KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
KOKOTT
ippreżentati fit-30 ta’ Marzu 2017 (1)
Kawża C‑46/16
Valsts ieņēmumu dienests
Parti fil-kawża:
“LS Customs Services”, SIA
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Augstākā tiesa (il-Latvja)]
“Talba għal deċiżjoni preliminari – Unjoni doganali – Merkanzija li, matul is-sistema ta’ tranżitu estern fit-territorju doganali tal-Unjoni, tneħħiet mis-sorveljanza doganali – Determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali – Kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni – Bejgħ għall-esportazzjoni lejn Stat terz – Determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali fuq il-bażi tad-data disponibbli fl-Unjoni – Obbligi ta’ investigazzjoni u ta’ motivazzjoni tal-awtoritajiet doganali tal-Istati Membri”
I. Introduzzjoni
1. Fi żmien meta f’ħafna postijiet qed jerġgħu jiġu kkontemplati l-ħolqien ta’ miżuri protezzjonisti u ostakoli ġodda, l-applikazzjoni tad-dazju doganali lil hinn min-natura teknika tiegħu toffri l-possibbiltà li jitfakkru l-valuri u l-għanijiet tad-dritt tal-kummerċ liberu tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ u tal-Unjoni Ewropea. Dawn il-valuri u għanijiet għandhom joħolqu sistema doganali ġusta, uniformi u newtrali, li tissodisfa wkoll il-ħtiġijiet tal-kummerċ dinji, tal-operaturi ekonomiċi u tal-ekonomija lokali b’mod ugwali.
2. Fi ħdan din is-sistema, il-kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali u l-garanziji proċedurali relatati miegħu huma ta’ importanza deċiżiva. Dan għaliex sistema ta’ tariffi tad-dwana ġusta hija ineffettiva meta l-kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali li tkun ibbażata fuqu ma jkunx korrett u ekwu.
3. Il-proċedura preżenti tqajjem diversi kwistjonijiet f’dan ir-rigward. Hija tikkonċerna sitwazzjoni fejn merkanzija tneħħiet mis-sorveljanza doganali matul is-sistema ta’ tranżitu estern mit-territorju doganali tal-Unjoni. Is-sistema ta’ tranżitu estern tippermetti li l-merkanzija li tinbiegħ minn Stat terz fi Stat terz ieħor, tiġi ttrasportata bejn żewġ postijiet fi ħdan it-territorju doganali tal-Unjoni, mingħajr ma tkun suġġetta għal dazji fuq l-importazzjoni. Madankollu jekk il-merkanzija ma tasalx fil-post ta’ destinazzjoni, jiġi preżunt li din tneħħiet (2) mis-sorveljanza doganali, jiġifieri mill-kontroll tal-awtoritajiet doganali, u b’hekk li ġiet importata fit-territorju doganali tal-Unjoni, fejn jirriżulta dejn doganali.
4. F’dan il-kuntest, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tagħti risposta għad-domanda dwar kif, f’tali sitwazzjoni, għandu jiġi kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali tal-merkanzija kkonċernata, li oriġinarjament ma ġietx mibjugħa għall-esportazzjoni fit-territorju doganali tal-Unjoni, iżda biex tiġi esportata fi Stat terz.
5. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tipprovdi informazzjoni dwar il-portata tal-obbligi ta’ investigazzjoni u ta’ motivazzjoni tal-amministrazzjoni doganali tal-Istati Membri fir-rigward tal-metodu applikabbli għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali.
II. Il‑kuntest ġuridiku
A. Id-dritt tad-WTO
1. Il-GATT tal-1994
6. L-Artikolu VII(2)(a) u (b) tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ tal-1994 (iktar ’il quddiem il-“GATT”) (3), jiddisponi dan li ġej:
“2. a) Il-valur għal skopijiet doganali għall-merkanzija importata għandu jiġi stabbilit fuq il-valur reali tal-merkanzija importata, li tkun suġġetta għad-dazju, jew merkanzija tal-istess tip, iżda mhux skont il-valur ta’ prodotti ta’ oriġini domestika jew fuq il-bażi ta’ valuri arbitrarji jew fittizji.
b) Il-‘valur reali’ ta’ merkanzija għandu jkun il-prezz li bih din il-merkanzija jew merkanzija tal-istess tip tinbiegħ jew tiġi offerta fil-kummerċ normali taħt kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni libera fil-mument u fil-post iddeterminati mil-leġiżlazzjoni tal-pajjiż ta’ importazzjoni. […]” [traduzzjoni mhux uffiċjali].
2. Il-Ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT
7. Skont il-preambolu tal-Ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ tal-1994 (iktar ’il quddiem il-“ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT” (4), il-bażi primarja għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali huwa l-valur ta’ tranżazzjoni kif iddefinit fl-Artikolu 1 ta’ dan il-ftehim. Addizzjonalment, il-preambolu jispjega li l-valur għal skopijiet doganali, jekk ma jkunx jista’ jiġi ddeterminat skont l-Artikolu 1, għandu jiġi stabbilit fuq il-bażi tal-valur ta’ tranżazzjoni ta’ merkanzija importata identika jew simili. Jekk dan lanqas ma jkun possibbli, għandhom jiġu previsti diversi metodi oħra għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali.
8. L-Artikolu 1(1) tal-Ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT jaqra kif ġej:
“1. Il-valur tad-dwana għall-oġġetti importati għandu jkun il-valur tat-transazzjoni, jiġifieri l-prezz attwalment imħallas jew li jrid jiġi mħallas għall-oġġetti meta jkunu mibjugħa għall-esportazzjoni lejn il-pajjiż ta’ l-importazzjoni […].”
9. L-Artikolu 2(1)(a) tal-ftehim iċċitat iktar ’il fuq jipprevedi li:
“1. a) Jekk il-valur ta’ l-oġġetti importati ma jistax jiġi stabbilit skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 1, il-valur tad-dwana għandu jkun il-valur tat-transazzjoni ta’ oġġetti identiċi mibjugħa għall-esportazzjoni lejn l-istess pajjiż ta’ l-importazzjoni […]”.
10. L-Artikolu 3(1)(a) tal-istess ftehim jistabbilixxi:
“1. a) Jekk il-valur tad-dwana [valur għal skopijiet doganali] ta’ l-oġġetti importati ma jistax jiġi stabbilit skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikoli 1 u 2, il-valur tad-dwana għandu jkun il-valur tat-transazzjoni ta’ oġġetti identiċi mibjugħa għall-esportazzjoni lejn l-istess pajjiż ta’ l-importazzjoni […]”.
11. Skont l-Artikolu 6(1)(b) ta’ dan il-ftehim:
“[i]l-valur tad-dwana [valur għal skopijiet doganali] ta’ l-oġġetti importati skond id-dispożizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu għandu jkun imsejjes fuq valur ikkomputat. Il-valur komputat għandu jikkonsisti fis-somma ta’:
[…]
b) ammont għall-qligħ u l-ispejjeż ġenerali daqs dak tas-soltu rifless fil-bejgħ ta’ oġġetti ta’ l-istess klassi jew kwalità bħall-oġġetti li jkunu qegħdin jiġu vvalutati u li jsiru mill-produtturi fil-pajjiż ta’ l-esportazzjoni għall-esportazzjoni lejn il-pajjiż ta’ l-importazzjoni”.
12. L-Artikolu 7(1) u (2)(e) u (g) tal-Ftehim dwar il-valur għal skopijiet doganali tal-GATT jipprovdi dan li ġej:
“1. Jekk il-valur tad-dwana [valur għal skopijiet doganali] fuq l-oġġetti importati ma jistax jiġi stabbilit skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikoli minn 1 sa 6 inklussivi, il-valur tad-dwana għandu jiġi stabbilit bl-użu ta’ mezzi raġjonevoli konsistenti mal-prinċipji u d-dispożizzjonijiet ġenerali ta’ dan il-Ftehim u ta’ l-Artikolu VII tal-GATT 1994 u fuq il-bażi ta’ l-informazzjoni disponibbli fil-pajjiż ta’ l-importazzjoni.
2. L-ebda valur tad-dwana ma għandu jiġi stabbilit fuq id-diposizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu fuq il-bażi ta’:
[…]
e) il-prezz ta’ l-oġġetti għall-esportazzjoni lejn pajjiż ieħor għajr il-pajjiż ta’ l-importazzjoni;
[…]
g) valuri arbitrarji jew fittizji.”
B. Id-dritt tal-Unjoni
1. Kodiċi Doganali
13. Skont l-Artikolu 4(13) tal-Kodiċi Doganali tal-Komunità (iktar ’il quddiem il-“Kodiċi Doganali”) (5), is-sorveljanza mill-awtoritajiet doganali fis-sens tal-Kodiċi Doganali tfisser “azzjoni meħuda b’mod ġenerali minn dawk l-awtoritajiet bil-għan li jiżguraw illi r-regoli doganali u, fejn xieraq, dispożizzjonijiet oħra applikabbli għal merkanzija soġġetta għal sorveljanza doganali jiġu osservati”.
14. Skont l-Artikolu 37(1) u (2) tal-Kodiċi Doganali, “[m]erkanzija mdaħħla fit-territorju doganali tal-Komunità għandha, mill-ħin tad-dħul tagħha, tkun soġġetta għal sorveljanza doganali” u “Tista’ tkun soġġetta għal kontroll mill-awtorità doganali […]”. Merkanzija mhux Komunitarja “tibqa’ taħt dik is-sorveljanza […] sakemm […] tkun esportata mill-ġdid […]”.
15. L-Artikolu 6(1) u (3) tal-Kodiċi Doganali jipprovdi:
“(1) Fejn persuna titlob li l-aworitajiet doganali jieħdu deċiżjoni dwar l-applikazzjoni ta’ regoli doganali dik il-persuna għandha tipprovdi l-informazzjoni kollha u d-dokumenti mitluba minn dawk l-awtoritajiet sabiex jieħdu deċiżjoni.
[…]
(3) Deċiżjonijiet adottati mill-awtoritajiet doganali bil-miktub li jew jiċħdu talbiet jew huma detrimentali għall-persuni li lilhom huma indirizzati għandhom jagħtu r-raġunijiet li fuqhom huma bbażati. Għandhom jagħmlu referenza għad-dritt ta’ appell li hemm provdut dwaru fl-Artikolu 243”.
16. L-Artikolu 12 tal-Kodiċi Doganali jaqra kif ġej:
“(1) L-awtoritajiet doganali għandhom joħorġu nformazzjoni li torbot dwar tariffi jew informazzjoni li torbot dwar oriġini fuq talba bil-miktub […].
(2) Informazzjoni li torbot dwar tariffi jew informazzjoni li torbot dwar oriġini torbot l-awtoritajiet doganali fuq min ikollu informazzjoni biss dwar it-tariffa ta’ klassifikazzjoni jew deċiżjoni dwar l-oriġini tal-oġġetti.
[…] [Perijodu tal-validità, kundizzjonijiet, invalidità]”
17. L-Artikolu 14 tal-Kodiċi Doganali jipprovdi kif ġej:
“Għall-iskopijiet ta’ l-applikazzjoni tal-leġislazzjoni doganali, kull persuna involuta direttament jew indirettament fil-ħidmiet imsemmija għall-iskop ta’ kummerċ f’merkanzija għandha tipprovdi lill-awtoritajiet doganali bid-dokumenti u l-informazzjoni kollha meħtieġa, jkun x’ikun il-mezz użat, u l-għajnuna kollha meħtieġa skond it-talba tagħhom u fit-terminu ta’ żmien preskritt”.
18. L-Artikolu 29(1) tal-Kodiċi Doganali huwa fformulat kif ġej:
“(1) Il-valur doganali ta’ merkanzija importata għandu jkun il-valur tat-transazzjoni, jiġifieri, il-prezz effettivament imħallas jew li għandu jitħallas għall-merkanzija meta tinbiegħ għall-esportazzjoni lit-territorju doganali tal-Komunità, aġġustat, fejn ikun meħtieġ, skond l-Artikoli 32 u 33, sakemm:
a) ma jkun hemm ebda restrizzjoni dwar kif ix-xerrej jeħles minn jew juża l-merkanzija, ħlief restrizzjonijiet li:
– huma imposti jew meħtieġa b’liġi jew mill-awtoritajiet pubbliċi tal-Komunità,
– jillimitaw iż-żona geografika li fiha l-merkanzija tista’ terġa tinbiegħ,
– ma jolqtux sostanzjalment il-valur tal-merkanzija;
b) il-bejgħ jew il-prezz m’huwiex suġġett għal xi kondizzjoni jew konsiderazzjoni li għaliha ma jistax jiġi stabbilit valur fir-rigward tal-merkanzija li qed tkun stmata;
ċ) ebda parti tad-dħul minn xi bejgħ mill-ġdid sussegwenti, jew minn kif jiddisponi minnha jew juża l-merkanzija x-xerrej ma tmiss direttament jew indirettament lill-bejjiegħ, ħlief meta jista’ jsir aġġustament xieraq skond l-Artikolu 32;
d) li x-xerrej u l-bejjiegħ ma jiġux minn xulxin, jew, fejn ix-xerrej u l-bejjiegħ jiġu minn xulxin, dak il-valur tat-transazzjoni huwa aċċettabbli għall-iskopijiet doganali taħt il-paragrafu 2”.
19. L-Artikolu 30 tal-Kodiċi Doganali jipprovdi:
“(1) Fejn il-valur doganali ma jistax jiġi stabbilit taħt l-Artikolu 29, għandu jiġi stabbilit billi timxi sekwenzjalment minn subparagrafi (a), (b), (ċ) u (d) tal-paragrafu 2 għall-ewwel subparagrafu li taħtu jista’ jiġi stabbilit, bla ħsara għall-kondizzjoni li l-ordni ta’ l-applikazzjoni tas-subparagrafi (ċ) u (d) għandu jinqaleb jekk min ikun għamel id-dikjarazzjoni jitlob hekk; huwa biss meta tali valur ma jistax jiġi stabbilit taħt subparagrafu partikolari li jistgħu jiġu applikati d-dispożizzjonijiet tas-subparagrafu li jkun imiss f’sekwenza stabbilita bis-saħħa ta’ dan il-paragrafu.
(2) Il-valur doganali kif stabbilit taħt dan l-Artikolu għandu jkun:
a) il-valur tat-transazzjoni ta’ merkanzija identika mibjugħa għall-esportazzjoni lejn il-Komunità u esportata fi jew kważi fl-istess żmien bħall-merkanzija li qed tkun valutata;
b) il-valur tat-transazzjoni tal-merkanzija simili mibjugħa għall-esportazzjoni lejn il-Komunità u esportata fi jew kważi fl-istess żmien bħall-merkanzija li qed tkun valutata;
ċ) il-valur ibbażat fuq il-prezz ta’ l-unità li bih il-merkanzija importata għal oġġetti identiċi jew simili jinbiegħu fil-Komunità fl-akbar kwantità totali lil persuni li ma jiġux mill-bejjiegħa;
d) il-valur maħdum, magħmul mis-somma ta’:
– il-prezz jew valur ta’ materjali u fabbrikazzjoni jew proċessar ieħor imħaddem fil-produzzjoni tal-merkanzija importata,
– ammont għal profitt u spejjeż ġenerali li jkun daqs dak normalment rifless fil-bejgħ ta’ merkanzija ta’ l-istess klassi jew xorta bħal merkanzija li qed tkun stmata li tkun magħmula minn produtturi fil-pajjiż ta’ l-esportazzjoni għall-esportazzjoni lill-Komunità,
– il-prezz jew valur ta’ l-oġġetti li ssir referenza għalihom fl-Artikolu 32(1)(e).
[…]”
20. L-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali jaqra kif ġej:
“(1) Fejn il-valur doganali ta’ merkanzija importata ma jistax jiġi stabbilit taħt l-Artikoli 29 jew 30, għandu jiġi stabbilit, skond il-bażi ta’ data disponibbli fil-Komunità, bl-użu ta’ mezzi raġonevoli konsistenti mal-prinċipji u dispożizzjonijiet ġenerali ta’:
– il-ftehim dwar l-implimentazzjoni ta’ l-Artikolu VII tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ ta’ l-1994,
– L-Artikolu VII tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ ta’ l-1994,
[kif ukoll:]
– id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Kapitolu.
(2) Ebda valur doganali m’għandu jiġi stabbilit taħt il-paragrafu 1 skond il-bażi ta’:
a) il-prezz tal-bejgħ fil-Komunità tal-merkanzija prodotta fil-Komunità;
b) sistema li tipprovdi għall-aċċettazzjoni għall-iskopijiet ta’ dwana tal-ogħla minn żewġ valuri alternattivi;
(ċ) il-prezz tal-merkanzija fis-suq domestiku tal-pajjiż ta’ esportazzjoni;
d) il-prezz ta’ produzzjoni, minbarra valuri maħduma li ġew stabbiliti għal merkanzija identiċi jew simili skond l-Artikolu 30(2)(d);
e) prezzijiet għall-esportazzjoni lejn pajjiż li ma jifformax parti mit-territorju doganali tal-Komunità;
f) valuri doganali minimi; jew
g) valuri arbitrarji jew fittizji”.
21. Skont l-Artikolu 91(1)(a) tal-Kodiċi Doganali:
“(1) [i]l-proċess ta’ transitu estern għandu jippermetti l-moviment minn punt għall-ieħor fit-territorju doganali tal-Komunità ta’:
a) merkanzija mhux tal-Komunità, mingħajr ma dik il-merkanzija tkun soġġetta għal dazji fuq l-importazzjoni u ħlasijiet oħra jew għal miżuri ta’ politika kummerċjali”.
22. L-Artikolu 92(1) tal-Kodiċi Doganali jipprovdi:
“(1) Il-proċedura ta’ transitu estern għandha tintemm u l-obbligazzjonijiet tad-detentur għandhom ikunu mwettqa meta l-prodotti mqiegħda taħt il-proċedura u d-dokumenti meħtieġa jkunu ingħataw lill-uffiċju doganali tad-destinazzjoni skond id-dispożizzjonijiet tal-proċedura in kwistjoni”.
23. L-Artikolu 94 tal-Kodiċi Doganali huwa fformulat kif ġej:
“(1) Il-prinċipal għandu jipprovdi garanzija sabiex jizgura l-ħlas ta’ kull dejn doganali jew tariffi ieħor li jistgħu jinħolqu fir-rigward tal-prodotti.
(2) Il-garanzija għandha tkun jew:
a) garanzija individwali li tkopri operazzjoni waħda ta’ transitu; jew
b) garanzija komprensiva li tkopri numru ta’ operazzjonijiet ta’ transitu fejn il-prinċipal kien awtorizzat li juża din il-garanzija mill-awtoritajiet doganali ta’ l-Istat Membru fejn huwa jkun stabbilit.
[…]
(4) Persuni li jissodisfaw lill-awtoritajiet doganali li jkunu laħqu standards ta’ affidabilità għola jistgħu jkunu awtorizzati li jużaw garanzija komprensiva għal ammont imnaqqas jew li ssir rinunzja għall-garanzija.
[…]”
24. L-Artikolu 95(1) tal-Kodiċi Doganali jipprovdi:
“Hlief fil-kazijiet li għandhom jiġu stabbiliti fejn meħtieġ skond il-proċedura tal-kumitat, l-ebda garanzija m’għandha għalfejn tingħata għal [eċċezzjonijiet].”
25. L-Artikolu 96(1) tal-Kodiċi Doganali jipprovdi:
“(1) Il-prinċipal għandu jkun id-detentur tal-proċedura taħt il-proċedura ta’ transitu estern tal-Komunità. Għandu jkun responsabbli għal:
a) preżentazzjoni tal-merkanzija intatta fl-uffiċċju doganali tad-destinazzjoni fit-terminu taż-żmien preskritt u bl-osservanza dovuta tal-miżuri adottati mill-awtoritajiet doganali sabiex tiġi żgurata l-identifikazzjoni;
b) l-osservanza tad-dispożizzjonijiet li għandhom x’jaqsmu mal-proċedura tat-transitu tal-Komunità”.
26. L-Artikolu 192(1) tal-Kodiċi Doganali huwa fformulat kif ġej:
“(1) Fejn il-leġislazzjoni doganali tagħmilha mandatorja li tkun provduta sigurtà, u suġġett għad-dispożizzjonijiet speċifiċi preskritti għal transitu skond il-proċedura tal-kumitat, l-awtoritajiet doganali għandhom jiffisaw l-ammont ta’ dik is-sigurtà f’livell ugwali għal:
– għall-ammont preċiż tad-dejn jew djun doganali konċernat fejn dak l-ammont jista’ jiġi stabbilit b’ċertezza fil-ħin meta l-garanzija tkun meħtieġa;
– f’każijiet oħra għall-ammont massimu, kif kalkolat mill-awtoritajiet doganali, tad-dejn jew djun doganali li gew inkorsi jew li jistgħu jiġu inkorsi.
[…]”
27. Skont l-Artikolu 203 tal-Kodiċi Doganali jirriżulta:
“(1) [d]ejn doganali fuq l-importazzjoni […] permezz,
– tat-tneħħija kontra l-liġi mis-sorveljanza doganali ta’ merkanziji soġġetti għal dazji fuq l-importazzjoni.
[…]
(3) Id-debituri għandhom ikunu:
[…]
– fejn ikun xieraq, il-persuna li tkun meħtieġa li tissodisfa l-obbligazzjonijiet li jinqalgħu mill-ħażna temporanja tal-merkanziji jew mill-użu tal-proċedura doganali li taħtha kienu tqiegħdu dawk il-merkanziji.”
28. L-Artikolu 220(2)(b) tal-Kodiċi Doganali jipprovdi:
“(2) Ħlief fil-każijiet […], daħliet sussegwenti fil-kontijiet m’għandhomx isiru fejn:
[…]
b) l-ammont ta’ dazju legalment dovut ma jkunx iddaħħal fil-kontijiet bħala riżultat ta’ żball min-naħa ta’ l-awtoritajiet doganali liema żball ma setgħetx raġonevolment tinduna bih il-persuna responsabbli għall-ħlas, waqt li din ta’ l-aħħar tkun aġixxiet bil-bona fidi u ħarset id-dispożizzjonijiet kollha stipulati mil-leġislazzjoni fis-seħħ fir-rigward tad-dikjarazzjoni doganali.
[…]”
2. Ir-Regolament Nru 2454/93
29. L-Artikolu 147(1) tar-Regolament Nru 2454/93 (6) huwa fformulat kif ġej:
“(1) Għall-iskopijiet ta’ l-Artikolu 29 tal-Kodiċi [Doganali], il-fatt li l-merkanzija li hija s-suġġett ta’ bejgħ hija dikjarati għal ċirkulazzjoni libera għandu jitqies bħala indikazzjoni adegwata li nbiegħet għal esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Komunità. Fil-każ ta’ bejgħ suċċessiv qabel l-istima, l-aħħar bejgħ biss, li wassal għall-introduzzjoni tal-merkanzija fit-territorju doganali tal-Komunità, jew bejgħ li sar fit-territorju doganali tal-Komunità qabel id-dħul għal ċirkulazzjoni ħielsa tal-merkanzija għandu jikkostitwixxi dik l-indikazzjoni.
Meta prezz ikun dikjarat li jirrelata għall-bejgħ li jsir qabel l-aħħar bejgħ li abbażi tiegħu l-merkanzija kienet introdotta fit-territorju doganali tal-Komunità, għandu jintwera għas-sodisfazzjoni ta’ l-awtoritajiet doganali li dan il-bejgħ seħħ għall-esportazzjoni lit-territorju doganali in kwistjoni.
[…]”
30. L-Artikolu 151 tar-Regolament Nru 2454/93 huwa d-dispożizzjoni ta’ implementazzjoni tal-Artikolu 30(2)(b) tal-Kodiċi Doganali, u l-Artikolu 3 tiegħu jipprovdi:
“(3) Jekk, fl-applikazzjoni ta’ dan l-Artikolu, jinsab aktar minn valur wieħed ta’ operazzjoni ta’ merkanzija simili, il-valur l-aktar baxx għandu jintuża biex jiddetermina l-valur doganali għall-merkanzija importata”.
III. Il-fatti u l-kawża prinċipali
31. Fit-2 ta’ Ġunju 2011, SIA “LS Customs Services” (iktar ’il quddiem “LSCS”), ressqet quddiem l-awtorità doganali Latvjana “Rīgas brīvostas MKP” bħala prinċipal dikjarazzjoni ta’ tranżitu doganali ta’ merkanzija (roti għat-tfal u partijiet tagħhom) fis-sistema ta’ tranżitu estern mir-Repubblika Popolari taċ-Ċina lejn il-Federazzjoni Russa mit-territorju tal-Unjoni Ewropea. Fid-dikjarazzjoni ta’ tranżitu, il-kontroll doganali “Terehovas MKP” ġie indikat bħala l-awtorità destinatarja.
32. Madankollu, peress li l-merkanzija kkonċernata ma ġietx ippreżentata għand din l-awtorità, LSCS ma setgħet tipproduċi ebda prova dwar it-tmiem tal-proċedura ta’ tranżitu. Għaldaqstant, l-amministrazzjoni fiskali Latvjana assumiet li l-proċedura ta’ tranżitu ma ntemmitx u li l-obbligi tad-detentur ta’ din il-proċedura ma kinux ġew issodisfatti. Minn dan iddeduċiet li l-merkanzija kienet tneħħiet mis-sorveljanza doganali u rriżulta dejn doganali li kellu jitħallas minn LSCS. Konsegwentement, permezz tad-deċiżjoni inizjali tat-12 ta’ Settembru 2011 u bid-deċiżjoni finali tat-8 ta’ Novembru 2011 (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni kontenzjuża”), l-amministrazzjoni fiskali Latvjana obbligat lil-LSCS tħallas dazji doganali, dazji antidumping u t-taxxa fuq il-valur miżjud għall-merkanzija kkonċernata.
33. Sa fejn huwa kkonċernat il-valur għal skopijiet doganali ta’ din il-merkanzija, l-amministrazzjoni fiskali Latvjana kienet tal-fehma li l-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali ma kienx applikabbli, peress li l-merkanzija kkonċernata ma kinitx inbiegħet biex tiġi esportata lejn it-territorju doganali tal-Komunità, iżda biex tiġi esportata lejn il-Federazzjoni Russa. Għaldaqstant, l-amministrazzjoni fiskali Latvjana, biex iddeterminat il-valur għal skopijiet doganali tal-merkanzija kkonċernata, ma bbażatx fuq il-valur ta’ tranżazzjoni tagħha. Barra minn hekk, l-amministrazzjoni fiskali kienet tal-fehma li ma kellhiex l-informazzjoni neċessarja sabiex tiddetermina l-valur għal skopijiet doganali b’applikazzjoni tal-metodi previsti fl-Artikolu 30 tal-Kodiċi Doganali. Għaldaqstant, iffissat il-valur għal skopijiet doganali skont l-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali, billi bbażat fuq id-data disponibbli fl-Unjoni.
34. B’rikors ippreżentat minn LSCS, l-Administratīvā rajona tiesa (qorti amministrattiva distrettwali, il-Latvja), fis-sentenza tagħha tat-23 ta’ Awwissu 2012, annullat id-deċiżjoni kontenzjuża minħabba insuffiċjenza ta’ motivazzjoni. L-Administratīvā apgabaltiesa (qorti amministrattiva reġjonali, il-Latvja), ikkonfermat din is-sentenza fl-10 ta’ Ġunju 2014, peress li la d-deċiżjoni inizjali tal-amministrazzjoni fiskali Latvjana u lanqas id-deċiżjoni kontenzjuża ma indikaw l-informazzjoni li abbażi tagħha kien ġie kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali tal-merkanzija kkonċernata. Barra minn hekk, lanqas ma tat raġuni għalfejn ma kienx possibbli li tiġi identifikata data li abbażi tagħha seta’ jiġi applikat metodu ieħor għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali, differenti minn dak previst fl-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali. Għaldaqstant, l-amministrazzjoni fiskali Latvjana ma ppermettietx lil LSCS issostni d-drittijiet tagħha fil-proċedura amministrattiva u dik ġudizzjarja.
35. L-amministrazzjoni fiskali Latvjana appellat kontra din is-sentenza quddiem l-Augstākā tiesa (qorti suprema, il‑Latvja).
IV. It-talba għal deċiżjoni preliminari u l-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
36. L‑Augstākā tiesa (qorti suprema) hija tal-fehma li s-soluzzjoni għat-tilwima fil-kawża prinċipali tiddependi mill-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni u għaldaqstant, b’deċiżjoni tal-21 ta’ Jannar 2016, għamlet lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
“1. L-Artikolu 29(1) Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 2913/92 tat-12 ta’ Ottubru 1992, li jwaqqaf il-Kodiċi Doganali tal-Komunità, għandu jiġi interpretat fis-sens li l-metodu stabbilit fl-imsemmi artikolu huwa applikabbli wkoll meta l-importazzjoni ta’ merkanzija u r-rilaxx tagħha f’ċirkulazzjoni libera fit-territorju doganali tal-Komunità huma r-riżultat tal-fatt li matul il-proċedura ta’ tranżitu, din il-merkanzija, li hija suġġetta għal dazji fuq l-importazzjoni, tneħħiet illegalment mis-sorveljenza doganali, u għalhekk ma nbiegħetx għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Komunità, iżda għall-esportazzjoni ’l barra] mill-Komunità?
2. L-espressjoni ‘sekwenzjalment’ li tinsab fl-Artikolu 30(1) tar-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 2913/92, tat-12 ta’ Ottubru 1992, li jwaqqaf il-Kodiċi Doganali tal-Komunità, moqrija fid-dawl tad-dritt għal amministrazzjoni tajba stabbilit fl-Artikolu 41 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari fid-dawl tal-prinċipju ta’ motivazzjoni tal-atti amministrattivi, għandha tiġi interpretata fis-sens li fl-att amministrattiv tagħha l-awtorità doganali għandha tindika r-raġunijiet li għalihom hija tqis li l-metodi għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali tal-merkanzija previsti fl-Artikoli 29 jew 30 tar-regolament ma kinux applikabbli fil-każ inkwistjoni u għaliex iddeċidiet, konsegwentement, li kellu jiġi applikat il-metodu previst fl-Artikolu 31 tiegħu?
3. Meta tirrifjuta l-applikazzjoni tal-metodu previst fl-Artikolu 30(2)(a) tal-Kodiċi Doganali, l-awtorità doganali hija obbligata li titlob l-informazzjoni neċessarja mingħand il-produttur jew huwa suffiċjenti li jiġi indikat li l-awtorità ma għandiex tali informazzjoni?
4. L-awtorità doganali hija obbligata li timmotiva n-nuqqas ta’ applikazzjoni tal-metodi previsti fl-Artikolu 30(2)(ċ) u (d) tal-Kodiċi Doganali, jekk hija tiddetermina l-prezz ta’ merkanzija simili skont ir-rekwiżiti msemmija fl-Artikolu 151(3) tar-Regolament Nru 2454/93?
5. Fid-deċiżjoni tagħha, l-awtorità doganali hija obbligata li timmotiva b’mod eżawrjenti liema informazzjoni hija disponibbli fil-Komunità, fis-sens tal-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali, jew inkella din il-motivazzjoni tista’ tiġi pprovduta iktar tard, billi jiġu prodotti provi iktar iddettaljati matul il-proċeduri?”
37. Fil-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, LSCS, il-Gvern Latvjan u l-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw l-osservazzjonijiet bil-miktub.
V. Analiżi
38. Il-ħames domandi preliminari tal-Augstākā tiesa (qorti suprema Latvjana) jikkonċernaw żewġ aspetti tal-obbligi tal-amministrazzjoni doganali tal-Istati Membri: minn naħa hija kkonċernata d-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali ta’ merkanzija, b’mod partikolari l-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni (ara, f’dan ir-rigward, it-taqsima A hawn taħt). Min-naħa l-oħra tqum il-kwistjoni tal-obbligi ta’ investigazzjoni u ta’ motivazzjoni tal-amministrazzjoni doganali meta tiddetermina l-valur għal skopijiet doganali (ara, f’dan ir-rigward, it-taqsima B iktar ’l isfel).
A. Fuq il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni skont l-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali
39. Bl-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk il-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni tal-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali għandux jintuża wkoll biex jiġi ddeterminat il-valur għal skopijiet doganali fl-ipoteżi fejn il-merkanzija oriġinarjament ma nbigħetx għall-esportazzjoni lejn l-Unjoni, iżda għall-esportazzjoni lejn Stat terz, iżda mbagħad matul is-sistema ta’ tranżitu estern fit-territorju doganali tal-Unjoni tneħħiet mis-sorveljanza doganali.
40. Sabiex tingħata risposta għal din id-domanda, l-ewwel għandu jiġi ċċarat sa liema punt l-applikazzjoni tal-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni tirrikjedi li l-prezz ta’ tranżazzjoni jkun jikkorrispondi ma’ prezz għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni (ara, f’dan ir-rigward, it-taqsima 1 hawn taħt). Finalment għandu jiġi eżaminat jekk huwiex rilevanti l-fatt li d-dejn doganali jirriżulta minħabba t-tneħħija tal-merkanzija kkonċernata mis-sorveljanza doganali matul is-sistema ta’ tranżitu estern. F’dan il-kuntest, għandu jiġi indirizzat l-argument ta’ LSCS li skontu l-istabbiliment tal-garanzija li għandha tingħata għas-sistema ta’ tranżitu estern jiddetermina minn qabel l-istabbiliment sussegwenti tal-valur għal skopijiet doganali (ara, f’dan ir-rigward, it-taqsima 2 iktar ’l isfel).
1. Fuq il-kriterju tal-“bejgħ għall-esportazzjoni fit-territorju doganali tal-Unjoni”
41. Il-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni previst fl-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali jista’ jintuża biex jiġi ddeterminat il-valur għal skopijiet doganali anki jekk il-prezz tat-tranżazzjoni ma jkunx jikkorrispondi ma’ prezz għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni, iżda ma’ prezz għall-esportazzjoni lejn Stat terz?
42. Minn naħa, il-formulazzjoni tal-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali, li skontha “il-valur tat-transazzjoni” huwa “il-valur tat-transazzjoni, jiġifieri, il-prezz effettivament imħallas jew li għandu jitħallas għall-merkanzija meta tinbiegħ għall-esportazzjoni lit-territorju doganali tal-[Unjoni] (7)” hija kontra din il-possibbiltà (8). Għalhekk, skont il-Qorti tal-Ġustizzja, fil-mument tal-bejgħ, għandu jiġi stabbilit li l-merkanzija ser tiġi ttrasportata fit-territorju doganali tal-Unjoni minn Stat terz (9). Dan il-prinċipju huwa mħaddan ukoll fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 147(1) tar-Regolament Nru 2454/93, li matul id-dikjarazzjoni, f’każ ta’ bejgħ sussegwenti, ta’ prezz relatat ma’ bejgħ qabel l-aħħar bejgħ, għandu jintwera li t-tranżazzjoni inkwistjoni ġiet konkluża bl-għan tal-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni.
43. Min-naħa l-oħra, mill-istruttura, mis-sens u mill-għan tad-dispożizzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali fl-Artikoli 29 sa 31 tal-Kodiċi Doganali jirriżulta li jista’ jintuża prezz wieħed biss għall-esportazzjoni fit-territorju doganali tal-Unjoni sabiex jiġi kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali.
44. Għalhekk minn dawn id-dispożizzjonijiet u mid-dispożizzjonijiet tal-ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT li huma bbażati fuqhom tabilħaqq jirriżulta li l-valur ta’ tranżazzjoni għandu jintuża, kemm jista’ jkun, biex jiġi kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali (10). Dan ma huwiex ikkonfermat biss mill-preambolu tal-ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT, iżda wkoll mill-fatt li l-metodi alternattivi ta’ kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali għandhom jintużaw biss meta l-valur għal skopijiet doganali ma jkunx jista’ jiġi kkalkolat abbażi tal-valur ta’ tranżazzjoni (11). Konsegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja ċċarat li minħabba l-prijorità li tingħata lill-metodu bbażat fuq il-valur ta’ tranżazzjoni, il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni ta’ dan il-metodu ma jistgħux jiġu interpretati b’mod restrittiv wisq (12).
45. Minkejja dan, mid-dispożizzjonijiet imsemmija u mill-Artikolu VII tal-GATT, li huma bbażati fuqu, jirriżulta wkoll li l-valur għal skopijiet doganali għandu jikkorrispondi mal-“valur reali” tal-merkanzija importata. Għaldaqstant, il-valur ta’ tranżazzjoni jista’ jintuża għall-kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali biss sa fejn ikun jista’ jiġi preżunt li dan ikun jirrifletti l-valur ekonomiku reali ta’ merkanzija importata u jieħu inkunsiderazzjoni l-elementi kollha ta’ din il-merkanzija li għandhom valur ekonomiku (13).
46. Dan ma huwiex il-każ meta prezz ma jiġix iffissat jew innegozjat għall-esportazzjoni ta’ merkanzija lejn it-territorju doganali tal-Unjoni, iżda għall-esportazzjoni ta’ merkanzija lejn Stat terz. Dan għaliex il-prezz ta’ merkanzija f’żona doganali partikolari jikkorrispondi mas-sitwazzjoni tas-suq f’din iż-żona (14) u għaldaqstant huwa element inkorporat fil-valur ekonomiku tal-merkanzija: meta, bħal fil-każ preżenti, rota tat-tfal tkun tiswa, EUR 3.90 fl-esportazzjoni miċ-Ċina lejn ir-Russja, dan ma jfissirx madankollu li din tinbiegħ għall-istess prezz meta tiġi esportata fl-Unjoni.
47. Għalhekk, il-“prezz normali” teoretiku tal-Konvenzjoni ta’ Brussell dwar il-valur għal skopijiet doganali, li sal-introduzzjoni tal-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni kien iservi ta’ bażi għall-kalkolu tal-“valur reali” skont l-Artikolu VII tal-GATT (15), kien ukoll prezz għall-merkanzija importata fil-punt ta’ dħul fit-territorju doganali inkwistjoni. Għall-kuntrarju, bl-ebda mod dan ma kien prezz għal merkanzija barranija esportata lejn pajjiżi oħra minbarra l-pajjiż ta’ destinazzjoni (16). Is-sistema attwali tkompli tkun suġġetta għal dan il-prinċipju tal-valur “normali” jew “korrett” sa fejn bħala prinċipju jintuża l-valur ta’ tranżazzjoni ta’ merkanzija importata għall-kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali, iżda biss taħt ċerti kundizzjonijiet.
48. Meta dawn il-kundizzjonijiet ma jkunux issodisfatti, il-valur għal skopijiet doganali għandu jiġi kkalkolat fuq il-bażi tal-valur ta’ tranżazzjoni ta’ merkanzija importata identika jew simili jew skont diversi metodi oħra. Id-dispożizzjonijiet rilevanti f’dan ir-rigward jikkonfermaw kemm huwa ċentrali l-kriterju tal-bejgħ għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali kkonċernat meta jiġi kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali: b’hekk trid tkun ikkonċernata merkanzija identika jew simili, mibjugħa għall-esportazzjoni lejn l-istess pajjiż ta’ importazzjoni (ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT) (17) jew għall-esportazzjoni fl-Unjoni (Kodiċi Doganali tal-Unjoni) (18). Bl-istess mod, valur għal skopijiet doganali li jiġi kkalkolat skont il-metodi l-oħra possibbli fl-assenza ta’ tali valuri ta’ referenza, bl-ebda mod ma jista’ jkun ibbażat fuq il-prezz ta’ merkanzija għall-esportazzjoni lejn pajjiż ieħor għajr il-pajjiż ta’ importazzjoni (ftehim dwar l-implementazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT) (19) jew lejn pajjiż li ma jifformax parti mit-territorju doganali tal-Unjoni (Kodiċi Doganali tal-Unjoni) (20).
49. B’hekk ikun ukoll kuntrarju għall-għan tar-regoli tal-Unjoni dwar il-valur għal skopijiet doganali jekk prezz tal-bejgħ għall-esportazzjoni fi Stat terz jiġi aċċettat bħala valur ta’ tranżazzjoni fis-sens tal-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali. Dan għaliex permezz ta’ dawn ir-regoli, għandha tinħoloq sistema ġusta, uniformi u newtrali, li teskludi l-użu ta’ valuri għal skopijiet doganali arbitrarji jew fittizji (21). Issa, dan ma jistax jiġi ggarantit jekk prezz għall-esportazzjoni fi Stat terz jintuża sabiex jiġi kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali ta’ merkanzija fit-territorju doganali tal-Unjoni. Fil-fatt, peress li l-prezzijiet ivarjaw skont iż-żona doganali, il-kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali jista’ tkun biss ġust, uniformi u newtrali jekk għall-importazzjoni fiż-żona rispettiva wieħed jibbaża fuq prezz għall-esportazzjoni lejn din l-istess żona.
50. Jekk dan ma kienx il-każ, ikun hemm inugwaljanza fit-trattament u tiġi ppreġudikata n-newtralità tal-kompetizzjoni b’mod partikolari bejn dawk li jimportaw fl-Unjoni merkanzija fuq il-bażi ta’ bejgħ għall-esportazzjoni lejn l-Unjoni u dawk li jimportaw fl-Unjoni merkanzija fuq il-bażi ta’ bejgħ għall-esportazzjoni lejn Stat terz, pereżempju permezz tat-tneħħija tal-merkanzija mis-sorveljanza doganali (kemm jekk b’mod intenzjonat, kif ukoll, kif inhu argumentat hawnhekk, minħabba terz. Barra minn hekk, dan ikun iġib miegħu possibbiltajiet ta’ abbuż jekk – bħal fil-każ preżenti – il-valur ta’ tranżazzjoni għall-esportazzjoni lejn Stat terz ikun sostanzjalment iktar baxx minn valur korrispondenti għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni.
2. Fuq it-tip ta’ dejn doganali maħluq u l-importanza tal-għoti tal-garanzija fis-sistemi ta’ tranżitu estern
51. Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jsegwi li biex japplika l-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni, ma hijiex kwistjoni ta’ liema tip u b’liema mod irriżulta d-dejn doganali fuq l-importazzjoni (permezz ta’ dikjarazzjoni ta’ rilaxx għall-moviment liberu jew minħabba li l-merkanzija tneħħiet mis-sorveljanza doganali matul il-proċedura ta’ tranżitu). Għall-kuntrarju, huwa rilevanti biss jekk il-merkanzija importata tkunx inbiegħet għall-esportazzjoni fit-territorju doganali tal-Unjoni.
52. Sabiex insiru nafu jekk dan huwiex il-każ, kif targumenta korrettament il-Kummissjoni, il-preżunzjoni tal-Artikolu 147(1) tar-Regolament Nru 2454/93 ma tistax tiġi aċċettata f’dan il-każ: skont din, il-fatt li l-merkanzija li tkun is-suġġett ta’ bejgħ tkun ġiet iddikjarata għar-rilaxx għaċ-ċirkolazzjoni libera fil-Komunità għandu jitqies bħala indikazzjoni suffiċjenti li din inbiegħet għall-iskop li tiġi esportata fit-territorju doganali tal-Unjoni. Issa, fil-każ preżenti, il-merkanzija madankollu ma ġietx iddikjarata għar-rilaxx għaċ-ċirkolazzjoni libera, iżda bl-għan li titqiegħed taħt il-proċedura doganali ta’ tranżitu.
53. Kif issostni wkoll il-Kummissjoni, madankollu dan ma jfissirx li l-assenza ta’ dikjarazzjoni għar-rilaxx għal ċirkulazzjoni libera tfisser awtomatikament li l-merkanzija ma ġietx mibjugħa għall-esportazzjoni fit-territorju doganali tal-Unjoni. Għall-kuntrarju huwa kompitu tal-amministrazzjoni doganali jew tal-qorti tar-rinviju li tevalwa, skont iċ-ċirkustanzi u tad-dokumenti disponibbli dwar il-każ individwali, jekk il-merkanzija ġietx mibjugħa għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni. Hawnhekk huwa determinanti jekk il-bejgħ, li għandu jintuża bħala bażi għall-kalkolu tal-valur ta’ tranżazzjoni, kienx konkluż biex il-merkanzija tintbagħat lejn it-territorju doganali tal-Unjoni. Skont l-informazzjoni pprovduta minn LSCS u mill-qorti tar-rinviju, fil-każ preżenti ma jidhirx li dan huwa l-każ.
54. B’mod partikolari, fir-realtà LSCS ma tikkontestax li l-merkanzija kkonċernata ma nbigħetx għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni. Barra minn hekk hija lanqas ma tikkontesta l-fatt li rriżulta dejn doganali u li, hija stess, bħala l-prinċipal saret id-debitur. Minkejja dan, hija tal-fehma li d-dejn doganali ma għandux jaqbeż l-ammont tal-garanzija li hija pprovdiet meta l-merkanzija tqiegħdet fis-sistema ta’ tranżitu estern. Peress li din il-garanzija ġiet ikkalkolata fuq il-bażi tal-valur ta’ tranżazzjoni tal-bejgħ tal-merkanzija miċ-Ċina lejn ir-Russja, għaldaqstant il-valur għal skopijiet doganali finali wkoll għandu jiġi kkalkolat skont il-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni.
55. Dan l-argument ma jistax jintlaqa’.
56. Huwa minnu li l-garanzija li għandu jipprovdi l-prinċipal meta l-merkanzija titqiegħed taħt is-sistema ta’ tranżitu estern għandha tkopri dejn doganali li jista’ jirriżulta. Għalhekk din il-garanzija għandha tikkorrispondi mal-ammont eżatt jew mal-ammont massimu stmat tad-dejn doganali inkwistjoni (22). Skont it-tagħrif mogħti minn LSCS, dan manifestament ma huwiex il-każ hawnhekk: billi ddeterminaw il-valur għal skopijiet doganali għall-kalkolu tal-garanzija li għandha tiġi pprovduta skont il-metodu tal-valur ta’ tranżazzjoni, l-awtoritajiet doganali Latvjani ma qisux l-ispeċifikazzjoni li skontha l-garanzija li għandha tiġi pprovduta għandha tikkorrispondi mal-ammont massimu tad-dejn doganali. Dan għaliex anki fin-nuqqas ta’ kjarifika tal-applikabbiltà tal-Artikolu 29 tal-Kodiċi Doganali f’każ bħal dak preżenti, dawn l-awtoritajiet ma setgħux jassumu b’ċertezza li d-dejn doganali possibbli ma huwiex se jaqbeż il-valur ikkalkolat fuq din il-bażi.
57. Minkejja dan, prinċipal f’sitwazzjoni bħal dik preżenti ma jista’ jinvoka ebda aspettattiva leġittima li l-ammont tad-dejn doganali għandu jkun jikkorrispondi mal-ammont tal-garanzija li ġiet ipprovduta meta l-merkanzija tqiegħdet taħt is-sistema ta’ tranżitu estern.
58. Huwa minnu, kif enfasizzat diversi drabi l-Qorti tal-Ġustizzja, li l-prinċipju ta’ aspettattivi leġittimi huwa wieħed mill-prinċipji fundamentali tal-Unjoni (23). Iżda l-prinċipju jista’ jiġi invokat b’suċċess biss minn dik il-persuna li tkun ingħatat assigurazzjonijiet preċiżi, inkundizzjonati u konsistenti, li joriġinaw minn sorsi awtorizzati u affidabbli (24) u li jkunu tnisslu fiha aspettattivi fondati minn awtorità nazzjonali (25).
59. Dan ma huwiex il-każ hawnhekk.
60. Mid-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Kodiċi Doganali jirriżulta b’mod partikolari li l-kalkolu tal-garanzija li għandu jipprovdi l-prinċipal għat-tqegħid tal-merkanzija taħt il-proċedura ta’ tranżitu fl-ebda każ ma għandu jitqies bħala ugwali għall-kalkolu tad-dejn doganali attwali.
61. Għalhekk, fir-rigward tal-kalkolu tal-imsemmija garanzija mkien ma huwa previst li hawnhekk hija kkonċernata informazzjoni li torbot tal-awtoritajiet doganali. Skont l-Artikolu 12 tal-Kodiċi Doganali għall-kuntrarju dan huwa stabbilit b’mod espliċitu fir-rigward ta’ informazzjoni oħra. Fid-dawl tal-intensità leġiżlattiva tal-Kodiċi Doganali għalhekk jista’ jiġi preżunt li l-leġiżlatur, li kieku kellu l-intenzjoni jipprevedi l-istabbiliment tal-garanzija għall-proċedura ta’ tranżitu bħala wieħed li jorbot għall-kalkolu sussegwenti tad-dejn doganali, dan kien ukoll jistipula dan espliċitament.
62. L-istess kunsiderazzjoni tapplika għad-dispożizzjonijiet espliċiti tal-Kodiċi Doganali, li skonthom l-awtoritajiet doganali b’mod ġenerali (suġġett għal kwalunkwe kunsiderazzjoni marbuta mal-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi) jistgħu jwettqu eżami a posteriori ta’ dikjarazzjoni doganali u jistabbilixxu dejn doganali ġdid (26). Anki hawnhekk għandu jiġi preżunt illi li kieku l-leġiżlatur ried ifassal il-garanzija fil-proċedura ta’ tranżitu bħala vinkolanti għall-istabbiliment tad-dejn doganali, il-kundizzjonijiet ta’ emenda a posteriori fil-Kodiċi Doganali kienu jkunu previsti, iżda dan ma seħħx.
63. Argument supplimentari kontra n-natura vinkolanti tal-iffissar tal-garanzija għall-kalkolu sussegwenti tad-dejn doganali huwa l-fatt li taħt ċerti kundizzjonijiet, tista’ tkun hemm rinunzja għall-garanzija jew tnaqqis (27), mingħajr ma mbagħad ikun irregolat kif dan ser jaffettwa l-kalkolu sussegwenti tad-dejn doganali. Dan japplika wkoll għall-possibbiltà li waqt il-kalkolu tal-garanzija wieħed jaħdem b’ammonti b’rata fissa, jekk ma tkunx disponibbli d-data neċessarja għall-kalkolu ta’ dejn doganali potenzjali (28). Fl-aħħar nett, jekk l-istabbiliment tal-garanzija jkun jiddetermina minn qabel l-ammont tad-dejn doganali futur, tkun nieqsa differenzjazzjoni f’dan ir-rigward tas-sitwazzjonijiet ikkonċernati minn dan minn dawk il-każijiet fejn ma għandha tiġi pprovduta ebda garanzija (29).
64. Għaldaqstant LSCS ma tistax tassumi li d-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Kodiċi Doganali kienu jippermettu lill-awtoritajiet doganali Latvjani jagħtuha garanziji ċari u inkundizzjonati fir-rigward tad-dejn doganali possibbli billi jirrikonoxxu l-ammont tal-garanzija. Dan japplika iktar u iktar ladarba LSCS bħala dik li nediet is-sistema ta’ tranżitu estern, fl-assenza ta’ informazzjoni kuntrarja, għandha titqies bħala li għandha esperjenza fit-tranżazzjonijiet doganali u bħala familjari mad-dispożizzjonijiet tad-dritt doganali. Għalhekk, ma tistax issostni li l-awtoritajiet imsemmija kienu qajmu fiha aspettattivi ġġustifikati li d-dejn doganali ma kienx ser jaqbeż l-ammont tal-garanzija li kellha tiġi pprovduta għall-proċedura ta’ tranżitu.
3. Konklużjoni
65. Skont il-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li tingħata risposta għall-ewwel domanda preliminari b’dan il-mod: L-Artikolu 29(1) tal-Kodiċi Doganali għandu jiġi interpretat fis-sens li l-metodu għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali previst hemmhekk għandu jintuża biss meta l-valur ta’ tranżazzjoni tal-merkanzija kkonċernata jikkorrispondi ma’ prezz għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni. F’dan ir-rigward huwa irrilevanti jekk id-dejn doganali jirriżultax minħabba li l-merkanzija tkun tneħħiet mis-sorveljanza doganali matul is-sistema ta’ tranżitu estern.
B. Fuq l-obbligi ta’ investigazzjoni u ta’ motivazzjoni tal-awtorità doganali waqt id-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali
1. Fuq l-obbligi ta’ investigazzjoni tal-amministrazzjoni doganali
66. Fil-kuntest tat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju titlob biex il-Qorti tal-Ġustizzja tipprovdilha informazzjoni dwar l-obbligi tal-amministrazzjoni doganali b’rabta mal-applikazzjoni tal-metodi rregolati fl-Artikolu 30(2)(a) tal-Kodiċi Doganali għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali. Dan jipprevedi li l-valur għal skopijiet doganali jiġi ddeterminat fuq il-bażi tal-valur ta’ tranżazzjoni ta’ merkanzija identika, li tkun inbiegħet għall-esportazzjoni fl-Unjoni u tkun ġiet esportata fl-istess jew madwar l-istess żmien bħall-merkanzija li qed tiġi evalwata. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk l-awtorità doganali tista’ ma tapplikax dawn il-metodi, meta ma jkollhiex id-data xierqa, jew jekk hijiex obbligata titlob id-data mingħand il-produttur ta’ merkanzija.
67. L-ewwel nett għandu jiġi stabbilit li la l-Kodiċi Doganali u lanqas ir-Regolament Nru 2454/93 ma jipprevedu obbligu tal-amministrazzjoni doganali li tikseb mingħand il-produttur tal-merkanzija d-data neċessarja għall-applikazzjoni tal-metodi previsti fl-Artikolu 30(2)(a) tal-Kodiċi Doganali (jew anki xi oħrajn). Fil-kuntest tal-applikazzjoni tal-Artikolu 30(2)(d) tal-Kodiċi Doganali (metodi tal-“valur maħdum” fuq il-bażi tal-ispejjeż għall-materjal, profitt, eċċ.) jingħad biss li l-amministrazzjoni doganali tista’ teżamina f’dan il-pajjiż informazzjoni tal-produttur tal-merkanzija kkonċernata bil-ftehim ta’ dan il-produttur u tal-awtoritajiet ta’ Stat terz ikkonċernat (30).
68. Minkejja dan, l-amministrazzjoni doganali ċertament għandha ċerti obbligi ta’ kontroll meta tiddetermina l-valur għal skopijiet doganali. Dan għaliex mill-istruttura tal-Artikoli 29 sa 31 tal-Kodiċi Doganali jirriżulta li d-diversi metodi possibbli għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali jinsabu f’rabta sussidjarja bejniethom (31). Dan ifisser li l-amministrazzjoni doganali, f’kull każ individwali għandha teżamina bl-attenzjoni meħtieġa jekk humiex issodisfatti l-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni ta’ metodu, qabel ma tgħaddi għall-metodu li jmiss. Għal dan il-għan il-Kodiċi Doganali jagħti dritt lill-awtoritajiet doganali tal-Istati Membri (b’ċerti restrizzjonijiet) (32), li jiksbu informazzjoni mingħand persuni li huma involuti direttament jew indirettament fil-proċeduri kkonċernati fil-kuntest tal-kummerċ tal-merkanzija (33).
69. L-obbligu tal-awtoritajiet doganali li jeżaminaw b’diliġenza l-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-metodi rispettivi għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali jikkorrispondi wkoll mas-sussidjarjetà ta’ dawn il-metodi intiża mil-leġiżlatur tal-Unjoni. Dan għaliex il-leġiżlatur ma ħalliex l-għażla tal-metodu f’idejn l-awtoritajiet, iżda dawn l-ewwel nett iridu jippruvaw jużaw il-metodi li għandhom prijorità qabel ma jirrikorru għal metodi oħra.
70. Minkejja dan, min-naħa l-oħra hemm ukoll ċerti obbligi ta’ kooperazzjoni u ta’ informazzjoni tal-persuni involuti fil-moviment tal-merkanzija li jikkorrispondu mal-obbligi ta’ eżami u ta’ diliġenza tal-awtorità doganali. Għalhekk l-Artikolu 6(1) tal-Kodiċi Doganali jipprevedi b’mod partikolari li min jitlob deċiżjoni mingħand l-awtoritajiet doganali għandu jipprovdi l-informazzjoni u d-dokumenti kollha neċessarji biex tittieħed id-deċiżjoni minn dawn l-awtoritajiet. Anki jekk operatur ekonomiku, bħal fil-każ preżenti, ikun jixtieq jibbenefika mill-iktar metodu ta’ determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali li jkun favorevoli għalih, ma jidhirx li jkun sproporzjonat li dan jintalab, fil-limiti tal-kapaċitajiet tiegħu, biex jipprovdi d-data meħtieġa għall-applikazzjoni ta’ dan il-metodu.
71. Xi dispożizzjonijiet tal-Kodiċi Doganali u d-dispożizzjonijiet ta’ applikazzjoni korrispondenti jikkonfermaw ukoll li l-obbligi ta’ eżami tal-amministrazzjoni doganali fil-prinċipju għandhom jitwettqu b’kooperazzjoni mal-operaturi ekonomiċi kkonċernati. Għalhekk pereżempju huwa previst li l-awtoritajiet doganali jagħtu lix-xerrej l-opportunità li jikseb informazzjoni ddettaljata ulterjuri, jekk ma jkunux jistgħu jaċċettaw il-valur ta’ tranżazzjoni mingħajr iktar investigazzjoni (34).
72. Fid-dawl ta’ din ir-relazzjoni ta’ kooperazzjoni, huwa konvinċenti l-argument tal-Kummissjoni. Skont dan, qabel tkun tista’ twarrab l-applikazzjoni tal-Artikolu 30(2)(a) tal-Kodiċi Doganali, l-amministrazzjoni doganali għandha tikkonsulta l-informazzjoni u d-databases kollha disponibbli għaliha u tagħti lill-operaturi ekonomiċi kkonċernati l-possibbiltà li jiksbu d-data neċessarja (35). Għall-kuntrarju, l-obbligu li jiġi investigat il-produttur tal-merkanzija kkonċernata għandu jiġi miċħud peress li huwa marbut ma’ piż sinjifikattiv u normalment ikun jikkonċerna s-sigrieti tan-negozju ta’ impriżi involuti biss indirettament.
73. Minkejja dan, ma huwiex apparenti kif din is-soluzzjoni – kif issuġġerita mill-Kummissjoni– għandha tiġi limitata għal sitwazzjoni bħal dik preżenti, fejn il-merkanzija tneħħiet mis-sorveljanza doganali matul il-proċedura ta’ tranżitu. Fil-fatt xejn ma jindika għalfejn ir-relazzjoni ta’ sussidjarjetà tad-diversi metodi għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali u l-ħtieġa li tiġi suċċessivament eżaminata b’attenzjoni l-applikabbiltà ta’ wieħed minn dawn il-metodi jiddgħajfu f’din is-sitwazzjoni.
74. Skont il-kunsiderazzjonijiet preċedenti, għalhekk nipproponi li tingħata risposta għat-tielet domanda preliminari b’dan il-mod: L-awtorità doganali ma hijiex obbligata titlob id-data meħtieġa għall-applikazzjoni tal-Artikolu 30(2)(a) tal-Kodiċi Doganali mingħand il-produttur tal-merkanzija kkonċernata. Minkejja dan, qabel tkun tista’ twarrab l-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni, l-awtorità għandha tikkonsulta s-sorsi ta’ informazzjoni u d-databases kollha disponibbli għaliha, u tagħti l-possibbiltà lill-operaturi ekonomiċi biex jipprovdu d-data meħtieġa għall-applikazzjoni tad-dispożizzjoni msemmija.
2. Fuq l-obbligi ta’ motivazzjoni tal-amministrazzjoni doganali
75. It-tieni, ir-raba’ u l-ħames domandi preliminari, li għandhom jiġu ttrattati flimkien, kollha kemm huma jikkonċernaw l-obbligi ta’ motivazzjoni tal-amministrazzjoni doganali b’rabta mal-metodu magħżul għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali. B’hekk il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk l-amministrazzjoni doganali hijiex obbligata tiġġustifika:
– għalfejn biex tiddetermina l-valur għal skopijiet doganali ma għamlitx użu mill-metodi previsti fl-Artikoli 29 u 30 tal-Kodiċi Doganali, iżda minn dawk previsti fl-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali (it-tieni domanda preliminari);
– għal liema raġuni ma għandhomx jintużaw il-metodi stabbiliti fl-Artikolu 30(2)(ċ) u (d) tal-Kodiċi Doganali, jekk hija tiddetermina l-prezz ta’ merkanzija simili fuq il-bażi tal-Artikolu 151(3) tar-Regolament Nru 2454/93 (ir-raba’ domanda preliminari),
– u jekk id-deċiżjoni jridx ikollha motivazzjoni eżawrjenti, li minnha jirriżulta liema data hija disponibbli fis-sens tal-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali, jew jekk tali motivazzjoni tistax tiġi pprovduta iktar tard billi jiġu prodotti provi ddettaljati quddiem il-Qorti Ġenerali (il-ħames domanda).
76. Ir-risposta għal dawn id-domandi tirriżulta diġà mill-Artikolu 6(3) tal-Kodiċi Doganali. Għaldaqstant għandhom jiġu ġġustifikati d-deċiżjonijiet bil-miktub li għandhom konsegwenzi dannużi għall-persuni li huma indirizzati lilhom.
77. Barra minn hekk, l-awtoritajiet nazzjonali huma suġġetti għal obbligu ta’ motivazzjoni ġenerali fil-qasam tal-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni. Fil-fatt l-Artikolu 41 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali ma huwiex direttament applikabbli fil-każ tal-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni mill-Istati Membri (36). Id-dritt għal amministrazzjoni tajba ggarantit fih minkejja dan jirrifletti prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni, biex b’hekk ir-rekwiżiti li jirriżultaw minn dan id-dritt għandhom jiġu osservati, ladarba Stat Membru jimplementa d-dritt tal-Unjoni (37).
78. Addizzjonalment, motivazzjoni xierqa hija essenzjali wkoll għall-ħarsien tad-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva, li jirriżulta mill-prinċipju ta’ effettività. Dan għaliex hija biss tpoġġi lill-individwu f’pożizzjoni sabiex jiddeċiedi b’għarfien sħiħ taċ-ċirkustanzi kollha, jekk huwiex utli għalih li jirrikorri għal miżuri ġudizzjarji. Bl-istess mod motivazzjoni suffiċjenti hija neċessarja biex il-qrati jkunu jistgħu jeżerċitaw kontroll fuq id-deċiżjoni li permezz tagħha awtorità tirrifjuta l-benefiċċju ta’ dritt mogħti mid-dritt tal-Unjoni (38).
79. B’konformità ma’ dawn ir-rekwiżiti kif ukoll minħabba s-sistema ta’ sussidjarjetà tal-metodi previsti fil-Kodiċi Doganali, li diġà ġiet enfasizzata, l-ewwel nett huwa ċar li d-deċiżjoni tal-awtorità doganali għandha tipprovdi motivazzjoni suffiċjenti dwar għalfejn huwa applikabbli l-metodu doganali magħżul għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali, filwaqt li ma japplika ebda wieħed mill-metodi li għandhom prijorità ogħla. B’hekk jekk l-amministrazzjoni doganali tapplika l-metodu previst fl-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali, din trid tiġġustifika għalfejn il-kundizzjonijiet għall-applikabbiltà tal-metodi previsti fl-Artikoli 29 u 30 tal-Kodiċi Doganali ma kinux issodisfatti.
80. It-tieni nett, mir-rabta ta’ sussidjarjetà tal-metodi elenkati b’mod suċċessiv għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali jirriżulta wkoll li ma huwiex neċessarju jiġi ġġustifikat għalfejn ma ġewx applikati l-metodi suċċessivi inkwistjoni wara l-metodu magħżul. Peress li l-Artikolu 151(3) tar-Regolament Nru 2454/93 huwa d-dispożizzjoni ta’ implementazzjoni tal-Artikolu 30(2)(b) tal-Kodiċi Doganali, għaldaqstant l-amministrazzjoni doganali, meta tiddetermina l-valur għal skopijiet doganali fuq il-bażi tal-Artikolu 151(3) tar-Regolament Nru 2454/93, ma għandhiex tiġġustifika għalfejn ma għandhomx jiġu applikati l-metodi previsti fl-Artikolu 30(2)(ċ) u (d) tal-Kodiċi Doganali.
81. It-tielet nett, l-obbligu ta’ motivazzjoni tal-amministrazzjoni doganali jirrikjedi li d-deċiżjoni turi kif ġie kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali finali. B’hekk, meta dan il-valur jiġi ddeterminat bl-applikazzjoni tal-Artikolu 31 tal-Kodiċi Doganali, irid jintwera liema data kienet disponibbli fl-Unjoni u ntużat għall-kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali.
82. Fl-aħħar nett, motivazzjoni suffiċjenti trid neċessarjament tirriżulta diġà fid-deċiżjoni li tistabbilixxi l-valur għal skopijiet doganali. Dan peress li l-obbligu ta’ motivazzjoni jrid jiddokumenta wkoll l-approċċ tal-amministrazzjoni fl-eżami tal-applikabbiltà tad-diversi metodi għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali. Għaldaqstant, b’mod partikolari jiġi żgurat li ġie eżaminat b’attenzjoni jekk kinux issodisfatti l-kundizzjonijiet għall-applikabbiltà ta’ kull metodu. Mingħajr informazzjoni korrispondenti, fir-realtà jkun diffiċli ħafna biex jiġi aċċertat a posteriori jekk sarx tali eżami, jew jekk ġietx ikkonfermata deċiżjoni meħuda għal raġunijiet oħra (39). Għaldaqstant, għal amministrazzjoni doganali li tosserva l-Artikoli 29 sa 31 tal-Kodiċi Doganali u li tkun eżaminat b’attenzjoni l-kundizzjonijiet għall-applikabbiltà tad-diversi metodi suċċessivi, għandu jkun faċli li tispjega, fid-deċiżjoni finali, għalfejn ġie applikat il-metodu magħżul għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali u mhux dawk il-metodi li jiġu qablu.
83. Tali awtokontroll tal-amministrazzjoni doganali jiddgħajjef biss jekk tingħata motivazzjoni suffiċjenti biss fuq talba tal-persuna kkonċernata (40). Dan japplika iktar u iktar meta l-motivazzjoni tingħata iktar tard matul il-proċedura ġudizzjarja. Fl-aħħar nett, dan barra minn hekk ma jippermettix li l-individwu jiddeċiedi b’għarfien sħiħ għalih jekk huwiex utli għalih jirrikorri quddiem il-qrati fl-għarfien taċ-ċirkustanzi kollha.
84. Madankollu għandha ssir distinzjoni bejn il-kwistjoni tal-obbligu ta’ motivazzjoni tal-awtoritajiet doganali tal-Istati Membri u l-kwistjoni tal-konsegwenzi legali ta’ motivazzjoni insuffiċjenti fid-dritt nazzjonali u b’hekk il-kwistjoni dwar jekk huwiex possibbli li jiġi rrimedjat nuqqas ta’ motivazzjoni matul proċedura ġudizzjarja. Din il-kwistjoni ma hijiex irregolata fil-Kodiċi Doganali u barra minn hekk id-dritt tal-Unjoni ma jinkludi ebda regola dwar il-konsegwenzi fil-każ ta’ nuqqas ta’ motivazzjoni.
85. Għaldaqstant l-Istati Membri, fl-eżerċizzju tal-awtonomija proċedurali tagħhom, huma obbligati jirregolaw il-konsegwenzi ta’ ksur mill-awtoritajiet doganali tal-obbligu ta’ motivazzjoni tagħhom, u jistabbilixxu jekk huwiex possibbli li jiġi rrimedjat tali ksur matul il-proċedura ġudizzjarja, u sa liema punt. F’dan ir-rigward madankollu l-Istati Membri jridu josservaw il-prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività (41).
86. B’mod konsistenti mal-kunsiderazzjonijiet preċedenti nipproponi li tingħata risposta kif ġej għat-tieni, għar-raba’ u għall-ħames domandi preliminari: Mill-Artikolu 6(3) tal-Kodiċi Doganali kif ukoll mill-obbligu ta’ motivazzjoni ġenerali tal-amministrazzjoni doganali u mir-rabta ta’ sussidjarjetà bejn il-metodi differenti ta’ kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali jirriżulta li l-amministrazzjoni doganali għandha l-obbligu tipprovdi motivazzjonijiet suffiċjenti fid-deċiżjoni tagħha fir-rigward tar-raġunijiet għalfejn hija applikat metodu speċifiku għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali u mhux metodu ta’ prijorità ogħla. Bl-istess mod l-awtorità doganali hija obbligata li tesponi b’mod suffiċjenti fid-deċiżjoni tagħha kif u abbażi ta’ liema data ġie kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali finali. Il-kwistjoni dwar jekk u sa fejn jista’ jiġi rrimedjat nuqqas ta’ motivazzjoni permezz ta’ komunikazzjoni sussegwenti tal-motivi matul il-proċedura ġudizzjarja hija kwistjoni ta’ dritt nazzjonali li għandha tiġi rregolata mill-Istati Membri fl-osservanza tal-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza.
VI. Konklużjoni
87. Abbażi tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi d-domandi preliminari mressqa mill-Augstākā tiesa (qorti suprema, il-Latvja), bil-mod li ġej:
1) L-Artikolu 29(1) tal-Kodiċi Doganali għandu jiġi interpretat fis-sens li l-metodu għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali previst hemmhekk għandu jintuża biss meta l-valur ta’ tranżazzjoni tal-merkanzija kkonċernata jikkorrispondi ma’ prezz għall-esportazzjoni lejn it-territorju doganali tal-Unjoni. F’dan ir-rigward huwa irrilevanti jekk id-dejn doganali jirriżultax minħabba li l-merkanzija tkun tneħħiet mis-sorveljanza doganali matul is-sistema ta’ tranżitu estern.
2) L-awtorità doganali ma hijiex obbligata titlob id-data meħtieġa għall-applikazzjoni tal-Artikolu 30(2)(a) tal-Kodiċi Doganali mingħand il-produttur tal-merkanzija kkonċernata. Minkejja dan, qabel tkun tista’ twarrab l-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni, l-awtorità għandha tikkonsulta s-sorsi ta’ informazzjoni u d-databases kollha disponibbli għaliha, u tagħti l-possibbiltà lill-operaturi ekonomiċi biex jipprovdu d-data meħtieġa għall-applikazzjoni tad-dispożizzjoni msemmija.
3) Mill-Artikolu 6(3) tal-Kodiċi Doganali kif ukoll mill-obbligu ta’ motivazzjoni ġenerali tal-amministrazzjoni doganali u mir-rabta ta’ sussidjarjetà bejn il-metodi differenti ta’ kalkolu tal-valur għal skopijiet doganali jirriżulta li l-amministrazzjoni doganali għandha l-obbligu tipprovdi motivazzjonijiet suffiċjenti fid-deċiżjoni tagħha fir-rigward tar-raġunijiet għalfejn hija applikat metodu speċifiku għad-determinazzjoni tal-valur għal skopijiet doganali u mhux metodu ta’ prijorità ogħla. Bl-istess mod l-awtorità doganali hija obbligata li tesponi b’mod suffiċjenti fid-deċiżjoni tagħha kif u abbażi ta’ liema data ġie kkalkolat il-valur għal skopijiet doganali finali. Il-kwistjoni dwar jekk u sa fejn jista’ jiġi rrimedjat nuqqas ta’ motivazzjoni permezz ta’ komunikazzjoni sussegwenti tal-motivi matul il-proċedura ġudizzjarja hija kwistjoni ta’ dritt nazzjonali li għandha tiġi rregolata mill-Istati Membri fl-osservanza tal-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza.