Wyrok Sądu (druga izba) z dnia 9 grudnia 2014 r. – Riva Fire przeciwko Komisji

(sprawa T‑83/10)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek prętów zbrojeniowych prostych lub w kręgach – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 65 EWWiS, po wygaśnięciu traktatu EWWiS, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1/2003 – Ustalanie cen i terminów płatności – Ograniczanie lub kontrolowanie produkcji lub sprzedaży – Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych – Kompetencje Komisji – Podstawa prawna – Zasięgnięcie opinii komitetu doradczego ds. praktyk ograniczających konkurencję i pozycji dominującej – Prawo do obrony – Określenie rynku geograficznego – Stosowanie zasady lex mitior – Naruszenie art. 65 EWWiS – Grzywny – Waga i czas trwania naruszenia – Okoliczności łagodzące – Proporcjonalność – Stosowanie komunikatu w sprawie współpracy z 1996 r.

1.                     Komisja – Zasada kolegialności – Zakres – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji podana do wiadomości bez załączników – Naruszenie zasady kolegialności – Brak – Okoliczności przedstawione w sposób wystarczający pod względem prawnym w tekście decyzji (art. 219 WE) (por. pkt 53–55, 75)

2.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Zasada retroaktywnego stosowania kary łagodniejszej – Zasada należąca do ogólnych zasad prawa Unii i zapisana w Karcie praw podstawowych Unii – Określenie lex mitior – Kryteria – Uregulowanie in concreto bardziej korzystne (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 49 ust. 1) (por. pkt 83, 85)

3.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Wpływ na handel między państwami członkowskimi – Kryteria oceny – Ocena na podstawie kilku rozpatrywanych łącznie czynników, które brane oddzielnie pod uwagę nie prowadzą koniecznie do rozstrzygającego skutku – Kartele rozciągające się na całe terytorium danego państwa członkowskiego – Istnienie silnego domniemania wpływu na handel (art. 65 ust. 1 EWWiS; art. 81 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 88–91, 93–95, 97, 130)

4.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Pismo w sprawie przedstawienia zarzutów – Konieczna treść – Poszanowanie prawa do obrony – Wskazanie zasadniczych okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą prowadzić do nałożenia grzywny – Wystarczające wskazanie w świetle prawa do bycia wysłuchanym (art. 36 ust. 1 EWWiS; art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 104)

5.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Zakres zasady – Stwierdzenie nieważności pierwszej decyzji Komisji stwierdzającej naruszenie – Wydanie nowej decyzji w oparciu o inną podstawę prawną i wcześniejsze akty przygotowawcze – Dopuszczalność – Obowiązek sporządzenia nowego pisma w sprawie przestawienia zarzutów – Brak (art. 65 ust. 1, 4, 5 EWWiS; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 27 ust. 1) (por. pkt 112–122, 124, 211)

6.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uzgodniona praktyka – Pojęcie – Koordynacja i współpraca niezgodna z obowiązkiem określenia przez każde przedsiębiorstwo w sposób autonomiczny jego zachowania na rynku – Wymiana informacji między konkurentami – Domniemanie wykorzystywania informacji w celu określenia zachowania na rynku – Brak antykonkurencyjnych skutków na rynku – Brak wpływu (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 137–140, 161–166)

7.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Ciężar udowodnienia naruszenia i czasu jego trwania spoczywający na Komisji – Domniemanie niewinności – Posłużenie się łańcuchem poszlak – Moc dowodowa wymagana od dowodów przyjętych przez Komisję – Obowiązek przedstawienia dowodów przez przedsiębiorstwa kwestionujące wystąpienie naruszenia (art. 65 ust. 1 EWWiS; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 142–151)

8.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Złożone naruszenie wykazujące elementy porozumienia i elementy uzgodnionej praktyki – Jednolita kwalifikacja jako „porozumienie lub uzgodniona praktyka” – Dopuszczalność (art. 15 EWWiS, art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 154, 155)

9.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Środek dowodowy – Dowody z dokumentów – Ocena wartości dowodowej dokumentu – Kryteria – Nieznajomość autora i pochodzenia – Brak wpływu (art. 65 EWWiS) (por. pkt 157)

10.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uczestniczenie w spotkaniach mających cel antykonkurencyjny – Okoliczność umożliwiająca stwierdzenie, w braku zdystansowania się od podjętych decyzji, że przedsiębiorstwo bierze udział w porozumieniu wynikającym z wcześniejszego spotkania – Otwarte zdystansowanie się – Wykładnia zawężająca (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 159, 209)

11.                     EWWiS – Cena – Cenniki – Obowiązkowa jawność – Zgodność z zakazem karteli (art. 60 EWWiS, art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 170, 171, 187)

12.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Ustalanie ceny – Pojęcie – Kartele dotyczące ustalenia części ceny końcowej – Dodatki – Włączenie (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 181–186)

13.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzje indywidualne – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji (art. 15 EWWiS, art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 191, 192)

14.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Odpowiedzialność za zachowania innych przedsiębiorstw składające się na to samo naruszenie – Dopuszczalność – Kryteria – Wzięcie pod uwagę przy ocenie wagi naruszenia (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 213, 214, 216, 219, 220)

15.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Czas trwania naruszenia – Nieuwzględnienie braku uczestnictwa przedsiębiorstwa w jednej z części kartelu, w trakcie części okresu, którego dotyczy zarzut naruszenia, którego nie można zakwalifikować jako krótki – Niedopuszczalność – Wykonywanie przez sąd Unii nieograniczonego prawa orzekania – Obniżenie grzywny (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2) (por. pkt 219, 220; pkt 1 sentencji)

16.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia między przedsiębiorstwami – Naruszenie konkurencji w rozumieniu art. 65 EWWiS – Kryteria oceny – Cel antykonkurencyjny – Wystarczające ustalenie (art. 65 ust. 1 EWWiS) (por. pkt 227)

17.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Brak wiążącej lub wyczerpującej listy kryteriów (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A) (por. pkt 244)

18.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Złożona ocena ekonomiczna – Zakres uznania, jakim dysponuje Komisja – Kontrola sądowa – Kontrola zgodności z prawem – Zakres (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A, 1B) (por. pkt 244, 254–258)

19.                     Konkurencja – Grzywny – Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien – Charakter prawny – Będąca wskazówką norma postępowania implikująca wyznaczenie przez samą Komisję granic uznania – Obowiązek przestrzegania zasad równego traktowania, ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa (komunikat Komisji 98/C 9/03) (por. pkt 246–248)

20.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Odstraszający charakter – Uwzględnienie wielkości i całkowitych zasobów ukaranego przedsiębiorstwa – Znaczenie – Zastosowanie mnożnika do kwoty wyjściowej – Data, którą należy wziąć pod uwagę (art. 65 EWWiS; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1A) (por. pkt 266–272)

21.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki podlegające ratione materiae i ratione temporis reżimowi prawnemu traktatu EWWiS – Wygaśnięcie traktatu EWWiS – Utrzymanie kontroli Komisji działającej w ramach prawnych rozporządzenia nr 1/2003 (art. 65 akapit 1 EWWiS; rozporządzenie Rady nr 1/2003) (por. pkt 273)

22.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Bierna rola przedsiębiorstwa lub pójście przez nie w ślad za liderem – Kryteria oceny – Zachowanie odmienne od uzgodnionego w ramach kartelu – Brak takiego zachowania (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 3) (por. pkt 284, 285, 287)

23.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ramy prawne – Wytyczne uchwalone przez Komisję – Komunikat Komisji w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w zamian za współpracę przedsiębiorstw, którym zarzucono naruszenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Zakres (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 96/C 207/04) (por. pkt 301–311)

24.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Obniżenie kwoty grzywny w zamian za współpracę przedsiębiorstwa, któremu zarzucono naruszenie – Przesłanki – Złożenie wniosku o złagodzenie sankcji – Konieczność zaistnienia zachowania, które ułatwiło Komisji stwierdzenie wystąpienia naruszenia – Ocena (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 96/C 207/04) (por. pkt 312–319)

Przedmiot

Tytułem żądania głównego stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2009) 7492 wersja ostateczna z dnia 30 września 2009 r. w sprawie postępowania na podstawie art. 65 EWWiS (sprawa COMP/37.956 – Pręty zbrojeniowe okrągłe, ponowne przyjęcie), zmienionej decyzją Komisji C(2009) 9912 wersja ostateczna z dnia 8 grudnia 2009 r., a tytułem żądania ewentualnego – obniżenie kwoty grzywny nałożonej na skarżącą

Sentencja

1) Kwota grzywny nałożonej na Rivę Fire SpA zostaje ustalona na 26 093 000 EUR.

2) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

3) Riva Fire pokrywa własne koszty oraz trzy czwarte kosztów poniesionych przez Komisję Europejską. Komisja pokrywa jedną czwartą własnych kosztów.