Sprawa T‑769/16
Maxime Picard
przeciwko
Komisji Europejskiej
Wyrok Sądu (pierwsza izba w składzie powiększonym) z dnia 24 marca 2021 r.
Służba publiczna – Personel kontraktowy – Nowelizacja regulaminu pracowniczego z 2014 r. – Przepisy przejściowe dotyczące niektórych sposobów obliczania uprawnień emerytalnych – Zmiana warunków zatrudnienia w następstwie podpisania nowej umowy o pracę w charakterze członka personelu kontraktowego – Pojęcie „bycia zatrudnionym”
Urzędnicy – Emerytury i renty – Metody obliczania wartości uprawnień emerytalnych – Przepisy przejściowe rozporządzenia nr 1023/2013 – Zastosowanie na zasadzie analogii do pracowników zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2013 r. – Pojęcie bycia zatrudnionym – Podpisanie przez członka personelu kontraktowego nowej umowy, po tej dacie, zawierającej istotne zmiany w zakresie jego obowiązków – Wyłączenie
(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 21, 22, zmieniony rozporządzeniem nr 1023/2013; warunki zatrudnienia innych pracowników, załącznik, art. 1 ust. 1, art. 3a; rozporządzenie Rady nr 723/2004, motyw 36)
(zob. pkt 65–83, 90, 93)
Streszczenie
Skarżący, Maxime Picard, od 2008 r. jest członkiem personelu kontraktowego w Urzędzie Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) Komisji Europejskiej. Początkowo został zatrudniony w charakterze członka personelu kontraktowego w pierwszej grupie funkcyjnej na podstawie umowy podpisanej w 2008 r. (zwanej dalej „umową z 2008 r.”), trzykrotnie przedłużanej na czas określony przed ostatecznym nawiązaniem umowy na czas nieokreślony w 2011 r.
W dniu 16 maja 2014 r. skarżący podpisał nową umowę o pracę na czas nieokreślony w charakterze członka personelu kontraktowego z zaszeregowaniem do drugiej grupy funkcyjnej, po wykazaniu, że wykonywał zadania należące do tej ostatniej grupy funkcyjnej. Umowa ta zaczęła obowiązywać w dniu 1 czerwca 2014 r. (zwana dalej „umową z 2014 r.”).
W ciągu tego czasu przeprowadzona w 2014 r. nowelizacja Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej i warunków zatrudnienia innych pracowników(1), po pierwsze, wprowadziła nową roczną stopę nabywania uprawnień emerytalnych w wysokości 1,8%, która jest mniej korzystna od wcześniejszej stopy w wysokości 1,9%, a po drugie, ustaliła wiek przejścia na emeryturę na 66 lat, w miejsce wcześniejszego pułapu 63 lat(2). Jednakże zgodnie z przewidzianymi w niej przepisami przejściowymi, urzędnicy, „którzy rozpoczęli służbę w okresie między dniem 1 maja 2004 r. a 31 grudnia 2013 r.” w dalszym ciągu nabywali uprawnienia emerytalne według rocznej stopy nabywania wynoszącej 1,9%(3). Ponadto „urzędnicy, którzy w dniu 1 maja 2014 r. m[ieli] 35 lat […] i którzy rozpoczęli służbę przed dniem 1 stycznia 2014 r., są uprawnieni do emerytury z chwilą osiągnięcia wieku [64 lat i 8 miesięcy]”(4). Te przepisy przejściowe znajdują zastosowanie na zasadzie analogii do innych pracowników, zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2013 r.(5)..
Podpisawszy nową umowę po wejściu w życie nowelizacji regulaminu pracowniczego, skarżący zwrócił się do administratora z działu „Emerytury i renty” PMO o wyjaśnienia na temat wpływu tej nowelizacji na jego sytuację. W swojej odpowiedzi administrator potwierdził, że z powodu zmiany umowy skarżący nie był objęty, począwszy od dnia 1 czerwca 2014 r., przepisami przejściowymi dotyczącymi stopy nabywania uprawnień emerytalnych i wieku emerytalnego.
Ponieważ zażalenie złożone przez skarżącego na tę odpowiedź zostało oddalone, wniósł on do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności odpowiedzi administratora oraz decyzji oddalającej zażalenie. W uzasadnieniu swojej skargi skarżący podniósł, że dla celów stosowania rozpatrywanych przepisów przejściowych administracja powinna była przyjąć za datę rozpoczęcia służby datę 1 lipca 2008 r., kiedy został początkowo zatrudniony w charakterze członka personelu kontraktowego pierwszej grupy funkcyjnej, a nie datę rozpoczęcia nowej umowy z 2014 r.
Niemniej jednak skarga ta została oddalona przez pierwszą izbę w składzie powiększonym Sądu. W swoim wyroku Sąd wypowiedział się w przedmiocie stosowania przepisów przejściowych dotyczących stopy nabywania uprawnień emerytalnych i wieku emerytalnego, wprowadzonych nowelizacją regulaminu pracowniczego, do członków personelu kontraktowego, którzy podpisali nową umowę po wspomnianej nowelizacji(6).
Ocena Sądu
W pierwszej kolejności Sąd zajął się wykładnią art. 1 ust. 1 załącznika do warunków zatrudnienia innych pracowników, zgodnie z którym przepisy przejściowe dotyczące stopy nabywania uprawnień emerytalnych i wieku emerytalnego, wprowadzone nowelizacją regulaminu pracowniczego na rzecz urzędników „stosuje się na zasadzie analogii do innych pracowników zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2013 r.”(7). Sąd przypomniał przede wszystkim, że przepisy przejściowe podlegają ścisłej wykładni i że ich stosowanie na zasadzie analogii do innych pracowników wymaga uwzględnienia szczególnych cech urzędników i pracowników W tym względzie różnica między tymi dwiema kategoriami personelu polega w szczególności na charakterze wykonywanych zadań i stosunku prawnym między urzędnikiem lub pracownikiem a administracją Unii. Dokładniej rzecz ujmując, urzędnik rozpoczyna i kontynuuje służbę w administracji Unii na podstawie stosunku wynikającego z regulaminu pracowniczego, podczas gdy członek personelu kontraktowego zostaje zatrudniony na podstawie stosunku umownego(8). W związku z tym, aby inni pracownicy byli objęci przepisami przejściowymi, muszą „być zatrudnieni na dzień 31 grudnia 2013 r.”, to znaczy mieć w tym dniu zawartą umowę z administracją Unii.
W drugiej kolejności Sąd uściśla pojęcie „bycia zatrudnionym na dzień 31 grudnia 2013 r.”. Zdaniem Sądu sytuacja ta może zostać ustalona tylko w przypadku, gdy pracownik nie podpisuje nowej umowy, wymagającej nawiązania nowego stosunku pracy z administracją Unii, a mianowicie, w przypadku gdy wspomniana umowa nie powoduje istotnej zmiany jego obowiązków, mogącej podważyć funkcjonalną ciągłość wspomnianego stosunku pracy. Wynika z tego, że przepisy przejściowe mają zastosowanie na zasadzie analogii do innych pracowników zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2013 r., którzy po tej dacie w dalszym ciągu pełnią swoje obowiązki na mocy umowy niepowodującej przerwania stosunku pracy. Wykładnia ta uwzględnia wartość prawną podpisania nowej umowy przy jednoczesnym poszanowaniu praw nabytych i uzasadnionych oczekiwań personelu.
W niniejszej sprawie Sąd stwierdził, że nowa umowa podpisana przez skarżącego umożliwiła mu przejście do wyższej grupy funkcyjnej, co podważyło ciągłość funkcjonalną stosunku pracy łączącego go z administracją Unii na podstawie umowy z 2008 r. W konsekwencji, o ile skarżący był zatrudniony w dniu 31 grudnia 2013 r. na podstawie pierwotnej umowy z 2008 r., o tyle nowa umowa z 2014 r. pociągnęła za sobą rozwiązanie tego stosunku pracy i nawiązanie nowego stosunku pracy, a tym samym skarżący nie może być objęty przepisami przejściowymi dotyczącymi stopy nabywania uprawnień emerytalnych i wieku emerytalnego.