Sprawa T‑331/09

Novartis AG

przeciwko

Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM)

Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie słownego wspólnotowego znaku towarowego TOLPOSAN – Wcześniejszy słowny międzynarodowy znak towarowy TONOPAN – Względna podstawa odmowy rejestracji – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd – Artykuł 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009

Streszczenie wyroku

1.      Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku towarowego – Ocena prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd – Poziom uwagi odbiorców

(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 1 lit. b))

2.      Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Podobieństwo rozpatrywanych towarów lub usług – Kryteria oceny – Komplementarność towarów

(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 1 lit. b))

3.      Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku towarowego

(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 1 lit. b))

1.      Co się tyczy poziomu uwagi wykazywanej przez właściwy krąg odbiorców, to do celów całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego przeciętny konsument danych towarów jest uznawany za właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego. Należy także uwzględnić okoliczność, że poziom uwagi przeciętnego konsumenta może ulegać zmianom w zależności od kategorii rozpatrywanych towarów lub usług.

Jeżeli chodzi o preparaty farmaceutyczne, specjaliści z zakresu medycyny wykazują wysoki poziom uwagi przy przepisywaniu leków. W przypadku gdy preparaty farmaceutyczne sprzedawane są bez recepty, należy przyjąć, że konsumenci końcowi, uważani za właściwie poinformowanych oraz dostatecznie uważnych i rozsądnych, będą interesować się tymi produktami, ponieważ mogą mieć one wpływ na stan ich zdrowia, oraz że jest mało prawdopodobne, iż pomylą oni różne wersje poszczególnych produktów. Ponadto, nawet gdy do zakupu tych produktów konieczna jest recepta lekarska, konsumenci wykazują wysoki poziom uwagi przy wystawianiu recepty przez lekarza, ze względu na fakt, że są to preparaty farmaceutyczne. A zatem można uznać, że w przypadku leków – wydawanych na receptę lub bez niej – właściwie poinformowani oraz dostatecznie uważni i rozsądni konsumenci wykazują wysoki poziom uwagi.

(por. pkt 23, 26)

2.      Przy ocenie podobieństwa towarów lub usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego należy uwzględnić wszystkie istotne czynniki charakteryzujące wzajemny stosunek tych towarów lub usług. Czynniki te obejmują w szczególności charakter towarów lub usług, ich przeznaczenie, sposób używania, jak również to, czy konkurują one ze sobą, czy też się uzupełniają. Pod uwagę mogą być wzięte także inne czynniki, jak na przykład kanały dystrybucji rozpatrywanych towarów.

Towary takie jak lekarstwa mają ten sam charakter (preparaty farmaceutyczne), ten sam cel lub przeznaczenie (leczenie problemów zdrowotnych), skierowane są do tych samych konsumentów (specjalistów z sektora medycznego i pacjentów) i korzystają z tych samych kanałów dystrybucji (co do zasady apteki). Powyższa konstatacja wynika z faktu przynależności rozpatrywanych towarów do tej samej ogólnej kategorii towarów, czyli leków. Niemniej jednak jest to kategoria bardzo szeroka, obejmująca towary, które mogą się od siebie różnić. W rezultacie przynależność leków do tej samej ogólnej kategorii towarów pozwala na stwierdzenie jedynie nieznacznego stopnia podobieństwa wszystkich leków.

Wobec tego, że wskazane powyżej czynniki nie pozwalają na dokonanie rozróżnienia między poszczególnymi podkategoriami leków, w celu prawidłowej oceny podobieństwa leków należy oprzeć się także na innych czynnikach. Owymi czynnikami są w szczególności konkurencyjny lub komplementarny charakter leków oraz ich szczególny cel lub przeznaczenie (leczenie konkretnych problemów zdrowotnych). Przy rozpatrywaniu wspomnianych czynników decydującego znaczenia nabierają wskazania terapeutyczne do stosowania leku.

Ta swoistość leków została już uwzględniona w orzecznictwie, zgodnie z którym w zakresie, w jakim konsument poszukuje przede wszystkim towaru lub usługi mogących zaspokoić jego specyficzne potrzeby, celowość danego towaru lub danej usługi ma istotny wpływ na dokonywany przez niego wybór. Stąd też, zważywszy na to, że konsumenci stosują kryterium celowości lub przeznaczenia przed każdym zakupem, ma ono pierwszorzędne znaczenie przy definiowaniu podkategorii towarów lub usług. Celowość i przeznaczenie produktu terapeutycznego wyrażone są w jego wskazaniach terapeutycznych.

Okoliczność, że rozpatrywane towary mogą być stosowane w tym samym czasie i przez tego samego konsumenta, nie jest wystarczająca do uznania ich za komplementarne. Towary lub usługi komplementarne to bowiem takie, między którymi istnieje ścisły związek polegający na tym, że jedne są nieodzowne lub istotne do użycia drugich, wobec czego konsumenci mogą myśleć, że za produkcję tych towarów lub za świadczenie tych usług odpowiedzialne jest to samo przedsiębiorstwo.

(por. pkt 30, 35–37, 41)

3.      Dla właściwego kręgu odbiorców składającego się ze specjalistów z sektora medycznego i z konsumentów końcowych – austriackich i hiszpańskich –w przypadku oznaczenia słownego TOLPOSAN, o którego rejestrację w charakterze wspólnotowego znaku towarowego wystąpiono dla „lekarstw zawierających tolperison odprężających mięśnie; preparatów weterynaryjnych zawierających tolperison odprężających mięśnie”, należących do klasy 5 w rozumieniu porozumienia nicejskiego, oraz oznaczenia słownego TONOPAN zarejestrowanego wcześniej jako międzynarodowy znak towarowy wywołujący skutki w Austrii i w Hiszpanii dla „leków przeciwbólowych stosowanych w szczególności przy objawach bólu głowy i migreny”, należących do tej samej klasy, nie istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, ponieważ, po pierwsze, rozpatrywane towary są do siebie nieznacznie podobne i kolidujące ze sobą znaki towarowe wykazują średni stopień podobieństwa, a po drugie, właściwy krąg odbiorców cechuje się wyższym od przeciętnego poziomem uwagi.

(por. pkt 29, 32, 58)