκειμένου να αποδείξει ότι το επίμαχο σήμα εμπίπτει στους λόγους ακυρότητας του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημεία i και ii, του κανονισμού 40/94, η προσφεύγουσα προσκόμισε ενώπιον του EUIPO τα ακόλουθα αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία απαριθμούνται στο σημείο 38 της προσβαλλόμενης απόφασης:

–        BDR 1: απόσπασμα από το μητρώο του επίμαχου σήματος·

–        BDR 2: επισκόπηση του ιστορικού και της εξέλιξης της «φιγούρας» από το 1975·

–        BDR 3: απόσπασμα από το Lego Minifigure year by year – A visual History (Dorling Kindersley, Λονδίνο, 2013)·

–        BDR 4: απόσπασμα από το Das Lego Buch (Dorling Kindersley, Μόναχο, 2020)·

–        BDR 5: απόσπασμα από το Lego Minifiguren, eine Erfolgsgeschichte von 1978 bis heute (Dorling Kindersley, Μόναχο, 2010)·

–        BDR 6: δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ΗΠΑ αριθ. 3 005 282 της 24ης Οκτωβρίου 1961 του τούβλου Lego (Toy Building Brick)·

–        BDR 7: προδιαγραφές του βρετανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας αριθ. 866 557, της 26ης Απριλίου 1961, περί βελτιώσεων για παιχνίδια κατασκευών·

–        BDR 8: απόσπασμα από το Lego Minifigure year by year – A visual History (Dorling Kindersley, Λονδίνο, 2013)·

–        BDR 9: προδιαγραφές του γερμανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας DE 28 36 971 C2 σχετικά με τον σχεδιασμό συναρμοζόμενων στοιχείων που καθιστούν δυνατή την κάμψη των ποδιών της επίμαχης φιγούρας.

28      Προκαταρκτικώς, επισημαίνεται ότι το επίμαχο σήμα έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο της απόφασης της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379), η οποία επικυρώθηκε με τη διάταξη της 14ης Απριλίου 2016, Best-Lock (Europe) κατά EUIPO (C‑452/15 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2016:270). Με την απόφαση αυτή, το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε αίτηση κηρύξεως ακυρότητας στηριζόμενη σε λόγους ίδιους με τους προβαλλόμενους στην υπό κρίση υπόθεση, πλην όμως η αίτηση εκείνη δεν είχε υποβληθεί από την προσφεύγουσα. Επομένως, ελλείψει ταυτότητας των διαδίκων, η ως άνω απόφαση δεν έχει ισχύ δεδικασμένου έναντι της υπό κρίση υποθέσεως.

 Επί του πρώτου λόγου ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94

29      Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως κατά την εφαρμογή του λόγου απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94.

30      Πρώτον, όσον αφορά τη φύση του επίμαχου προϊόντος, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι πρόκειται για «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών η οποία είναι συμβατή με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Προσάπτει στο τμήμα προσφυγών ότι δεν στήριξε την εκτίμησή του στο συγκεκριμένο προϊόν, αλλά γενικότερα σε «φιγούρα παιχνιδιού» εμπίπτουσα στην κατηγορία των παιχνιδιών και αθυρμάτων της κλάσης 28.

31      Δεύτερον, όσον αφορά τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι τα χαρακτηριστικά αυτά πρέπει να εκτιμηθούν υπό το πρίσμα του συγκεκριμένου σχήματος του σήματος. Κατά την άποψή της, ένα χαρακτηριστικό μπορεί να είναι ουσιώδες κατά την έννοια της νομολογίας ακόμη και αν δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των πλέον σημαντικών. Υποστηρίζει ότι τα χαρακτηριστικά αυτά περιλαμβάνουν όχι μόνον το κεφάλι, το σώμα, τους βραχίονες και τα πόδια, αλλά και την προεξοχή στο κεφάλι της φιγούρας, τα χέρια που έχουν λαβίδες και τα κοιλώματα στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών, τα οποία υπηρετούν τον σκοπό της συναρμογής με άλλα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας.

32      Τρίτον, όσον αφορά τις γενικές λειτουργίες του προϊόντος, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι απέδειξε ότι το επίμαχο σήμα και τα επιμέρους χαρακτηριστικά του, ιδίως το κεφάλι καθώς και ο κορμός, οι βραχίονες και τα πόδια, είχαν επίσης σχεδιαστεί από κάθε άποψη κατά τρόπο ώστε η επίμαχη συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών και τα επιμέρους χαρακτηριστικά της που αναπαράγονται στο εν λόγω σήμα να είναι συμβατά και να μπορούν να συναρμοστούν με άλλες φιγούρες κατασκευών και άλλα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Κανένα χαρακτηριστικό του εν λόγω σήματος και, κατά μείζονα λόγο, κανένα ουσιώδες χαρακτηριστικό του, ούτε άλλωστε το επίμαχο σήμα στο σύνολό του, δεν παρουσιάζει διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο το οποίο εκφεύγει της περιγραφόμενης λειτουργικότητας. Κατά την άποψη της προσφεύγουσας, έχει καθοριστική σημασία το ότι όλα τα ορατά χαρακτηριστικά του σήματος αυτού, δηλαδή το σχήμα που έχει δοθεί στο κεφάλι, στο σώμα, στους βραχίονες και στα πόδια, χρησιμεύουν αποκλειστικά για την αποσυναρμολόγηση, τη συναρμογή ή τη συμβατότητα της εν λόγω φιγούρας, στο πλαίσιο του συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας, και έχουν λάβει αντίστοιχο λειτουργικό σχήμα. Επομένως, το σχήμα του κεφαλιού έχει σχεδιαστεί από κάθε άποψη κατά τρόπο ώστε να καθιστά δυνατή την άμεση συναρμογή του με άλλα τούβλα της παρεμβαίνουσας, το ίδιο ισχύει δε και για όλα τα άλλα στοιχεία του εν λόγω σήματος, ιδίως για τον κορμό, τους βραχίονες και τα πόδια.

33      Η προσφεύγουσα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι καθένα από τα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος σχηματίζει συναφώς ένα «γενικό» γνώρισμα, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94, μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών και επιβάλλεται από τη φύση του προϊόντος αυτού. Υπογραμμίζει ότι το ζήτημα αν το προϊόν μπορεί να λάβει και εναλλακτικό σχήμα δεν ασκεί επιρροή για την εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης.

34      Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα αντικρούουν τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας.

35      Βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σημεία που αποτελούνται αποκλειστικά από το σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος.

36      Κατά συνέπεια, η ορθή εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 συνεπάγεται ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του οικείου σημείου, δηλαδή τα πλέον σημαντικά στοιχεία αυτού, έχουν δεόντως προσδιοριστεί κατά περίπτωση, βάσει της συνολικής εντύπωσης που προκαλεί το σημείο ή κατόπιν διαδοχικής εξέτασης καθενός από τα συστατικά στοιχεία του σημείου αυτού (πρβλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψη 21 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

37      Επομένως, ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός τρισδιάστατου σημείου για την ενδεχόμενη εφαρμογή του λόγου απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 μπορεί, κατά περίπτωση, και δη αναλόγως του οικείου βαθμού δυσκολίας, να πραγματοποιηθεί με την απλή οπτική ανάλυση του εν λόγω σημείου ή, αντιθέτως, να στηριχθεί σε εμπεριστατωμένη εξέταση στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται υπόψη στοιχεία χρήσιμα για την εκτίμηση, όπως έρευνες και πραγματογνωμοσύνες (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 71).

38      Ως εκ τούτου, η αρμόδια αρχή μπορεί να προβεί σε ενδελεχή εξέταση, στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται υπόψη, πέραν της γραφικής παράστασης και των περιγραφών που ενδεχομένως προσκομίζονται κατά την κατάθεση της αίτησης καταχώρισης, στοιχεία χρήσιμα για τον προσήκοντα προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός σημείου (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 6ης Μαρτίου 2014, Pi-Design κ.λπ. κατά Yoshida Metal Industry, C‑337/12 P έως C‑340/12 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:129, σκέψη 54).

39      Συνεπώς, μολονότι ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σημείου πρέπει κατ’ αρχήν να αρχίζει με την εξέταση της γραφικής παράστασης του σημείου αυτού, η αρμόδια αρχή μπορεί επίσης να αναφερθεί σε άλλα χρήσιμα πληροφοριακά στοιχεία για τον ορθό προσδιορισμό των χαρακτηριστικών αυτών, όπως είναι η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 23ης Απριλίου 2020, Gömböc, C‑237/19, EU:C:2020:296, σκέψεις 30, 31 και 37).

40      Επομένως, από τη μνημονευθείσα στις σκέψεις 37 έως 39 ανωτέρω νομολογία σχετικά με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, η οποία εφαρμόζεται κατ’ αναλογίαν στην παράγραφο 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του ίδιου άρθρου, προκύπτει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα πληροφοριακά στοιχεία, πέραν της γραφικής παράστασης, όπως η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού, για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σημείου.

41      Για την ανάλυση του σχήματος που επιβάλλεται από τη φύση του προϊόντος, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του σημείου πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να εκτιμώνται σε σχέση με τη φύση του συγκεκριμένου προϊόντος που απεικονίζεται. Η εν λόγω ανάλυση δεν είναι δυνατή χωρίς να ληφθούν υπόψη, ενδεχομένως, τα πρόσθετα στοιχεία που άπτονται της φύσης του συγκεκριμένου προϊόντος, ακόμη και αν δεν είναι ορατά στη γραφική παράσταση (βλ., κατ’ αναλογίαν, αποφάσεις της 10ης Νοεμβρίου 2016, Simba Toys κατά EUIPO, C‑30/15 P, EU:C:2016:849, σκέψεις 46 και 48, και της 23ης Απριλίου 2020, Gömböc, C‑237/19, EU:C:2020:296, σκέψη 33).

42      Στο πλαίσιο της εφαρμογής του λόγου απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η έννοια «σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος» συνεπάγεται ότι τα σχήματα των οποίων τα ουσιώδη χαρακτηριστικά είναι συμφυή της λειτουργίας ή των γενικών λειτουργιών του οικείου προϊόντος πρέπει επίσης να μη γίνονται κατ’ αρχήν δεκτά προς καταχώριση (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψη 25).

43      Επιπλέον, πρόκειται για ουσιώδη χαρακτηριστικά τα οποία ο καταναλωτής μπορεί να αναζητήσει στα προϊόντα των ανταγωνιστών, δεδομένου ότι τα προϊόντα αυτά εξυπηρετούν την ίδια ή παρόμοια λειτουργία (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψη 26).

44      Παρά ταύτα, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 δεν μπορεί να εφαρμόζεται όταν η αίτηση καταχώρισης σήματος αφορά σχήμα προϊόντος που ενσωματώνει άλλο στοιχείο –όπως ένα διακοσμητικό ή ένα επινοημένο στοιχείο που δεν αποτελεί χαρακτηριστικό συμφυές της γενικής λειτουργίας του προϊόντος–, το οποίο επιτελεί σημαντική ή ουσιώδη λειτουργία (πρβλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψη 22 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

45      Επομένως, ο λόγος απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 δεν εφαρμόζεται όταν το σχήμα έχει τουλάχιστον ένα ουσιώδες χαρακτηριστικό το οποίο δεν επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος, με αποτέλεσμα το επίμαχο σήμα να μην αποτελείται «αποκλειστικά» από το σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος.

46      Υπό το πρίσμα ακριβώς των ανωτέρω αρχών, πρέπει να εξεταστεί η βασιμότητα του πρώτου λόγου ακυρώσεως.

–       Επί του προσδιορισμού της φύσης του προϊόντος

47      Όσον αφορά τη φύση του επίμαχου προϊόντος, στα σημεία 41 έως 44 της προσβαλλόμενης απόφασης το τμήμα προσφυγών επισήμανε ότι προέκυπτε «αδιαμφισβήτητα», τόσο από τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η προσφεύγουσα όσο και από την πρακτική εμπειρία, ότι πρόκειται για τη φιγούρα παιχνιδιού Lego, και όχι για μια συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών, όπως υποστήριζε η προσφεύγουσα. Κατά το τμήμα προσφυγών, μολονότι είναι όντως αδιαμφισβήτητο ότι η φιγούρα Lego είναι συμβατή με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας (του οποίου δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην «μέρος», σε αντίθεση με το τούβλο Lego), εντούτοις είναι επίσης παγκοίνως γνωστό ότι είναι κατ’ αρχήν δυνατό να χρησιμοποιηθεί η φιγούρα αυτή ως παιχνίδι ακριβώς όπως και οποιαδήποτε άλλη φιγούρα παιχνιδιού (δηλαδή κρατώντας την, μετακινώντας την, αποσυναρμολογώντας την κ.λπ.), χωρίς κατ’ ανάγκην να πρέπει να συνδυαστεί με το προαναφερθέν σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών. Ως εκ τούτου, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι η υπό κρίση υπόθεση αφορά φιγούρα παιχνιδιού εμπίπτουσα στην κατηγορία «παιχνίδια, αθύρματα» της κλάσης 28.

48      Στο πλαίσιο του πρώτου λόγου ακυρώσεως, η προσφεύγουσα προσάπτει κατ’ αρχάς στο τμήμα προσφυγών ότι προσδιόρισε τη φύση του προϊόντος ως «φιγούρα παιχνιδιού». Κατά την προσφεύγουσα, πρόκειται σαφώς για «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών», συμβατή με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Επομένως, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος πρέπει να εκτιμηθούν σε σχέση με το συγκεκριμένο προϊόν το οποίο συνιστά μια τέτοια συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν μπορούν να περιοριστούν αορίστως στο κεφάλι, τον κορμό, τους βραχίονες και τα πόδια της εν λόγω φιγούρας.

49      Διαπιστώνεται εκ προοιμίου ότι η επίμαχη φιγούρα αποτελεί, μεταξύ άλλων, «φιγούρα παιχνιδιού» η οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή και να χρησιμοποιηθεί με σκοπό το παιχνίδι ανεμπόδιστα και απεριόριστα, ανεξαρτήτως άλλων προϊόντων ή παιχνιδιών εν γένει και, ειδικότερα, ανεξαρτήτως του συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Προς επίρρωση τούτου, το τμήμα προσφυγών ορθώς παρέπεμψε, με το σημείο 74 της προσβαλλόμενης απόφασης, στο παράρτημα BDR 3 που προσκόμισε η προσφεύγουσα, σύμφωνα με το οποίο η επίμαχη φιγούρα δημιουργήθηκε για τη συμμετοχή σε «παιχνίδια ρόλων» (role-play) και για τη «διήγηση ιστοριών» (storytelling).

50      Από κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν μπορεί να συναχθεί ότι η επίμαχη φιγούρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά σε συνδυασμό με τα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Η παρουσία προεξοχής ή οπής στην εν λόγω φιγούρα παιχνιδιού δεν έχει συναφώς καθοριστική σημασία. Κατά συνέπεια, ο παιγνιώδης σκοπός της εν λόγω φιγούρας δεν εξαντλείται σε εκείνον μιας «συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών».

51      Επομένως, το τμήμα προσφυγών ορθώς έκρινε, στο σημείο 44 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι η επίμαχη φιγούρα ήταν φιγούρα παιχνιδιού εμπίπτουσα στην κατηγορία «παιχνίδια, αθύρματα» της κλάσης 28.

52      Τούτου δοθέντος, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η επίμαχη φιγούρα αποτελεί επίσης «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών» συμβατή με το σύστημα των τούβλων κατασκευών της παρεμβαίνουσας και εμπίπτει σε γενική υποκατηγορία των «παιχνιδιών, αθυρμάτων» της κλάσης 28.

53      Πράγματι, εν προκειμένω, σε αντίθεση με την προγενέστερη διαδικασία κήρυξης ακυρότητας επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379), βάσει των όσων εκθέτει εν προκειμένω η προσφεύγουσα στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, γίνεται δεκτό ότι ο συναρμοζόμενος χαρακτήρας της επίμαχης φιγούρας στο πλαίσιο ενός συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών μπορεί να συναχθεί τόσο από το επίμαχο σήμα, βάσει της γραφικής του παράστασης, όσο και από άλλα χρήσιμα στοιχεία, και δη από τη γνώση του κοινού σχετικά με συστήματα συναρμολογούμενων κατασκευών όπως αυτό της παρεμβαίνουσας, όπως προκύπτει από τα έγγραφα που κατέθεσε στη δικογραφία η προσφεύγουσα (βλ. σκέψη 27 ανωτέρω), στον βαθμό που μπορεί να γίνει συσχέτισή τους με τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα που αναπτύσσει η προσφεύγουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου (βλ. σκέψη 21 ανωτέρω).

54      Επομένως, από το παράρτημα BDR 3, το οποίο συνίσταται σε απόσπασμα από το βιβλίο Lego Minifigure year by year – A visual History, προκύπτει ότι οι φιγούρες Lego «διαθέτουν σημεία σύνδεσης στο σώμα τους που είναι συμβατά με τα τούβλα Lego και με άλλα στοιχεία» και ότι «μπορούν να αποσυναρμολογηθούν και να συνδυαστούν με μέρη από άλλες φιγούρες, για τη δημιουργία ενός εντελώς νέου χαρακτήρα».

55      Επιπλέον, η γνώση του κοινού σχετικά με συστήματα συναρμολογούμενων κατασκευών όπως αυτό της παρεμβαίνουσας συνιστά παγκοίνως γνωστό πραγματικό περιστατικό κατά την έννοια της νομολογίας, ήτοι περιστατικό το οποίο μπορεί να γίνει γνωστό στον οποιονδήποτε ή μπορεί να γίνει γνωστό από γενικώς προσιτές πηγές, χωρίς να απαιτούνται συναφώς αποδείξεις [πρβλ. αποφάσεις της 10ης Νοεμβρίου 2011, LG Electronics κατά ΓΕΕΑ, C‑88/11 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2011:727, σκέψεις 27 έως 29 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 24ης Οκτωβρίου 2018, Bayer κατά EUIPO – Uni-Pharma (SALOSPIR), T‑261/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:710, σκέψη 42 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία]. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι δεν απαιτείται να αποδεικνύεται η ακρίβεια παγκοίνως γνωστών πραγματικών περιστατικών και ότι, επιπλέον, η εκ μέρους του Γενικού Δικαστηρίου διαπίστωση του παγκοίνως γνωστού ή μη χαρακτήρα των οικείων πραγματικών περιστατικών συνιστά εκτίμηση πραγματικών περιστατικών (πρβλ. απόφαση της 17ης Σεπτεμβρίου 2020, EUIPO κατά Messi Cuccittini, C‑449/18 P και C‑474/18 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:722, σκέψη 57 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

56      Επομένως, από τη δυνατότητά της για συναρμογή και αποσυναρμολόγηση καθώς και από τη συμβατότητά της με τα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας προκύπτει ότι η επίμαχη φιγούρα εμπίπτει επίσης στην κατηγορία «συναρμοζόμενες φιγούρες κατασκευών». Αντιθέτως προς ό,τι υποστηρίζει η παρεμβαίνουσα, η εν λόγω κατηγορία δεν περιορίζεται συγκεκριμένα στην επίμαχη φιγούρα, αλλά μπορεί να περιέχει και πολλές άλλες φιγούρες.

57      Επομένως, το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 43 της προσβαλλόμενης απόφασης, κακώς υπέδειξε ότι η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η επίμαχη φιγούρα ως παιχνίδι χωρίς κατ’ ανάγκην να χρειάζεται να συσχετιστεί με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας μπορεί να αποτρέψει τον χαρακτηρισμό της ως συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών. Συγκεκριμένα, η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η επίμαχη φιγούρα ως παιχνίδι ανεξάρτητα από το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας δεν συνιστά χαρακτηριστικό του σχήματος που δόθηκε στο επίμαχο σήμα, ούτε ασκεί επιρροή στη φύση της ως συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών.

58      Περαιτέρω, το τμήμα προσφυγών κακώς διαπίστωσε, στο σημείο 48 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι το επίμαχο σήμα, λαμβανομένης υπόψη της γραφικής του παράστασης, δεν απεικονίζει σαφώς και χωρίς αμφισημία «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών». Συγκεκριμένα, από όσα εκθέτει η προσφεύγουσα και από τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε, εξεταζόμενα υπό το πρίσμα της γνώσης του κοινού σχετικά με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι το επίμαχο σχήμα παρουσιάζει τις γενικές λειτουργίες μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών. Προκειμένου να γίνει έτσι αντιληπτό το σχήμα αυτόν δεν απαιτείται να ληφθούν υπόψη πρόσθετα χαρακτηριστικά τα οποία δεν αποτελούν μέρος του εν λόγω σήματος.

59      Ως εκ τούτου, το τμήμα προσφυγών, στα σημεία 41 έως 44 της προσβαλλόμενης απόφασης, υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον περιορίστηκε στη διαπίστωση ότι το προϊόν που το επίμαχο σήμα συνιστά έχει μόνον τη φύση «φιγούρας παιχνιδιού» και παρέλειψε, ως εκ τούτου, να διαπιστώσει ότι έχει επίσης και τη φύση «συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών».

60      Συναφώς, πρέπει να γίνει δεκτό ότι το οικείο προϊόν έχει διττή φύση, τόσο αυτή της «φιγούρας παιχνιδιού» με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως έκρινε το τμήμα προσφυγών κατόπιν της απόφασης της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379), όσο και αυτή της «συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών», το τεχνικό αποτέλεσμα της οποίας έχει συναρμολογούμενο και συναρμοζόμενο με το σύστημα κατασκευών της παρεμβαίνουσας χαρακτήρα, όπως κατ’ επανάληψη υποστηρίζει η προσφεύγουσα. Ως εκ τούτου, το προϊόν αυτό συνίσταται σε μια «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών» με διττό σκοπό, ήτοι αφενός έναν μη τεχνικής φύσης σκοπό, δηλαδή το παιχνίδι αυτό καθεαυτό, και αφετέρου έναν τεχνικής φύσης σκοπό, δηλαδή τη δυνατότητα συναρμολόγησης ή διασύνδεσης.

61      Κατά συνέπεια, συνάγεται το συμπέρασμα ότι, μολονότι το τμήμα προσφυγών έκρινε ορθώς ότι η φύση του οικείου προϊόντος εμπίπτει στην κατηγορία «φιγούρα παιχνιδιού», αντιθέτως, υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον δεν διαπίστωσε ότι η φύση του εν λόγω προϊόντος εμπίπτει και στην κατηγορία «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών».

–       Επί του προσδιορισμού των ουσιωδών χαρακτηριστικών του σημείου

62      Όσον αφορά τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, στα σημεία 45 έως 47 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι το σήμα αυτό αποτελεί τρισδιάστατο σημείο υπό τη μορφή φιγούρας παιχνιδιού ή φιγούρας με ανθρώπινη μορφή και, επομένως, προσομοιάζει με άνθρωπο. Στηριζόμενο στην απόφαση της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379, σκέψεις 30 και 32), το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι, λαμβανομένων υπόψη της γραφικής του παράστασης και του ότι έχει το σχήμα φιγούρας με ανθρώπινη εμφάνιση, ουσιώδη χαρακτηριστικά του εν λόγω σήματος είναι το κεφάλι, το σώμα, οι βραχίονες και τα πόδια, τα οποία αποτελούν στοιχεία αναγκαία για να μπορεί να του προσδοθεί μια τέτοια εμφάνιση. Αντιθέτως, κατά το τμήμα προσφυγών, η γραφική παράσταση των βραχιόνων της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού, η προεξοχή στο κεφάλι της και οι οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών της δεν μπορούν να θεωρηθούν, ούτε υπό το πρίσμα της συνολικής εντύπωσης που προκαλεί το επίμαχο σήμα ούτε υπό το πρίσμα του αποτελέσματος της ανάλυσης των συστατικών του στοιχείων, ως τα σημαντικότερα στοιχεία του σήματος αυτού και, επομένως, δεν αποτελούν ουσιώδες χαρακτηριστικό του επίμαχου σχήματος.

63      Στα σημεία 48 έως 50 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι το επίμαχο σήμα δεν αναπαράγει σαφώς και χωρίς αμφισημία «συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών», όπως προέβαλε η προσφεύγουσα, αλλά ότι προκύπτει σαφώς από τη γραφική του παράσταση, τη συνολική εντύπωση που προκαλεί και την ανάλυση των στοιχείων του ότι πρόκειται για το σχήμα φιγούρας παιχνιδιού που απεικονίζει ανθρώπινο ον. Κατά το τμήμα προσφυγών, ούτε από τη συνολική εντύπωση ούτε από την εξέταση των στοιχείων του επίμαχου σημείου προκύπτει αδιαμφισβήτητα ότι τα ουσιώδη ή τα πλέον σημαντικά χαρακτηριστικά του εν λόγω σημείου είναι ο αποσυναρμολογούμενος ή συναρμοζόμενος χαρακτήρας ή η συμβατότητα της εν λόγω φιγούρας, όπως υποστήριξε η προσφεύγουσα. Το επιχείρημα της προσφεύγουσας ισοδυναμεί, κατά την κρίση του, με προσθήκη στο σχήμα του επίμαχου σημείου επιπλέον στοιχείων τα οποία δεν ανήκουν πράγματι σε αυτό, μια τέτοια δε αυθαίρετη προσθήκη είναι παράνομη. Το τμήμα προσφυγών παρατήρησε επίσης ότι, μολονότι βεβαίως η φιγούρα Lego είναι αποσυναρμολογούμενη και συμβατή με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας, εντούτοις δεν αποδείχθηκε ότι τα χαρακτηριστικά αυτά είναι εν προκειμένω τα πλέον σημαντικά, ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν ως ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σημείου. Εκτιμά ότι ο αποσυναρμολογούμενος ή συναρμοζόμενος χαρακτήρας ή η συμβατότητα δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία για αυτή καθεαυτήν τη λειτουργία της φιγούρας παιχνιδιού Lego, δηλαδή ως φιγούρας παιχνιδιού με μορφή ανθρώπινου όντος η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παιχνίδι ανεξαρτήτως των τελευταίων αυτών χαρακτηριστικών.

64      Στο σημείο 51 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι το επίμαχο σήμα απεικονίζει μια μικρή φιγούρα παιχνιδιού που αναπαριστά έναν ειδικά διαμορφωμένο χαρακτήρα, αλλά δεν αποτελείται «αποκλειστικά από γενικά γνωρίσματα των παιχνιδιών ή αθυρμάτων». Έκρινε ότι το σήμα αυτό αναφέρεται μάλλον σε ένα σχήμα προϊόντων (φιγούρα παιχνιδιού) για το οποίο είναι σημαντικά ή ουσιώδη άλλα διακοσμητικά και επινοημένα στοιχεία, τα οποία δεν έχουν τη «συνήθη γενική λειτουργία του προϊόντος αυτού». Εν προκειμένω, τα στοιχεία αυτά είναι τα λεπτομερώς προσδιορισθέντα από την ίδια την προσφεύγουσα, ήτοι τα ακόλουθα:

–        ένα κυλινδρικό κεφάλι με προεξοχή στερεωμένη στο κέντρο (με μάτια και στόμα· χωρίς μύτη και αυτιά),

–        ένας κοντός ορθογώνιος λαιμός,

–        ένας τραπεζοειδής κορμός ο οποίος, πλευρικά, κλίνει προς τα εμπρός και προς τα πίσω,

–        βραχίονες ελαφρώς κεκλιμένοι στο επίπεδο του αγκώνα οι οποίοι καταλήγουν σε χέρια με σχήμα λαβίδας,

–        πόδια με προεξοχές στο κάτω μέρος και δύο στρογγυλές οπές στο πίσω μέρος, και

–        πόδια και κορμός με, αναλογικώς, περίπου το ίδιο μήκος.

65      Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της επίμαχης φιγούρας περιλαμβάνουν όχι μόνον το κεφάλι, τον κορμό, τους βραχίονες και τα πόδια, αλλά και την προεξοχή στο κεφάλι της φιγούρας, τα χέρια με λαβίδες και τα κοιλώματα στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών, που εξυπηρετούν τον σκοπό της συναρμογής με άλλα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας.

66      Επισημαίνεται εκ προοιμίου ότι, αντιθέτως προς όσα υποστηρίζει η προσφεύγουσα, η έκφραση «ουσιώδη χαρακτηριστικά» πρέπει να νοηθεί ως αναφερόμενη στα πλέον σημαντικά στοιχεία του σημείου [αποφάσεις της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 69, και της 30ης Μαρτίου 2022, Établissement Amra κατά EUIPO – eXpresio, estudio creativo (Σχήμα μπότας αναπήδησης), T‑264/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:193, σκέψη 33].

67      Κατά πάγια νομολογία, η ορθή εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 συνεπάγεται ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του οικείου σημείου, ήτοι τα πλέον σημαντικά στοιχεία του, έχουν δεόντως προσδιοριστεί κατά περίπτωση, βάσει της συνολικής εντύπωσης που προκαλεί το σημείο αυτό ή κατόπιν διαδοχικής εξέτασης καθενός από τα συστατικά στοιχεία του (βλ. σκέψη 36 ανωτέρω).

68      Επιπλέον, από την πρόσφατη νομολογία σχετικά με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, το οποίο εφαρμόζεται κατ’ αναλογίαν, στην παράγραφο 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του ίδιου άρθρου, προκύπτει ότι, για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σημείου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα πληροφοριακά στοιχεία, πέραν της γραφικής παράστασης, όπως η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού (βλ. σκέψη 40 ανωτέρω).

69      Εν προκειμένω, βεβαίως, ορθώς το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 46 της προσβαλλόμενης απόφασης, θεώρησε ως ουσιώδη χαρακτηριστικά της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού τα χαρακτηριστικά που του προσδίδουν ανθρώπινη όψη, ήτοι το κεφάλι, τον κορμό, τους βραχίονες και τα πόδια.

70      Συναφώς, τονίζεται ότι και πάλι ορθώς το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 51 της προσβαλλόμενης απόφασης, θεώρησε επίσης ουσιώδη τα διακοσμητικά και επινοημένα στοιχεία της επίμαχης φιγούρας, ήτοι το κυλινδρικό σχήμα του κεφαλιού, το βραχύ και ορθογώνιο σχήμα του λαιμού και το τραπεζοειδές σχήμα του κορμού. Το σχέδιο με ορθογώνια και συμπαγή σχήματα καθώς και οι εν γένει αναλογίες αποτελούν ομοίως σημαντικά σχεδιαστικά στοιχεία της εν λόγω φιγούρας.

71      Παρά ταύτα, κακώς το τμήμα προσφυγών έκρινε, βάσει της γραφικής παράστασης του επίμαχου σήματος υπό τη μορφή φιγούρας παιχνιδιού με ανθρώπινη όψη, ότι ουσιώδη χαρακτηριστικά του είναι μόνο τα μνημονευόμενα στις σκέψεις 69 και 70 ανωτέρω και διαπίστωσε, κατ’ ουσίαν, ότι η προεξοχή στο κεφάλι της εν λόγω φιγούρας παιχνιδιού, οι λαβίδες στα χέρια της και οι οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών της, των οποίων η λειτουργία δεν μπορούσε να συναχθεί από το εν λόγω σήμα, δεν συμβάλλουν στη γενική λειτουργία μιας φιγούρας παιχνιδιού η οποία έχει απλώς ανθρώπινη όψη και προορίζεται για τη συμμετοχή σε παιχνίδια ρόλων και στη διήγηση ιστοριών, οπότε τα στοιχεία αυτά δεν μπορούν να συγκαταλέγονται μεταξύ των ουσιωδών χαρακτηριστικών της εν λόγω φιγούρας παιχνιδιού.

72      Συγκεκριμένα, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά που προκύπτουν από την προεξοχή στο κεφάλι, τις λαβίδες στις οποίες καταλήγουν τα χέρια και τις οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών της επίμαχης φιγούρας μπορούν να συναχθούν από το επίμαχο σήμα βάσει της γραφικής του παράστασης, αλλά και από άλλα πληροφοριακά στοιχεία και δη από τη γνώση του κοινού σχετικά με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας, όπως προκύπτει από τα έγγραφα που κατέθεσε στη δικογραφία η προσφεύγουσα (βλ. σκέψεις 27, 53 και 54 ανωτέρω), στον βαθμό που μπορεί να γίνει συσχέτισή τους με τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα τα οποία αναπτύσσει η προσφεύγουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου (βλ. σκέψη 21 ανωτέρω), γνώση η οποία συνιστά παράλληλα παγκοίνως γνωστό πραγματικό περιστατικό (βλ. σκέψη 55 ανωτέρω).

73      Επομένως, διαπιστώνεται ότι η προεξοχή στο κεφάλι, οι λαβίδες στα χέρια και οι οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών της επίμαχης φιγούρας αποτελούν ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, λαμβανομένης υπόψη της φύσης του ως «συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών». Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύονται σημαντικά για τη συμβατότητα της εν λόγω φιγούρας και για την ικανότητά της να συναρμοστεί με άλλα προϊόντα.

74      Επομένως, το τμήμα προσφυγών, στα σημεία 45 έως 52 της προσβαλλόμενης απόφασης, υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως, καθόσον θεώρησε ως ουσιώδη μόνο τα «μη τεχνικά» χαρακτηριστικά που προσδίδουν στην επίμαχη φιγούρα ανθρώπινη όψη, ήτοι το κεφάλι, τον κορμό, τους βραχίονες και τα πόδια, και παρέλειψε, ως εκ τούτου, να θεωρήσει ως ουσιώδη τα «τεχνικά» χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος που έχει σχεδιαστεί ως συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών, ήτοι την προεξοχή πάνω στο κεφάλι, τις λαβίδες στα χέρια και τις οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών.

75      Με την κρίση του αυτή, το τμήμα προσφυγών, προκειμένου να διαπιστώσει τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, κακώς έλαβε υπόψη μόνο τη γραφική παράσταση του σήματος και παρέλειψε να λάβει υπόψη άλλα χρήσιμα στοιχεία που σχετίζονται με τη φύση του συγκεκριμένου προϊόντος, ιδίως τη γνώση του κοινού σχετικά με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας.

76      Κακώς επίσης το τμήμα προσφυγών έκρινε, στο σημείο 49 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι η επιχειρηματολογία της προσφεύγουσας θα ισοδυναμούσε με προσθήκη στο σχήμα του επίμαχου σημείου επιπλέον στοιχείων τα οποία δεν του ανήκαν πράγματι και ότι μια τέτοια αυθαίρετη προσθήκη θα ήταν παράνομη. Συγκεκριμένα, η προεξοχή πάνω στο κεφάλι, οι λαβίδες στα χέρια και οι οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών της επίμαχης φιγούρας αποτελούν προδήλως χαρακτηριστικά που ανήκουν στην εν λόγω φιγούρα, νοούμενη όχι μόνο βάσει της γραφικής της παράστασης, αλλά και βάσει άλλων χρήσιμων στοιχείων, όπως είναι η γνώση του κοινού σχετικά με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Επομένως, τα χαρακτηριστικά αυτά ουδόλως αποτελούν «αυθαίρετη προσθήκη» στο συγκεκριμένο προϊόν στοιχείων τα οποία δεν είναι συστατικά του.

77      Επιβάλλεται το συμπέρασμα ότι, μολονότι ορθώς το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι τα χαρακτηριστικά που παρατίθενται στο σημείο 51 της προσβαλλόμενης απόφασης είναι ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, αντιθέτως υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον παρέλειψε να θεωρήσει ουσιώδη τα πρόσθετα χαρακτηριστικά που προέβαλε η προσφεύγουσα, ήτοι την προεξοχή πάνω στο κεφάλι, τις λαβίδες στα χέρια και τις οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών.

–       Επί του ζητήματος του κατά πόσον το σχήμα επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος

78      Στα σημεία 51 έως 54 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών κατέγραψε τα διακοσμητικά και επινοημένα στοιχεία που απαριθμούνται στη σκέψη 64 ανωτέρω και διαπίστωσε ότι ο συνδυασμός των στοιχείων αυτών έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να προσδίδεται στην επίμαχη φιγούρα παιχνιδιού μια πρωτότυπη ή επινοημένη όψη στη συνολική εντύπωση που προκαλεί. Επίσης, έκρινε ότι, για τον λόγο αυτόν, μια φιγούρα παιχνιδιού ανήκει σε είδος προϊόντος ως προς το οποίο υφίσταται, κατ’ αρχήν, ευρεία ελευθερία σχεδιασμού. Επομένως, κατά το τμήμα προσφυγών, μια φιγούρα παιχνιδιού ή μια φιγούρα εμπίπτουσα στην κλάση 28 μπορεί στην πραγματικότητα να σχεδιαστεί υπό οποιαδήποτε μορφή, διαφορετική από το ειδικό σχήμα του επίμαχου σημείου, και μπορεί να τροποποιηθεί και να διαμορφωθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή δημιουργικότητα. Για παράδειγμα, κατά την αντίληψη του σχεδιαστή, τα πόδια θα μπορούσαν να διαμορφωθούν με στρογγυλευμένο σχήμα, διαφορετικό από το καταχωρισμένο ορθογώνιο σχήμα, και ο κορμός θα μπορούσε να έχει άλλο σχήμα, ορθογώνιο ή στρογγυλευμένο, αντί του τραπεζοειδούς σχήματος που έχει εν προκειμένω καταχωριστεί. Αν και μια φιγούρα παιχνιδιού ή μια φιγούρα με ανθρώπινη μορφή πρέπει ασφαλώς να έχει κεφάλι, σώμα, δύο βραχίονες και δύο πόδια, στοιχεία που της προσδίδουν την ανθρώπινη εμφάνισή της, τα ουσιώδη αυτά χαρακτηριστικά μπορούν στην πραγματικότητα να λάβουν οποιοδήποτε σχήμα.

79      Στα σημεία 55 και 56 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι τέτοια ελευθερία σχεδιασμού ισχύει όχι μόνο για τα επίμαχα προϊόντα της κλάσης 28, αλλά, mutatis mutandis, και για τα λοιπά σχετικά προϊόντα των κλάσεων 9 και 25 (για τα οποία η προσφεύγουσα δεν παρείχε ουσιαστικές επεξηγήσεις), είτε έχουν κατασκευαστεί υπό το σχήμα φιγούρας παιχνιδιού ή φιγούρας με ανθρώπινη μορφή είτε, κατά μείζονα λόγο, έχουν σχεδιαστεί υπό οποιοδήποτε άλλο σχήμα. Περαιτέρω, κατά το τμήμα προσφυγών, από τις επεξηγήσεις της προσφεύγουσας δεν προκύπτει κατηγορηματικά ότι το επίμαχο σημείο αποτελείται «αποκλειστικά» από το σχήμα που επιβάλλει η φύση του προϊόντος, ούτε συνάγονται με σαφήνεια οι λόγοι για τους οποίους τα επίμαχα προϊόντα σχεδιάστηκαν «κατ’ ανάγκην» υπό το σχήμα της καταχωρισμένης φιγούρας παιχνιδιού. Επιπλέον, η προσφεύγουσα δεν απέδειξε ότι το σχήμα των εν λόγω προϊόντων περιέχει στοιχεία επιβαλλόμενα από τη φύση τους, ούτε ότι το επίμαχο σημείο, στο σύνολό του, έχει τέτοιο αναπότρεπτο σχήμα το οποίο αντιστοιχεί κατ’ ανάγκην στην κατηγορία των ίδιων αυτών προϊόντων.

80      Στα σημεία 57 έως 59 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι απλώς και μόνον το γεγονός ότι η συγκεκριμένη φιγούρα παιχνιδιού απεικονίζει ανθρώπινο ον δεν αρκεί για να αναιρέσει την ικανότητα προστασίας του επίμαχου σήματος, σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94, δεδομένου ότι, σε αντίθετη περίπτωση, το πεδίο προστασίας που παρέχει η διάταξη αυτή «θα επεκτεινόταν επ’ άπειρον» από τη στιγμή που το εν λόγω σήμα θα είχε ένα αρχικό φυσικό σχήμα, όπως εν προκειμένω το ανθρώπινο σώμα. Κατά το τμήμα προσφυγών, το επίμαχο σημείο δεν απεικονίζει απλώς σχήμα των επίμαχων προϊόντων που εμπίπτουν στις κλάσεις 9, 25 ή 28, του οποίου τα ουσιώδη χαρακτηριστικά είναι συμφυή με τις γενικές λειτουργίες των προϊόντων αυτών. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του εν λόγω άρθρου.

81      Η προσφεύγουσα υποστηρίζει, κατ’ ουσίαν, ότι όλα τα ορατά χαρακτηριστικά της επίμαχης φιγούρας (ιδίως το κεφάλι, ο κορμός, οι βραχίονες και τα πόδια), ουσιώδη ή μη, έχουν σχεδιαστεί από κάθε άποψη κατά τρόπον ώστε να διασφαλίζουν τις γενικές λειτουργίες του προϊόντος, συναρμοζόμενα με τα τούβλα του συστήματος κατασκευών και με άλλες φιγούρες της παρεμβαίνουσας.

82      Υπενθυμίζεται ότι τα σχήματα των οποίων όλα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά είναι συμφυή της γενικής λειτουργίας ή λειτουργιών του προϊόντος πρέπει, κατ’ αρχήν, να μην γίνονται δεκτά προς καταχώριση (πρβλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψη 25).

83      Πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι, σύμφωνα με τη νομολογία που μνημονεύεται στη σκέψη 44 ανωτέρω, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 δεν μπορεί να εφαρμοστεί όταν το αμφισβητούμενο σήμα αφορά σχήμα προϊόντος που ενσωματώνει άλλο στοιχείο, όπως ένα διακοσμητικό ή ένα επινοημένο στοιχείο, που δεν αποτελεί χαρακτηριστικό συμφυές της γενικής λειτουργίας του προϊόντος, το οποίο επιτελεί σημαντική ή ουσιώδη λειτουργία (πρβλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Σεπτεμβρίου 2014, Hauck, C‑205/13, EU:C:2014:2233, σκέψη 22 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

84      Επομένως, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94 δεν μπορεί να εφαρμοστεί όταν το επίμαχο σήμα αναπαριστά σχήμα προϊόντος που έχει τουλάχιστον ένα ουσιώδες χαρακτηριστικό το οποίο δεν είναι συμφυές της γενικής λειτουργίας του προϊόντος αυτού ή, με άλλα λόγια, όταν υφίσταται τουλάχιστον ένα ουσιώδες χαρακτηριστικό του σχήματος το οποίο δεν επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος, με αποτέλεσμα το επίμαχο σήμα να μην αποτελείται «αποκλειστικά» από το σχήμα που επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος (βλ. σκέψη 45 ανωτέρω).

85      Επομένως, εν προκειμένω, το επίμαχο σχήμα μπορεί να τύχει προστασίας ως σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν ένα τουλάχιστον από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του δεν είναι συμφυές της γενικής λειτουργίας μιας φιγούρας παιχνιδιού ή της γενικής λειτουργίας μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών.

86      Πάντως, διαπιστώνεται ότι το κυλινδρικό ή «βαρελοειδές» σχήμα του κεφαλιού της επίμαχης φιγούρας δεν είναι συμφυές ούτε της γενικής λειτουργίας μιας φιγούρας παιχνιδιού ούτε της γενικής λειτουργίας μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών. Το ίδιο ισχύει και για το βραχύ και ορθογώνιο σχήμα του λαιμού και το τραπεζοειδές, επίπεδο και γωνιώδες σχήμα του κορμού, όπως και για το ειδικό σχήμα των βραχιόνων που καταλήγουν σε χέρια, καθώς και των ποδιών.

87      Επομένως, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός των εν λόγω ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σχήματος αποτελεί απλώς μία από τις δυνατές εκφράσεις της συγκεκριμένης εφαρμογής της γενικής λειτουργίας μιας φιγούρας παιχνιδιού ή της γενικής λειτουργίας μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών.

88      Ως εκ τούτου, τα διακοσμητικά και επινοημένα χαρακτηριστικά τα οποία μνημονεύονται στο σημείο 51 της προσβαλλόμενης απόφασης (βλ. σκέψεις 64 και 78 ανωτέρω) και απαριθμούνται στη σκέψη 86 ανωτέρω, είναι απόρροια της ελευθερίας του δημιουργού της φιγούρας παιχνιδιού και της συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών. Η παρουσία ανθρώπινων χαρακτηριστικών και σημείων σύνδεσης είναι μεν κατά βάση επιβεβλημένη από τη διττή φύση του προϊόντος, πλην όμως υπάρχει ευρεία ελευθερία κατά τη διαμόρφωση των στοιχείων αυτών. Λαμβανομένης υπόψη αυτής της ευρείας ελευθερίας σχεδιασμού μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών, τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μπορούν να λάβουν πολλά σχήματα, διαφορετικά από εκείνο του επίμαχου σήματος.

89      Επομένως, ορθώς το τμήμα προσφυγών έκρινε, στο σημείο 53 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι, δεδομένης της διακοσμητικής και επινοημένης φύσης τους, τα ουσιώδη αυτά χαρακτηριστικά μπορούν να τύχουν τροποποιήσεων και διαμορφώσεων με, κατ’ αρχήν, «ευρεία ελευθερία σχεδιασμού».

90      Συναφώς, το επιχείρημα της προσφεύγουσας ότι «κανένα χαρακτηριστικό του επίμαχου σήματος ούτε, κατά μείζονα λόγο, κανένα ουσιώδες χαρακτηριστικό του, ούτε το επίμαχο σήμα στο σύνολό του, δεν παρουσιάζει διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο το οποίο εκφεύγει της περιγραφόμενης λειτουργικότητας» είναι αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί. Πράγματι, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά τα οποία απαριθμούνται στη σκέψη 86 ανωτέρω συνιστούν τέτοια στοιχεία.

91      Επομένως, η προσφεύγουσα, η οποία φέρει το βάρος αποδείξεως στο πλαίσιο της διαδικασίας κηρύξεως ακυρότητας (βλ. σκέψη 26 ανωτέρω), δεν αντέκρουσε τη διαπίστωση ότι ένα τουλάχιστον από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου προϊόντος δεν είναι συμφυές της γενικής λειτουργίας μιας φιγούρας παιχνιδιού ή της γενικής λειτουργίας μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών.

92      Λαμβανομένων υπόψη των αρχών που εκτέθηκαν στις σκέψεις 83 και 84 ανωτέρω, η διαπίστωση αυτή αρκεί για να αποκλειστεί η εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94.

93      Επομένως, ανεξαρτήτως των σφαλμάτων εκτιμήσεως που διαπιστώθηκαν στις σκέψεις 59 και 74 ανωτέρω, τα οποία, λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, δεν ασκούν επιρροή επί της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών ορθώς επιβεβαίωσε τη δυνατότητα καταχώρισης του επίμαχου σήματος με βάση το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94.

94      Κατά συνέπεια, ο πρώτος λόγος ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

 Επί του δεύτερου λόγου ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94

95      Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών υπέπεσε σε πολλαπλή πλάνη εκτιμήσεως κατά την εφαρμογή του λόγου απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

96      Πρώτον, όσον αφορά τη λειτουργία και τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου προϊόντος, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι τα χαρακτηριστικά αυτά δεν πρέπει να εκτιμηθούν κατά τρόπο αφηρημένο, αλλά σε σχέση με τον συγκεκριμένο τρόπο της αντίστοιχης διάταξής τους στην παράσταση του επίμαχου σήματος. Κατά την προσφεύγουσα, το γεγονός ότι η συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών μπορεί θεωρητικά να χρησιμοποιηθεί και ως φιγούρα παιχνιδιού ανεξάρτητα από το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας δεν αποτελεί χαρακτηριστικό του σχήματος που έχει δοθεί στο εν λόγω σήμα και, προπαντός, δεν της στερεί τον χαρακτήρα της ως συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι, κατά την πρόσφατη νομολογία, η εκτίμηση της τεχνικής λειτουργίας δεν μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά στη γραφική παράσταση του επίμαχου σήματος.

97      Δεύτερον, όσον αφορά τη λειτουργικότητα των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σήματος, η προσφεύγουσα προσάπτει στο τμήμα προσφυγών ότι «ουδόλως εξέτασε», στα σημεία 78 έως 80 της προσβαλλόμενης απόφασης, τα στοιχεία που η ίδια εξέθεσε. Υποστηρίζει ότι το τεχνικό αποτέλεσμα της συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών που απεικονίζεται στο εν λόγω σήμα και των στοιχείων της είναι ο συναρμολογήσιμος και συναρμοζόμενος χαρακτήρας της στο πλαίσιο του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Η εν λόγω συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών και τα διάφορα στοιχεία της έχουν σχεδιαστεί από κάθε άποψη κατά τρόπο ώστε να μπορούν να συναρθρωθούν και να συνδυαστούν με άλλες συναρμοζόμενες φιγούρες κατασκευών και άλλα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Ένας μεγάλος αριθμός κατασκευαστικών παραλλαγών καθίσταται δυνατός μόνο με το συγκεκριμένο σχήμα της συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών που απεικονίζεται στο εν λόγω σήμα. Όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του επίμαχου σήματος έχουν ως αποκλειστικό σκοπό να διασφαλίσουν τον συναρμολογήσιμο και συναρμοζόμενο χαρακτήρα του σήματος αυτού και των στοιχείων του στο πλαίσιο του συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Όχι μόνον η προεξοχή επί του κεφαλιού, τα χέρια που έχουν λαβίδες και οι οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών, αλλά, πιο συγκεκριμένα, και το μέγεθος και οι διαστάσεις του κεφαλιού, το κυλινδρικό σχήμα της, το επίπεδο και γωνιώδες σχήμα του κορμού, τα ελαφρώς στενότερα πλευρά της, η ελαφρά καμπύλη των βραχιόνων, οι καρποί, τα χέρια που έχουν λαβίδες και τα πόδια που κάμπτονται, των οποίων το μήκος επιτρέπει στη φιγούρα να κάθεται πάνω σε τέσσερις προεξοχές, έχουν και αυτά μοναδικό προορισμό τη συναρμογή της φιγούρας που απεικονίζεται στο σήμα αυτό. Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά ολόκληρη τη φιγούρα, της οποίας οι αναλογίες και το ύψος, ίσο με ακριβώς τέσσερα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας, προορίζονται αποκλειστικώς για τη συναρμογή της με τέτοια τούβλα. Η συμβατότητα που έχουν οι συναρμοζόμενες φιγούρες κατασκευών παύει να υφίσταται ή περιορίζεται όταν οι φιγούρες έχουν διαφορετικό σχήμα. Το τμήμα προσφυγών δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ποια φερόμενα ως ουσιώδη χαρακτηριστικά του εν λόγω σήματος είναι επινοημένα και δεν συνδέονται αποκλειστικώς με την τεχνική λειτουργία του. Κατά την προσφεύγουσα, εξ αυτού συνάγεται ότι το σχήμα του επίμαχου σήματος και των στοιχείων του αποβλέπει «αποκλειστικά» στην επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94. Η ύπαρξη άλλων σχημάτων που καθιστούν δυνατή την επίτευξη του ίδιου τεχνικού αποτελέσματος δεν ασκεί επιρροή και δεν μπορεί να αποκλείσει την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου.

98      Τέλος, η προσφεύγουσα θεωρεί ότι δεν είναι κατανοητή η ανάλυση στην οποία προέβη το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 79 της προσβαλλόμενης απόφασης, κατά την οποία το επίμαχο σήμα «δεν απεικονίζει γραμμές ή υπόδειγμα ώστε να καταδεικνύεται σαφώς και χωρίς αμφισημία ο συναρμολογήσιμος και συναρμοζόμενος χαρακτήρας του στο πλαίσιο του συστήματος κατασκευών» της παρεμβαίνουσας. Υποστηρίζει συναφώς ότι το τμήμα προσφυγών αποκλίνει εκ νέου από την υφιστάμενη νομολογία, σύμφωνα με την οποία, για να καθοριστεί το τεχνικό αποτέλεσμα των χαρακτηριστικών ενός σήματος, δεν γίνεται πλέον δεκτό να λαμβάνεται υπόψη μόνον η καταχώριση του σήματος αυτού και η εξωτερική του εμφάνιση. Η προσφεύγουσα απέδειξε λεπτομερώς, με τη βοήθεια απεικονίσεων, ότι, πέραν της γραφικής παράστασης, το επίμαχο σήμα διαθέτει τις λειτουργίες που περιγράφονται στην αίτηση κηρύξεως ακυρότητας.

99      Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα αντικρούουν τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας.

100    Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σημεία που αποτελούνται αποκλειστικά από το σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος.

101    Το γενικό συμφέρον το οποίο υπηρετεί το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού αυτού συνίσταται στην αποτροπή του ενδεχομένου το δίκαιο των σημάτων να έχει τελικώς ως αποτέλεσμα να δημιουργεί υπέρ επιχείρησης μονοπώλιο επί των πρακτικών λύσεων ή των πρακτικής φύσεως χαρακτηριστικών γνωρισμάτων ενός προϊόντος (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 43).

102    Η ορθή εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 συνεπάγεται ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου τρισδιάστατου σημείου έχουν δεόντως προσδιοριστεί. Ο όρος «ουσιώδη χαρακτηριστικά» πρέπει να θεωρηθεί ως αναφερόμενος στα πλέον σημαντικά στοιχεία του σημείου (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψεις 68 και 69).

103    Ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός σημείου πρέπει να γίνεται κατά περίπτωση, χωρίς καμία συστηματική ιεράρχηση μεταξύ των διαφόρων ειδών στοιχείων που μπορεί να περιλαμβάνει ένα σημείο. Ο προσδιορισμός γίνεται είτε ευθέως βάσει της συνολικής εντύπωσης που προκαλεί το σημείο είτε, σε ένα πρώτο στάδιο, με διαδοχική εξέταση καθενός από τα συστατικά στοιχεία του σημείου (πρβλ. απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 70).

104    Κατά συνέπεια, ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός τρισδιάστατου σημείου μπορεί, κατά περίπτωση, και ειδικότερα αναλόγως του βαθμού δυσκολίας του, να προκύψει από απλή οπτική ανάλυση του εν λόγω σημείου ή, αντιθέτως, να στηριχθεί σε εμπεριστατωμένη εξέταση στο πλαίσιο της οποίας θα ληφθούν υπόψη στοιχεία χρήσιμα για την εκτίμηση, όπως έρευνες και πραγματογνωμοσύνες, ή ακόμη στοιχεία σχετικά με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας που έχουν χορηγηθεί στο παρελθόν σε σχέση με το οικείο προϊόν [αποφάσεις της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 71, και της 24ης Οκτωβρίου 2019, Rubik’s Brand κατά EUIPO – Simba Toys (Σχήμα κύβου του οποίου οι έδρες έχουν δομή πλέγματος), T‑601/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:765, σκέψη 49].

105    Επομένως, η αρμόδια αρχή μπορεί να προβεί σε εμπεριστατωμένη εξέταση στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται υπόψη, πέραν της γραφικής παράστασης και των περιγραφών που ενδεχομένως προσκομίζονται κατά την κατάθεση της αίτησης καταχώρισης, στοιχεία χρήσιμα για τον προσήκοντα προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών ενός σημείου (απόφαση της 6ης Μαρτίου 2014, Pi‑Design κ.λπ. κατά Yoshida Metal Industry, C‑337/12 P έως C‑340/12 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:129, σκέψη 54).

106    Συνεπώς, μολονότι ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σημείου πρέπει κατ’ αρχήν να ξεκινά με την εξέταση της γραφικής παράστασης του σημείου αυτού, η αρμόδια αρχή μπορεί επίσης να αναφερθεί σε άλλα χρήσιμα πληροφοριακά στοιχεία για τον ορθό προσδιορισμό των χαρακτηριστικών αυτών, όπως είναι η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού (απόφαση της 23ης Απριλίου 2020, Gömböc, C‑237/19, EU:C:2020:296, σκέψεις 30, 31 και 37).

107    Επομένως, από τη νομολογία που παρατίθεται στις σκέψεις 104 έως 106 ανωτέρω προκύπτει ότι για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σημείου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα πληροφοριακά στοιχεία πέραν της γραφικής παράστασης, όπως η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού.

108    Ούτε ο διακριτικός χαρακτήρας των στοιχείων ενός σημείου ούτε ο διακριτικός χαρακτήρας που αποκτήθηκε διά της χρήσης ενός σημείου έχουν σημασία για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών του κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 [απόφαση της 24ης Σεπτεμβρίου 2019, Roxtec κατά EUIPO – Wallmax (Αναπαράσταση μαύρου τετραγώνου που περιέχει επτά ομόκεντρους κύκλους), T‑261/18, EU:T:2019:674, σκέψη 64].

109    Ο προσδιορισμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σχήματος, στο πλαίσιο του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, γίνεται με τον συγκεκριμένο σκοπό να καταστεί δυνατή η εξέταση της λειτουργικότητας του εν λόγω σχήματος (απόφαση της 30ής Μαρτίου 2022, Σχήμα μπότας αναπήδησης, T‑264/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:193, σκέψη 41).

110    Αφού προσδιοριστούν τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του σημείου, το EUIPO οφείλει ακόμη να εξακριβώσει αν όλα τα χαρακτηριστικά αυτά αντιστοιχούν στην τεχνική λειτουργία του επίμαχου προϊόντος (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 72) ή, πιο συγκεκριμένα, σε τεχνική λειτουργία του προϊόντος αυτού (βλ. απόφαση της 23ης Απριλίου 2020, Gömböc, C‑237/19, EU:C:2020:296, σκέψη 28 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

111    Για την ανάλυση της λειτουργικότητας ενός σημείου κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του σχήματος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να εκτιμώνται υπό το πρίσμα της τεχνικής λειτουργίας του συγκεκριμένου απεικονιζόμενου προϊόντος. Η εν λόγω ανάλυση δεν είναι δυνατή χωρίς να ληφθούν υπόψη, ενδεχομένως, τα πρόσθετα στοιχεία που άπτονται της λειτουργίας του συγκεκριμένου προϊόντος, ακόμη και αν δεν είναι ορατά στην αναπαράσταση (απόφαση της 10ης Νοεμβρίου 2016, Simba Toys κατά EUIPO, C‑30/15 P, EU:C:2016:849, σκέψεις 46 και 48).

112    Επομένως, στο πλαίσιο της ανάλυσης της λειτουργικότητας ενός σημείου κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii), του κανονισμού 40/94, ο δικαστής της Ένωσης δεν δεσμεύεται μόνον από τις λειτουργίες που είναι ορατές με βάση τη γραφική παράσταση του σήματος, αλλά πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τα λοιπά στοιχεία που προκύπτουν από το συγκεκριμένο προϊόν, όπως τον μηχανισμό περιστροφής στην περίπτωση του «κύβου Rubik» [πρβλ. απόφαση της 24ης Οκτωβρίου 2019, Rubik’s Brand κατά EUIPO – Simba Toys (Σχήμα κύβου του οποίου οι έδρες έχουν δομή πλέγματος), T‑601/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:765, σκέψεις 85 και 86], την κάτω επιφάνεια του τούβλου στην περίπτωση του «τούβλου Lego» [απόφαση της 12ης Νοεμβρίου 2008, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ – Mega Brands (Κόκκινο τούβλο Lego), T‑270/06, EU:T:2008:483, σκέψη 78] και, όσον αφορά έναν επίδεσμο, τον τρόπο δράσης του [απόφαση της 31ης Ιανουαρίου 2018, Novartis κατά EUIPO – SK Chemicals (Αναπαράσταση εμπλάστρου), T‑44/16, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:48, σκέψη 37]. Εντούτοις, ο δικαστής της Ένωσης δεν μπορεί να προσθέσει στο σχήμα του συγκεκριμένου προϊόντος στοιχεία που δεν το αποτελούν (απόφαση της 3ης Ιουνίου 2021, Yokohama Rubber και EUIPO κατά Pirelli Tyre, C‑818/18 P και C‑6/19 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2021:431, σκέψεις 62 έως 66).

113    Μολονότι πληροφοριακά στοιχεία που δεν προκύπτουν από τη γραφική παράσταση του σημείου μπορούν να ληφθούν υπόψη προκειμένου να καθοριστεί αν τα χαρακτηριστικά αυτά αντιστοιχούν σε τεχνική λειτουργία του επίμαχου προϊόντος, εντούτοις τα εν λόγω πληροφοριακά στοιχεία πρέπει να προέρχονται από αντικειμενικές και αξιόπιστες πηγές και δεν μπορούν να περιλαμβάνουν την αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού (απόφαση της 23ης Απριλίου 2020, Gömböc, C‑237/19, EU:C:2020:296, σκέψη 37).

114    Η προϋπόθεση ότι η αίτηση καταχώρισης σχήματος προϊόντος ως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να απορριφθεί βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 μόνον εφόσον το σχήμα αυτό είναι «απαραίτητο» για την επίτευξη του επιδιωκόμενου τεχνικού αποτελέσματος δεν συνεπάγεται ότι το επίμαχο σχήμα πρέπει να είναι το μόνο που καθιστά δυνατή την επίτευξη του αποτελέσματος αυτού (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 53).

115    Η ύπαρξη άλλων σχημάτων που καθιστούν δυνατή την επίτευξη του ίδιου τεχνικού αποτελέσματος δεν αποτελεί, για την εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, περίσταση ικανή να οδηγήσει στην απόρριψη του λόγου απαραδέκτου της καταχώρισης (βλ. απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψεις 58 και 83 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

116    Με άλλα λόγια, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 απαγορεύει την καταχώριση κάθε σχήματος που αποτελείται, κατά τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του, από το σχήμα του προϊόντος που είναι τεχνικώς αιτιώδες και επαρκές για την επίτευξη του επιδιωκόμενου τεχνικού αποτελέσματος, ακόμη και αν το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να επιτευχθεί με άλλα σχήματα που χρησιμοποιούν την ίδια ή άλλη τεχνική λύση (απόφαση της 12ης Νοεμβρίου 2008, Κόκκινο τούβλο Lego, T‑270/06, EU:T:2008:483, σκέψη 43).

117    Στο πλαίσιο της εξέτασης της λειτουργικότητας ενός σημείου αποτελούμενου από το σχήμα ενός προϊόντος, σημαντικό για την εκτίμηση, αφού προσδιορισθούν τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του εν λόγω σημείου, είναι το κατά πόσον τα χαρακτηριστικά αυτά αντιστοιχούν στην τεχνική λειτουργία του οικείου προϊόντος. Η εξέταση αυτή πρέπει προφανώς να γίνει αναλύοντας το σημείο που κατατέθηκε για καταχώριση ως σήμα, και όχι τα αποτελούμενα από άλλα σχήματα του προϊόντος σημεία. Η τεχνική λειτουργία των χαρακτηριστικών ενός σχήματος μπορεί να εκτιμηθεί, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των εγγράφων που αφορούν τα προγενέστερα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τα οποία περιγράφουν τα λειτουργικά στοιχεία του οικείου σχήματος (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψεις 84 και 85).

118    Δεν επιτρέπεται η καταχώριση μόνον των σχημάτων προϊόντος που απλώς ενσωματώνουν μια τεχνική λύση, και των οποίων η καταχώριση ως σημάτων θα παρακώλυε πράγματι τη χρήση αυτής της τεχνικής λύσης από άλλες επιχειρήσεις [αποφάσεις της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 48, της 19ης Σεπτεμβρίου 2012, Reddig κατά ΓΕΕΑ – Morleys (Λαβή μαχαιριού), T‑164/11, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2012:443, σκέψη 24, και της 24ης Οκτωβρίου 2019, Σχήμα κύβου του οποίου οι έδρες έχουν δομή πλέγματος, T‑601/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:765, σκέψη 45]. Η καταχώριση ως σήματος ενός σχήματος που είναι αποκλειστικά λειτουργικό για ένα προϊόν ενδέχεται να παράσχει τη δυνατότητα στον δικαιούχο του σήματος αυτού να απαγορεύσει στις άλλες επιχειρήσεις όχι μόνον τη χρήση του ίδιου σχήματος, αλλά και τη χρήση παρόμοιων σχημάτων [αποφάσεις της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 56, της 19ης Σεπτεμβρίου 2012, Reddig κατά ΓΕΕΑ – Morleys (Λαβή μαχαιριού), T‑164/11, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2012:443, σκέψη 22, και της 24ης Οκτωβρίου 2019, Rubik’s Brand κατά EUIPO – Simba Toys (Σχήμα κύβου του οποίου οι έδρες έχουν δομή πλέγματος), T‑601/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:765, σκέψη 46].

119    Η ύπαρξη ορισμένων ή ενός ελάσσονος από λειτουργική άποψη αυθαίρετου στοιχείου σε ένα σημείο του οποίου όλα τα ουσιώδη στοιχεία υπαγορεύονται από την τεχνική λύση την οποία εκφράζει το σημείο αυτό δεν επηρεάζει το συμπέρασμα ότι το εν λόγω σημείο αποτελείται αποκλειστικά από το σχήμα του προϊόντος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος. Επιπλέον, ο λόγος απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 έχει εφαρμογή μόνον οσάκις άπαντα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του σημείου είναι λειτουργικά, οπότε η αίτηση καταχώρισης σημείου ως σήματος δεν μπορεί να απορριφθεί βάσει της διάταξης αυτής εάν το σχήμα του επίμαχου προϊόντος ενσωματώνει ένα μείζον μη λειτουργικό στοιχείο, όπως ένα διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο που είναι σημαντικό για το εν λόγω σχήμα (βλ. αποφάσεις της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 52 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 11ης Μαΐου 2017, Yoshida Metal Industry κατά EUIPO, C‑421/15 P, EU:C:2017:360, σκέψη 27 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

120    Επομένως, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 δεν έχει εφαρμογή όταν το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση ή το αμφισβητούμενο σήμα αφορά σχήμα προϊόντος στο οποίο ένα μη λειτουργικό στοιχείο, όπως ένα διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Στην περίπτωση αυτή, οι ανταγωνίστριες επιχειρήσεις έχουν εύκολη πρόσβαση σε εναλλακτικά σχήματα ισοδύναμης λειτουργικότητας, οπότε δεν υφίσταται κίνδυνος να επηρεασθεί η διαθεσιμότητα της τεχνικής λύσης. Η τεχνική λύση αυτή μπορεί, σε τέτοια περίπτωση, να ενσωματωθεί άνευ δυσχερειών από τους ανταγωνιστές του δικαιούχου του εν λόγω σήματος στα σχήματα του προϊόντος τα οποία δεν διαθέτουν το ίδιο μη λειτουργικό στοιχείο που διαθέτει το σχήμα του προϊόντος του εν λόγω δικαιούχου και τα οποία, σε σχέση με το εν λόγω σχήμα του δικαιούχου αυτού, δεν είναι ούτε πανομοιότυπα ούτε παρόμοια (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψεις 52 και 72).

121    Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο λόγος απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 μπορεί να εφαρμοστεί μόνον αν καθένα από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σημείου είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος για το οποίο προορίζεται το οικείο προϊόν. Αντιθέτως, ο λόγος αυτός δεν έχει εφαρμογή οσάκις υφίσταται μείζον μη λειτουργικό στοιχείο, όπως ένα διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο, το οποίο αποτελεί μεν ουσιώδες χαρακτηριστικό του εν λόγω σημείου, αλλά δεν είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τέτοιου τεχνικού αποτελέσματος.

122    Με άλλα λόγια, ο λόγος απαραδέκτου του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 δεν μπορεί να εφαρμοστεί όταν υφίσταται ένα τουλάχιστον ουσιώδες χαρακτηριστικό του σχήματος που δεν είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος, με αποτέλεσμα το αμφισβητούμενο σήμα να μην αποτελείται «αποκλειστικά» από το σχήμα που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος.

123    Υπό το πρίσμα ακριβώς των ανωτέρω αρχών, πρέπει να εξεταστεί η βασιμότητα του δεύτερου λόγου ακυρώσεως.

–       Επί του προσδιορισμού της λειτουργικότητας του προϊόντος

124    Όσον αφορά τη φύση του επίμαχου προϊόντος, στο σημείο 67 της προσβαλλόμενης απόφασης το τμήμα προσφυγών υπενθύμισε ότι το επίμαχο σημείο απεικονίζει μικρή φιγούρα παιχνιδιού που αναπαριστά έναν ειδικά διαμορφωμένο χαρακτήρα (βλ. σκέψη 47 ανωτέρω). Ως εκ τούτου, στη σκέψη 77 της ίδιας απόφασης, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι η υπό κρίση υπόθεση αφορά φιγούρα παιχνιδιού συγκαταλεγόμενη στην κατηγορία «παιχνίδια, αθύρματα» της κλάσης 28.

125    Όσον αφορά την τεχνική λειτουργικότητα του οικείου προϊόντος, στα σημεία 71 έως 74 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι οι φιγούρες παιχνιδιού ή τα παιχνίδια αυτά καθεαυτά αποτελούν αντικείμενα με τα οποία μπορεί να παίξει κανείς και ότι η χρησιμοποίησή τους έχει, ως εκ τούτου, ψυχαγωγικό και χαλαρωτικό χαρακτήρα ή λειτουργεί ως ελεύθερη και ευχάριστη ενασχόληση. Αναγνώρισε ότι μπορεί βεβαίως να γίνει δεκτό ότι τόσο ο σχεδιασμός των ουσιωδών χαρακτηριστικών (κεφάλι, κορμός, βραχίονες και πόδια) όσο και ο σχεδιασμός όλων των μη ουσιωδών στοιχείων (όπως είναι, για παράδειγμα, τα χέρια και οι οπές) καθιστούν δυνατή τη συναρμογή της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού με τούβλα του συστήματος κατασκευών και με άλλα στοιχεία Lego και ότι η φιγούρα Lego είναι αδιαμφισβήτητα συμβατή με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Εντούτοις, το τμήμα προσφυγών επισήμανε ότι είναι επίσης παγκοίνως γνωστό ότι είναι, κατ’ αρχήν, δυνατό να παίξει κανείς με τη φιγούρα Lego ακριβώς όπως και με οποιαδήποτε άλλη φιγούρα παιχνιδιού (δηλαδή κρατώντας τη, μετακινώντας τη, αποσυναρμολογώντας τη κ.λπ.), χωρίς κατ’ ανάγκην να τη συνδυάσει με αυτό το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών. Κατά το τμήμα προσφυγών, το γεγονός ότι προορισμός της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού είναι, κατ’ αρχήν, να ενθαρρύνει τα παιχνίδια ρόλων και την επινόηση ιστοριών και ότι η συμβατότητα με το εν λόγω σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών συμβάλλει στη βελτίωση και την ευρηματική χρήση της εν λόγω φιγούρας παιχνιδιού προκύπτει από τα επιχειρήματα και τα αποδεικτικά στοιχεία που προέβαλε η ίδια η προσφεύγουσα, για παράδειγμα, στο παράρτημα BDR 3.

126    Στα σημεία 78 και 79 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών έκρινε επίσης ότι «αποτέλεσμα» του σχήματος της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού είναι απλώς ότι της προσδίδει ανθρώπινα χαρακτηριστικά, το δε γεγονός ότι η εν λόγω φιγούρα παιχνιδιού απεικονίζει έναν χαρακτήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κατάλληλο παιγνιώδες πλαίσιο δεν αποτελεί «τεχνικό αποτέλεσμα». Αντιθέτως προς την απόφαση της 24ης Οκτωβρίου 2019, Rubik’s Brand κατά EUIPO – Simba Toys (Σχήμα κύβου του οποίου οι έδρες έχουν δομή πλέγματος) (T‑601/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:765, σκέψη 88), η οποία αφορούσε συγκεκριμένα τα «τρισδιάστατα παζλ» της κλάσης 28, δεν έπρεπε, εν προκειμένω, να ληφθούν υπόψη επιπλέον στοιχεία (όπως η δυνατότητα περιστροφής μεμονωμένων στοιχείων καθώς και μη ορατά στοιχεία), όσον αφορά τα «παιχνίδια, αθύρματα» που εμπίπτουν στην ίδια κλάση.

127    Υπενθυμίζεται ότι οι λειτουργίες στις οποίες αντιστοιχούν τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σχήματος πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να εκτιμώνται σε σχέση με το συγκεκριμένο απεικονιζόμενο προϊόν (βλ. σκέψη 111 ανωτέρω).

128    Βεβαίως, εν προκειμένω, το τμήμα προσφυγών ορθώς έκρινε, κατ’ ουσίαν, ότι το συγκεκριμένο προϊόν είναι φιγούρα παιχνιδιού που εμπίπτει στην κλάση 28 (βλ. σκέψεις 49 έως 51 ανωτέρω) και ότι μη τεχνικό αποτέλεσμα του σχήματος του προϊόντος αυτού είναι ότι προσδίδονται στη φιγούρα παιχνιδιού ανθρώπινα χαρακτηριστικά ώστε να μπορεί αυτό το «ανθρωπάκι» να συμμετέχει σε παιχνίδια ρόλων και στη διήγηση ιστοριών.

129    Υπό την οπτική αυτή, πρέπει να γίνει δεκτό ότι λειτουργία ορισμένων ουσιωδών χαρακτηριστικών του αμφισβητούμενου σήματος, ήτοι του κεφαλιού, του κορμού, των βραχιόνων και των ποδιών, είναι η απόδοση στην επίμαχη φιγούρα ανθρώπινων χαρακτηριστικών. Δεδομένου ότι το προϊόν «φιγούρα παιχνιδιού» προορίζεται για ελεύθερο και ανεμπόδιστο παιχνίδι, το σύνολο των ανθρωποειδών χαρακτηριστικών της φιγούρας σκοπό έχει το παιχνίδι με αυτή καθεαυτήν τη φιγούρα, δηλαδή ανεξάρτητα από οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ενός συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη φιγούρα απεικονίζει έναν χαρακτήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εντός οποιουδήποτε κατάλληλου παιγνιώδους πλαισίου δεν αποτελεί «τεχνικό αποτέλεσμα» [πρβλ. απόφαση της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση), T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379, σκέψεις 31, 32 και 34].

130    Τούτων λεχθέντων, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι το συγκεκριμένο προϊόν αποτελεί παράλληλα και συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών (βλ. σκέψη 52 ανωτέρω), της οποίας τεχνική λειτουργικότητα είναι επίσης ο συναρμολογήσιμος και συναρμοζόμενος χαρακτήρας της, δηλαδή η ικανότητά της να συναρμόζεται με άλλα στοιχεία παιχνιδιού του συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας, όπως είναι τα τούβλα του συστήματος κατασκευών.

131    Πράγματι, εν προκειμένω, σε αντίθεση με την προγενέστερη διαδικασία κήρυξης ακυρότητας επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379), βάσει των όσων εκθέτει εν προκειμένω η προσφεύγουσα στην παρούσα διαδικασία, πρέπει να γίνει δεκτό ότι ο συναρμολογήσιμος χαρακτήρας της επίμαχης φιγούρας στο πλαίσιο ενός συστήματος συναρμολογούμενων κατασκευών μπορεί να συναχθεί από το επίμαχο σήμα, με γνώμονα τη γραφική του παράσταση, αλλά και από άλλα χρήσιμα στοιχεία, ιδίως δε από τη γνώση του κοινού σχετικά με συστήματα συναρμολόγησης κατασκευών όπως αυτό της παρεμβαίνουσας, όπως προκύπτει από τα έγγραφα που κατέθεσε στη δικογραφία η προσφεύγουσα (βλ. σκέψη 27 ανωτέρω), στον βαθμό που μπορεί να γίνει συσχέτισή τους με τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα τα οποία αναπτύσσει η προσφεύγουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου (βλ. σκέψη 21 ανωτέρω).

132    Επομένως, όπως προκύπτει από το παράρτημα BDR 3, το οποίο συνίσταται σε απόσπασμα από το βιβλίο Lego Minifigure year by year – A visual History, οι φιγούρες Lego «διαθέτουν σημεία σύνδεσης στο σώμα τους που είναι συμβατά με τα τούβλα Lego και με άλλα στοιχεία» και «μπορούν να αποσυναρμολογηθούν και να συνδυαστούν με μέρη από άλλες φιγούρες για τη δημιουργία ενός εντελώς νέου χαρακτήρα».

133    Επιπλέον, η γνώση του κοινού σχετικά με συστήματα συναρμολογούμενων κατασκευών, όπως αυτό της παρεμβαίνουσας, συνιστά παγκοίνως γνωστό πραγματικό περιστατικό κατά την έννοια της νομολογίας (βλ. σκέψη 55 ανωτέρω).

134    Επομένως, το τμήμα προσφυγών κακώς ανέφερε, στο σημείο 73 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι η δυνατότητα χρησιμοποίησης της επίμαχης φιγούρας για παιχνίδι χωρίς να απαιτείται να συνδεθεί οπωσδήποτε με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας μπορεί να είναι απαγορευτική για την τεχνική του λειτουργικότητα του συναρμολογήσιμου και συναρμοζόμενου χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, η δυνατότητα χρησιμοποίησης της επίμαχης φιγούρας για παιχνίδι ανεξάρτητα από το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας δεν επηρεάζει την τεχνική λειτουργικότητα του συναρμολογούμενου και συναρμοζόμενου χαρακτήρα.

135    Επίσης, το τμήμα προσφυγών κακώς έκρινε, στο σημείο 79 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι το επίμαχο σήμα, το οποίο έχει το σχήμα φιγούρας παιχνιδιού, «δεν απεικονίζει γραμμές ή υπόδειγμα ώστε να καταδεικνύεται σαφώς και χωρίς αμφισημία ο συναρμολογήσιμος και συναρμοζόμενος χαρακτήρας του στο πλαίσιο του συστήματος κατασκευών» της παρεμβαίνουσας.

136    Επομένως, το τμήμα προσφυγών, στα σημεία 67 έως 79 της προσβαλλόμενης απόφασης, υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον διαπίστωσε αποκλειστικώς ότι η λειτουργικότητα του προϊόντος το οποίο αποτελείται από το επίμαχο σήμα συνίσταται μόνο στα μη τεχνικά αποτελέσματα της ικανότητας για παιχνίδι και της πρόκλησης της αίσθησης ότι πρόκειται για «κουκλάκι» με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, και, ως εκ τούτου, δεν διαπίστωσε ότι η λειτουργικότητα αυτή περιλαμβάνει και τα τεχνικά αποτελέσματα του συναρμολογήσιμου και συναρμοζόμενου χαρακτήρα του, ή ακόμη της δυνατότητάς του για συναρμογή και διασύνδεση.

137    Συναφώς, πρέπει να γίνει δεκτό ότι το επίμαχο προϊόν έχει διττό σκοπό, ήτοι τόσο τον σκοπό χρησιμοποίησής του για παιχνίδι ως «φιγούρα παιχνιδιού» με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως έκρινε το τμήμα προσφυγών κατόπιν της απόφασης της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379), όσο και τον σκοπό μιας «συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών» που παρουσιάζει τεχνικό αποτέλεσμα συναρμολογήσιμου και συναρμοζόμενου χαρακτήρα σε συνδυασμό, μεταξύ άλλων, με το σύστημα κατασκευών της παρεμβαίνουσας.

138    Πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι, μολονότι ορθώς το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι το μη τεχνικό αποτέλεσμα του προϊόντος συνίσταται στην ικανότητα χρησιμοποίησής του για παιχνίδι και στην πρόκληση της αίσθησης ότι πρόκειται για «κουκλάκι» με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, αντιθέτως, υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον δεν θεώρησε ότι το τεχνικό αποτέλεσμα του εν λόγω προϊόντος έχει παράλληλα συναρμολογήσιμο και συναρμοζόμενο χαρακτήρα.

–       Επί του προσδιορισμού των ουσιωδών χαρακτηριστικών του σημείου

139    Όσον αφορά τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του σημείου, στα σημεία 69 και 70 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών στηρίχθηκε στην απόφαση της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379, σκέψεις 30 και 32). Το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι, λαμβανομένων υπόψη της γραφικής παράστασής του και του γεγονότος ότι το σημείο έχει το σχήμα φιγούρας με ανθρώπινη εμφάνιση, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του, τα οποία του προσδίδουν μια τέτοια ανθρώπινη εμφάνιση, είναι το κεφάλι, το σώμα (κορμός), οι βραχίονες και τα πόδια. Εκτίμησε, ωστόσο, ότι η ακριβής γραφική παράσταση των χεριών της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού, η προεξοχή στο κεφάλι και οι οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών –είτε πρόκειται για τη συνολική εντύπωση που προκαλεί το επίμαχο σημείο είτε για το αποτέλεσμα της ανάλυσης των διαφόρων στοιχείων του– δεν αποτελούν ένα ή περισσότερα ουσιώδη χαρακτηριστικά του εν λόγω σημείου.

140    Στα σημεία 75 και 76 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών υπενθύμισε, περαιτέρω, ότι το Γενικό Δικαστήριο είχε διαπιστώσει, όσον αφορά το ίδιο με το επίμαχο εν προκειμένω σήμα, ότι από αυτή καθεαυτήν τη γραφική παράσταση των χεριών της επίμαχης φιγούρας, της προεξοχής επί του κεφαλιού και των οπών στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί a priori αν τα στοιχεία αυτά επιτελούν οποιαδήποτε τεχνική λειτουργία ούτε, σε μια τέτοια περίπτωση, ποια είναι η λειτουργία αυτή [απόφαση της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση), T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379, σκέψη 32]. Το τμήμα προσφυγών προσέθεσε ότι εν πάση περιπτώσει, ακόμη και αν δεχόταν, όπως υποστηρίζει η προσφεύγουσα, ότι το σχήμα των προαναφερθέντων στοιχείων μπορεί να επιτελέσει τεχνική λειτουργία ικανή να καταστήσει δυνατή τη συναρμογή με άλλα στοιχεία, ιδίως με συναρμολογούμενα τούβλα, τα στοιχεία αυτά δεν μπορούν να θεωρηθούν ως τα πλέον σημαντικά του σήματος, ούτε υπό το πρίσμα της συνολικής εντύπωσης που προκαλεί το σήμα ούτε κατόπιν της ανάλυσης των στοιχείων του. Συγκεκριμένα, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι τα εν λόγω στοιχεία δεν αποτελούν ουσιώδες χαρακτηριστικό του επίμαχου σχήματος κατά την έννοια της νομολογίας και, επιπλέον, ότι από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι τα ουσιώδη λειτουργικά χαρακτηριστικά του σχήματος των στοιχείων αυτών οφείλονται στο προβαλλόμενο τεχνικό αποτέλεσμα.

141    Κατά πάγια νομολογία, η ορθή εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 συνεπάγεται ότι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του οικείου σημείου, ήτοι τα πλέον σημαντικά στοιχεία του, έχουν δεόντως προσδιοριστεί κατά περίπτωση, βάσει της συνολικής εντύπωσης που προκαλεί το σημείο ή κατόπιν διαδοχικής εξέτασης καθενός από τα συστατικά στοιχεία του σημείου αυτού (βλ. σκέψεις 102 και 103 ανωτέρω).

142    Επιπλέον, από την πρόσφατη νομολογία σχετικά με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 απορρέει ότι, για τον προσδιορισμό των ουσιωδών χαρακτηριστικών του επίμαχου σημείου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα πληροφοριακά στοιχεία πέραν της γραφικής παράστασης, όπως η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού (βλ. σκέψη 107 ανωτέρω).

143    Εν προκειμένω, βεβαίως, ορθώς το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 69 της προσβαλλόμενης απόφασης και κατόπιν της απόφασης της 16ης Ιουνίου 2015, Best-Lock (Europe) κατά ΓΕΕΑ – Lego Juris (Φιγούρα παιχνιδιού για παιδιά με υποδοχή για ηλεκτρική σύνδεση) (T‑396/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:379), έκρινε ότι ουσιώδη χαρακτηριστικά της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού είναι τα χαρακτηριστικά που του προσδίδουν ανθρώπινη όψη, ήτοι το κεφάλι, ο κορμός, οι βραχίονες και τα πόδια.

144    Συναφώς, τονίζεται ότι και πάλι ορθώς το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 51 της προσβαλλόμενης απόφασης, έκρινε ότι ουσιώδη χαρακτηριστικά είναι ομοίως και τα διακοσμητικά και επινοημένα στοιχεία της επίμαχης φιγούρας, ήτοι το κυλινδρικό σχήμα του κεφαλιού, το βραχύ και ορθογώνιο σχήμα του λαιμού και το τραπεζοειδές σχήμα του κορμού. Η υιοθέτηση ορθογώνιων και ενιαίων σχημάτων στον σχεδιασμό της καθώς και οι εν γένει αναλογίες αποτελούν και αυτά σημαντικά σχεδιαστικά στοιχεία της εν λόγω φιγούρας.

145    Παρά ταύτα, κακώς το τμήμα προσφυγών αναγνώρισε, στο σημείο 70 της προσβαλλόμενης απόφασης, ότι μόνα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος είναι, βάσει της γραφικής του παράστασης υπό το σχήμα φιγούρας παιχνιδιού με ανθρώπινη όψη, τα χαρακτηριστικά που μνημονεύονται στις σκέψεις 143 και 144 ανωτέρω και διαπίστωσε, κατ’ ουσίαν, ότι η προεξοχή στο κεφάλι της εν λόγω φιγούρας παιχνιδιού, οι λαβίδες στα χέρια της και οι οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών της, η λειτουργία των οποίων δεν μπορούσε να συναχθεί από το εν λόγω σήμα, δεν συμβάλλουν σε τεχνικό αποτέλεσμα φιγούρας παιχνιδιού η οποία έχει απλώς ανθρώπινη όψη και προορίζεται για τη συμμετοχή σε παιχνίδια ρόλων και στη διήγηση ιστοριών, οπότε τα στοιχεία αυτά δεν μπορούν να περιληφθούν μεταξύ των ουσιωδών χαρακτηριστικών της εν λόγω φιγούρας παιχνιδιού.

146    Ειδικότερα, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά που προκύπτουν από την προεξοχή στο κεφάλι, τις λαβίδες στα χέρια της επίμαχης φιγούρας και τις οπές στο κάτω και στο πίσω μέρος των ποδιών μπορούν να συναχθούν από το επίμαχο σήμα, με γνώμονα τη γραφική του παράσταση, αλλά και από άλλα πληροφοριακά στοιχεία, ιδίως από τη γνώση του κοινού σχετικά με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας, όπως προκύπτει από τα έγγραφα που κατέθεσε στη δικογραφία η προσφεύγουσα (βλ. σκέψεις 27, 131 και 132 ανωτέρω), στον βαθμό που μπορεί να γίνει συσχέτισή τους με τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματα τα οποία αναπτύσσει η προσφεύγουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου (βλ. σκέψη 21 ανωτέρω), γνώση η οποία επίσης συνιστά παγκοίνως γνωστό πραγματικό περιστατικό (βλ. σκέψη 133 ανωτέρω).

147    Επομένως, διαπιστώνεται ότι η προεξοχή στο κεφάλι, οι λαβίδες στα χέρια και οι οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών της επίμαχης φιγούρας αποτελούν ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, λαμβανομένης υπόψη της φύσεώς του ως «συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών» και της τεχνικής λειτουργικότητάς του, δηλαδή του συναρμολογήσιμου και συναρμοζόμενου χαρακτήρα. Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύονται σημαντικά για τη συμβατότητα της φιγούρας και την ικανότητά της να συναρμοστεί με άλλα προϊόντα.

148    Επομένως, το τμήμα προσφυγών, στα σημεία 69 έως 76 της προσβαλλόμενης απόφασης, υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον αναγνώρισε ότι ουσιώδη είναι μόνο τα «μη τεχνικά» χαρακτηριστικά που προσδίδουν στην επίμαχη φιγούρα ανθρώπινη όψη, ήτοι το κεφάλι, ο κορμός, οι βραχίονες και τα πόδια, και, ως εκ τούτου, δεν θεώρησε ως ουσιώδη τα «τεχνικά» χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, που σχεδιάστηκε ως συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευών, ήτοι την προεξοχή στο κεφάλι, τις λαβίδες στα χέρια και τις οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών.

149    Ενεργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, το τμήμα προσφυγών, προκειμένου να διαπιστώσει τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, κακώς έλαβε υπόψη μόνον τη γραφική παράστασή του και αγνόησε άλλα χρήσιμα στοιχεία, όπως συμπληρωματικά στοιχεία συνδεόμενα με τη φύση του συγκεκριμένου προϊόντος, ιδίως δε τη γνώση του κοινού σχετικά με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας.

150    Επομένως, μολονότι το τμήμα προσφυγών ορθώς έκρινε ότι τα χαρακτηριστικά για τα οποία γίνεται λόγος στα σημεία 51 και 69 της προσβαλλόμενης απόφασης είναι ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, εντούτοις υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον δεν θεώρησε ως ουσιώδη τα πρόσθετα χαρακτηριστικά που προέβαλε η προσφεύγουσα, ήτοι την προεξοχή στο κεφάλι, τις λαβίδες στα χέρια και τις οπές στο πίσω και στο κάτω μέρος των ποδιών.

–       Επί του ζητήματος του σχήματος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος

151    Όσον αφορά τη λειτουργικότητα των ουσιωδών χαρακτηριστικών του σημείου, στα σημεία 78 έως 81 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι από κανένα αποδεικτικό στοιχείο δεν μπορεί να συναχθεί ότι το σχήμα της επίμαχης φιγούρας είναι απαραίτητο, στο σύνολό του, για την επίτευξη ειδικού τεχνικού αποτελέσματος. Ειδικότερα, έκρινε ότι δεν αποδείχθηκε ότι το σχήμα είναι, αυτό καθεαυτό και στο σύνολό του, απαραίτητο για να καταστεί δυνατή η συναρμογή με συναρμολογούμενα τούβλα κατασκευών. Κατά το τμήμα προσφυγών, «αποτέλεσμα» του σχήματος αυτού είναι απλώς η απόδοση ανθρώπινης όψης στην επίμαχη φιγούρα, το δε γεγονός ότι η επίμαχη φιγούρα παιχνιδιού απεικονίζει έναν χαρακτήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κατάλληλο παιγνιώδες πλαίσιο δεν συνιστά «τεχνικό αποτέλεσμα». Αντιθέτως προς την απόφαση της 24ης Οκτωβρίου 2019, Rubik’s Brand κατά EUIPO – Simba Toys (Σχήμα κύβου του οποίου οι έδρες έχουν δομή πλέγματος) (T‑601/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:765, σκέψη 88), η οποία αφορούσε συγκεκριμένα «τρισδιάστατα παζλ» της κλάσης 28, το τμήμα προσφυγών εκτίμησε ότι δεν έπρεπε, εν προκειμένω, να ληφθούν υπόψη επιπλέον στοιχεία (όπως η ικανότητα στρέψης μεμονωμένων στοιχείων καθώς και μη ορατά στοιχεία), όσον αφορά τα «παιχνίδια, αθύρματα» της ίδιας κλάσης. Διαπίστωσε ότι το επίμαχο σήμα, το οποίο έχει το σχήμα φιγούρας παιχνιδιού, δεν απεικονίζει γραμμές ή υπόδειγμα ώστε να καταδεικνύεται σαφώς και χωρίς αμφισημία ο συναρμολογήσιμος και συναρμοζόμενος χαρακτήρας του στο πλαίσιο του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Κατά το τμήμα προσφυγών, από τα παραδείγματα που εξέθεσε η προσφεύγουσα σχετικά με τα διάφορα πρακτικής φύσης χαρακτηριστικά του σήματος αυτού δεν αποδεικνύεται η «δυνατότητα διαμόρφωσης» ούτε κάποιο τεχνικό αποτέλεσμα. Έκρινε, εξάλλου, ότι από τις προδιαγραφές του γερμανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας DE 28 36 971 C2, σχετικά με τον σχεδιασμό των συναρμολογήσιμων στοιχείων που καθιστούν δυνατή την κάμψη των ποδιών της επίμαχης φιγούρας παιχνιδιού (παράρτημα BDR 9), προκύπτει ρητώς ότι τεχνικό αποτέλεσμα είχαν μόνον τα πόδια της και όχι όλα τα στοιχεία της.

152    Στα σημεία 82 έως 86 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών υπενθύμισε ότι, επιβάλλοντας «τους δύο περιορισμούς» που προβλέπει το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 («αποκλειστικά» και «απαραίτητο»), ο νομοθέτης έλαβε προσηκόντως υπόψη ότι κάθε σχήμα προϊόντος είναι, σε κάποιο βαθμό, λειτουργικό και ότι, επομένως, η καταχώριση ως σήματος ενός σχήματος προϊόντος δεν μπορεί να απορριφθεί για τον λόγο απλώς ότι διαθέτει λειτουργικής φύσεως χαρακτηριστικά (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 48). Προκειμένου να απορρίψει τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας ότι ο σχεδιασμός του επίμαχου σήματος και των στοιχείων του χρησιμεύει «αποκλειστικά» για τη συμβατότητα με τα τούβλα του συστήματος κατασκευών της παρεμβαίνουσας, το τμήμα προσφυγών παρατήρησε ότι επιτρέπεται σε άλλες επιχειρήσεις να πωλούν φιγούρες παιχνιδιού οι οποίες έχουν μεν προεξοχές και οπές προσαρμόσιμες σε άλλα τούβλα κατασκευών, πλην όμως έχουν διαφορετική εμφάνιση –δηλαδή διαφορετικό σχεδιασμό των ποδιών, των βραχιόνων, του κορμού και του κεφαλιού– από τον σχεδιασμό του σήματος αυτού και της φιγούρας που απεικονίζει. Συγκεκριμένα, κατά το τμήμα προσφυγών, το εν λόγω σήμα δεν παρέχει στην παρεμβαίνουσα το δικαίωμα να απαγορεύει σε τρίτους ή στους ανταγωνιστές της να εμπορεύονται παιχνίδια ή συναρμοζόμενες φιγούρες κατασκευών οι οποίες, καίτοι είναι τεχνικώς συμβατές με τα δικά της συστήματα κατασκευών, έχουν διαφορετικό σχήμα από το καταχωρισμένο (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 72). Η ενδεχόμενη συμβατότητα μιας φιγούρας παιχνιδιού με οποιοδήποτε σύστημα κατασκευών δεν μπορεί, εν πάση περιπτώσει, να μονοπωληθεί κατά την έννοια του δικαίου των σημάτων. Τέλος, το τμήμα προσφυγών επισήμανε εκ νέου ότι, καθόσον η προσφεύγουσα εξέθεσε τα επιχειρήματά της σχετικά με τα παιχνίδια και τα αθύρματα που εμπίπτουν στην κλάση 28 και δεν υπήρχαν ουσιαστικές επεξηγήσεις για τα λοιπά προϊόντα που εμπίπτουν στις κλάσεις 9 και 25, η ελευθερία σχεδιασμού ισχύει όχι μόνο για τα επίμαχα προϊόντα που εμπίπτουν στην κλάση 28, αλλά mutatis mutandis και για τα λοιπά σχετικά προϊόντα των κλάσεων 9 και 25. Κατά συνέπεια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

153    Η προσφεύγουσα υποστηρίζει, κατ’ ουσίαν, ότι όλα τα ορατά χαρακτηριστικά της φιγούρας (ιδίως το κεφάλι, ο κορμός, οι βραχίονες και τα πόδια), ουσιώδη ή μη, έχουν σχεδιαστεί από κάθε άποψη κατά τρόπον ώστε να διασφαλίζουν την τεχνική λειτουργία του προϊόντος, καθόσον συναρμόζονται με τα τούβλα του συστήματος κατασκευών και με άλλες φιγούρες της παρεμβαίνουσας.

154    Υπενθυμίζεται ότι τα σχήματα των οποίων όλα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά είναι απαραίτητα για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος του προϊόντος δεν πρέπει, κατ’ αρχήν, να γίνονται δεκτά για καταχώριση (βλ. σκέψη 119 ανωτέρω).

155    Τονίζεται επίσης ότι, σύμφωνα με τη νομολογία που παρατίθεται στη σκέψη 120 ανωτέρω, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 δεν έχει εφαρμογή όταν το επίμαχο σήμα αφορά σχήμα προϊόντος στο οποίο ένα μη λειτουργικό στοιχείο, όπως ένα διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο (απόφαση της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, Lego Juris κατά ΓΕΕΑ, C‑48/09 P, EU:C:2010:516, σκέψη 72).

156    Επομένως, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 δεν εφαρμόζεται όταν υφίσταται ένα τουλάχιστον ουσιώδες χαρακτηριστικό του σχήματος το οποίο δεν είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος, οπότε το επίμαχο σήμα δεν αποτελείται «αποκλειστικά» από το σχήμα που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος (βλ. σκέψεις 121 και 122 ανωτέρω).

157    Επομένως, εν προκειμένω, το επίμαχο σχήμα μπορεί να τύχει προστασίας ως σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφόσον ένα τουλάχιστον από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του δεν απορρέει άμεσα από το τεχνικό αποτέλεσμα του συναρμολογήσιμου ή συναρμοζόμενου χαρακτήρα του προϊόντος το οποίο έχει σχεδιαστεί ως συναρμοζόμενη φιγούρα κατασκευής. Παρεμπιπτόντως, σημειώνεται ότι τα μη τεχνικά αποτελέσματα του προϊόντος, το οποίο έχει σχεδιαστεί ως φιγούρα παιχνιδιού, δεν είναι κρίσιμα για το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94 και δεν είναι απαγορευτικά για την καταχώριση του επίμαχου σήματος.

158    Διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι το κυλινδρικό ή βαρελοειδές σχήμα του κεφαλιού της επίμαχης φιγούρας δεν απορρέει άμεσα από το τεχνικό αποτέλεσμα της συναρμογής και της διασύνδεσης μιας συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών στο σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Το ίδιο ισχύει και για το βραχύ και ορθογώνιο σχήμα του λαιμού και το τραπεζοειδές, επίπεδο και γωνιώδες σχήμα του κορμού, καθώς και για το ειδικό σχήμα των βραχιόνων που καταλήγουν σε χέρια και των ποδιών.

159    Ως εκ τούτου, τα διακοσμητικά και επινοημένα χαρακτηριστικά τα οποία μνημονεύονται στα σημεία 51 έως 54 της προσβαλλόμενης απόφασης (βλ. σκέψεις 64 και 78 ανωτέρω) και απαριθμούνται στη σκέψη 158 ανωτέρω, είναι απόρροια της ελευθερίας του δημιουργού της φιγούρας παιχνιδιού και της συναρμοζόμενης φιγούρας κατασκευών. Ενώ η ύπαρξη ανθρώπινων χαρακτηριστικών και διατάξεων συναρμογής είναι επιβεβλημένη κατά βάση λόγω της διττής λειτουργικότητας του προϊόντος, υπάρχει ευρεία ελευθερία κατά τη διαμόρφωση των στοιχείων αυτών.

160    Επομένως, στα σημεία 53 και 84 της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών ορθώς έκρινε, κατ’ ουσίαν, ότι τα ουσιώδη αυτά χαρακτηριστικά, δεδομένης της διακοσμητικής και επινοημένης φύσεώς τους, μπορούν να τροποποιηθούν και να διαμορφωθούν με, κατ’ αρχήν, μεγάλη ελευθερία σχεδιασμού.

161    Συναφώς, το επιχείρημα της προσφεύγουσας ότι «κανένα χαρακτηριστικό του επίμαχου σήματος ούτε, κατά μείζονα λόγο, κανένα ουσιώδες χαρακτηριστικό του, ούτε το επίμαχο σήμα στο σύνολό του, παρουσιάζει διακοσμητικό ή επινοημένο στοιχείο το οποίο εκφεύγει της περιγραφόμενης λειτουργικότητας» είναι αβάσιμο και πρέπει να απορριφθεί. Πράγματι, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά που απαριθμούνται στη σκέψη 158 ανωτέρω συνιστούν τέτοια διακοσμητικά και επινοημένα στοιχεία.

162    Εξ αυτού απορρέει ότι, μολονότι ο τεχνικός σκοπός που συνδέεται με τον συναρμολογήσιμο και συναρμοζόμενο χαρακτήρα προκύπτει από ουσιώδη χαρακτηριστικά (απαριθμούμενα στη σκέψη 146 ανωτέρω), υπάρχουν και άλλα ουσιώδη χαρακτηριστικά (απαριθμούμενα στη σκέψη 158 ανωτέρω), τα οποία δεν είναι απαραίτητα για την επίτευξη τεχνικού σκοπού.

163    Όπως ορθώς διαπίστωσε το τμήμα προσφυγών στο σημείο 81 της προσβαλλόμενης απόφασης, οι προδιαγραφές του γερμανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας DE 28 36 971 C2, το οποίο προσκομίστηκε από την προσφεύγουσα ως παράρτημα BDR 9, δεν θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαφορετικό αποτέλεσμα. Βεβαίως, στο μέτρο που το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι από το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας προκύπτει ότι μόνον τα πόδια της φιγούρας επιτελούν τεχνική λειτουργία, διότι το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν αφορά άλλα χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος, μια τέτοια διαπίστωση δεν μπορεί, αφ’ εαυτής, να γίνει δεκτή προκειμένου να αποκλειστεί η τεχνική λειτουργικότητα άλλων χαρακτηριστικών. Εν ολίγοις, δεδομένου ότι το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας αφορά μόνον τα πόδια, δεν μπορεί να συναχθεί κάποιο συμπέρασμα προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση όσον αφορά τα λοιπά χαρακτηριστικά του επίμαχου σχήματος.

164    Παρά ταύτα, είναι ακριβές ότι οι προδιαγραφές του γερμανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας DE 28 36 971 C2 καταδεικνύουν ένα τεχνικό αποτέλεσμα μόνο για τα στοιχεία του ποδιού της επίμαχης φιγούρας και όχι για τα λοιπά ουσιώδη χαρακτηριστικά του επίμαχου σήματος. Συγκεκριμένα, το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας αφορά το πίσω μέρος των ποδιών και τα κοιλώματα που αυτά φέρουν και, επομένως, αφορά μόνον το συγκεκριμένο ουσιώδες χαρακτηριστικό του εν λόγω σήματος. Ως προς τα χαρακτηριστικά της εμφάνισης που έχει δοθεί στο κεφάλι, τον κορμό, τους βραχίονες και τα πόδια της φιγούρας, το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν περιέχει καμία ένδειξη σχετιζόμενη με ένα ενδεχόμενο τεχνικό αποτέλεσμα.

165    Περαιτέρω, η εκτίμηση του τμήματος προσφυγών δεν αντιβαίνει στο συμφέρον που υπηρετεί το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94, το οποίο συνίσταται στην αποτροπή του ενδεχομένου το δίκαιο των σημάτων να έχει τελικώς ως αποτέλεσμα να δημιουργεί υπέρ επιχειρήσεως μονοπώλιο επί των πρακτικών λύσεων ή των πρακτικής φύσεως χαρακτηριστικών ενός προϊόντος (βλ. σκέψη 101 ανωτέρω). Το τμήμα προσφυγών έλαβε δεόντως υπόψη το συμφέρον αυτό στο σημείο 84 της προσβαλλόμενης απόφασης (βλ. σκέψη 160 ανωτέρω). Το επίμαχο σήμα δεν καθιστά αδύνατο για τους ανταγωνιστές να διαθέτουν στην αγορά φιγούρες που έχουν τυπικά χαρακτηριστικά αυτής της κατηγορίας παιχνιδιών. Ούτε μπορεί να τους εμποδίσει να διανέμουν φιγούρες διαφορετικού σχεδιασμού οι οποίες είναι συμβατές με το σύστημα συναρμολογούμενων κατασκευών της παρεμβαίνουσας. Όπως επισήμανε, κατ’ ουσίαν, το τμήμα προσφυγών στο σημείο 53 της ίδιας απόφασης, υπάρχει ευρεία ελευθερία σχεδιασμού για τέτοιες φιγούρες.

166    Τέλος, όσον αφορά την αιτίαση της προσφεύγουσας ότι το τμήμα προσφυγών «ουδόλως εξέτασε» την εκτεθείσα επιχειρηματολογία της και τα προσκομισθέντα από αυτήν αποδεικτικά στοιχεία, επισημαίνεται κατ’ αρχάς ότι το γεγονός ότι το τμήμα προσφυγών δεν συντάχθηκε με την άποψη της προσφεύγουσας δεν σημαίνει ότι το τμήμα προσφυγών δεν έλαβε υπόψη την επιχειρηματολογία της ή δεν εξέτασε τα αποδεικτικά της στοιχεία. Στα σημεία 80 επ. της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών εξέτασε ρητώς την έκθεση της προσφεύγουσας, τα παραδείγματα που παρουσιάστηκαν καθώς και τις προδιαγραφές του γερμανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας DE 28 36 971 C2.

167    Επιπλέον, υπενθυμίζεται ότι το τμήμα προσφυγών, στο σημείο 7 της προσβαλλόμενης απόφασης, συνόψισε τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας που αφορούν τον υπό εξέταση λόγο και, στο σημείο 38 της ίδιας απόφασης, κατέγραψε τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η προσφεύγουσα. Συνεπώς, το τμήμα προσφυγών έλαβε υπόψη κατά την εκτίμησή του τα εν λόγω επιχειρήματα και αποδεικτικά στοιχεία [πρβλ. απόφαση της 29ης Ιουνίου 2022, bet-at-home.com Entertainment κατά EUIPO (bet-at-home), T‑640/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:408, σκέψη 26 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

168    Συναφώς υπενθυμίζεται επίσης ότι τα όργανα του EUIPO δεν υποχρεούνται να λαμβάνουν θέση επί όλων των επιχειρημάτων που προβάλλουν οι διάδικοι. Αρκεί να εκτίθενται τα πραγματικά περιστατικά και οι νομικές εκτιμήσεις που έχουν αποφασιστική σημασία για την οικονομία των αποφάσεών τους. Κατά συνέπεια, απλώς και μόνον το γεγονός ότι το τμήμα προσφυγών δεν επανέλαβε το σύνολο των επιχειρημάτων ενός εκ των διαδίκων ή δεν απάντησε σε καθένα από τα επιχειρήματα αυτά δεν σημαίνει ότι το τμήμα προσφυγών δεν τα έλαβε υπόψη. Με άλλα λόγια, η αιτιολογία μπορεί να είναι έμμεση, υπό την προϋπόθεση ότι δίνει στους μεν ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα να γνωρίσουν τους λόγους για τους οποίους εκδόθηκε η απόφαση του τμήματος προσφυγών, στο δε αρμόδιο δικαστήριο επαρκή στοιχεία για να ασκήσει τον έλεγχό του (βλ. απόφαση της 29ης Ιουνίου 2022, bet-at-home, T‑640/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:408, σκέψη 21 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία). Εν προκειμένω συντρέχει τέτοια περίπτωση.

169    Επομένως, η προσφεύγουσα, η οποία φέρει το βάρος αποδείξεως στο πλαίσιο της διαδικασίας κηρύξεως ακυρότητας (βλ. σκέψη 26 ανωτέρω), δεν αντέκρουσε τη διαπίστωση ότι ένα τουλάχιστον ουσιώδες χαρακτηριστικό του προϊόντος δεν είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος.

170    Λαμβανομένων υπόψη των αρχών που εκτέθηκαν στις σκέψεις 155 και 156 ανωτέρω, η διαπίστωση αυτή αρκεί για να αποκλειστεί η εφαρμογή του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

171    Συνάγεται ότι, παρά τα σφάλματα εκτιμήσεως που διαπιστώθηκαν στις σκέψεις 136 και 148 ανωτέρω, τα οποία, λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, δεν ασκούν επιρροή επί της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, το τμήμα προσφυγών ορθώς επιβεβαίωσε τη δυνατότητα καταχώρισης του επίμαχου σήματος υπό το πρίσμα του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94.

172    Κατά συνέπεια, ο δεύτερος λόγος προσφυγής πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

173    Επομένως, η προσβαλλόμενη απόφαση δεν πάσχει από κανένα λόγο ακυρώσεως ή μεταρρυθμίσεως.

174    Κατόπιν όλων των ανωτέρω σκέψεων, η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.

 Επί των δικαστικών εξόδων

175    Κατά το άρθρο 134, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου.

176    Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα του EUIPO και της παρεμβαίνουσας.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα)

αποφασίζει:

1)      Απορρίπτει την προσφυγή.

2)      Καταδικάζει την BB Services GmbH στα δικαστικά έξοδα.

Costeira Kancheva Tichy-Fisslberger

Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 6 Δεκεμβρίου 2023.

(υπογραφές)

Πίνακας περιεχομένων

Ιστορικό της διαφοράς

Αιτήματα των διαδίκων

Σκεπτικό

Επί του αιτήματος κηρύξεως της ακυρότητας του επίμαχου σήματος

Επί του παραδεκτού

Επί του παραδεκτού της προσφυγής όσον αφορά τα προϊόντα των κλάσεων 9 και 25

Επί της γενικής παραπομπής της προσφεύγουσας στα υπομνήματα που υπέβαλε ενώπιον του EUIPO

Επί της ουσίας

Επί του πρώτου λόγου ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο  εʹ, σημείο i, του κανονισμού 40/94

– Επί του προσδιορισμού της φύσης του προϊόντος

– Επί του προσδιορισμού των ουσιωδών χαρακτηριστικών του σημείου

– Επί του ζητήματος του κατά πόσον το σχήμα επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του προϊόντος

Επί του δεύτερου λόγου ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο  εʹ, σημείο ii, του κανονισμού 40/94

– Επί του προσδιορισμού της λειτουργικότητας του προϊόντος

– Επί του προσδιορισμού των ουσιωδών χαρακτηριστικών του σημείου

– Επί του ζητήματος του σχήματος που είναι απαραίτητο για την επίτευξη ενός τεχνικού αποτελέσματος

Επί των δικαστικών εξόδων

*      Γλώσσα διαδικασίας: η γερμανική.