WYROK SĄDU (szósta izba)

z dnia 28 czerwca 2023 r.(*)

Znak towarowy Unii Europejskiej – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie trójwymiarowego unijnego znaku towarowego – Kształt źdźbła trawy w butelce – Wcześniejsze krajowe znaki towarowe – Względna podstawa odmowy rejestracji – Artykuł 8 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/1001] – Pojęcie „agenta” lub „przedstawiciela” – Wymóg bezpośredniego porozumienia umownego

W sprawie T‑145/22

CEDC International sp. z o.o., z siedzibą w Obornikach Wielkopolskich (Polska), którą reprezentował M. Fijałkowski, radca prawny,

strona skarżąca,

przeciwko

Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), który reprezentowali D. Stoyanova-Valchanova oraz V. Ruzek, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą EUIPO, występującą przed Sądem w charakterze interwenienta, jest

Underberg AG, z siedzibą w Dietlikon (Szwajcaria), którą reprezentowali A. Renck oraz C. Stöber, adwokaci,

SĄD (szósta izba),

w składzie: M.J. Costeira, prezes, M. Kancheva (sprawozdawczyni) i U. Öberg, sędziowie,

sekretarz: R. Ūkelytė, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 19 stycznia 2023 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1        W skardze opartej na art. 263 TFUE skarżąca, CEDC International sp. z o.o., wnosi o stwierdzenie częściowej nieważności decyzji Piątej Izby Odwoławczej Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z dnia 22 grudnia 2021 r. (sprawa R 1954/2020‑5) (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”).

 Okoliczności powstania sporu

2        W dniu 1 kwietnia 1996 r. interwenient, spółka Underberg AG, dokonał w EUIPO zgłoszenia unijnego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2009, L 78, s. 1), ze zmianami, zastąpionym następnie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2017, L 154, s. 1)].

3        Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację, jest przedstawione poniżej oznaczenie trójwymiarowe:

4        Temu przedstawieniu zgłoszonego znaku towarowego towarzyszył następujący opis: „Przedmiotem znaku towarowego jest zielonobrązowe źdźbło trawy w butelce, przy czym długość źdźbła wynosi w przybliżeniu trzy czwarte wysokości butelki”.

5        Zgłoszony znak towarowy oznaczał towary należące do klasy 33 Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadające następującemu opisowi: „Alkohole wysokoprocentowe”.

6        W dniu 15 września 2003 r. Przedsiębiorstwo Polmos Białystok (Spółka Akcyjna) (zwane dalej „Polmosem”) – będące poprzednikiem prawnym skarżącej, w którego prawa skarżąca wstąpiła w wyniku przejęcia w dniu 27 lipca 2011 r. – wniosło, na podstawie art. 42 rozporządzenia nr 40/94 (następnie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009, obecnie art. 46 rozporządzenia 2017/1001), sprzeciw wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego dla towarów wskazanych w pkt 5 powyżej.

7        Sprzeciw opierał się między innymi na następujących wcześniejszych krajowych znakach towarowych:

–        przedstawionym poniżej zarejestrowanym pod numerem 95588457 francuskim trójwymiarowym znaku towarowym zgłoszonym w dniu 18 września 1995 r., zarejestrowanym w dniu 18 kwietnia 1997 r. na rzecz Przedsiębiorstwa Przemysłu Spirytusowego Polmos (zwanego dalej „PPS Polmos”), scedowanym na Polmos w dniu 28 sierpnia 2001 r., przeniesionym na skarżącą w dniu 28 października 2011 r. i przedłużonym do dnia 20 listopada 2025 r. dla „napojów alkoholowych” należących do klasy 33:

–        przedstawionym poniżej zarejestrowanym pod numerem 39848553 niemieckim trójwymiarowym znaku towarowym zgłoszonym w dniu 25 sierpnia 1998 r. i zarejestrowanym w dniu 28 kwietnia 1999 r. dla „napojów alkoholowych, w szczególności wódek” należących do klasy 33:

–        niezawierającym przedstawienia polskim znaku towarowym zarejestrowanym pod numerem 62018, popartym szeregiem dokumentów Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej;

–        przedstawionym poniżej zarejestrowanym pod numerem 62081 polskim trójwymiarowym znaku towarowym zgłoszonym w dniu 30 sierpnia 1985 r., zarejestrowanym w dniu 20 listopada 1987 r. i przedłużonym do dnia 30 sierpnia 2025 r. dla „wódek” należących do klasy 33, przy czym ów znak został przeniesiony w 1987 r. na PPS Polmos, które w 1999 r. przeniosło go na Polmos, poprzednika skarżącej:

–        przedstawionym poniżej zarejestrowanym pod numerem 85811 polskim trójwymiarowym znaku towarowym zgłoszonym w dniu 2 sierpnia 1993 r., zarejestrowanym w dniu 3 lipca 1995 r. na rzecz Polmosu i przedłużonym do dnia 2 sierpnia 2023 r. dla „wyrobów alkoholowych” należących do klasy 33:

–        przedstawionym poniżej zarejestrowanym pod numerem 2092826 japońskim trójwymiarowym znaku towarowym zgłoszonym w dniu 17 grudnia 1985 r. i zarejestrowanym w dniu 30 listopada 1988 r. na rzecz Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego Agros (zwanego dalej „PHZ Agros”) dla „wódki” należącej do klasy 33:

–        przedstawionym poniżej zarejestrowanym pod numerem 98746752 francuskim trójwymiarowym znaku towarowym zgłoszonym w dniu 19 sierpnia 1998 r. na rzecz Agros Holding S.A. (zwanego dalej „Agrosem”) dla „wódki” należącej do klasy 33:

–        mającym następującą postać niezarejestrowanym niemieckim trójwymiarowym znaku towarowym używanym podobno w obrocie handlowym w Niemczech dla „napojów alkoholowych, w szczególności wódek” należących do klasy 33:

8        Sprzeciw oparto również na innych niezarejestrowanych oznaczeniach, dla których wystąpiono o ochronę w różnych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

9        W uzasadnieniu sprzeciwu powołano się na podstawy określone, po pierwsze, w art. 8 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia nr 40/94 [następnie art. 8 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia nr 207/2009, obecnie art. 8 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia 2017/1001] w odniesieniu do wcześniejszego francuskiego trójwymiarowego znaku towarowego nr 95588457 przedstawionego w pkt 7 powyżej, po drugie, w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 (następnie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009, obecnie art. 8 ust. 3 rozporządzenia 2017/1001) w odniesieniu do znaków towarowych wskazanych w pkt 7 powyżej, oraz po trzecie, w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 40/94 (następnie art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009, obecnie art. 8 ust. 4 rozporządzenia 2017/1001) w odniesieniu do niezarejestrowanych oznaczeń wspomnianych w pkt 7 powyżej in fine i w pkt 8 powyżej.

10      W dniu 18 października 2010 r. Wydział Sprzeciwów oddalił sprzeciw w całości.

11      W dniu 17 grudnia 2010 r. skarżąca wniosła do EUIPO, na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 66–71 rozporządzenia 2017/1001), odwołanie od decyzji Wydziału Sprzeciwów.

12      Decyzją z dnia 26 marca 2012 r. (sprawa R 2506/2010‑4) (zwaną dalej „pierwszą decyzją”) Czwarta Izba Odwoławcza EUIPO oddaliła odwołanie.

13      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 29 maja 2012 r. i zarejestrowanym pod numerem sprawy T‑235/12 skarżąca wniosła skargę o stwierdzenie nieważności pierwszej decyzji.

14      Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2014 r., CEDC International/OHIM – Underberg (Kształt źdźbła trawy w butelce) (T‑235/12, zwanym dalej „pierwszym wyrokiem stwierdzającym nieważność”, EU:T:2014:1058), Sąd stwierdził nieważność pierwszej decyzji w całości. Na wstępie Sąd zauważył, że skarżąca zakwestionowała ustalenia i oceny EUIPO dotyczące ogółu podstaw sprzeciwu, a więc podstaw z art. 8 ust. 1 lit. a) oraz art. 8 ust. 3 i 4 rozporządzenia nr 207/2009, ale że skarżąca wskazała jednak, iż ogranicza swoją argumentację do ustaleń Izby Odwoławczej dotyczących oceny przedstawionych przez nią dowodów używania, gdyż ustalenia te w podobny sposób odnoszą się do wszystkich podstaw sprzeciwu. Co się tyczy podstawy sprzeciwu z art. 8 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia, stwierdził on, że Izba Odwoławcza, nie skorzystawszy w sposób obiektywy i uzasadniony z przysługującego jej uznania co do możliwości dopuszczenia przedstawionych po raz pierwszy w postępowaniu przed nią dowodów używania wcześniejszego francuskiego trójwymiarowego znaku towarowego nr 95588457, naruszyła art. 76 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 95 ust. 2 rozporządzenia 2017/1001), a także – ze względu na stwierdzony w ten sposób brak uzasadnienia – art. 75 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 94 rozporządzenia 2017/1001). W konsekwencji Sąd uwzględnił skargę (pkt 29, 69 i 103 pierwszego wyroku stwierdzającego nieważność).

15      Decyzją z dnia 29 sierpnia 2016 r. (sprawa R 1248/2015‑4) (zwaną dalej „drugą decyzją”) Czwarta Izba Odwoławcza EUIPO oddaliła odwołanie. Stwierdziła ona, że nawet przy uwzględnieniu przedstawionych po raz pierwszy w postępowaniu przed nią dowodów skarżąca nie wykazała charakteru używania wcześniejszego francuskiego trójwymiarowego znaku towarowego nr 95588457 i wywiodła z tego, że sprzeciw oparty na tym znaku towarowym i na podstawach określonych w art. 8 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia nr 207/2009 podlega oddaleniu. Co się tyczy pozostałych podstaw sprzeciwu i pozostałych praw wcześniejszych, na które się powołano, Izba Odwoławcza „wyraźnie od[esłała] do rozumowania zawartego w decyzji z dnia 26 marca 2012 r. w sprawie R 2506/2010‑4”. Stwierdziła ona, że sprzeciw podlega oddaleniu w odniesieniu do wszystkich podstaw i wszystkich praw wcześniejszych, na których sprzeciw oparto (pkt 46–49 drugiej decyzji).

16      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 11 listopada 2016 r. i zarejestrowanym pod numerem sprawy T‑796/16 skarżąca wniosła skargę o stwierdzenie nieważności drugiej decyzji. Na wniosek EUIPO postępowanie to zostało zawieszone od dnia 29 maja 2017 r. do dnia 12 sierpnia 2019 r.

17      Wyrokiem z dnia 23 września 2020 r., CEDC International/EUIPO – Underberg (Kształt źdźbła trawy w butelce) (T‑796/16, zwanym dalej „drugim wyrokiem stwierdzającym nieważność”, EU:T:2020:439), Sąd stwierdził częściową nieważność drugiej decyzji. Po pierwsze, potwierdził on ocenę Izby Odwoławczej, zgodnie z którą nie udowodniono używania wcześniejszego francuskiego trójwymiarowego znaku towarowego nr 95588457 w postaci, w jakiej został on przedstawiony i zarejestrowany, wobec czego podstawa sprzeciwu oparta na art. 8 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia nr 40/94 powinna zostać oddalona. Po drugie, stwierdził on, że ograniczając się do „wyraźnego odesłania” – co się tyczy podstaw sprzeciwu określonych w art. 8 ust. 3 i 4 tego rozporządzenia – do rozumowania zawartego w pierwszej decyzji, której nieważność Sąd stwierdził w całości, a następnie opierając sentencję oddalającą odwołanie przed nią częściowo na takim odesłaniu, Izba Odwoławcza nie uzasadniła zaskarżonej decyzji w sposób wystarczający pod względem prawnym, z naruszeniem art. 75 rozporządzenia nr 207/2009. W konsekwencji stwierdził on nieważność drugiej decyzji jedynie w zakresie dotyczącym podstaw sprzeciwu określonych w art. 8 ust. 3 i 4 rozporządzenia nr 40/94 i oddalił skargę w pozostałym zakresie, to znaczy w odniesieniu do podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 1 lit. a) i b) tego rozporządzenia (pkt 179, 204 i 209 drugiego wyroku stwierdzającego nieważność).

18      W odwołaniu złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 26 listopada 2020 r. i zarejestrowanym pod numerem sprawy C‑639/20 P skarżąca wniosła o częściowe uchylenie drugiego wyroku stwierdzającego nieważność.

19      Postanowieniem z dnia 23 marca 2021 r., CEDC International/EUIPO (C‑639/20 P, niepublikowanym, EU:C:2021:227), Trybunał nie przyjął odwołania do rozpoznania.

20      Decyzją prezydium izb odwoławczych, doręczoną stronom w dniu 8 października 2020 r., sprawę przydzielono Piątej Izbie Odwoławczej, pod sygnaturą R 1954/2020‑5, w celu ponownego jej rozpoznania.

21      Zaskarżoną decyzją Piąta Izba Odwoławcza oddaliła odwołanie. Po pierwsze, w odniesieniu do podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 Izba Odwoławcza stwierdziła przede wszystkim, że niektóre prawa wcześniejsze, na które się powołano, nie mogą zostać uwzględnione dla uzasadnienia sprzeciwu. Następnie Izba Odwoławcza uznała, że skarżąca, prawdopodobnie ze względu na sytuację panującą w ówczesnym reżimie komunistycznym w Rzeczpospolitej Polskiej, nie zdołała udowodnić istnienia stosunku umownego między nią a interwenientem lub między nią a PHZ Agros lub Agros Trading Co. Ltd, ani w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, ani wcześniej. Wywiodła ona z tego, że w odniesieniu do wcześniejszego francuskiego trójwymiarowego znaku towarowego nr 95588457 oraz wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 62081 i nr 85811 interwenienta nie można uznać za działającego w charakterze agenta lub przedstawiciela skarżącej, w związku z czym sprzeciw nie może zostać uwzględniony w świetle drugiej przesłanki określonej w tym artykule. Wreszcie „w trosce o kompletność wywodu” stwierdziła ona, że żadne z przedstawionych porozumień umownych nie odnosiło się wyraźnie do wyżej wymienionych wcześniejszych znaków towarowych. Po drugie, co się tyczy podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 4 tego rozporządzenia, Izba Odwoławcza uznała, że skarżąca nie udowodniła rzeczywistego używania niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego, dla którego wystąpiła o ochronę, ani tym bardziej jego używania w obrocie handlowym, którego zakres nie był jedynie lokalny, przed dokonaniem zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego w Niemczech, oraz że to samo dotyczy podnoszonych praw do znaków towarowych niezarejestrowanych w innych państwach Unii, wobec czego sprzeciw należy oddalić również z tego powodu.

 Żądania stron

22      Skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie częściowej nieważności zaskarżonej decyzji w odniesieniu do podstawy sprzeciwu z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94;

–        obciążenie EUIPO oraz interwenienta kosztami postępowania przed Sądem i postępowania przed Izbą Odwoławczą.

23      EUIPO oraz interwenient wnoszą do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

 Co do prawa

24      Biorąc pod uwagę datę dokonania rozpatrywanego zgłoszenia do rejestracji, czyli dzień 1 kwietnia 1996 r., która to data jest rozstrzygająca dla ustalenia znajdujących zastosowanie przepisów prawa materialnego, stan faktyczny niniejszej sprawy podlega przepisom materialnoprawnym rozporządzenia nr 40/94 (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 maja 2014 r., Bimbo/OHIM, C‑591/12 P, EU:C:2014:305, pkt 12; z dnia 18 czerwca 2020 r., Primart/EUIPO, C‑702/18 P, EU:C:2020:489, pkt 2 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji w niniejszej sprawie, co się tyczy przepisów materialnych, odniesienia poczynione przez strony w ich pismach procesowych do art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 lub do art. 8 ust. 3 rozporządzenia 2017/1001 należy rozumieć jako odnoszące się do mającego identyczne brzmienie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

25      Ponadto w zakresie, w jakim zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przepisy proceduralne uznaje się na ogół za mające zastosowanie w chwili ich wejścia w życie (zob. wyrok z dnia 11 grudnia 2012 r., Komisja/Hiszpania, C‑610/10, EU:C:2012:781, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo), spór podlega przepisom proceduralnym rozporządzenia 2017/1001.

26      Na poparcie skargi skarżąca podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, w szczególności art. 95 ust. 1 i art. 94 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 w związku z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, a drugi – naruszenia art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

27      Na wstępie należy zauważyć, że sama skarżąca uściśla w pkt 35 skargi, iż jej skarga dotyczy zaskarżonej decyzji jedynie w części, w odniesieniu do podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94. W konsekwencji należy stwierdzić, że skarżąca nie kwestionuje oddalenia przez instancje EUIPO sprzeciwu opartego na podstawie określonej w art. 8 ust. 4 owego rozporządzenia, a zatem oddalenie to jest ostateczne.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, w szczególności art. 95 ust. 1 i art. 94 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 w związku z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94

28      W zarzucie pierwszym skarżąca podnosi naruszenie istotnych wymogów proceduralnych, w szczególności art. 95 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 ze względu na braku prawidłowego zbadania stanu faktycznego oraz art. 94 ust. 1 tego rozporządzenia ze względu na brak uzasadnienia, w związku z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94. Zarzut ten dzieli się na trzy zarzuty szczegółowe. Zarzut szczegółowy pierwszy dotyczy tego, że Izba Odwoławcza nie zbadała podstaw sprzeciwu opartych na art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 w świetle prawa wcześniejszego przywołanego w sprzeciwie jako „znak towarowy zgłoszony przez agenta”, a mianowicie nie zbadała niezarejestrowanego niemieckiego trójwymiarowego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy. Zarzut szczegółowy drugi dotyczy tego, że Izba Odwoławcza nie zbadała, czy między stronami istniał dorozumiany stosunek agencyjny lub przedstawicielstwa, poprzez oparcie się na przedstawionych dowodach, które wskazywały na istnienie obowiązku w zakresie zaufania i lojalności spoczywającego na interweniencie i jego poprzedniku prawnym. Zarzut szczegółowy trzeci dotyczy tego, że Izba Odwoławcza dokonała błędnej analizy okoliczności faktycznych odnoszących się do zakresu praw własności przemysłowej objętych stosunkiem agencyjnym lub przedstawicielstwa istniejącym między stronami, w szczególności gdy nie uznała, że prawa własności przemysłowej do niezarejestrowanego niemieckiego trójwymiarowego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy są objęte spoczywającym na interweniencie i jego poprzedniku prawnym obowiązkiem w zakresie zaufania i lojalności.

29      Sąd uważa za właściwe zbadanie w pierwszej kolejności drugiego zarzutu szczegółowego.

30      W tym celu stosuje się poniżej następujące skróty:

–        „PPS Polmos” oznacza Przedsiębiorstwo Przemysłu Spirytusowego Polmos, polskie przedsiębiorstwo państwowe, producenta wódek, poprzednika prawnego Przedsiębiorstwa Polmos Białystok (Spółka Akcyjna), które z kolei jest poprzednikiem prawnym CEDC International sp. z o.o., skarżącej;

–        „Polmos” oznacza Przedsiębiorstwo Polmos Białystok (Spółka Akcyjna), następcę prawnego PPS Polmos i poprzednika prawnego skarżącej;

–        „PHZ Agros” oznacza Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego Agros, polskie przedsiębiorstwo państwowe uprawnione do eksportu polskich wódek za granicę;

–        „AGROS” oznacza Agros Holding S.A. lub jego spółkę zależną w 100 %, Agros Trading Sp. z o.o. (w języku angielskim, Agros Trading Co. Ltd), następców prawnych PHZ Agros;

–        „Diversa” oznacza Diversa Spezialitäten GmbH, poprzednika prawnego interwenienta – Underberg AG.

31      Na poparcie swoich twierdzeń skarżąca powołuje się na różne umowy handlowe, z których głównymi są:

–        umowa w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r. zawarta między Agrosem i Diversą [K7-K7a];

–        umowa w sprawie przywozu z dnia 8 maja 1987 r. zawarta między Agrosem i Diversą [K8-K8a];

–        umowa z dnia 29 października 1993 r. zawarta między Agrosem a interwenientem, wskazanym jako „importer” [K9];

–        umowa z dnia 24 maja 1999 r. [K11] zawarta między Agrosem a interwenientem, wskazanym jako „importer”.

 W przedmiocie zarzutu szczegółowego drugiego, dotyczącego niezbadania, czy między skarżącą a interwenientem istniał dorozumiany stosunek agencyjny lub przedstawicielstwa

32      W ramach zarzutu szczegółowego drugiego skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej, że nie zbadała dowodów, które jej zdaniem wykazują istnienie dorozumianego stosunku powierniczego między stronami za pośrednictwem PHZ Agros lub Agrosu, działających de facto jako agent lub przedstawiciel PPS Polmos lub Polmosu (właścicieli praw własności intelektualnej, w tym trójwymiarowego znaku towarowego przedstawiającego butelkę ze źdźbłem trawy). Skarżąca opiera się w tym względzie na różnych dowodach [załączniki K1-K11], w tym na umowach wymienionych w pkt 31 powyżej, i uważa, że wszystkie te okoliczności, rozpatrywane łącznie, dowodzą istnienia dorozumianego obowiązku w zakresie zaufania i lojalności spoczywającego na Diversie lub na interweniencie w stosunku do PPS Polmos lub Polmosu, reprezentowanych przez PHZ Agros lub Agros, agenta de facto. W szczególności Izba Odwoławcza nie uznała, że powierniczy charakter stosunku między stronami (lub ich poprzednikami prawnymi) wynika jasno z umów w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r. i z dnia 8 maja 1987 r., a także z umowy z dnia 29 października 1993 r., lecz „ograniczyła swoje badanie do sprawdzenia, czy umowy istniały”. Ponadto zgodnie z orzecznictwem ochrona właściciela znaku towarowego rozciąga się nawet po ustaniu stosunku umownego, z którego wynika obowiązek zaufania. Wreszcie należy wziąć pod uwagę reżim komunistyczny w Polsce w latach 70. XX wieku oraz „burzliwe okoliczności” prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w latach 90. XX wieku. Stwierdza ona, że Izba Odwoławcza uchybiła ciążącym na niej obowiązkom proceduralnym w zakresie zbadania okoliczności faktycznych i uzasadnienia swojej decyzji w odniesieniu do wszystkich tych dowodów.

33      EUIPO oraz interwenient kwestionują argumenty skarżącej.

34      Zgodnie z art. 95 ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia 2017/1001 w trakcie postępowania EUIPO bada stan faktyczny z urzędu; jednakże w postępowaniu odnoszącym się do względnych podstaw odmowy rejestracji EUIPO ogranicza się w tym badaniu do stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych przez strony oraz poszukiwanego zadośćuczynienia.

35      Stosownie do art. 94 ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia 2017/1001 decyzje EUIPO zawierają uzasadnienie.

36      Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że obowiązek uzasadnienia stanowi istotny wymóg formalny, który należy odróżnić od kwestii zasadności podstaw uzasadnienia, odnoszącej się do materialnej zgodności z prawem spornego aktu. Uzasadnienie decyzji polega bowiem na formalnym wskazaniu podstaw, na jakich opiera się ta decyzja. W przypadku gdy owe podstawy są dotknięte błędami, błędy te stanowią wadę naruszającą materialną zgodność z prawem decyzji, ale nie jej uzasadnienie, które może być wystarczające, mimo że wskazane w nim podstawy są błędne Wynika z tego, że zarzuty szczegółowe i argumenty zmierzające do podważenia zasadności aktu są nieistotne, jeżeli są one podnoszone w ramach zarzutu opartego na braku uzasadnienia lub niewystarczającym uzasadnieniu [zob. drugi wyrok stwierdzający nieważność, pkt 187 (niepublikowany) i przytoczone tam orzecznictwo].

37      Zgodnie z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 (niezmienionym rozporządzeniami nr 207/2009 i 2017/1001) w wyniku sprzeciwu właściciela znaku towarowego znaku towarowego nie rejestruje się w przypadku, gdy agent lub przedstawiciel właściciela znaku towarowego występuje o rejestrację na swoją rzecz bez zgody właściciela, chyba że agent lub przedstawiciel usprawiedliwi swoje działanie.

38      Celem art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 jest zapobieżenie przywłaszczeniu sobie wcześniejszego znaku towarowego przez agenta lub przedstawiciela właściciela tego znaku, zważywszy, że ci ostatni mogą wykorzystywać wiedzę i doświadczenie zdobyte w okresie trwania stosunków handlowych łączących ich z tym właścicielem i w efekcie czerpać nienależną korzyść z poczynionych przez tego ostatniego wysiłków i nakładów [wyroki: z dnia 11 listopada 2020 r., EUIPO/John Mills, C‑809/18 P, EU:C:2020:902, pkt 72, 83; z dnia 6 września 2006 r., DEF-TEC Defense Technology/OHIM – Defense Technology (FIRST DEFENSE AEROSOL PEPPER PROJECTOR), T‑6/05, EU:T:2006:241, pkt 38, z dnia 14 lutego 2019 r., Mouldpro/EUIPO – Wenz Kunststoff (MOULDPRO), T‑796/17, niepublikowany, EU:T:2019:88, pkt 24]. Przepis ten ma zatem na celu ochronę uzasadnionych interesów właścicieli znaków towarowych i zabezpieczenie ich przed wszelkim bezprawnym używaniem w arbitralny sposób ich znaków towarowych poprzez przyznanie im prawa do zakazania rejestracji, o którą wnoszą bez ich zgody ich agenci lub przedstawiciele [wyrok z dnia 8 września 2021 r., Qx World/EUIPO – Mandelay (EDUCTOR), T‑84/20, niepublikowany, EU:T:2021:555, pkt 61].

39      Z brzmienia art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 wynika, że aby sprzeciw na tej podstawie odniósł skutek, konieczne jest, po pierwsze, by wnoszący sprzeciw był właścicielem wcześniejszego znaku towarowego, po drugie, by zgłaszający znak towarowy był w danej chwili lub wcześniej agentem lub przedstawicielem właściciela znaku towarowego, po trzecie, by zgłoszenie zostało dokonane w imieniu agenta lub przedstawiciela bez zgody właściciela i bez istnienia uzasadnionych powodów usprawiedliwiających działania agenta lub przedstawiciela, a po czwarte, by zgłoszenie dotyczyło zasadniczo oznaczeń i towarów identycznych lub podobnych. Przesłanki te muszą zostać spełnione łącznie [wyrok z dnia 13 kwietnia 2011 r., Safariland/OHIM – DEF-TEC Defense Technology (FIRST DEFENSE AEROSOL PEPPER PROJECTOR), T‑262/09, EU:T:2011:171, pkt 61].

40      W związku z tym należy zbadać, czy w niniejszym przypadku zostały spełnione przesłanki wymagane przez art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

–       W przedmiocie pierwszej przesłanki dotyczącej własności wcześniejszych znaków towarowych

41      Jak wskazała Izba Odwoławcza w pkt 45–48 zaskarżonej decyzji, art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 odnosi się do „właściciela znaku towarowego”, nie precyzując, o jaki rodzaj wcześniejszego znaku towarowego chodzi, to jest czy chodzi tylko o zarejestrowany, czy również o niezarejestrowany znak towarowy, ani nie wskazując, czy odnosi się wyłącznie do unijnego znaku towarowego, czy również do znaku towarowego państwa trzeciego.

42      W tym względzie, po pierwsze, jeśli chodzi o rodzaj wcześniejszego znaku towarowego, o którym mowa, należy stwierdzić, podobnie jak uczyniła to Izba Odwoławcza, że pojęcie „znaku towarowego” w rozumieniu art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 obejmuje, poza zarejestrowanymi znakami towarowymi, również niezarejestrowane znaki towarowe, ale wyłącznie w zakresie, w jakim ustawodawstwo państwa pochodzenia uznaje prawa tego rodzaju.

43      Po drugie, co się tyczy pochodzenia wcześniejszego znaku towarowego, z uwagi na to, że brzmienie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 nie zawiera żadnego odniesienia do danego „terytorium”, w przeciwieństwie do art. 8 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia, należy stwierdzić, że bez znaczenia jest to, czy prawa związane z wcześniejszym znakiem towarowym mają zastosowanie w Unii Europejskiej, czy też nie.

44      Sąd przyjął równoważną zasadę w wyroku dotyczącym dwóch wniosków o unieważnienie prawa do dwóch unijnych znaków towarowych na podstawie art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 [obecnie art. 60 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001] w związku z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 na podstawie wcześniejszego polskiego znaku towarowego w czasie, gdy Rzeczpospolita Polska nie była państwem członkowskim Unii. W szczególności Sąd uściślił, że art. 8 ust. 3 wspomnianego rozporządzenia nie ogranicza swego zakresu stosowania do znaków towarowych zarejestrowanych w państwie członkowskim lub wywołujących skutki w tym państwie oraz że w przeciwnym razie ów przepis pokrywałby się z art. 8 ust. 1 i 5 tego rozporządzenia [zob. podobnie wyrok z dnia 29 listopada 2012 r., Adamowski/OHIM – Fagumit (FAGUMIT), T‑537/10 i T‑538/10, EU:T:2012:634, pkt 19].

45      Ponadto w celu dokonania wykładni art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 należy uwzględnić art. 6 septies Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883 r., ze zmianami (wyrok z dnia 11 listopada 2020 r., EUIPO/John Mills, C‑809/18 P, EU:C:2020:902, pkt 65), ponieważ pierwszy z nich ma na celu wprowadzenie w życie drugiego. Termin „właściciel” należy interpretować odpowiednio, co pozwala również właścicielowi znaku towarowego, który został zarejestrowany poza Unią Europejską, lecz w jednym z państw będących stronami tej konwencji, powołać się na jego ochronę.

46      Innymi słowy, wynika z tego, że właściciel wcześniejszego znaku towarowego w którymkolwiek państwie będącym stroną konwencji paryskiej może powołać się na art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, jeżeli jego agent lub przedstawiciel dokonuje zgłoszenia znaku towarowego w Unii Europejskiej bez jego zgody.

47      W niniejszej sprawie w pkt 49–53 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza zauważyła przede wszystkim, że niektóre z przywołanych praw wcześniejszych, a mianowicie niemiecki znak towarowy nr 39848553 i francuski znak towarowy nr 98746752, nie mogą być brane pod uwagę, ponieważ zgłoszono je po dacie dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, w związku z czym nie mogą one stanowić podstawy sprzeciwu na podstawie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94. Ponadto zauważyła ona, że w chwili wniesienia sprzeciwu skarżąca nie była właścicielem japońskiego znaku towarowego nr 2092826, ponieważ w tym okresie był on zarejestrowany na rzecz PHZ Agros, wobec czego ów japoński znak towarowy również nie spełniał wymogu dotyczącego własności w chwili wniesienia sprzeciwu na podstawie tego artykułu [K15a i K15d]. Wreszcie stwierdziła ona, że polski znak towarowy nr 62018 nie został przedłużony w przewidzianym prawem terminie, w związku z czym wygasł. Z uwagi na to, że prawo wcześniejsze powinno korzystać z ochrony w dniu wydania decyzji, ten polski znak towarowy nie mógł już stanowić ważnej podstawy w ramach przedmiotowego postępowania na gruncie tego artykułu.

48      W konsekwencji Izba Odwoławcza stwierdziła, że trzema wcześniejszymi znakami towarowymi (zob. pkt 7 powyżej), w odniesieniu do których skarżąca zdołała wykazać, że jest ich właścicielem w rozumieniu art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, i które można zatem wziąć pod uwagę, są wcześniejszy francuski znak towarowy nr 95588457, wcześniejszy polski znak towarowy nr 85811 oraz wcześniejszy polski znak towarowy nr 62081. Co się tyczy tego ostatniego znaku towarowego, Izba Odwoławcza wzięła go pod uwagę „w trosce o kompletność wywodu”, ponieważ chodziło o „scenariusz najkorzystniejszy” dla skarżącej, mimo że znak ten został poparty przetłumaczonym na język angielski wyciągiem z rejestru znaków towarowych Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, a skarżąca przedstawiła oryginał świadectwa rejestracji i przedłużenia rejestracji w języku polskim w dniu 3 lipca 2008 r. [K31 i K32], czyli trzy lata po upływie terminu wyznaczonego na uzasadnienie sprzeciwu zgodnie z zasadą 19 ust. 1 i zasadą 19 ust. 2 lit. e) rozporządzenia Komisji (WE) nr 2868/95 z dnia 13 grudnia 1995 r. wykonującego rozporządzenie nr 40/94 (Dz.U. 1995, L 303, s. 1) [obecnie art. 7 ust. 1 i art. 7 ust. 2 lit. c) rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2018/625 z dnia 5 marca 2018 r. uzupełniającego rozporządzenie 2017/1001 oraz uchylającego rozporządzenie delegowane (UE) 2017/1430 (Dz.U. 2018, L 104, s. 1)], który to termin upłynął w dniu 7 lipca 2005 r.

49      Skarżąca nie kwestionuje tych ocen z wyjątkiem oceny dotyczącej niemieckiego znaku towarowego nr 39848553. W tym względzie wystarczy stwierdzić, że ów znak towarowy zgłoszono w dniu 25 sierpnia 1998 r., ponad dwa lata po dokonaniu zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, w związku z czym w żadnym razie nie jest on wcześniejszy od rozpatrywanego znaku towarowego.

50      W świetle okoliczności niniejszej sprawy, w trosce o prawidłowe administrowanie wymiarem sprawiedliwości, Sąd uważa za właściwe zbadanie co do istoty – podobnie jak uczyniła to Izba Odwoławcza – drugiej przesłanki dotyczącej istnienia porozumienia umownego opartego na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa w odniesieniu do wcześniejszego francuskiego znaku towarowego nr 95588457 oraz wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 62081 i 85811, bez wypowiadania się co do okoliczności, że znaki te zostały powołane i poparte dowodami w sprzeciwie.

–       W przedmiocie drugiej przesłanki dotyczącej istnienia porozumienia umownego opartego na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa

51      Należy przypomnieć, że osiągnięcie celu polegającego na zapobieżeniu przywłaszczeniu sobie wcześniejszego znaku towarowego przez agenta lub przedstawiciela właściciela tego znaku (zob. pkt 38 powyżej) wymaga szerokiej wykładni pojęć „agent” i „przedstawiciel” w rozumieniu art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94. Pojęcia te należy interpretować szeroko, tak aby obejmowały wszystkie formy stosunków opartych na porozumieniu umownym, zgodnie z którym jedna ze stron reprezentuje interesy drugiej, i to niezależnie od kwalifikacji prawnej stosunku umownego powstałego między właścicielem lub zleceniodawcą a zgłaszającym unijny znak towarowy. Dla celów stosowania tego przepisu wystarczy więc, by między stronami istniało porozumienie o współpracy handlowej o takim charakterze, że tworzy ono stosunek zaufania, zwany „powierniczym”, poprzez nałożenie na zgłaszającego, w sposób wyraźny lub dorozumiany, ogólnego obowiązku w zakresie zaufania i lojalności względem interesów właściciela wcześniejszego znaku towarowego [wyroki: z dnia 13 kwietnia 2011 r., FIRST DEFENSE AEROSOL PEPPER PROJECTOR, T‑262/09, EU:T:2011:171, pkt 64, z dnia 9 lipca 2014 r., Moonich Produktkonzepte & Realisierung/OHIM – Thermofilm Australia (HEATSTRIP), T‑184/12, niepublikowany, EU:T:2014:621, pkt 58, 59; zob. również podobnie wyrok z dnia 11 listopada 2020 r., EUIPO/John Mills, C‑809/18 P, EU:C:2020:902, pkt 84, 85].

52      Musi jednak istnieć, na piśmie lub nie, porozumienie umowne o współpracy handlowej między stronami. Jeśli zgłaszający działa całkiem niezależnie i nie został ustanowiony żaden stosunek z właścicielem, zgłaszającego nie można uznać za agenta w rozumieniu art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94. Zatem zwykłego kupującego lub klienta właściciela nie można uznać za „agenta” lub „przedstawiciela” dla celów tego przepisu, gdyż osoby te nie są związane żadnym szczególnym obowiązkiem w zakresie zaufania wobec właściciela znaku towarowego (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 kwietnia 2011 r., FIRST DEFENSE AEROSOL PEPPER PROJECTOR, T‑262/09, EU:T:2011:171, pkt 64; z dnia 9 lipca 2014 r., HEATSTRIP, T‑184/12, niepublikowany, EU:T:2014:621, pkt 59; z dnia 14 lutego 2019 r., MOULDPRO, T‑796/17, niepublikowany, EU:T:2019:88, pkt 23). Z tego orzecznictwa wynika, że porozumienie umowne oparte na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa musi być zawarte bezpośrednio między stronami, a nie za pośrednictwem osób trzecich.

53      Z tego względu, jak słusznie podnosi EUIPO, okoliczność, że „dorozumiany” stosunek może wystarczyć do zastosowania art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, oznacza jedynie, iż decydującym kryterium jest istnienie i charakter porozumienia umownego o współpracy handlowej w sensie materialnym, a nie jego kwalifikacja formalna. Tak więc wiążący umowny stosunek powierniczy może zostać nawiązany w ramach zwykłej korespondencji handlowej między stronami, w tym przy użyciu poczty elektronicznej (zob. podobnie wyrok z dnia 9 lipca 2014 r., HEATSTRIP, T‑184/12, niepublikowany, EU:T:2014:621, pkt 66, 67). W tym względzie należy przypomnieć, że wnoszący sprzeciw może co do zasady swobodnie wybrać formę dowodu, jaki uzna za stosowne przedstawić EUIPO w ramach sprzeciwu opartego na prawie wcześniejszym (zob. analogicznie wyrok z dnia 28 czerwca 2018 r., EUIPO/Puma, C‑564/16 P, EU:C:2018:509, pkt 58). Jednakże istnienie takiego stosunku umownego nie może zostać wykazane za pomocą przypuszczeń lub domniemań, lecz musi opierać się na konkretnych i obiektywnych dowodach [zob. analogicznie wyrok z dnia 12 grudnia 2002 r., Kabushiki Kaisha Fernandes/OHIM – Harrison (HIWATT), T‑39/01, EU:T:2002:316, pkt 47].

54      Jeśli chodzi o skutek ustania stosunku umownego w chwili dokonania zgłoszenia znaku towarowego, nie jest konieczne, by zawarte między stronami porozumienie nadal obowiązywało w chwili dokonania tego zgłoszenia. Artykuł 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 stosuje się również do porozumień, które wygasły przed datą tego zgłoszenia, pod warunkiem że termin, który upłynął, jest taki, iż można w uzasadniony sposób założyć, że obowiązek w zakresie zaufania i poufności nadal istniał w momencie takiego zgłoszenia. Ta rozszerzająca wykładnia wspomnianego przepisu ma na celu ochronę właściciela wcześniejszych znaków towarowych nawet po ustaniu stosunku umownego, z którego wynikał obowiązek w zakresie zaufania (wyrok z dnia 13 kwietnia 2011 r., FIRST DEFENSE AEROSOL PEPPER PROJECTOR, T‑262/09, EU:T:2011:171, pkt 65). Innymi słowy, zgodnie z tą wykładnią przyznana przez ów przepis ochrona trwa nawet po ustaniu stosunku umownego, z którego wynika obowiązek w zakresie zaufania, z zastrzeżeniem wyżej wymienionego warunku.

55      Z proceduralnego punktu widzenia ciężar dowodu na istnienie umownego stosunku agencyjnego lub przedstawicielstwa spoczywa na wnoszącym sprzeciw (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 kwietnia 2011 r., FIRST DEFENSE AEROSOL PEPPER PROJECTOR, T‑262/09, EU:T:2011:171, pkt 67; z dnia 14 lutego 2019 r., MOULDPRO, T‑796/17, niepublikowany, EU:T:2019:88, pkt 30), czyli na właścicielu wcześniejszego znaku towarowego.

56      Z tego orzecznictwa wynika, że nawet jeśli pojęcia „agent” i „przedstawiciel”, o których mowa w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, należy interpretować szeroko, to jednak między stronami musi istnieć porozumienie umowne o współpracy handlowej o takim charakterze, że tworzy ono stosunek zaufania poprzez nałożenie na zgłaszającego, w sposób wyraźny lub dorozumiany, ogólnego obowiązku w zakresie zaufania i lojalności względem interesów właściciela wcześniejszego znaku towarowego (wyrok z dnia 14 lutego 2019 r., MOULDPRO, T‑796/17, niepublikowany, EU:T:2019:88, pkt 33).

57      W niniejszej sprawie do skarżącej należało zatem udowodnienie przed EUIPO, że takie porozumienie umowne o współpracy handlowej istniało bezpośrednio między stronami, czyli między interwenientem i nią samą, w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego.

58      Na wstępie z pkt 51–56 powyżej wynika, że w pkt 56 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, iż taki stosunek zaufania może również wynikać w sposób dorozumiany ze stosunku de facto, istniejącego bez podpisania przez strony formalnej umowy dystrybucyjnej lub agencyjnej.

59      W pkt 63–68 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza zauważyła, że przed dokonaniem oceny charakteru stosunków między stronami była ona zobowiązana do prześledzenia historii stron oraz ich stosunków w porządku chronologicznym. Historia skarżącej rozpoczyna się od PPS Polmos, pierwszego państwowego podmiotu produkującego wódkę, który założono w 1973 r. Spółka ta i jej późniejsi następcy prawni byli odpowiedzialni za wytwarzanie produktu sprzedawanego za granicą przez inną spółkę państwową, PHZ Agros, oraz za jego sprzedaż i dystrybucję w Polsce. Izba Odwoławcza wskazała, że PHZ Agros było wówczas jedyną spółką uprawnioną do eksportu wódki produkowanej przez PPS Polmos. Od 1975 r. umowy dystrybucyjne obowiązywały najpierw, w latach 1975–1992, między PHZ Agros i Diversą, poprzednikiem prawnym interwenienta, a następnie między Agrosem a interwenientem. Na mocy tych umów, które obowiązywały jeszcze w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, PHZ Agros i Agros posiadały wyłączne prawo do dystrybucji polskiej wódki w Niemczech, początkowo w odniesieniu do kilku znaków towarowych, jak również wódki opatrzonej etykietą „Grasovka”.

60      W pkt 69–75 zaskarżonej decyzji, co się tyczy przedstawionych przez skarżącą załączników K1–K11, Izba Odwoławcza wskazała w istocie, że przed dokonaniem zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego (czyli przed dniem 1 kwietnia 1996 r.) między Agrosem a interwenientem obowiązywała umowa z dnia 29 października 1993 r. [K9], w której interwenient był wymieniony jako wyłączny importer do Niemiec wódek o nazwach „Wyborowa” i „Grasovka”. Podkreśliła ona jednak, że sprzeciw wniosła inna spółka, Polmos, która była właścicielem wcześniejszego francuskiego znaku towarowego nr 95588457 oraz wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 62081 i nr 85811, oraz że zgodnie z przedstawionymi dowodami skarżąca lub PPS Polmos nigdy nie miały bezpośredniego kontaktu z interwenientem. Ponadto stwierdziła ona, że skarżąca w żaden sposób nie udowodniła, iż Agros był licencjobiorcą lub wyłącznym dystrybutorem w Niemczech wódki produkowanej przez Polmos, ponieważ w żadnym miejscu wyżej wymienionej umowy Agros nie został wyraźnie wskazany jako podmiot działający w tym charakterze. Uznała ona, że przedstawione przez skarżącą dowody i argumenty nie wykazują ani nie wyjaśniają istnienia stosunku umownego między stronami, mianowicie interwenientem działającym w charakterze agenta lub przedstawiciela Polmosu, następcy prawnego PPS Polmos i poprzednika prawnego skarżącej, a skarżącą.

61      W pkt 76–81 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza zauważyła też, że w niniejszej sprawie żaden dowód nie wykazuje, iż Polmos utrzymywał stosunki handlowe z PHZ Agros lub Agrosem. Uznała ona, że zwykłe twierdzenia skarżącej dotyczące systemu organizacji eksportu w „dawnej komunistycznej Polsce” są pozbawione znaczenia, ponieważ owe zasady nie miały już zastosowania w 1996 r., kiedy to dokonano zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, oraz że na żadnym etapie postępowania nie przedstawiono jakiegokolwiek dowodu na poparcie tych twierdzeń. Stwierdziła ona, że chociaż interwenient utrzymywał stosunki z Agrosem, to nigdy nie utrzymywał ich z domniemanym właścicielem znaku towarowego, Polmosem, ani z jego poprzednikiem prawnym. Wskazała ona, że prawdą jest, iż w owym czasie oba podmioty (mianowicie PHZ Agros i PPS Polmos) mogły być podmiotami państwowymi i nie było możliwe ustanowienie między nimi jakiegokolwiek systemu licencji, ponieważ zgodnie z prawem podmiot państwowy (w tym przypadku Agros) został wyznaczony do reprezentowania za granicą interesów innego podmiotu państwowego (w tym przypadku Polmosu), a ostatecznym beneficjentem była Polska Rzeczpospolita Ludowa, która po zmianie systemu w 1989 r. stała się Rzeczpospolitą Polską. Zdaniem skarżącej, która odsyłała w tym celu do załączników K17 i K31-K36, po prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jej poprzednik prawny, Polmos, nabył wszystkie prawa do znaku towarowego Żubrówka (sprzedawanego w Niemczech pod nazwą Grasovka), w tym prawa wcześniejsze przywołane w przedmiotowym postępowaniu w sprawie sprzeciwu. Jednakże Izba Odwoławcza przypomniała, że rejestracja wcześniejszego niemieckiego znaku towarowego nr 39848553 nie może być brana pod uwagę, ponieważ data jego zgłoszenia jest późniejsza od daty zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego. Ponadto utrzymała ona w mocy decyzję Wydziału Sprzeciwów, zgodnie z którą jedyna umowa między Agrosem i Polmosem, którą przedstawiła skarżąca, a mianowicie umowa o przeniesieniu praw do znaku towarowego z dnia 28 sierpnia 2001 r. [K17], została zawarta po zgłoszeniu rozpatrywanego znaku towarowego (w dniu 1 kwietnia 1996 r.) i miała charakter prawny odmienny od charakteru umowy dystrybucyjnej. Wskazała ona, że załączniki K31–K36 również pochodzą z okresu po zgłoszeniu rozpatrywanego znaku towarowego.

62      W pkt 82–86 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza stwierdziła, że nawet jeśli skarżąca zwróciła się do niej o uwzględnienie bardzo złożonej sytuacji w „dawnej komunistycznej Polsce” oraz historii struktury przedsiębiorstw i znaków towarowych odnoszących się do źdźbła trawy, to musiała ona jednak ograniczyć się do dowodów przedstawionych przez skarżącą w celu wykazania, że interwenient był agentem lub przedstawicielem właściciela praw wcześniejszych w rozumieniu art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94. Uznała ona, że w niniejszej sprawie skarżąca, prawdopodobnie ze względu na sytuację panującą w ówczesnej „komunistycznej Polsce”, nie zdołała udowodnić istnienia stosunku umownego między nią a interwenientem ani między nią a PHZ Agros lub Agrosem, ani w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, ani wcześniej. Biorąc pod uwagę obiektywne okoliczności, takie jak system polityczny i struktura własności przed 1989 r. w Polsce, Izba Odwoławcza uznała, że dokonała oceny wszystkich dowodów i że musi dojść do wniosku, iż w odniesieniu do wcześniejszego francuskiego znaku towarowego nr 95588457 i wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 85811 i nr 62081 interwenienta nie można uznać za działającego w charakterze agenta lub przedstawiciela skarżącej. Stwierdziła ona również, że w odniesieniu do tych wcześniejszych znaków towarowych nie można uwzględnić sprzeciwu z uwagi na drugą przesłankę określoną we wspomnianym artykule.

63      W tym względzie należy od razu stwierdzić, że wbrew twierdzeniom skarżącej z pkt 63–86 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 59–62 powyżej) wynika, iż Izba Odwoławcza rozważyła łącznie dowody przedstawione przez skarżącą w toku całego postępowania administracyjnego przed EUIPO i nie „ograniczyła swoje[go] badani[a] do sprawdzenia, czy umowy istniały”. Ponadto we wspomnianych punktach tej decyzji Izba Odwoławcza obszernie uzasadniła swoją ocenę. W tym względzie należy przypomnieć, że obowiązek uzasadnienia stanowi istotny wymóg formalny, który należy odróżnić od kwestii zasadności podstaw uzasadnienia, odnoszącej się do materialnej zgodności z prawem spornego aktu (zob. pkt 36 powyżej).

64      Po dokonaniu tych ustaleń należy zbadać zasadność oceny dokonanej przez Izbę Odwoławczą w świetle art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

65      Bezsporne jest, że między skarżącą (lub jej poprzednikiem prawnym) a interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym) nie istniało żadne zawarte w sposób formalny porozumienie umowne.

66      Ponadto porozumienie umowne oparte na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa musi być zawarte bezpośrednio między stronami, a nie za pośrednictwem osób trzecich (zob. pkt 52 powyżej). Tak więc istnienie stosunków handlowych między interwenientem a spółką trzecią nie pozwala wykazać, że interwenient był agentem lub przedstawicielem skarżącej (zob. podobnie wyrok z dnia 14 lutego 2019 r., MOULDPRO, T‑796/17, niepublikowany, EU:T:2019:88, pkt 32), ponieważ ta spółka trzecia, w niniejszym przypadku PHZ Agros lub Agros, i skarżąca były odrębnymi osobami prawnymi.

67      Skarżąca powołuje się raczej na istnienie „dorozumianego” stosunku handlowego z interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym), w ramach którego ona sama (lub jej poprzednik prawny) była reprezentowana przez PHZ Agros lub Agros, agenta lub przedstawiciela „de facto”.

68      Należy jednak stwierdzić, że istnienie takiego stosunku handlowego – „dorozumianego” lub „de facto” – między skarżącą (lub jej poprzednikiem prawnym) a interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym), za pośrednictwem PHZ Agros lub Agrosu, nie zostało poparte dowodami dołączonymi do akt sprawy przez skarżącą, na której spoczywa ciężar dowodu (zob. pkt 55 powyżej).

69      W pierwszej kolejności, co się tyczy umowy z dnia 29 października 1993 r. [K9] regulującej stosunki między Agrosem a interwenientem w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego (i przez blisko trzy lata przed tą datą), należy zauważyć, że w umowie tej nie ma żadnego odniesienia – czy to w sposób wyraźny czy dorozumiany – do Agrosu działającego jako agent (lub licencjobiorca, dystrybutor lub odsprzedawca) lub przedstawiciel w jakimkolwiek charakterze jakiejkolwiek osoby trzeciej, w szczególności skarżącej lub jej poprzednika prawnego.

70      O ile prawdą jest, że preambuła umowy z dnia 29 października 1993 r. wspomina o umowie z dnia 8 maja 1987 r. [K8] zawartej między Agrosem a Diversą, o tyle precyzuje ona również, że współpraca będzie kontynuowana na warunkach określonych w nowej umowie i że zgodnie z jej art. 22 lit. a) umowa ta stanowi całe porozumienie między stronami. W konsekwencji, wbrew temu, co twierdzi skarżąca, takie ogólne odniesienie do umowy z 1987 r., która wygasła i została zastąpiona umową z 1993 r., nie może prowadzić do wprowadzenia dorozumianego obowiązku w zakresie zaufania i lojalności wobec nieokreślonej osoby trzeciej, jaką była skarżąca lub jej poprzednik prawny w stosunku do stron umowy z 1993 r.

71      W drugiej kolejności, co się tyczy umów w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r. [K7] i z dnia 8 maja 1987 r. zawartych między Agrosem a Diversą, odniesienia skarżącej do niektórych postanowień tych umów, w szczególności do odręcznego dopisku „Polmos” w art. 7 akapity pierwszy, trzeci i siódmy umowy z dnia 8 maja 1987 r. w związku z własnością praw własności przemysłowej, nie mogą podważyć wniosku, zgodnie z którym nie udowodniono żadnego bezpośredniego porozumienia umownego między skarżącą a interwenientem.

72      Przede wszystkim należy stwierdzić, że umowy w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r. i z dnia 8 maja 1987 r. nie obowiązywały już w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego. W tym względzie skarżąca powołuje się na orzecznictwo, zgodnie z którym ochrona właściciela znaku towarowego trwa nawet po ustaniu stosunku umownego, z którego wynika obowiązek w zakresie zaufania, pod warunkiem że termin, który upłynął, jest taki, iż można w uzasadniony sposób założyć, że obowiązek w zakresie zaufania i poufności nadal istniał w momencie zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego (zob. pkt 54 powyżej).

73      Jednakże nawet przy założeniu, że umowy w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r. i z dnia 8 maja 1987 r. ustanowiły stosunek zaufania między skarżącą a interwenientem (quod non, zob. pkt 74–78 poniżej), należy uznać, że obowiązki w zakresie zaufania i poufności po zawarciu umowy nie mają zastosowania przez czas nieokreślony, lecz jedynie w rozsądnym okresie przejściowym po rozwiązaniu umowy, w trakcie którego strony mogą ponownie określić swoje strategie handlowe. Tymczasem w niniejszej sprawie owe umowy, które wygasły, zostały zawarte, odpowiednio, około 13 i 9 lat przed datą dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego. Z tego względu wszelkie stosunki istniejące po zawarciu umowy między stronami i wynikające ze wspomnianych umów powinny stosownie do okoliczności ulec stopniowemu osłabieniu, a następnie wygasnąć przed dokonaniem zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego. Warunek, o którym mowa w pkt 72 powyżej, nie został zatem spełniony w niniejszej sprawie.

74      W każdym razie należy zauważyć, że umowy w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r. i z dnia 8 maja 1987 r. nie zawierają żadnej wskazówki na poparcie twierdzeń skarżącej dotyczących istnienia „dorozumianego” obowiązku w zakresie zaufania i lojalności, który spoczywałby na interweniencie w stosunku do skarżącej. Przeciwnie, z umów tych wynika, że zostały one zawarte wyłącznie między interwenientem (lub Diversą, jego poprzednikiem prawnym) a Agrosem.

75      Po pierwsze, co się tyczy umowy w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r., mimo że faktycznie istnieje postanowienie odnoszące się do Diversy jako „importera/agenta” wódek i „przedstawiciela producenta, który jest właścicielem znaku towarowego” (art. 6 akapit szósty), należy stwierdzić, że nic w tej umowie nie uzasadnia wniosku, że właścicielem znaków towarowych miała być osoba trzecia w stosunku do umowy i nieokreślona strona (mianowicie skarżąca lub jej poprzednicy prawni) zamiast Agrosu, czyli umawiającej się strony. Przeciwnie, w postanowieniu, które figuruje bezpośrednio po tym odniesieniu (art. 6 akapit siódmy), uściślono, że „Agros będzie chronić swoje znaki towarowe lub prawa przedstawienia”.

76      Po drugie, co się tyczy umowy w sprawie przywozu z dnia 8 maja 1987 r., a w szczególności odręcznego dopisku „Polmos” do słów „Agros/Polmos” w związku z własnością praw własności przemysłowej w art. 7 akapity pierwszy, trzeci i siódmy tej umowy, wykładnia skarżącej nie może podważyć analizy dokonanej przez Izbę Odwoławczą.

77      W tym względzie należy zauważyć, że pomimo twierdzenia skarżącej, zgodnie z którym w styczniu 1987 r. Agros przeniósł na Polmos „polski znak towarowy” składający się z butelki ze źdźbłem trawy (zob. chronologia przedstawiona przez skarżącą w załączniku K20), późniejsze umowy zawarte między Agrosem a interwenientem w dniach 29 października 1993 r. i 24 maja 1999 r. nie odnoszą się w żaden sposób do Polmosu. Należy zatem stwierdzić, że sama wzmianka dotycząca Polmosu w umowie w sprawie przywozu z dnia 8 maja 1987 r., której Polmos nie był stroną, polegająca na odręcznym dopisku, którego data pozostaje niepewna i który nie został podpisany ani zatwierdzony podpisem przez którąkolwiek ze stron, nie wystarczy ani nawet nie może przyczynić się do wykazania porozumienia umownego opartego na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa między skarżącą (lub, dokładniej, jej poprzednikiem prawnym, Polmosem) a interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym, Diversą).

78      Należy również przypomnieć, podobnie jak uczyniło to EUIPO, że cała argumentacja skarżącej opiera się na hipotetycznym założeniu, zgodnie z którym jest ona właścicielem trójwymiarowego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy, używanego łącznie ze słownym znakiem towarowym Żubrówka na całym świecie i ze słownym znakiem towarowym Grasovka w Niemczech. Jednakże w art. 7 akapit drugi umowy w sprawie przywozu z dnia 8 maja 1987 r. wyraźnie wskazano, że „[w]łasność słownego i graficznego znaku towarowego GRASOVKA jest uregulowana w odrębnej umowie między AGROSEM a DIVERSĄ” oraz że „[u]mowa ta stanowi integralną część niniejszej umowy”. W konsekwencji, nawet jeśli może okazać się trudne dokładne określenie, do jakich praw lub znaków towarowych ma być stosowana odręczna wzmianka „Agros/Polmos” lub której wódki Polmosu ona dotyczy, w każdym razie pozostaje jasne, że owa wzmianka nie może dotyczyć wódki sprzedawanej pod znakiem towarowym Grasovka. Znajduje to potwierdzenie w umowie z dnia 24 maja 1999 r. [K11] zawartej między Agrosem a interwenientem, której art. 12 wyraźnie stanowi, że nazwa „Grasovka” jest zarejestrowanym znakiem towarowym importera, czyli interwenienta.

79      W trzeciej kolejności, co się tyczy dowodów z okresu po dacie dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego (1 kwietnia 1996 r.), wbrew twierdzeniom skarżącej dowody te również nie zawierają wskazówki dotyczącej porozumienia umownego między stronami w chwili dokonania tego zgłoszenia, lecz przemawiają raczej za przyjęciem przeciwnego stanowiska.

80      W tym względzie należy przypomnieć, że sama skarżąca wskazała w toku postępowania administracyjnego i na rozprawie, że w 1999 r. nabyła prawa do przywołanych wcześniejszych znaków towarowych i że przed 1999 r. przed sądami w Warszawie (Polska) toczył się spór między Agrosem a podmiotem Polmosu (Warszawa) dotyczący rejestracji i używania znaków towarowych składających się z butelki ze źdźbłem trawy (zob. chronologia przedstawiona przez skarżącą w załączniku K20). Bez konieczności orzekania przez Sąd co do istoty tego sporu podlegającego prawu krajowemu, dla celów niniejszego postępowania wystarczy zauważyć, że okoliczność, iż – jak przyznała sama skarżąca – między Agrosem a podmiotem Polmosu toczył się spór w przedmiocie tych znaków towarowych, świadczy o tym, że Agros i Polmos były dwiema odrębnymi spółkami, których interesy handlowe mogły się znacznie różnić, a nawet być bezpośrednio sprzeczne. W konsekwencji jest mało prawdopodobne, by Agros mógł działać jako agent lub przedstawiciel – dorozumiany lub de facto – skarżącej (lub jej poprzednika prawnego) w stosunku do interwenienta (lub jego poprzednika prawnego).

81      Ponadto, jak słusznie stwierdziła Izba Odwoławcza, jedyna umowa między Agrosem i Polmosem, którą przedstawiła skarżąca, a mianowicie umowa o przeniesieniu praw do znaku towarowego z dnia 28 sierpnia 2001 r. [K17], została zawarta po zgłoszeniu rozpatrywanego znaku towarowego i ma charakter prawny odmienny od charakteru umowy dystrybucyjnej, ponieważ nie wiąże się ona z utrzymywaniem ciągłych stosunków ani z ogólnym obowiązkiem w zakresie zaufania i lojalności.

82      W czwartej kolejności, co się tyczy innych dowodów, takich jak wezwanie do zaniechania naruszeń z dnia 30 stycznia 2002 r. i dokumenty mające dowieść tego, że wódka „Żubrówka” była sprzedawana w Niemczech pod znakiem towarowym Grasovka, w tym oświadczenie pracownika i wyciąg z encyklopedii online Wikipedia, należy stwierdzić, że skarżąca nie sprecyzowała, na czym polegają błędy w ocenie popełnione w tym względzie przez Izbę Odwoławczą.

83      Jeśli chodzi o wysłane przez Polmos do interwenienta wezwanie do zaniechania naruszeń z dnia 30 stycznia 2002 r. [K19–19a], o ile prawdą jest, że odnosiło się ono do istniejących umów w sprawie wprowadzania do obrotu, zgodnie z którymi Agros był wyłącznym pośrednikiem Polmosu w zakresie eksportu napojów alkoholowych na bazie wódki „Żubrówka” i „Grasovka”, o tyle należy stwierdzić, że owo wezwanie sporządzono prawie sześć lat po zgłoszeniu rozpatrywanego znaku towarowego, a ponadto że zwykłe jednostronne wezwanie nie ma w ogóle takiej samej wartości dowodowej jak porozumienie umowne między stronami, którego w niniejszej sprawie brakuje.

84      Co więcej, co się tyczy sporządzonego w języku polskim i przetłumaczonego na język angielski oświadczenia z dnia 16 lutego 2011 r. przygotowanego przez specjalistę technologa odpowiedzialnego w Polmosie i u skarżącej od 1992 r. za kwestie etykietowania, w którym potwierdzono w szczególności, że od początku lat 70. XX wieku Polmos produkował wódkę „Żubrówka”, której każda butelka, niezależnie od zmian etykiet, zawierała regularnie źdźbło trawy (pkt 50 i 51 pierwszego wyroku stwierdzającego nieważność), należy przypomnieć, że w przypadku gdy oświadczenie zostało sporządzone, w rozumieniu art. 78 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 207/2009 [obecnie art. 97 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2017/1001], przez jednego z pracowników zainteresowanej strony, wspomnianemu oświadczeniu można przypisać wartość dowodową tylko wtedy, gdy jest ono poparte innymi dowodami. Oświadczenie sporządzone w interesie jego autora ma bowiem jedynie ograniczoną wartość dowodową i wymaga poparcia dodatkowymi dowodami, nawet jeśli taka sytuacja nie pozwala instancjom EUIPO uznać co do zasady, że takie oświadczenie jest samo w sobie pozbawione wszelkiej wiarygodności. Wartość dowodowa, jaką należy przypisać takiemu oświadczeniu, rozpatrywanemu oddzielnie lub łącznie z innymi dowodami, zależy w szczególności od okoliczności danego przypadku [zob. wyrok z dnia 22 czerwca 2022 r., Puma/EUIPO – V. Fraas (FRAAS), T‑329/21, niepublikowany, EU:T:2022:379, pkt 41, 47 i przytoczone tam orzecznictwo]. W niniejszym przypadku oświadczenie to, złożone niemal piętnaście lat po dacie dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, nie zawiera żadnej wskazówki co do istnienia w tamtym okresie porozumienia umownego między skarżącą (lub jej poprzednikiem prawnym, Polmosem) a interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym, Diversą). To samo dotyczy wyciągu z encyklopedii online Wikipedia z dnia 9 kwietnia 2009 r., uzyskanego trzynaście lat po dokonaniu zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego.

85      W piątej kolejności, co się tyczy fundamentalnej transformacji ustroju politycznego i gospodarczego w Polsce w latach 1970–1990, należy zauważyć, podobnie jak uczyniła to Izba Odwoławcza w pkt 76 i 83 zaskarżonej decyzji, że sytuacja ta nie istniała już w 1996 r. w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego oraz że w każdym razie Izba Odwoławcza była zobowiązana ograniczyć się do dowodów przedstawionych przez skarżącą, ponieważ istnienia powierniczego umownego stosunku agencyjnego lub przedstawiciela nie można wykazać za pomocą przypuszczeń lub domniemań (zob. pkt 53 powyżej).

86      W świetle powyższego należy stwierdzić, że nie udowodniono żadnego bezpośredniego – choćby dorozumianego lub de facto – porozumienia umownego o współpracy handlowej między skarżącą (lub jej poprzednikiem prawnym) a interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym), w związku z czym nie wykazano żadnego obowiązku w zakresie zaufania i lojalności ciążącego na interweniencie (lub jego poprzedniku prawnym) wobec skarżącej (lub jej poprzednika prawnego).

87      Z tego względu Izba Odwoławcza nie popełniła błędu w ocenie, gdy stwierdziła w istocie, że skarżąca nie zdołała udowodnić istnienia powierniczego stosunku umownego między nią a interwenientem, ani w chwili dokonania zgłoszenia rozpatrywanego znaku towarowego, ani wcześniej, że nie wywiązała się ze spoczywającego na niej ciężaru dowodu w celu wykazania istnienia bezpośredniego porozumienia umownego opartego na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa i że w związku z tym nie wykazała, iż jedna z kumulatywnych przesłanek, o których mowa w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, została spełniona w odniesieniu do wcześniejszego francuskiego znaku towarowego nr 95588457 oraz wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 62081 i nr 85811.

88      W tym względzie należy podkreślić, że okoliczność, iż druga przesłanka dotycząca istnienia porozumienia umownego opartego na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa nie została spełniona, wystarczy, aby oddalić sprzeciw na podstawie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 w odniesieniu do wcześniejszych znaków towarowych zbadanych przez Izbę Odwoławczą w ramach tej podstawy.

89      Wynika z tego, że Izba Odwoławcza nie naruszyła art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, a w szczególności nie popełniła żadnego błędu w ocenie przy stosowaniu tego przepisu.

90      Z powyższego, a zwłaszcza z pkt 63 powyżej, wynika też, że Izba Odwoławcza prawidłowo zbadała okoliczności faktyczne i obszernie uzasadniła swoją ocenę, w związku z czym nie naruszyła w żaden sposób istotnych wymogów proceduralnych, a w szczególności art. 95 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 i art. 94 ust. 1 tego rozporządzenia.

91      Zarzut szczegółowy drugi należy zatem oddalić jako bezzasadny.

92      W konsekwencji nie jest konieczne zbadanie argumentacji interwenienta, zgodnie z którą – zasadniczo i z różnych powodów – żadne z praw wcześniejszych, na które skarżąca ma się powoływać w sprzeciwie na podstawie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, nie zostało w odpowiedni sposób podniesione i poparte dowodami, wobec czego sprzeciw powinno się odrzucić jako niedopuszczalny, a odwołanie wniesione w ramach EUIPO powinno się od razu oddalić jako bezzasadne.

 W przedmiocie zarzutu szczegółowego pierwszego, dotyczącego niezbadania niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego

93      W ramach zarzutu szczegółowego pierwszego skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej, że ta zaniechała zbadania niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy w ramach podstawy sprzeciwu przewidzianej w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 i że nie uzasadniła swojej decyzji w tym względzie.

94      EUIPO oraz interwenient kwestionują argumenty skarżącej.

95      W pkt 46 zaskarżonej decyzji w ramach oceny podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 Izba Odwoławcza podkreśliła, że nawet niezarejestrowane znaki towarowe są objęte pojęciem „znaku towarowego” w rozumieniu tego przepisu. Jednakże nie odniosła się ona wyraźnie do żadnego niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego.

96      W pkt 101 i 105 zaskarżonej decyzji w ramach oceny podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 40/94 Izba Odwoławcza wskazała, że skarżąca określiła w sprzeciwie niemiecki znak towarowy mający kształt butelki ze źdźbłem trawy (zob. pkt 7 in fine powyżej) jako niezarejestrowany znak towarowy w rozumieniu tego artykułu i że w uzasadnieniu sprzeciwu skarżąca podniosła również, iż posiada w kilku innych państwach europejskich niezarejestrowane prawa do tego samego znaku towarowego. Izba Odwoławcza zauważyła jednak, że nawet gdyby okazało się, iż przedstawione dokumenty wskazywały na znaczny handel wódką w Niemczech i w Polsce, żaden element nie odnosił się konkretnie do niezarejestrowanego prawa wcześniejszego, lecz jedynie do wódek oznaczonych elementami słownymi.

97      W pkt 112–115 zaskarżonej decyzji, również w ramach tej samej podstawy, Izba Odwoławcza zauważyła, podobnie jak Wydział Sprzeciwów, że przedstawione dowody w żaden sposób nie wykazują, iż niezarejestrowany niemiecki znak towarowy, dla którego wystąpiono o ochronę, był faktycznie używany jako taki lub że był on rozpoznawany przez odbiorców niemieckich jako wyraźne wskazanie pochodzenia handlowego towarów. Stwierdziła ona zatem, że wnoszący sprzeciw nie udowodnił rzeczywistego używania tego niezarejestrowanego znaku towarowego, ani tym bardziej używania tego znaku towarowego, którego zakres nie był jedynie lokalny, w obrocie handlowym w Niemczech przed zgłoszeniem rozpatrywanego znaku towarowego. Uznała ona, że to samo dotyczy podnoszonych niezarejestrowanych praw do znaków towarowych w innych państwach europejskich, w odniesieniu do których nie udowodniono faktycznego używania niezarejestrowanego znaku towarowego, dla którego wystąpiono o ochronę, i nie wskazano właściwego prawa krajowego. Z uwagi na to, że niezbędne przesłanki określone w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 40/94 nie zostały spełnione w odniesieniu do któregokolwiek z niezarejestrowanych praw do znaków towarowych, dla których wystąpiono o ochronę, Izba Odwoławcza oddaliła sprzeciw również na tej podstawie.

98      W tym względzie należy zauważyć na wstępie, że skarżąca nie wyjaśnia, w jaki sposób podnoszone zaniechanie Izby Odwoławczej ma wpływ na badanie istnienia porozumienia umownego opartego na stosunku agencyjnym lub przedstawicielstwa. W szczególności skarżąca ani nie twierdziła, ani nie wykazała, że ramy prawne i faktyczne mające zastosowanie do tego powołanego prawa wcześniejszego różnią się od ram prawnych i faktycznych dotyczących innych praw wcześniejszych zbadanych w ramach zarzutu szczegółowego drugiego składającego się na rozpatrywany zarzut, w związku z czym wynik sporu w odniesieniu do tego prawa nie może być odmienny. Badany zarzut szczegółowy jest zatem bezskuteczny.

99      W każdym razie ów zarzut szczegółowy jest też bezzasadny.

100    Oczywiście należy przypomnieć, podobnie jak uczyniły to Izba Odwoławcza i skarżąca, że niezarejestrowane znaki towarowe są również objęte pojęciem „znaku towarowego” w rozumieniu art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 w zakresie, w jakim ustawodawstwo państwa pochodzenia uznaje prawa tego rodzaju (zob. pkt 42 powyżej). Ponadto zdaniem skarżącej ochrona niezarejestrowanych znaków towarowych w Niemczech wynika z używania oznaczenia w obrocie handlowym, o ile oznaczenie to stało się rozpoznawalne jako znak towarowy w danych kręgach zawodowych [§ 4 ust. 2 Gesetz über den Schutz von Marken und sonstigen Kennzeichen (Markengesetz) (ustawy o ochronie znaków towarowych i innych oznaczeń odróżniających) z dnia 25 października 1994 r. (BGBl. 1994 I, s. 3082)], załączonej do skargi jako załącznik K21].

101    Należy jednak stwierdzić, że skarżąca nie kwestionuje dokonanych przez Izbę Odwoławczą w pkt 112–115 zaskarżonej decyzji ocen (zob. pkt 97 powyżej), sformułowanych na podstawie art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 40/94, które są ostateczne (zob. pkt 27 powyżej).

102    Ponadto żaden element w aktach sprawy nie podważa tych ocen, ponieważ nie wykazano, że określone w prawie niemieckim przesłanki ochrony powoływanego przez skarżącą niezarejestrowanego znaku towarowego zostały spełnione, w związku z czym nie udowodniono istnienia tego powoływanego znaku towarowego.

103    Owe oceny, których nie zakwestionowano i nie podważono, nieuchronnie prowadzą do oddalenia sprzeciwu zarówno na podstawie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, jak i na podstawie art. 8 ust. 4 tego rozporządzenia w odniesieniu do niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego, dla którego wystąpiono o ochronę.

104    Wynika stąd, że Izba Odwoławcza nie naruszyła w tym zakresie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

105    Ponadto wprawdzie byłoby pożądane, aby Izba Odwoławcza w ramach badania podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 odniosła się wyraźnie do swych ocen dotyczących nieistnienia niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego powoływanego przez skarżącą, sformułowanych w pkt 112–115 zaskarżonej decyzji w świetle art. 8 ust. 4 tego rozporządzenia, jednak to pominięcie redakcyjne nie ma żadnego wpływu na zgodność z prawem wspomnianej decyzji ani na wynik niniejszego sporu, ponieważ – jak wykazano i czego skarżąca nie zakwestionowała – istnienie niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego, na który powołuje się skarżąca, nie zostało poparte dowodami, a takie niepoparte dowodami twierdzenie o prawie nie może stanowić podstawy sprzeciwu na gruncie art. 8 ust. 3 wspomnianego rozporządzenia.

106    W konsekwencji nie można zarzucać Izbie Odwoławczej, że nie zbadała podstawy sprzeciwu określonej w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 w odniesieniu do niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy.

107    Ponadto wyraźnie sformułowane przez Izbę Odwoławczą w pkt 112–115 zaskarżonej decyzji uzasadnienie dotyczące nieistnienia niezarejestrowanego niemieckiego znaku towarowego powoływanego przez skarżącą pozwoliło skarżącej zapoznać się z podstawami zaskarżonej decyzji, tak aby mogła ona bronić swoich praw. Poza tym Izba Odwoławcza należycie zbadała przedstawione w tym względzie przez skarżącą okoliczności faktyczne.

108    Wynika z tego, że Izba Odwoławcza prawidłowo zbadała okoliczności faktyczne i dostatecznie uzasadniła swoją ocenę, w związku z czym nie naruszyła w żaden sposób istotnych wymogów proceduralnych, a w szczególności art. 95 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 i art. 94 ust. 1 tego rozporządzenia.

109    W konsekwencji zarzut szczegółowy pierwszy należy oddalić.

 W przedmiocie zarzutu szczegółowego trzeciego, dotyczącego błędu w ocenie zakresu praw własności przemysłowej objętych umowami w sprawie przywozu

110    W ramach zarzutu szczegółowego trzeciego skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej błędne zbadanie okoliczności faktycznych w odniesieniu do zakresu praw własności przemysłowej objętych stosunkiem agencyjnym lub przedstawicielstwa istniejącym między stronami, a w szczególności praw dotyczących trójwymiarowego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy, oraz brak uzasadnienia jej wniosku, zgodnie z którym treść umów w sprawie przywozu (zob. pkt 31 powyżej) wyklucza sporny znak towarowy. W szczególności Izba Odwoławcza nie wzięła pod uwagę brzmienia art. 7 akapit pierwszy umowy w sprawie przywozu z dnia 8 maja 1987 r. [K8-K8a], w którym użycie wyrażenia „w tym” należy rozumieć jako wskazujące na niewyczerpujący wykaz.

111    EUIPO oraz interwenient kwestionują argumenty skarżącej.

112    W pkt 87–91 zaskarżonej decyzji „w trosce o kompletność wywodu” Izba Odwoławcza oświadczyła, że przeprowadziła pogłębione badanie dowodów i stwierdziła, że żadna z przedstawionych umów nie odnosi się wyraźnie do omawianych wcześniejszych znaków towarowych, a mianowicie do wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 62081 i nr 85811 oraz do wcześniejszego francuskiego znaku towarowego nr 95588457. Wskazała ona, że pierwsza umowa [K4], zawarta na okres od 1975 r. do 1979 r., stanowiła „umowę w sprawie przywozu” (w której Diversa była importerem) w odniesieniu do znaków towarowych wódek Wyborowa, Krakus i Żubrówka, wskazującą, że „Agros będzie chronić swoje znaki towarowe lub prawa przedstawienia”, lecz bez wyszczególnienia tych znaków towarowych i praw. Późniejsze umowy w sprawie przywozu z dnia 10 maja 1983 r., z dnia 8 maja 1987 r. i z dnia 29 października 1993 r. [K5–K11], zawarte przez Diversę lub przez interwenienta, nie odnosiły się już do znaku towarowego Żubrówka, lecz do innych znaków towarowych wódek, takich jak Wyborowa i Grasovka, a następnie od 1987 r. do „innych elementów własności przemysłowej, w tym etykiet, emblematów i elementów opakowania dotyczących tych wódek”, również nie precyzując tych „innych elementów własności przemysłowej”. Uznała ona, że trudno jest ustalić, czy owo sformułowanie ma być powiązane ze znakami towarowymi skarżącej, ale że jednak słowa „wzory, emblematy, etykiety i opakowania” ze względu na swoje dosłowne znaczenie odnoszą się do zewnętrznych elementów towaru, a nie do umiejscowienia źdźbła trawy w butelce, wobec czego samo to sformułowanie nie obejmuje już rozpatrywanego znaku towarowego. Podkreśliła ona, że byłoby pożądane, aby przedstawione przez skarżącą umowy odnosiły się wyraźnie do rejestracji wyżej wymienionych polskich lub francuskich znaków towarowych lub przynajmniej do przedstawienia tych znaków towarowych (zob. pkt 7 powyżej), lecz że nie miało to miejsca w niniejszej sprawie.

113    W tym względzie należy zauważyć na wstępie, że rozpatrywany zarzut szczegółowy skierowany jest przeciwko uzupełniającej ocenie przedstawionej przez Izbę Odwoławczą „w trosce o kompletność wywodu”. W konsekwencji zarzut szczegółowy, w którym kwestionuje się taką ocenę, nie ma wpływu na sentencję zaskarżonej decyzji i należy go oddalić jako bezskuteczny [zob. podobnie wyroki: z dnia 30 kwietnia 2013 r., Boehringer Ingelheim International/OHIM (RELY-ABLE), T‑640/11, niepublikowany, EU:T:2013:225, pkt 27, 28; z dnia 7 września 2022 r., Peace United/EUIPO – 1906 Collins (MY BOYFRIEND IS OUT OF TOWN), T‑699/21, niepublikowany, EU:T:2022:528, pkt 46, 47].

114    Ponadto rozpatrywany zarzut szczegółowy należy oddalić jako bezskuteczny również w zakresie, w jakim oddalenie zarzutu szczegółowego drugiego składającego się na zarzut pierwszy wystarczy do oddalenia sprzeciwu na podstawie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 w odniesieniu do wcześniejszych znaków towarowych zbadanych przez Izbę Odwoławczą w ramach tej podstawy odmowy rejestracji (zob. pkt 88 powyżej).

115    W każdym razie ów zarzut szczegółowy jest też bezzasadny, ponieważ opiera się na błędnym zrozumieniu zaskarżonej decyzji.

116    Wprawdzie Izba Odwoławcza oświadczyła, że byłoby pożądane odniesienie do rejestracji znaków towarowych, lecz nie ograniczyła się ona do wykazania, że w przedstawionych umowach brak jest wyraźnego i konkretnego odniesienia do znaków towarowych. Należy zaznaczyć, że w pkt 87–91 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 112 powyżej) oparła ona swoje wnioski również na dogłębnej ocenie wszystkich przedstawionych umów, wyjaśniając, dlaczego odnośne znaki towarowe, prawa lub elementy praw własności przemysłowej nie zostały wyszczególnione i dlaczego brzmienie wspomnianych umów nie pozwala na wyraźne określenie tego, do czego się odnosiły.

117    Ponadto sama skarżąca wskazuje, że aby „interesy” właścicieli znaków towarowych były chronione, muszą one być wystarczająco rozpoznawalne dla zainteresowanych stron, przynajmniej za pomocą ogólnego odniesienia. Tymczasem nie ma to miejsca niniejszej sprawie.

118    Poza tym niewielkie znaczenie ma ustalenie, czy słowo „indem” w oryginalnej niemieckiej wersji językowej art. 7 akapit pierwszy umowy w sprawie przywozu z dnia 8 maja 1987 r. oznacza „w tym”, jak twierdzi skarżąca, czy raczej „odpowiadające” lub „w formie”, jak twierdzi interwenient, a zatem czy wykaz „innych elementów własności przemysłowej, w tym [/w formie] etykiet, emblematów i elementów opakowania związanych z tymi wódkami” ma charakter przykładowy, a zatem niewyczerpujący, czy też zamknięty.

119    W każdym razie należy stwierdzić, że w treści tej klauzuli nie można wyraźnie zidentyfikować żadnego znaku towarowego mającego kształt butelki ze źdźbłem trawy. Jak słusznie zauważyła Izba Odwoławcza w pkt 90 zaskarżonej decyzji, słowa „etykiety, emblematy i elementy opakowania” ze względu na swoje dosłowne znaczenie odnoszą się do zewnętrznych elementów towaru, a nie do umiejscowienia źdźbła trawy w butelce, wobec czego takie sformułowanie nie może obejmować takiego znaku towarowego.

120    Izba Odwoławcza słusznie zatem stwierdziła, że żadna z przedstawionych umów nie odnosi się wyraźnie do wcześniejszych znaków towarowych mających kształt butelki ze źdźbłem trawy, w szczególności do wcześniejszych polskich znaków towarowych nr 62081 i nr 85811 oraz do wcześniejszego francuskiego znaku towarowego nr 95588457.

121    Wynika z tego, że Izba Odwoławcza nie naruszyła art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, a w szczególności nie popełniła żadnego błędu w ocenie przy stosowaniu tego przepisu.

122    Z powyższego, w szczególności z pkt 87–91 zaskarżonej decyzji (zob. pkt 112 i 116 powyżej), wynika też, że Izba Odwoławcza prawidłowo zbadała okoliczności faktyczne i uzasadniła swoją ocenę zgodnie z art. 95 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 i art. 94 ust. 1 tego rozporządzenia.

123    Wobec tego zarzut szczegółowy trzeci należy oddalić.

124    Z całości powyższych rozważań wynika, że Izba Odwoławcza nie naruszyła istotnych wymogów proceduralnych, w szczególności art. 95 ust. 1 i art. 94 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 w związku z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

125    W konsekwencji zarzut pierwszy należy oddalić w całości.

 W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94

126    W ramach zarzutu drugiego skarżąca podnosi w istocie, że Izba Odwoławcza naruszyła prawo, dokonując wykładni przesłanek stosunku agenta lub przedstawiciela, przewidzianych w art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, ponieważ ograniczyła zastosowanie tego przepisu wyłącznie do przypadków, w których prawa wcześniejsze określono wyraźnie i konkretnie w pisemnej umowie ustanawiającej ten stosunek. Jej zdaniem Izba Odwoławcza zastosowała tym samym niewłaściwy standard dowodowy, podczas gdy przepis ten należy interpretować szeroko, jako obejmujący wszystkie rodzaje stosunków, niezależnie od tego, czy ogólny obowiązek w zakresie zaufania i lojalności względem interesów właściciela znaku towarowego został nałożony w sposób wyraźny czy dorozumiany, i jako obejmujący wszystkie rodzaje „interesów” tego właściciela związanych ze stosunkiem między stronami. Ogólny obowiązek w zakresie zaufania i lojalności nie powinien być zatem ograniczony przez wymóg wyraźnego wyszczególnienia wszystkich objętych elementów.

127    EUIPO oraz interwenient kwestionują argumenty skarżącej.

128    Na wstępie należy przypomnieć, że dowody dołączone do akt sprawy nie wykazują, iż skarżąca (lub jej poprzednicy prawni) zawarła kiedykolwiek bezpośrednie porozumienie umowne z interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym) (zob. pkt 63–92 powyżej). W związku z tym w braku jakiegokolwiek dowodu na istnienie bezpośredniego (wyraźnego lub dorozumianego, pisemnego lub ustnego) porozumienia umownego między skarżącą a interwenientem, wbrew temu, co twierdzi skarżąca, nie istnieje żadna podstawa na gruncie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 do nałożenia ogólnego obowiązku w zakresie zaufania i lojalności między nimi jako „producentem” i „importerem”, w ramach którego mogłaby pojawić się kwestia wyraźnego lub dorozumianego charakteru określenia objętych elementów. Badany zarzut jest zatem bezskuteczny.

129    W każdym razie należy zauważyć, podobnie jak uczynił to interwenient, że ów zarzut opiera się na błędnym zrozumieniu zaskarżonej decyzji i nie znajduje oparcia w faktach.

130    Izba Odwoławcza nie stwierdziła bowiem w żadnym razie, że zastosowanie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 wymaga, by porozumienie umowne między właścicielem i agentem zawierało wyraźne i konkretne odniesienie do wszystkich znaków towarowych, których dotyczą ich stosunki handlowe, co zresztą wiązałoby się z ryzykiem sankcji ze strony Sądu.

131    Co więcej, wprawdzie każdy stosunek umowny między dwiema stronami, który dotyczy dystrybucji towarów, może co do zasady być wystarczający do zastosowania art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94, jednak strony te muszą jasno i dokładnie wiedzieć, w odniesieniu do których znaków towarowych właściciel podnosi, że korzysta z ochrony. O ile kwestia ta jest zazwyczaj jasna w przypadku słownych i graficznych znaków towarowych używanych w odniesieniu do dystrybuowanego towaru, o tyle jest to mniej oczywiste w przypadku innych rodzajów nietradycyjnych znaków towarowych, takich jak trójwymiarowe lub pozycyjne znaki towarowe, jak te, na które powołuje się skarżąca. Aby takie nietradycyjne znaki towarowe były objęte stosunkiem umownym, pożądane jest, aby właściciel w sposób jasny i dokładny poinformował agenta, że rości sobie prawa do tych znaków i posiada je, tak aby były one znane agentowi. Konkretna wzmianka w pisemnej umowie stanowi najbardziej odpowiedni sposób zapewnienia tego.

132    Tymczasem w niniejszej sprawie należy stwierdzić, że żaden element w aktach sprawy nie dowodzi tego, iż skarżąca (lub jeden z jej poprzedników prawnych) poinformowała interwenienta o szczególnej ochronie, której domaga się w odniesieniu do trójwymiarowego znaku towarowego przedstawiającego butelkę ze źdźbłem trawy lub dla pozycyjnego znaku towarowego składającego się ze źdźbła trawy w butelce, objętego rozpatrywanym znakiem towarowym.

133    W związku z tym nawet gdyby Izba Odwoławcza zamierzała stwierdzić, że porozumienia ustanawiające stosunek umowny nie wymieniały wyraźnie ani nie odnosiły się wyraźnie do znaków towarowych, do których właściciel rościł sobie prawa, takie stwierdzenie byłoby prawidłowe w niniejszej sprawie, ponieważ z akt sprawy nie wynika, by skarżąca (lub jej poprzednicy prawni) w sposób wyraźny i precyzyjny rościła sobie prawa do znaku towarowego przedstawiającego butelkę ze źdźbłem trawy w ramach stosunku umownego z interwenientem (lub jego poprzednikiem prawnym), podczas gdy byłoby to pożądane w przypadku takiego nietradycyjnego znaku towarowego.

134    Wynika stąd, że Izba Odwoławcza nie naruszyła w tym zakresie art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94.

135    Należy zatem oddalić zarzut drugi jako bezskuteczny, a w każdym razie jako bezzasadny.

136    W świetle wszystkich powyższych rozważań skargę należy oddalić w całości.

 W przedmiocie kosztów

137    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

138    Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem EUIPO i interwenienta – obciążyć ją kosztami postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (szósta izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      CEDC International sp. z o.o. zostaje obciążona kosztami postępowania.

Costeira Kancheva Öberg

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 28 czerwca 2023 r.

Podpisy

Spis treści

*      Język postępowania: angielski.