Sprawa T‑404/12
Toshiba Corp.
przeciwko
Komisji Europejskiej
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek projektów odnoszących się do rozdzielnic z izolacją gazową – Decyzja wydana w następstwie stwierdzenia przez Sąd częściowej nieważności decyzji pierwotnej – Grzywny – Prawo do obrony – Obowiązek uzasadnienia – Równość traktowania – Kwota wyjściowa – Stopień przyczynienia się do naruszenia
Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 19 stycznia 2016 r.
1. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Pismo w sprawie przedstawienia zarzutów – Konieczna treść – Poszanowanie prawa do obrony – Ocena – Decyzja dostosowująca kwotę grzywny w następstwie stwierdzenia częściowej nieważności decyzji pierwotnej – Ocena uwzględniająca postępowanie zakończone wydaniem decyzji pierwotnej
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
2. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Decyzja dostosowująca kwotę grzywny w następstwie stwierdzenia częściowej nieważności decyzji pierwotnej – Uwzględnienie postępowania zakończonego wydaniem decyzji pierwotnej
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
3. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji – Decyzja dostosowująca kwotę grzywny w następstwie stwierdzenia częściowej nieważności decyzji pierwotnej – Uwzględnienie uzasadnienia decyzji pierwotnej
(art. 81 WE; art. 296 TFUE; porozumienie EOG, art. 53)
4. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Ustalenie wartości sprzedaży – Przestrzeganie zasady równego traktowania – Działalność niektórych uczestników kartelu prowadzona w roku referencyjnym przez spółkę joint venture – Dostosowanie metody przypisania i podziału kwoty wyjściowej – Dopuszczalność
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
5. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Indywidualizacja ze względu na wagę przyczynienia się przez każde z przedsiębiorstw, któremu zarzuca się popełnienie naruszenia – Jednolite i ciągłe naruszenie – Udział przedsiębiorstwa w kartelu przybierający postać bezczynności – Przestrzeganie zasady równego traktowania – Ocena
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
1. W przypadku gdy w ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji nakładającej grzywnę za naruszenie reguł konkurencji decyzja ta przewiduje wyraźnie, że stanowi decyzję zmieniającą pierwotną decyzję, w której nałożono inną kwotę grzywny i której częściowa nieważność została stwierdzona przez sąd Unii, postępowanie w sprawie przyjęcia decyzji zmieniającej stanowi ciąg dalszy postępowania zakończonego wydaniem decyzji pierwotnej.
W tych okolicznościach treść pisma w sprawie przedstawienia zarzutów przekazanego w kontekście wydania decyzji pierwotnej, o ile nie została podważona w wyroku stwierdzającym nieważność, może zostać uwzględniona przy dokonywaniu weryfikacji, czy w ramach postępowania zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji zmieniającej przestrzegano przysługującego stronie skarżącej prawa do obrony. Ponadto w zakresie, w jakim we wspomnianym wyroku nie zakwestionowano prawdziwości, znaczenia lub zasadności dotyczących obliczenia kwoty tej grzywny okoliczności faktycznych i prawnych, które zostały przedstawione w piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów przekazanego w kontekście wydania decyzji pierwotnej, stwierdzenia poczynione w tym wyroku nie stoją na przeszkodzie temu, aby przy dokonywaniu kontroli tego, czy w ramach postępowania, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji zmieniającej, przestrzegano przysługującego skarżącej prawa do obrony, uwzględnione zostały dostarczone w pierwotnym piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów wskazówki w przedmiocie ustalenia kwoty grzywny
W konsekwencji, jeżeli, po pierwsze, w pierwotnym piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów dostarczono przedsiębiorstwu, któremu zarzuca się naruszenie, wszystkich elementów koniecznych do tego, aby mogło się ono skutecznie bronić, również w zakresie dotyczącym nałożenia grzywny, po drugie, prawdziwość, znaczenie i zasadność tych elementów nie zostały podważone przez wyrok stwierdzający częściową nieważność decyzji pierwotnej i po trzecie, w decyzji zmieniającej Komisja nie podnosi wobec wspomnianego przedsiębiorstwa nowych okoliczności, które nie zostałyby wskazane w pierwotnym piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów, to Komisja nie jest zobowiązania do wysłania temu przedsiębiorstwu nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów.
(por. pkt 42, 45, 47, 64, 65, 72)
2. Co się tyczy poszanowania praw do obrony w zakresie naruszeń reguł konkurencji, w przypadku gdy Komisja w następstwie stwierdzenia częściowej nieważności decyzji nakładającej grzywnę wydaje decyzję zmieniającą kwotę tej grzywny, jest ona zmuszona do przedstawienia danemu przedsiębiorstwu dodatkowych elementów dotyczących szczegółowych zasad realizacji jej zamiaru zapewnienia skutku odstraszającego grzywny, co umożliwiłoby temu przedsiębiorstwu skuteczne zajęcie stanowiska w tej sprawie, w tym również w zakresie dotyczącym kwoty dodatkowej. W tym kontekście, jeżeli Komisja przed wydaniem decyzji zmieniającej wysyła do wspomnianego przedsiębiorstwa pismo przedstawiające okoliczności, to nie jest jednak konieczne, by owe elementy zostały wyraźnie wskazane w tym dokumencie, który pozbawiony jest szczególnego statusu procesowego. Należy raczej sprawdzić, czy z perspektywy przebiegu całego postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem decyzji zmieniającej przedsiębiorstwu, któremu zarzucono popełnienie naruszenia, umożliwiono w odpowiedni sposób zrozumienie tego zamiaru i ustosunkowanie się doń.
Stąd też, w przypadku gdy od otrzymania pierwotnego pisma w sprawie przedstawienia zarzutu dane przedsiębiorstwo wiedziało, że Komisja nosi się z zamiarem zapewnienia skutku odstraszającego, oraz gdy co najmniej od wydania pierwotnej decyzji było ono w stanie pojąć, że zamiar ten wiąże się z nałożeniem kwoty dodatkowej odnoszącej się do określonego okresu działalności, przy czym zamiar ten nie został zakwestionowany w wyroku stwierdzającym częściową nieważność decyzji pierwotnej i został ponownie potwierdzony w piśmie przedstawiającym okoliczności faktyczne, a także na spotkaniu, w którym udział wzięły Komisja i to przedsiębiorstwo, naruszenie prawa do obrony tego przedsiębiorstwa w zakresie żywionego przez Komisję zamiaru nałożenia na niego kwoty dodatkowej nie jest wykazane.
(por. pkt 71, 74, 75, 87, 88)
3. Uzasadnienie decyzji stwierdzającej naruszenie art. 81 ust. 1 WE i art. 53 ust. 1 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym i nakładającej grzywny może zostać uwzględnione przy analizowaniu poszanowania obowiązku uzasadnienia w przypadku decyzji zmieniającej tę decyzję pierwotną, wydanej w następstwie stwierdzenia przez sąd Unii częściowej nieważności owej decyzji pierwotnej, pod warunkiem że wyrok stwierdzający nieważność nie miał wpływu na to uzasadnienie i nie przeczy mu treść decyzji zmieniającej.
A zatem jeżeli chodzi o uzasadnienie dotyczące kwoty wyjściowej ustalonej przez Komisję do celów obliczenia grzywny w decyzji zmieniającej, fakt, że przedsiębiorstwo, któremu zarzuca się naruszenie, jest w stanie zrozumieć elementy oceny, które umożliwiły Komisji w toku postępowania w przedmiocie wydania decyzji pierwotnej zmierzenie wagi popełnionego przez nie naruszenia, oznacza, że Komisja nie jest w szczególności zobowiązana do zamieszczenia w swojej decyzji bardziej szczegółowego uzasadnienia czy danych liczbowych dotyczących dokładnego ustalenia kwoty wyjściowej.
(por. pkt 95, 99)
4. W dziedzinie ustalania kwoty grzywny nałożonej za naruszenie reguł konkurencji, jeżeli w roku referencyjnym wybranym na potrzeby ustalenia wartości sprzedaży, działalność niektórych uczestników kartelu w danym sektorze była prowadzona przez spółkę joint venture, która została następnie rozwiązana, wobec czego owi uczestnicy, w odróżnieniu od pozostałych, nie odnotowali sprzedaży we wspomnianym sektorze, Komisja nie dopuszcza się naruszenia zasady równego traktowania, jeżeli określa najpierw hipotetyczną kwotę wyjściową dla wspomnianej spółki joint venture, a następnie dzieli ją między uczestników, którzy byli udziałowcami owej spółki. Okoliczność, że ci ostatni uczestnicy przenieśli swoją działalność na wspomnianą odrębną jednostkę, prowadzi bowiem do tego, że ich grzywna nie może zostać obliczona w dokładnie ten sam sposób co grzywna nałożona na innych uczestników kartelu i w tym zakresie sytuacja tych podmiotów nie jest porównywalna z sytuacją tych innych uczestników.
(por. pkt 112–115)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 137, 140–142)