Υπόθεση C-507/15
Agro Foreign Trade & Agency Ltd
κατά
Petersime NV
[αίτηση του rechtbank van Koophandel te Gentγια την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]
«Προδικαστική παραπομπή – Ανεξάρτητοι εμπορικοί αντιπρόσωποι – Οδηγία 86/653/ΕΟΚ – Συντονισμός των δικαίων των κρατών μελών – Βελγικός νόμος περί μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο – Σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας – Αντιπροσωπευόμενος εγκατεστημένος στο Βέλγιο και αντιπρόσωπος εγκατεστημένος στην Τουρκία – Ρήτρα περί επιλογής του βελγικού δικαίου – Μη εφαρμοζόμενος νόμος – Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας – Συμβατότητα»
Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)της 16ης Φεβρουαρίου 2017
1. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Ελευθερία εγκαταστάσεως – Ανεξάρτητοι εμπορικοί αντιπρόσωποι – Οδηγία 86/653 – Σκοπός
(Οδηγία 86/653 του Συμβουλίου, αιτιολογικές σκέψεις 2 και 3 και άρθρα 17 και 18)
2. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Ελευθερία εγκαταστάσεως – Ανεξάρτητοι εμπορικοί αντιπρόσωποι – Οδηγία 86/653 – Εθνική νομοθεσία η οποία αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας συναφθείσα μεταξύ εμπορικού αντιπροσώπου εγκατεστημένου στην Τουρκία όπου ασκεί τις δραστηριότητές του και αντιπροσωπευόμενου εγκατεστημένου στο οικείο κράτος μέλος – Επιτρέπεται – Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας η οποία δεν επεκτείνει το καθεστώς προστασίας το οποίο προβλέπει η οδηγία στους εμπορικούς αντιπροσώπους που είναι εγκατεστημένοι στην Τουρκία
(Άρθρο 21 ΣΛΕΕ· Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας· οδηγία 86/653 του Συμβουλίου)
3. Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας – Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Ελευθερία εγκαταστάσεως – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Κανόνας standstill του άρθρου 41, παράγραφος 1, του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου – Πεδίο εφαρμογής – Εμπορικός αντιπρόσωπος εγκατεστημένος στην Τουρκία ο οποίος δεν παρέχει υπηρεσίες εντός κράτους μέλους – Δεν εμπίπτει
(Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας· Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Συμφωνίας Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας, άρθρο 41 § 1)
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 28-31)
2. Η οδηγία 86/653/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 1986, για τον συντονισμό των δικαίων των κρατών μελών όσον αφορά τους εμπορικούς αντιπροσώπους (ανεξάρτητους επαγγελματίες), και η Συμφωνία Συνδέσεως μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας, η οποία υπογράφηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1963 στην Άγκυρα από την Τουρκική Δημοκρατία, αφενός, και από τα κράτη μέλη της ΕΟΚ και την Κοινότητα, αφετέρου, και η οποία συνήφθη, εγκρίθηκε και επικυρώθηκε εξ ονόματος της Κοινότητας με την απόφαση 64/732/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 1963, έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε εθνική νομοθεσία η οποία μεταφέρει την οδηγία αυτή στην εσωτερική έννομη τάξη κράτους μέλους και η οποία αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής της σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας στο πλαίσιο της οποίας ο εμπορικός αντιπρόσωπος είναι εγκατεστημένος στην Τουρκία, όπου ασκεί τις δραστηριότητες που προβλέπονται στη σύμβαση αυτή, και ο αντιπροσωπευόμενος είναι εγκατεστημένος στο εν λόγω κράτος μέλος, με αποτέλεσμα, υπό τέτοιες περιστάσεις, ο εμπορικός αντιπρόσωπος να μην μπορεί να επωφεληθεί των δικαιωμάτων τα οποία η εν λόγω οδηγία εγγυάται υπέρ των εμπορικών αντιπροσώπων μετά τη λύση μιας τέτοιας συμβάσεως εμπορικής αντιπροσωπείας.
Πράγματι, δεν είναι αναγκαία, για την εναρμόνιση των όρων του ανταγωνισμού μεταξύ των εμπορικών αντιπροσώπων εντός της Ένωσης, η πρόβλεψη για τους εμπορικούς αντιπροσώπους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι και ασκούν τις δραστηριότητές τους εκτός της Ένωσης προστασίας παρόμοιας με εκείνη που προβλέπεται για τους αντιπρόσωπους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι και/ή ασκούν τις δραστηριότητές τους εντός της Ένωσης.
Υπό τις συνθήκες αυτές, εμπορικός αντιπρόσωπος ο οποίος ασκεί στην Τουρκία τις προβλεπόμενες σε σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας δραστηριότητες, όπως ο ενάγων στη διαφορά της κύριας δίκης, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 86/653, ανεξαρτήτως του αν ο αντιπροσωπευόμενος είναι εγκατεστημένος σε κράτος μέλος, και δεν πρέπει, ως εκ τούτου, να τυγχάνει οπωσδήποτε της προστασίας την οποία παρέχει η οδηγία στους εμπορικούς αντιπροσώπους.
Εξάλλου, όσον αφορά ειδικότερα τη σύνδεση της Ένωσης με την Τουρκική Δημοκρατία, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι, για να καθορισθεί αν διάταξη του δικαίου της Ένωσης επιδέχεται κατ’ αναλογίαν εφαρμογή στο πλαίσιο της συνδέσεως αυτής, επιβάλλεται η σύγκριση μεταξύ, αφενός, του επιδιωκομένου με τη Συμφωνία Συνδέσεως σκοπού και του πλαισίου στο οποίο αυτή εντάσσεται και, αφετέρου, του αντιστοίχου σκοπού και πλαισίου του οικείου νομοθετήματος του δικαίου της Ένωσης (απόφαση της 24ης Σεπτεμβρίου 2013, Demirkan, C‑221/11, EU:C:2013:583, σκέψη 48). Υπενθυμίζεται ότι η Συμφωνία Συνδέσεως και το Πρόσθετο Πρωτόκολλο αποσκοπούν κυρίως στην προώθηση της οικονομικής αναπτύξεως της Τουρκίας και, ως εκ τούτου, επιδιώκουν αποκλειστικώς οικονομικό σκοπό (βλ., επ’ αυτού, απόφαση της 24ης Σεπτεμβρίου 2013, Demirkan, C‑221/11, EU:C:2013:583, σκέψη 50).
Αντιθέτως, στο πλαίσιο του δικαίου της Ένωσης, η προστασία της ελευθερίας εγκαταστάσεως και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, μέσω του προβλεπόμενου στην οδηγία 86/653 καθεστώτος για τους εμπορικούς αντιπροσώπους, βασίζεται στον σκοπό της δημιουργίας μιας εσωτερικής αγοράς, νοούμενης ως χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα, με την κατάργηση όλων των εμποδίων στη δημιουργία της αγοράς αυτής.
Στο πλαίσιο αυτό, οι διαφορές μεταξύ των Συνθηκών και της Συμφωνίας Συνδέσεως όσον αφορά τους αντιστοίχως επιδιωκόμενους σκοπούς αποκλείουν να εκληφθεί το προβλεπόμενο στην οδηγία 86/653 καθεστώς προστασίας για τους εμπορικούς αντιπροσώπους ως εκτεινόμενο στους εμπορικούς αντιπροσώπους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι στην Τουρκία, στο πλαίσιο της Συμφωνίας.
(βλ. σκέψεις 34-35, 41, 42, 44, 45, 52 και διατακτ.)
3. Όσον αφορά το άρθρο 41, παράγραφος 1, του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, κατά πάγια νομολογία, οι ρήτρες «standstill» του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως, της 19ης Σεπτεμβρίου 1980, σχετικά με την προώθηση της συνδέσεως, η οποία επισυνάφθηκε στη Συμφωνία Συνδέσεως, και του άρθρου 41, παράγραφος 1, του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου απαγορεύουν γενικώς τη θέσπιση οποιουδήποτε νέου εσωτερικού μέτρου που θα είχε ως αντικείμενο ή ως αποτέλεσμα να υπόκειται η εκ μέρους Τούρκου υπηκόου άσκηση οικονομικής ελευθερίας στο έδαφος ενός κράτους μέλους σε όρους πιο περιοριστικούς σε σχέση με εκείνους που ίσχυαν κατά την έναρξη ισχύος της εν λόγω αποφάσεως ή του εν λόγω Πρωτοκόλλου στο κράτος μέλος αυτό (απόφαση της 12ης Απριλίου 2016, Genc, C‑561/14, EU:C:2016:247, σκέψη 33).
Επομένως, το άρθρο 41, παράγραφος 1, του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αφορά μόνον τους Τούρκους υπηκόους που ασκούν το δικαίωμά τους για ελεύθερη εγκατάσταση ή ελεύθερη παροχή υπηρεσιών εντός κράτους μέλους.
Κατά συνέπεια, εμπορικός αντιπρόσωπος εγκατεστημένος στην Τουρκία ο οποίος δεν παρέχει υπηρεσίες εντός του οικείου κράτους μέλους, όπως ο ενάγων στην υπόθεση της κύριας δίκης, δεν εμπίπτει στο προσωπικό πεδίο εφαρμογής της διατάξεως αυτής.
(βλ. σκέψεις 47-49)