Υπόθεση C-336/16

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

κατά

Δημοκρατίας της Πολωνίας

«Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 2008/50/ΕΚ – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Άρθρο 13, παράγραφος 1 – Άρθρο 22, παράγραφος 3 – Παράρτημα XI – Συγκεντρώσεις των σωματιδίων ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα – Υπέρβαση των οριακών τιμών σε ορισμένες ζώνες και οικισμούς – Άρθρο 23, παράγραφος 1 – Σχέδια για την ποιότητα του αέρα – Περίοδος υπερβάσεως “όσο το δυνατόν συντομότερη” – Έλλειψη καταλλήλων δράσεων στα προγράμματα για την προστασία της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα – Μη ορθή μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)
της 22ας Φεβρουαρίου 2018

1.        Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Αντικείμενο της διαφοράς – Προσδιορίζεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία – Προσαρμογή λόγω μεταβολής του δικαίου της Ένωσης – Επιτρέπεται – Προϋποθέσεις

(Άρθρο 258 ΣΛΕΕ· οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1, και παράρτημα XI· οδηγία 1999/30 του Συμβουλίου, άρθρο 5 και παράρτημα III)

2.        Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Αντικείμενο της διαφοράς – Προσδιορίζεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία – Λήψη υπόψη πραγματικών περιστατικών μεταγενεστέρων της αιτιολογημένης γνώμης – Προϋποθέσεις – Περιστατικά της ίδιας φύσεως που συνιστούν την ίδια συμπεριφορά με τα αρχικώς προβληθέντα

(Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)

3.        Περιβάλλον – Ατμοσφαιρική ρύπανση – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Οδηγία 2008/50 – Οριακές τιμές για την προστασία της υγείας του ανθρώπου – Υπέρβαση – Παράβαση

(Άρθρο 258 ΣΛΕΕ· οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1, εδ. 1, και παράρτημα XI)

4.        Περιβάλλον – Ατμοσφαιρική ρύπανση – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Οδηγία 2008/50 – Υπέρβαση των οριακών τιμών ποιότητας του αέρα – Υποχρέωση εκπονήσεως σχεδίου για την αντιμετώπιση της υπερβάσεως – Διαπίστωση παραβάσεως – Κριτήρια εκτιμήσεως

(Οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 1, εδ. 2)

5.        Περιβάλλον – Ατμοσφαιρική ρύπανση – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Οδηγία 2008/50 – Υπέρβαση των οριακών τιμών ποιότητας του αέρα – Υποχρέωση εκπονήσεως σχεδίου για την αντιμετώπιση της υπερβάσεως – Προθεσμία – Καθορισμός υπερβολικά μεγάλης προθεσμίας – Δεν επιτρέπεται – Παράβαση

(Οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 1)

6.        Πράξεις των οργάνων – Οδηγίες – Εκτέλεση από τα κράτη μέλη – Ανάγκη σαφούς και ακριβούς μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο

(Άρθρο 288, εδ. 3, ΣΛΕΕ· οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 44-46)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 47-49)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 61, 62)

4.      Τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα μπορούν να εκπονηθούν μόνο βάσει της ισορροπίας μεταξύ του σκοπού της μειώσεως του κινδύνου ρυπάνσεως και των διαφόρων εμπλεκομένων δημοσίων και ιδιωτικών συμφερόντων. Συνεπώς, το γεγονός ότι σε κράτος μέλος σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα δεν αρκεί, αυτό καθαυτό, ώστε να γίνει δεκτό ότι το κράτος μέλος αυτό παρέβη τις υποχρεώσεις που προβλέπει το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50, για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη.

Πράγματι, από την προμνησθείσα διάταξη προκύπτει ότι, καίτοι τα κράτη μέλη διαθέτουν ορισμένο βαθμό διακριτικής ευχέρειας όταν αποφασίζουν ποια μέτρα θα λάβουν, εντούτοις, τα μέτρα αυτά πρέπει, εν πάση περιπτώσει, να εξασφαλίζουν ότι η περίοδος υπερβάσεως των οριακών τιμών θα είναι η συντομότερη δυνατή. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, πρέπει να εξεταστεί, με ανάλυση κατά περίπτωση, κατά πόσον τα σχέδια που εκπόνησε το οικείο κράτος μέλος συνάδουν προς το άρθρο 23, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 2008/50.

(βλ. σκέψεις 93-96)

5.      Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει κατ’ εφαρμογή του άρθρου 23, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/50, για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη, το κράτος μέλος εκείνο που εκπόνησε σχέδια για την ποιότητα του αέρα, τα οποία προκειμένου να παύσουν οι υπερβάσεις των οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 στον ατμοσφαιρικό αέρα, ορίζουν προθεσμίες δέκα ή ακόμη και δεκατεσσάρων ετών μετά την ημερομηνία κατά την οποία διαπιστώθηκαν οι εν λόγω υπερβάσεις.

Συναφώς, καίτοι οι δυσκολίες, τις οποίες συνεπάγονται οι κοινωνικο-οικονομικές και δημοσιονομικές προκλήσεις των μεγάλης κλίμακας τεχνικών επενδύσεων που πρέπει να πραγματοποιηθούν από το οικείο κράτος μέλος προκειμένου να παύσουν οι εν λόγω υπερβάσεις, είναι στοιχεία που μπορούν να συνεκτιμηθούν στο πλαίσιο της ισορροπίας μεταξύ του σκοπού περί μειώσεως του κινδύνου ρύπανσης και των διαφόρων εμπλεκομένων δημοσίων και ιδιωτικών συμφερόντων, εντούτοις, οι δυσχέρειες αυτές, οι οποίες δεν έχουν εξαιρετικό χαρακτήρα, είναι τέτοιες ώστε να αποκλείονται συντομότερες προθεσμίες.

Ως εκ τούτου, το επιχείρημα αυτό δεν είναι ικανό, αυτό καθαυτό, να δικαιολογήσει τόσο μεγάλες προθεσμίες για την παύση των εν λόγω υπερβάσεων, δεδομένης της απαιτήσεως να διασφαλίζεται η όσο το δυνατόν συντομότερη περίοδος υπερβάσεως.

(βλ. σκέψεις 99-102)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 120)