Υπόθεση C‑204/11 P
Fédération internationale de football association (FIFA)
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Αίτηση αναιρέσεως — Τηλεοπτικές εκπομπές — Οδηγία 89/552/ΕΟΚ — Άρθρο 3α — Μέτρα που έλαβε το Βασίλειο του Βελγίου όσον αφορά τις εκδηλώσεις μείζονος σημασίας για την κοινωνία αυτού του κράτους μέλους — Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου — Απόφαση κρίνουσα τα μέτρα συμβατά με το δίκαιο της Ένωσης — Αιτιολογία — Άρθρα 43 ΕΚ και 49 ΕΚ — Δικαίωμα ιδιοκτησίας»
Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 18ης Ιουλίου 2013
1. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Δραστηριότητες τηλεοπτικών εκπομπών — Οδηγία 89/552 — Καθορισμός των εκδηλώσεων μείζονος σημασίας για την κοινωνία — Κριτήρια εκτιμήσεως — Σημαντικό περιθώριο εκτιμήσεως το οποίο διαθέτουν τα κράτη μέλη
(Οδηγία 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 1· οδηγία 89/552 του Συμβουλίου, άρθρο 3α)
2. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Δραστηριότητες τηλεοπτικών εκπομπών — Οδηγία 89/552 — Καθορισμός των εκδηλώσεων μείζονος σημασίας για την κοινωνία — Αρμοδιότητα των κρατών μελών — Έλεγχος από την Επιτροπή — Περιορίζεται στις περιπτώσεις πρόδηλης πλάνης εκτιμήσεως — Εξέταση των αποτελεσμάτων που βαίνουν πέραν των αναπόφευκτων περιορισμών όσον αφορά τις αρχές της Ένωσης
(Οδηγία 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 1· οδηγία 89/552 του Συμβουλίου, άρθρο 3α)
3. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Δραστηριότητες τηλεοπτικών εκπομπών — Οδηγία 89/552 — Εκδηλώσεις μείζονος σημασίας — Έννοια — Περιορισμός στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου και μόνον — Δεν υφίσταται — Εκδήλωση που διαιρείται σε διάφορους αγώνες ή σε διάφορες φάσεις, εκ των οποίων δεν μπορούν να χαρακτηρίζονται όλοι ως εκδηλώσεις μείζονος σημασίας
(Οδηγία 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 18· οδηγία 89/552 του Συμβουλίου, άρθρο 3α)
4. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Δραστηριότητες τηλεοπτικών εκπομπών — Οδηγία 89/552 — Εκδηλώσεις μείζονος σημασίας — Λόγοι που καθιστούν δυνατό τον χαρακτηρισμό της τελικής φάσεως του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου ως εκδηλώσεως μείζονος σημασίας ειδικώς στο πλαίσιο της κοινωνίας κράτους μέλους — Υποχρέωση του κράτους μέλους αυτού να κοινοποιεί τους ως άνω λόγους στην Επιτροπή
(Οδηγία 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 1· οδηγία 89/552 του Συμβουλίου, άρθρο 3α)
5. Αίτηση αναιρέσεως — Λόγοι — Σκεπτικό αποφάσεως το οποίο ενέχει παραβίαση του δικαίου της Ένωσης — Διατακτικό βάσιμο δυνάμει άλλου μέρους του σκεπτικού — Απόρριψη
(Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1)
6. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Δραστηριότητες τηλεοπτικών εκπομπών — Οδηγία 89/552 — Καθορισμός των εκδηλώσεων μείζονος σημασίας για την κοινωνία — Αρμοδιότητα των κρατών μελών — Έλεγχος από την Επιτροπή — Συνοπτική, πλην όμως λυσιτελής αιτιολογία βάσει της οποίας κράτος μέλος χαρακτήρισε εκδήλωση ως εκδήλωση μείζονος σημασίας — Επιτρέπεται — Εξουσία της Επιτροπής να ζητήσει διευκρινίσεις από το οικείο κράτος μέλος
(Οδηγία 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 18 και άρθρο 1· οδηγία 89/552 του Συμβουλίου, άρθρο 3α)
7. Αναίρεση — Λόγοι — Λόγος προβαλλόμενος για πρώτη φορά στο πλαίσιο της αιτήσεως αναιρέσεως — Απαράδεκτο
(Άρθρο 256 § 1, ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1)
8. Αναίρεση — Λόγοι — Ανεπαρκής ή αντιφατική αιτιολογία — Παραδεκτό — Περιεχόμενο της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως
(Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1)
9. Αναίρεση — Λόγοι — Υποχρέωση του αναιρεσείοντος να επικρίνει επακριβώς σημείο του σκεπτικού του Γενικού Δικαστηρίου
(Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 112 § 1, στοιχείο γ΄)
10. Πράξεις των θεσμικών οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση — Περιεχόμενο — Απόφαση που εντάσσεται σε πλαίσιο γνωστό στον ενδιαφερόμενο καθιστώντας δυνατή την εκ μέρους του κατανόηση της σημασίας του μέτρου που ελήφθη σε βάρος του — Επιτρέπεται η συνοπτική αιτιολόγηση
(Άρθρο 296, εδ. 2, ΣΛΕΕ)
11. Προσφυγή ακυρώσεως — Αρμοδιότητα του δικαιοδοτικού οργάνου της Ένωσης — Περιεχόμενο — Εξουσία του Γενικού Δικαστηρίου να αντικαθιστά με το σκεπτικό του την αιτιολογία του συντάκτη της προσβαλλομένης πράξεως — Αποκλείεται
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
12. Αναίρεση — Λόγοι — Πεπλανημένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών — Απαράδεκτο — Έλεγχος από το Δικαστήριο της εκτιμήσεως των υποβληθέντων στην κρίση του Γενικού Δικαστηρίου πραγματικών περιστατικών — Αποκλείεται πλην της περιπτώσεως παραμορφώσεως του περιεχομένου τους
(Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1)
13. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Δραστηριότητες τηλεοπτικών εκπομπών — Οδηγία 89/552 — Εκδηλώσεις μείζονος σημασίας — Τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου — Εθνική νομοθεσία απαγορεύουσα εμμέσως την αποκλειστική μετάδοση της διοργανώσεως αυτής από συνδρομητικούς τηλεοπτικούς σταθμούς — Προσβολή του δικαιώματος ιδιοκτησίας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου — Δικαιολόγηση αντλούμενη από λόγους γενικού συμφέροντος — Εξουσία ελέγχου της Επιτροπής — Όρια
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 17· οδηγία 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 1· οδηγία 89/552 του Συμβουλίου, άρθρο 3α)
1. Ο καθορισμός των εκδηλώσεων μείζονος σημασίας απόκειται αποκλειστικώς στα κράτη μέλη, τα οποία απολαύουν, συναφώς, σημαντικού περιθωρίου εκτιμήσεως.
Συγκεκριμένα, η οδηγία 89/552, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων, αντί να προβεί σε εναρμόνιση του καταλόγου των εκδηλώσεων αυτών, στηρίζεται στην παραδοχή ότι εντός της Ένωσης υφίστανται σημαντικές αποκλίσεις κοινωνικής και πολιτιστικής φύσεως όσον αφορά τη σημασία των εν λόγω εκδηλώσεων για το ευρύ κοινό. Λαμβανομένης υπόψη της σχετικής ασάφειας των κριτηρίων εκτιμήσεως περί του αν πρόκειται για εκδήλωση μείζονος σημασίας για την κοινωνία, απόκειται σε κάθε κράτος μέλος να προσδώσει σ’ αυτά συγκεκριμένο χαρακτήρα και να αξιολογήσει το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν οι σχετικές εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό με γνώμονα τις κοινωνικές και τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες της κοινωνίας.
(βλ. σκέψεις 13, 14, 16)
2. Η εξουσία ελέγχου της νομιμότητας των εθνικών μέτρων περί καθορισμού των εκδηλώσεων μείζονος σημασίας την οποία διαθέτει η Επιτροπή, όπως προβλέπει το άρθρο 3α της οδηγίας 89/552, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων, πρέπει, λαμβανομένου υπόψη του σημαντικού περιθωρίου εκτιμήσεως που διαθέτουν σχετικώς τα κράτη μέλη, να περιορίζεται στη διερεύνηση περιπτώσεων πρόδηλης πλάνης εκτιμήσεως στην οποία υπέπεσαν τα κράτη μέλη κατά τον χαρακτηρισμό των εκδηλώσεων μείζονος σημασίας.
Όσον αφορά ειδικότερα το ζήτημα αν ο χαρακτηρισμός της οικείας εκδηλώσεως ως μείζονος σημασίας είναι συμβατός με τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, όπως είναι οι αρχές της αναλογικότητας και της απαγορεύσεως των διακρίσεων, με τα θεμελιώδη δικαιώματα, με τις αρχές της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και της ελευθερίας εγκαταστάσεως, καθώς και με τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού, δεν πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι ο βάσιμος χαρακτηρισμός εκδηλώσεως ως μείζονος σημασίας συνεπάγεται αναπόφευκτα περιορισμούς της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, της ελευθερίας εγκαταστάσεως, του ελεύθερου ανταγωνισμού και του δικαιώματος ιδιοκτησίας, τους οποίους έλαβε υπόψη ο νομοθέτης της Ένωσης κρίνοντάς τους δικαιολογημένους βάσει του σκοπού γενικού συμφέροντος με τον οποίο επιδιώκεται η προστασία του δικαιώματος στην ενημέρωση και η διασφάλιση ευρείας προσβάσεως του κοινού στις τηλεοπτικές μεταδόσεις των εκδηλώσεων αυτών.
Για να διασφαλισθεί η πρακτική αποτελεσματικότητα του άρθρου 3α της οδηγίας 89/552, εφόσον το οικείο κράτος μέλος έχει βασίμως χαρακτηρίσει εκδήλωση ως μείζονος σημασίας, η Επιτροπή οφείλει να εξετάσει μόνον εκείνα τα αποτελέσματα του χαρακτηρισμού αυτού ως προς την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών, την ελευθερία εγκαταστάσεως, τον ελεύθερο ανταγωνισμό και το δικαίωμα ιδιοκτησίας, τα οποία βαίνουν πέραν των αποτελεσμάτων που συνδέονται αναπόσπαστα με την καταχώριση της εκδηλώσεως αυτής στον προβλεπόμενο από την παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου 3α κατάλογο.
(βλ. σκέψεις 17, 18, 20-22)
3. Ο νομοθέτης της Ένωσης δεν προετίθετο να επισημάνει ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο, κατά την έννοια της αιτιολογικής σκέψεως 18 της οδηγίας 97/36, με την οποία τροποποιήθηκε η οδηγία 89/552, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων, περιορίζεται μόνο στην τελική φάση του και ότι αποτελεί ενιαία και αδιαίρετη εκδήλωση. Αντιθέτως, το Παγκόσμιο Κύπελλο πρέπει να θεωρείται ως εκδήλωση που διαιρείται, καταρχήν, σε διάφορους αγώνες ή σε διάφορες φάσεις, εκ των οποίων δεν μπορούν κατ’ ανάγκη να χαρακτηρίζονται όλοι ως εκδηλώσεις μείζονος σημασίας.
(βλ. σκέψη 34)
4. Δεδομένου ότι η τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου δεν μπορεί βασίμως να περιληφθεί, στο σύνολό της, σε κατάλογο εκδηλώσεων μείζονος σημασίας ανεξαρτήτως του ενδιαφέροντος που προκαλούν οι αγώνες εντός του οικείου κράτους μέλους, το κράτος μέλος αυτό δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωσή του να κοινοποιεί στην Επιτροπή τους λόγους που παρέχουν τη δυνατότητα να γίνει δεκτό ότι, ειδικώς στο πλαίσιο της κοινωνίας του κράτους αυτού, η τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου αποτελεί ενιαία εκδήλωση που πρέπει να χαρακτηρισθεί, στο σύνολό της, ως εκδήλωση μείζονος σημασίας για την εν λόγω κοινωνία και όχι ως συμπίλημα μεμονωμένων εκδηλώσεων που διακρίνονται σε αγώνες διαφόρων βαθμών ενδιαφέροντος.
(βλ. σκέψη 40)
5. Η πλάνη περί το δίκαιο στην οποία υπέπεσε το Γενικό Δικαστήριο δεν δύναται να επισύρει την αναίρεση της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως εφόσον το διατακτικό της αποφάσεως αυτής είναι βάσιμο δυνάμει άλλου σκεπτικού.
(βλ. σκέψεις 43, 58)
6. Για να καταστεί δυνατόν να ασκήσει η Επιτροπή την εξουσία ελέγχου που διαθέτει, η αιτιολογία βάσει της οποίας ένα κράτος μέλος χαρακτήρισε εκδήλωση ως μείζονος σημασίας, κατά την έννοια του άρθρου 3α της οδηγίας 89/552, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων, μπορεί να είναι συνοπτική, υπό την προϋπόθεση να είναι λυσιτελής. Επομένως, δεν μπορεί να απαιτείται, μεταξύ άλλων, να παραθέτει το κράτος μέλος, στην ίδια την κοινοποίηση των οικείων μέτρων, λεπτομερή και αριθμητικά στοιχεία όσον αφορά κάθε στοιχείο ή τμήμα της εκδηλώσεως που αποτέλεσε αντικείμενο κοινοποιήσεως στην Επιτροπή. Συναφώς, εφόσον η Επιτροπή διατηρεί αμφιβολίες, βάσει των στοιχείων που έχει στη διάθεσή της, όσον αφορά τον χαρακτηρισμό εκδηλώσεως ως μείζονος σημασίας, οφείλει να ζητήσει διευκρινίσεις από το κράτος μέλος που προέβη στον χαρακτηρισμό αυτό.
(βλ. σκέψεις 44, 45)
7. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 54, 82, 86)
8. Το ζήτημα αν το σκεπτικό αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου στερείται συνοχής αποτελεί, βεβαίως, νομικό ζήτημα το οποίο μπορεί να προβληθεί κατ’ αναίρεση, δεδομένου ότι η αιτιολογία του Γενικού Δικαστηρίου πρέπει να προκύπτει κατά τρόπο σαφή και μη διφορούμενο από το σκεπτικό της αποφάσεως. Εντούτοις, αυτή η υποχρέωση περί συνοχής του σκεπτικού δεν συνιστά αυτοσκοπό, αλλά σκοπεί ιδίως να καταστήσει δυνατό στους ενδιαφερομένους να λάβουν γνώση των λόγων στους οποίους στηρίζεται η εκδοθείσα απόφαση. Καθόσον το Δικαστήριο, αφού αποφανθεί ότι οι διαπιστώσεις του Γενικού Δικαστηρίου ήταν πεπλανημένες, προβαίνει σε αντικατάσταση ορισμένων σημείων του σκεπτικού, δυνάμενη να δικαιολογήσει την εκδοθείσα απόφαση, τα εν λόγω σημεία δεν αποτελούν πλέον τη βάση της εκδοθείσας αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 59-62)
9. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 65)
10. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 66, 76)
11. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 79, 80)
12. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 85)
13. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 110, 111)