WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(pierwsza izba)
z dnia 11 listopada 2014 r.
Sprawa F‑52/11
Carlo De Nicola
przeciwko
Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu (EBI)
Służba publiczna – Personel EBI – Mobbing – Dochodzenie – Sprawozdanie komisji dochodzeniowej – Błędna definicja mobbingu – Decyzja prezesa EBI o nienadawaniu dalszego biegu postępowaniu w sprawie skargi – Stwierdzenie nieważności – Skarga o odszkodowanie lub zadośćuczynienie
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, w której C. De Nicola żąda w istocie, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji prezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI, zwanego dalej także „Bankiem”) z dnia 1 września 2010 r. oddalającej jego skargę na mobbing i nękanie „ze strony instytucji” oraz, po drugie, nakazania EBI naprawienia szkód, których doznał z racji tego mobbingu i nękania.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji prezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego z dnia 1 września 2010 r. oddalającej skargę C. de Nicoli na mobbing. Zasądza się od Europejskiego Banku Inwestycyjnego na rzecz C. De Nicoli kwotę 3000 EUR. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Europejski Bank Inwestycyjny pokrywa własne koszty i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez C. De Nicolę.
Streszczenie
1. Skargi urzędników – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Akt niekorzystny – Pojęcie – Czynność przygotowawcza – Opinia komisji dochodzeniowej do spraw mobbingu
(kodeks postępowania pracowników Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 3.6; polityka godności w pracy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, pkt 5.5)
2. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Mobbing – Pojęcie – Godzenie w poczucie własnej wartości i pewność siebie – Brak wymogu nieprzychylnego zamiaru sprawcy mobbingu
(kodeks postępowania pracowników Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 3.6.1; polityka godności w pracy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 2.1)
3. Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Jasne i precyzyjne przedstawienie powołanych zarzutów
[regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 35 § 1 lit. e)]
1. Aktami niekorzystnymi są jedynie takie akty, które wywołują wiążące skutki prawne mogące bezpośrednio i natychmiastowo wpłynąć na interesy skarżącego, zmieniając w istotny sposób jego sytuację prawną. W przypadku czynności lub decyzji, których przygotowanie odbywa się wieloetapowo, zwłaszcza w wyniku postępowania wewnętrznego, aktami zaskarżalnymi są co do zasady wyłącznie środki, które ostatecznie określają stanowisko organu po zakończeniu tego postępowania, z wyłączeniem środków pośrednich, których celem jest przygotowanie wydania decyzji końcowej. Czynności przygotowawcze służące wydaniu decyzji nie wiążą się z niekorzystnymi skutkami i tylko przy okazji skargi na decyzję kończącą postępowanie skarżący może podnieść niezgodność z prawem wcześniejszych aktów, które są z nią ściśle związane.
Opinia komisji dochodzeniowej Europejskiego Banku Inwestycyjnego właściwej z tytułu polityki godności w pracy stanowi akt przygotowawczy końcowej decyzji podjętej przez prezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Opinia tej komisji dochodzeniowej nie jest więc jako taka aktem zaskarżalnym, przez co żądanie stwierdzenia jej nieważności należy odrzucić jako niedopuszczalne.
Niezgodność z prawem opinii komisji dochodzeniowej można natomiast podnieść na poparcie żądania stwierdzenia nieważności końcowej decyzji wydanej przez prezesa Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Z przepisów wewnętrznych, zatytułowanych „Polityka poszanowania godności ludzkiej w pracy”, przyjętych przez Europejski Bank Inwestycyjny, o których mowa w pkt 3.6 kodeksu postępowania pracowników Banku, wynika, że zasięgnięcie opinii komitetu stanowi istotny wymóg formalny, a zatem brak jego poszanowania w wyniku nieprawidłowości materialnych lub proceduralnych stanowi wadę niezgodności z prawem obarczającą decyzję prezesa Banku wydaną na podstawie omawianej decyzji.
(zob. pkt 142, 144, 145)
Odesłanie
Sąd Pierwszej Instancji, wyrok D/EBI, T‑275/02, EU:T:2005:81, pkt 43–46 i przytoczone tam orzecznictwo
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Donati/EBC, F‑63/09, EU:F:2012:193, pkt 139
2. Zgodnie z brzmieniem pkt 3.6.1 kodeksu postępowania Europejskiego Banku Inwestycyjnego mobbing to powtarzające się na przestrzeni dość długiego okresu wypowiedzi ustne, zachowania, wrogie lub niewłaściwe działania wyrażane lub podejmowane przez jednego lub więcej pracowników w stosunku do innego pracownika. Polityka w zakresie godności w pracy Banku precyzuje, że nie jest istotne, czy dane zachowania są umyślne. Decydujące znaczenie ma to, że molestowanie i zastraszanie stanowią zachowania niepożądane i nieakceptowalne, godzące w poczucie własnej wartości i pewność siebie osoby będącej celem takiego zachowania.
Wynika z tego, że w świetle wewnętrznych przepisów Banku mobbing rodzący obowiązek udzielenia wsparcia ze strony Banku ma miejsce, gdy wypowiedzi ustne, zachowania lub działania sprawcy mobbingu obiektywnie, czyli przez swą treść, godziły w poczucie własnej wartości i pewność siebie osoby będącej ich celem w Banku.
Z tymi wiążącymi przepisami wewnętrznymi nie jest zgodna opinia komisji dochodzeniowej do spraw mobbingu, wymagająca, by zachowanie było umyślne, aby mogło stanowić mobbing.
(zob. pkt 143, 149, 150, 154)
Odesłanie
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok CG/EBI, F‑103/11, EU:F:2014:185, pkt 69
3. Zgodnie z art. 35 § 1 lit. e) regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej skarga powinna wskazywać przywołane zarzuty i argumenty co do prawa i stanu faktycznego. Elementy te winny być na tyle jasne i precyzyjne, by umożliwiały stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi do spraw Służby Publicznej – rozstrzygnięcie w przedmiocie skargi, jeśli zajdzie taka potrzeba, bez dodatkowych informacji. W celu zagwarantowania pewności prawa i prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, aby skarga była dopuszczalna, konieczne jest, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, będące podstawą jej złożenia, wynikały w sposób spójny i zrozumiały z samej treści skargi.
Należy dodać, że istotnym zadaniem adwokata lub radcy prawnego jako przedstawiciela prawnego jest właśnie oparcie żądań skargi na wystarczająco zrozumiałej i spójnej argumentacji prawnej, biorąc pod uwagę okoliczność, że pisemny etap postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej obejmuje zasadniczo tylko jedną wymianę pism procesowych.
(zob. pkt 161, 162)
Odesłanie
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok AH/Komisja, F‑76/09, EU:F:2011:12, pkt 29, 31 i przytoczone tam orzecznictwo