Wyrok Sądu (druga izba) z dnia 9 grudnia 2014 r. – IRO przeciwko Komisji

(sprawa T‑69/10)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek prętów zbrojeniowych prostych lub w kręgach – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 65 EWWiS, po wygaśnięciu traktatu EWWiS, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1/2003 – Ustalanie cen i terminów płatności – Ograniczanie lub kontrolowanie produkcji lub sprzedaży – Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych – Podstawa prawna – Badanie sprawy – Określenie rynku – Naruszenie art. 65 EWWiS – Grzywny – Okoliczności łagodzące – Proporcjonalność

1.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji podana do wiadomości bez załączników – Kontekst znany zainteresowanemu umożliwiający mu zrozumienie zakresu podjętego wobec niego środka – Brak naruszenia obowiązku uzasadnienia (art. 15 EWWiS, 36 EWWiS) (por. pkt 54–59, 79)

2.                     Komisja – Zasada kolegialności – Zakres – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji podana do wiadomości bez załączników – Naruszenie zasady kolegialności – Brak – Okoliczności przedstawione w sposób wystarczający pod względem prawnym w tekście decyzji (art. 219 WE) (por. pkt 81, 82)

3.                     Akty instytucji – Wybór podstawy prawnej – Uregulowania Unii – Wymóg jasności i przewidywalności – Wyraźne wskazanie podstawy prawnej – Decyzja Komisji stwierdzająca po wygaśnięciu traktatu EWWiS naruszenie art. 65 EWWiS i nakładająca karę na dane przedsiębiorstwo – Podstawa prawna ustanowiona w art. 7 ust. 1 i art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 (art. 65 ust. 1 EWWiS; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 7 ust. 1, art. 23 ust. 2) (por. pkt 94, 98)

4.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki podlegające ratione materiae i ratione temporis reżimowi prawnemu traktatu EWWiS – Wygaśnięcie traktatu EWWiS – Ciągłość systemu wolnej konkurencji w traktacie WE – Utrzymanie kontroli Komisji działającej w ramach prawnych rozporządzenia nr 1/2003 (art. 65 akapit 1 EWWiS; rozporządzenie Rady nr 1/2003) (por. pkt 99–115)

5.                     Akty instytucji – Stosowanie w czasie – Przepisy proceduralne – Przepisy materialne – Rozróżnienie – Wygaśnięcie traktatu EWWiS – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji wydana po tym wygaśnięciu i dotycząca okoliczności faktycznych mających miejsce przed tym wygaśnięciem – Zasady pewności prawa, ochrony uzasadnionych oczekiwań i legalności kar – Sytuacje prawne zaistniałe przed wygaśnięciem traktatu EWWiS – Poddanie systemowi prawnemu traktatu EWWiS (art. 65 ust. 1 EWWiS; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 49 ust. 1) (por. pkt 116–119)

6.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Zakres zasady – Stwierdzenie nieważności pierwszej decyzji Komisji stwierdzającej naruszenie – Wydanie nowej decyzji w oparciu o inną podstawę prawną i wcześniejsze akty przygotowawcze – Dopuszczalność – Obowiązek sporządzenia nowego pisma w sprawie przestawienia zarzutów – Brak – Obowiązek przeprowadzenia nowego przesłuchania – Brak – Obowiązek poszanowania przepisów proceduralnych, które weszły w życie później niż wcześniejsze akty przygotowawcze – Brak (art. 36 EWWiS, 65 EWWiS; rozporządzenie Komisji nr 773/2004, art. 12 ust. 1, art. 14 ust. 3) (por. pkt 128–132, 138–142, 145–148)

7.                     Postępowanie sądowe – Pismo wszczynające postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Analogiczne wymogi w odniesieniu do zarzutów szczegółowych powoływanych na poparcie zarzutu – Argumenty niepodniesione w skardze – Odesłanie do wszystkich załączników – Niedopuszczalność (regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1) (por. pkt 158, 170)

8.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Wpływ na handel między państwami członkowskimi – Kryteria oceny – Ocena na podstawie kilku rozpatrywanych łącznie czynników, które brane oddzielnie pod uwagę nie prowadzą koniecznie do rozstrzygającego skutku – Kartele rozciągające się na całe terytorium danego państwa członkowskiego – Istnienie silnego domniemania wpływu na handel (art. 65 ust. 1 EWWiS; art. 81 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 161, 162)

9.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Naruszenie mające na celu ograniczenie konkurencji na określonym rynku geograficznym – Wcześniejsze zdefiniowanie rynku geograficznego – Brak obowiązku (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 163)

10.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uczestniczenie w spotkaniach mających cel antykonkurencyjny – Okoliczność umożliwiająca stwierdzenie, w braku zdystansowania się od podjętych decyzji, że przedsiębiorstwo bierze udział w porozumieniu wynikającym z wcześniejszego spotkania – Otwarte zdystansowanie się – Wykładnia zawężająca (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 179)

11.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia między przedsiębiorstwami – Naruszenie konkurencji w rozumieniu art. 65 EWWiS – Kryteria oceny – Cel antykonkurencyjny – Wystarczające ustalenie (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 180)

12.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uzgodniona praktyka – Pojęcie – Koordynacja i współpraca niezgodna z obowiązkiem określenia przez każde przedsiębiorstwo w sposób autonomiczny jego zachowania na rynku – Wymiana informacji między konkurentami – Domniemanie wykorzystywania informacji w celu określenia zachowania na rynku – Brak antykonkurencyjnych skutków na rynku – Brak wpływu (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 191–194)

13.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Środek dowodowy – Posłużenie się łańcuchem poszlak – Wymagana moc dowodowa poszczególnych poszlak – Dopuszczalność całościowej oceny łańcucha poszlak (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 196–198)

14.                     EWWiS – Cena – Cenniki – Obowiązkowa jawność – Zgodność z zakazem karteli (art. 60 EWWiS, art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 216–218, 261)

15.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Brak wiążącej lub wyczerpującej listy kryteriów (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A) (por. pkt 224)

16.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Złożona ocena ekonomiczna – Zakres uznania, jakim dysponuje Komisja – Kontrola sądowa – Kontrola zgodności z prawem – Zakres (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A, 1B) (por. pkt 224, 234–238)

17.                     Konkurencja – Grzywny – Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien – Charakter prawny – Będąca wskazówką norma postępowania implikująca wyznaczenie przez samą Komisję granic uznania – Obowiązek przestrzegania zasad równego traktowania, ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa (komunikat Komisji 98/C 9/03) (por. pkt 226–228)

18.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Zła sytuacja finansowa danego sektora – Wykluczenie – Obowiązek postępowania przez Komisję zgodnie z wcześniejszą praktyką decyzyjną – Brak (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03) (por. pkt 242, 244)

19.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Naruszenia zakwalifikowane jako bardzo poważne jedynie na podstawie ich charakteru – Obowiązek wykazania rzeczywistego wpływu naruszenia na rynek – Brak (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A) (por. pkt 248–251)

20.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Niestosowanie porozumienia w praktyce – Ocena indywidualnego postępowania każdego z przedsiębiorstw (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 3) (por. pkt 252, 253)

21.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Kwalifikacja naruszenia jako bardzo poważne – Zasadnicza rola kryterium dotyczącego charakteru naruszenia – Brak autonomii kryterium dotyczącego rozmiaru rynku rozpatrywanych produktów – Kwalifikacja naruszenia jako bardzo poważne mimo jego ograniczenia do terytorium jednego państwa członkowskiego – Dopuszczalność (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A) (por. pkt 259)

22.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Bierna rola przedsiębiorstwa lub pójście przez nie w ślad za liderem – Kryteria oceny – Zachowanie odmienne od uzgodnionego w ramach kartelu – Brak takiego zachowania (rozporządzenia Rady: nr 17, art. 15 ust. 2; nr 1/2003, art. 23 ust. 3; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 3) (por. pkt 267, 268)

23.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Groźby i presja, na które narażone było przedsiębiorstwo – Wykluczenie (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 3) (por. pkt 269)

24.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Konieczność uwzględnienia obrotów danych przedsiębiorstw i zapewnienia proporcjonalności grzywien do tych obrotów – Brak (art. 65 ust. 1 EWWiS; rozporządzenia Rady: nr 17, art. 15 ust. 2; nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikat Komisji 98/C 9/03) (por. pkt 273–275)

25.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Obowiązek uwzględnienia deficytowej sytuacji finansowej danego przedsiębiorstwa – Brak – Rzeczywista zdolność płatnicza przedsiębiorstwa w określonym kontekście społecznym – Uwzględnienie – Ustalenie grzywny w kwocie powodującej upadłość lub likwidację danego przedsiębiorstwa – Brak zakazu co do zasady [art. 65 EWWiS; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 5 lit. b)] (por. pkt 278–281)

Przedmiot

Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2009) 7492 wersja ostateczna z dnia 30 września 2009 r. w sprawie postępowania na podstawie art. 65 EWWiS (sprawa COMP/37.956 – Pręty zbrojeniowe okrągłe, ponowne przyjęcie), uzupełnionej i zmienionej decyzją Komisji C(2009) 9912 wersja ostateczna z dnia 8 grudnia 2009 r., w której Komisja nałożyła na skarżącą grzywnę w wysokości 3,58 mln EUR z tytułu naruszenia art. 65 ust. 1 EWWiS

Sentencja

1) Skarga zostaje oddalona.

2) Industrie Riunite Odolesi SpA (IRO) zostaje obciążona kosztami postępowania.