Sprawa T‑31/17

Republika Portugalska

przeciwko

Komisji Europejskiej

EFRG – Wydatki wyłączone z finansowania – Szczególne środki na rzecz regionów najbardziej oddalonych – Artykuł 12 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 247/2006 – Pomoc techniczna – Działania kontrolne – Gwarancje proceduralne – Uzasadnione oczekiwania

Streszczenie – wyrok Sądu (dziewiąta izba) z dnia 22 listopada 2018 r.

1.      Rolnictwo – Finansowanie przez EFRG – Rozliczanie rachunków – Podejmowanie decyzji – Pisemne powiadomienie przez Komisję państw członkowskich o wynikach jej kontroli – Treść – Wymogi minimalne

(rozporządzenie Rady nr 1290/2005, art. 31; rozporządzenie Komisji nr 885/2006 art. 11)

2.      Rolnictwo – Finansowanie przez EFRG – Szczególne środki na rzecz regionów najbardziej oddalonych – Kwalifikowalność operacji i wydatków – Działania pomocy technicznej – Pojęcie – Działania kontrolne prowadzone przez państwa członkowskie – Wyłączenie

[rozporządzenia Rady: nr 1290/2005, art. 5 lit. a), art. 11; nr 247/2006, art. 12 lit. c)]

3.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki – Powołanie się przez państwo członkowskie – Dopuszczalność

4.      Rolnictwo – Finansowanie przez EFRG – Szczególne środki na rzecz regionów najbardziej oddalonych – Kwalifikowalność operacji i wydatków – Zatwierdzenie przez Komisję programu ogólnego przedstawionego przez państwo członkowskie – Konsekwencje – Ostateczne zajęcie stanowiska w odniesieniu do kwalifikowalności rozpatrywanych wydatków do finansowania Unii – Brak

(rozporządzenia Rady nr 1290/2005, art. 31; nr 247/2006, art. 24; rozporządzenie Komisji nr 793/2006 art. 49)

1.      W ramach procedury rozliczania rachunków EFOGR, pisemne powiadomienie przez Komisję, w rozumieniu art. 11 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 885/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1290/2005 w zakresie akredytacji agencji płatniczych i innych jednostek, jak również rozliczenia rachunków EFRG i EFRROW, musi umożliwić danemu państwu członkowskiemu dokładne zapoznanie się z zastrzeżeniami Komisji, co do zgodności danych wydatków z przepisami Unii, tak aby powiadomienie to mogło pełnić nadaną mu przez wskazany przepis funkcję ostrzeżenia. Oznacza to, że art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 885/2006 wymaga, aby zarzucana danemu państwu członkowskiemu nieprawidłowość została wystarczająco precyzyjnie przedstawiona w pisemnym powiadomieniu przewidzianym w akapicie pierwszym tego przepisu.

Ponadto, jeżeli ten sam powód braku kwalifikowalności jest użyty przeciw kategorii lub grupie wydatków, Komisja może ograniczyć się do ogólnego uzasadnienia dla wszystkich rozpatrywanych wydatków.

(zob. pkt 29, 30, 36)

2.      Działania pomocy technicznej, o których mowa w art. 12 lit. c) rozporządzenia nr 247/2006 w sprawie szczególnych działań w dziedzinie rolnictwa na rzecz regionów peryferyjnych [najbardziej oddalonych] Unii Europejskiej, przewidziane w programie wsparcia na rzecz regionu najbardziej oddalonego, kwalifikują się co do zasady do finansowania Unii, pod warunkiem że w szczególności są związane z przygotowaniem, wdrażaniem lub dostosowywaniem środków wsparcia. Tymczasem, rozporządzenia nr 247/2006 i nr 793/2006 ustanawiające niektóre szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 247/2006, nie precyzują, czy działania pomocy technicznej, o których mowa w art. 12 lit. c) rozporządzenia nr 247/2006, obejmują działania kontrolne prowadzone przez organy krajowe. Ponadto okazuje się, że w prawie Unii, a w szczególności w dziedzinie EFRG z jednej strony brak jest ogólnej i horyzontalnej definicji pojęcia „pomocy technicznej”, którą można by przenieść w tym kontekście, a z drugiej strony, że wyrażenie „pomoc techniczna” nie oznacza koniecznie zespołu działań obejmujących działania kontrolne.

Artykuł 12 lit. c) rozporządzenia nr 247/2006 należy interpretować uwzględniając nie tylko sformułowanie tego przepisu, lecz także jego kontekst i cele realizowane przez uregulowania, których część stanowi. W tym względzie, po pierwsze, ani ten przepis ani inne właściwe przepisy rozporządzeń nr 247/2006 i nr 793/2006 nie wymieniają działań oceny, audytu i kontroli. Po drugie, w dziedzinie EFRG wyrażenie „pomoc techniczna” może przy pewnych założeniach, a w szczególności w ramach art. 5 lit. a) rozporządzenia nr 1290/2005 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, nie odnosić się do zespołu działań obejmującego działania kontrolne, lecz oznaczać jedynie działania wspierania administracyjnego i technicznego w ścisłym rozumieniu. Po trzecie, zgodnie z art. 11 rozporządzenia nr 1290/2005 płatności związane z finansowaniem przewidzianym na mocy tego rozporządzenia są dokonywane w pełnej wysokości na rzecz beneficjentów, o ile przepisy nie stanowią inaczej. Z tych przepisów wynika, że środki przyznane na EFRG, a w szczególności środki przydzielone państwom członkowskim, powinny być co do zasady wykorzystywane na finansowanie wydatków operacyjnych przekładających się na płatności dla beneficjentów. Wynika z tego, że – o ile nie przewidziano inaczej – środki te nie mogą być wykorzystywane do pomocy władzom krajowym w prowadzeniu działań administracyjnych, które zwykle są ich zadaniem, takich jak kontrola spełniania przesłanek przyznania pomocy i premii.

W tych okolicznościach, z wykładni językowej, systemowej i celowościowej art. 12 lit. c) rozporządzenia nr 247/2006 wynika, że „działa[nia] pomocy technicznej w związku z wdrażaniem środków [wsparcia]”, które ten przepis wymienia, nie obejmują działań kontrolnych prowadzonych przez organy krajowe.

(zob. pkt 47, 48, 61, 62, 66–71, 74)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 85–87)

4.      Z brzmienia art. 24 rozporządzenia nr 247/2006 w sprawie szczególnych działań w dziedzinie rolnictwa na rzecz regionów peryferyjnych [najbardziej oddalonych] Unii Europejskiej i z art. 49 rozporządzenia nr 793/2006 ustanawiającego niektóre szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 247/2006 wynika, że zatwierdzenie przez Komisję środków wsparcia zawartych w programach ogólnych stanowi niezbędną przesłankę finansowania tych środków przez EFRG.

Niemniej programy ogólne mają charakter tymczasowy, wobec czego poprzez ich zatwierdzenie Komisja nie zajmuje co do zasady w sposób ostateczny stanowiska w przedmiocie zgodności środków zawartych w tych programach z całością obowiązujących przepisów prawa Unii, a w konsekwencji w przedmiocie kwalifikowalności tych środków do finansowania Unii. Z samego zatwierdzenia przez Komisję programu ogólnego nie można zatem wyprowadzać wniosku, że kwalifikowalność tych środków do finansowania Unii nie może być podważona przez Komisję, w szczególności w ramach procedury kontroli zgodności rozliczeń przewidzianej w art. 31 rozporządzenia nr 1290/2005 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej.

(zob. pkt 92, 93)