Sprawa C‑122/16 P

British Airways plc

przeciwko

Komisji Europejskiej

Odwołanie – Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Europejski rynek lotniczego przewozu towarów – Decyzja Komisji dotycząca porozumień i uzgodnionych praktyk w zakresie wielu składników cen za usługi lotniczego przewozu towarów – Wada uzasadnienia – Bezwzględna przeszkoda procesowa podniesiona z urzędu przez sąd Unii Europejskiej – Zakaz orzekania ultra petita – Żądania skargi o stwierdzenie częściowej nieważności spornej decyzji wszczynającej postępowanie – Zakaz orzeczenia przez Sąd Unii Europejskiej całkowitej nieważności spornej decyzji – Artykuł 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Prawo do skutecznego środka prawnego

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 14 listopada 2017 r.

1.        Odwołanie – Wymogi formalne – Oznaczenie zaskarżonego orzeczenia Sądu – Obowiązek dołączenia zaskarżonego orzeczenia – Brak

[regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 168 § 1 lit. b)]

2.        Odwołanie – Zarzuty – Wnioski mające na celu stwierdzenie nieważności w części sentencji wyroku Sądu – Dopuszczalność

(regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 169 § 1)

3.        Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Zakres – Zakaz orzekania ultra petita – Badanie z urzędu przez sąd zarzutów dotyczących bezwzględnych przeszkód procesowych – Dopuszczalność – Możliwość stwierdzenia przez Sąd nieważności w zakresie wykraczającym ponad żądania – Wykluczenie

(art. 263 TFUE)

4.        Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Zakres – Sądowa kontrola decyzji wydanych przez Komisję w dziedzinie konkurencji – Zakaz orzekania ultra petita – Naruszenie zasady ochrony sądowej – Brak

(art. 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31)

1.      Co się tyczy dopuszczalności odwołania od orzeczenia Sądu, art. 168 § 1 lit. b) regulaminu postępowania przed Trybunałem z dnia 25 września 2012 r. przewiduje, że odwołanie zawiera oznaczenie zaskarżonego orzeczenia Sądu, nie wymagając, by orzeczenie to było dołączone do odwołania. Tym samym, od momentu wejścia w życie w dniu 1 listopada 2012 r. owego regulaminu postępowania nie wymaga się już, by do odwołania było dołączone zaskarżone orzeczenie Sądu, a wyłącznie by zostało ono w odwołaniu oznaczone.

(zob. pkt 46–48)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 50–53)

3.      W systemie rozstrzygania przez sąd Unii sporów dotyczących zgodności z prawem to strony posiadają inicjatywę procesową oraz to one określają przedmiot sporu, w szczególności poprzez wskazanie w swych żądaniach aktu lub części aktu, które zamierzają poddać kontroli sądu. Ponieważ sąd badający zgodność z prawem nie może orzekać ultra petita, orzeczona przez niego nieważność nie może wykraczać poza żądania strony skarżącej.

Niewątpliwie sąd Unii ma obowiązek uwzględnić z urzędu zarzut dotyczący bezwzględnych przeszkód procesowych. Niemniej jednak, służące sądowi badającemu zgodność aktów z prawem uprawnienie do uwzględnienia z urzędu zarzutu dotyczącego bezwzględnych przeszkód procesowych nie oznacza bynajmniej uprawniania do zmiany z urzędu żądań formułowanych przez strony. W istocie, choć podniesione zarzuty stanowią niezbędną podstawę żądań skargi, to jednak różnią się w sposób konieczny od żądań, które definiują granice sporu zawisłego przed sądem Unii.

W konsekwencji, o ile uwzględniając z urzędu zarzut dotycząc bezwzględnych przeszkód procesowych – który co do zasady nie został podniesiony przez strony – sąd Unii nie wykracza poza ramy zawisłego przed nim sporu i nie narusza w żaden sposób wymogów proceduralnych dotyczących przedstawienia w skardze przedmiotu sporu oraz zarzutów, o tyle jest inaczej, gdy po zbadaniu co do istoty aktu poddanego kontroli sądu sąd ten stwierdza na postawie zarzutu, który uwzględnił z urzędu, nieważność tego aktu w zakresie wykraczającym ponad prawidłowo przedstawione żądania, z tego względu, że stwierdzenie nieważności tego aktu było konieczne dla usunięcia naruszenia prawa stwierdzonego z urzędu w ramach wspomnianego badania.

(zob. pkt 81, 87–90)

4.      Co się tyczy kontroli sądowej decyzji Komisji nakładającej grzywnę za naruszenie reguł konkurencji, kontrola legalności przewidziana w art. 263 TFUE dopełniona zgodnie z art. 261 TFUE nieograniczonym prawo orzekania co do wysokości grzywny, które zostało przyznane na podstawie art. 31 rozporządzenia nr 1/2003, oznacza, że sąd Unii sprawuje kontrolę zarówno pod względem prawnym, jak i faktycznym, oraz że ma prawo do oceny dowodów, stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji i do zmiany kwoty grzywien.

W tych ramach nie jest sprzeczne z zasadą skutecznej ochrony sądowej to, że kontrola zgodności z prawem sprawowana przez sąd Unii jest ograniczona żądaniami stron sformułowanymi w ich pismach procesowych, przy czym zasada ta w żaden sposób nie wymaga, aby sąd ten objął swą kontrolą te elementy decyzji, które nie są istotne dla zawisłego przed nim sporu.

(zob. pkt 104, 105)