Wydanie tymczasowe
WYROK SĄDU (czwarta izba)
z dnia 8 maja 2024 r.(*)
Służba publiczna – Personel tymczasowy – Umowa na czas nieokreślony – Rozwiązanie umowy – Artykuł 47 lit. c) ppkt (i) WZIP – Utrata zaufania – Brak ustalenia okoliczności faktycznych
W sprawie T‑24/23
UF, zamieszkały w Woluwe‑Saint‑Étienne (Belgia), którego reprezentował S. Orlandi, adwokat,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, którą reprezentowała I. Melo Sampaio, w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
SĄD (czwarta izba),
w składzie: R. da Silva Passos (sprawozdawca), prezes, S. Gervasoni i T. Pynnä, sędziowie,
sekretarz: L. Ramette, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 30 listopada 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skardze na podstawie art. 270 TFUE skarżący UF wnosi, po pierwsze, o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji Europejskiej z dnia 8 kwietnia 2022 r., na mocy której rozwiązano z nim umowę o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego na czas nieokreślony (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”), oraz po drugie, o zadośćuczynienie krzywdzie, jakiej w swej ocenie doznał.
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
2 W dniu 16 lipca 2016 r. skarżący został zatrudniony przez Komisję w charakterze członka personelu tymczasowego, w rozumieniu art. 2 lit. c) Warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej (zwanych dalej „WZIP”), na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
3 Skarżący pełnił obowiązki pracownika ochrony osobistej członków Komisji, w tym wiceprzewodniczącego A, a ostatnio wiceprzewodniczącego B (zwanego dalej „wiceprzewodniczącym”). Obowiązki skarżącego wiązały się z posiadaniem broni palnej.
4 W ramach swoich obowiązków skarżący musiał regularnie poddawać się testom wirusologicznym na reakcje łańcuchowe polimerazy, zwanym „PCR”, w celu ustalenia, czy jest nosicielem wirusa odpowiedzialnego za pandemię COVID‑19.
5 W dniu 22 października 2021 r. skarżący został poddany testowi PCR (zwanemu dalej „testem PCR z dnia 22 października 2021 r.”) do celów wyjazdu do Rwandy.
6 W dniu 25 października 2021 r. przełożony skarżącego przekazał mu wiadomość otrzymaną od lekarza służby medycznej Komisji (zwanej dalej „służbą medyczną”), w której lekarz ten zwrócił się do przełożonego skarżącego o udzielenie informacji na temat okoliczności faktycznych, które wystąpiły podczas przeprowadzania testu PCR z dnia 22 października 2021 r. Według pielęgniarza, który przeprowadzał ten test, skarżący zachowywał się w sposób nieodpowiedni, w szczególności dlatego, że „krzyczał »wystarczy«” i „uderzył [go] w ręk[ę]”, a następnie wyszedł bez wyjaśnienia i bez możliwości zakończenia wspomnianego testu.
7 W dniu 26 października 2021 r. skarżący wysłał wiadomość elektroniczną do swojego przełożonego, w której twierdził, że jest zdumiony skargą opisaną w pkt 6 powyżej. Wyjaśnił, że rozpatrywany test PCR był dłuższy i bardziej inwazyjny niż testy, do których przywykł, ale że nie uderzył pielęgniarza. Jednakże, na wypadek gdyby jego zachowanie uraziło pielęgniarza lub gdyby jego reakcja mogła wywołać u owego pielęgniarza niewłaściwe wrażenie, przeprosił go. Ponadto dodał, że podczas testu PCR z dnia 22 października 2021 r. był obecny wiceprzewodniczący i z pewnością mógł on potwierdzić te okoliczności.
8 W dniu 28 października 2021 r. odbyło się spotkanie skarżącego, pielęgniarza, który przeprowadzał test PCR z dnia 22 października 2021 r., i ich przełożonych.
9 W dniu 4 marca 2022 r. skarżący został poddany innemu testowi PCR (zwanemu dalej „testem PCR z dnia 4 marca 2022 r.”) do celów wyjazdu do Francji.
10 W dniu 5 marca 2022 r. skarżący wysłał wiadomość elektroniczną do służby medycznej, w którym wyjaśnił, że podobnie jak test PCR z dnia 22 października 2021 r., test PCR z dnia 4 marca 2022 r. był również dłuższy i bardziej inwazyjny niż testy, do których przywykł, że przez cały dzień po przeprowadzeniu tego testu odczuwał bóle i podrażnienie, a nawet udał się do szpitala.
11 W dniu 14 marca 2022 r. pracownicy Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa Dyrekcji Generalnej ds. Zasobów Ludzkich i Bezpieczeństwa Komisji (zwanej dalej „Dyrekcją ds. Bezpieczeństwa”) odebrali skarżącemu broń, którą tego samego dnia zamknięto w zbrojowni budynku Berlaymont Komisji.
12 W dniu 23 marca 2022 r. zespół ds. dochodzeń wewnętrznych Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa odebrał pisemne zeznania dwojga pielęgniarzy, którzy przeprowadzali testy PCR w dniach 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r.
13 Co się tyczy testu PCR z dnia 22 października 2021 r., pielęgniarz wspomina w swoim zeznaniu, że zasadniczo gdy był on bliski wprowadzenia wymazówki do nosa skarżącego, skarżący zaczął się poruszać i potrząsać głową, co praktycznie uniemożliwiło przeprowadzenie testu. Mimo że pielęgniarz dopiero co wprowadził patyczek do nosa skarżącego, skarżący uderzył go w ramię i powiedział „wystarczy”. Skarżący widział, że wiceprzewodniczący zakończył już test i wyszedł z nim. Co się tyczy testu PCR z dnia 4 marca 2022 r., pielęgniarka wskazała zasadniczo, że w pomieszczeniu przebywała z pielęgniarzem, który przeprowadzał test PCR z dnia 22 października 2021 r. Pielęgniarz ten rozpoznał skarżącego i powiedział pielęgniarce, że przetestuje wiceprzewodniczącego. Pielęgniarka miała przeprowadzić dwa testy, test PCR i test antygenowy. Kiedy próbowała przeprowadzić pierwszy test, skarżący według niej nie przerywał poruszania głową. Udało jej się jedynie płytko wprowadzić wymazówkę do nosa skarżącego. Po tym pierwszym teście poinformowała go, że przeprowadzi drugi test. Skarżący podniósł się i powiedział stanowczo: „nie widzi Pani, że doprowadziła mnie Pani do płaczu?”. Pielęgniarka próbowała przeprowadzić drugi test, ale okazało się to niemożliwe, ponieważ skarżący ruszał głową. Następnie podniósł się i dołączył do wiceprzewodniczącego, który w tym czasie zakończył testy.
14 W dniu 24 marca 2022 r. skarżącemu doręczono za pośrednictwem wewnętrznego systemu komunikacji elektronicznej Komisji ARES decyzję dotyczącą cofnięcia praw dostępu do budynków Komisji i odebrania identyfikatora.
15 W dniu 24 marca 2022 r. skarżącego wezwano na spotkanie z dyrektorem Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa, podczas którego został on poinformowany, po pierwsze, o tym, że służby medyczne złożyły skargi na jego zachowanie podczas testów PCR z dnia 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r., a po drugie, o zamiarze zwrócenia się przez Dyrekcję ds. Bezpieczeństwa do organu upoważnionego do zawierania umów o pracę (zwanego dalej „OUZU”) o rozwiązanie z nim umowy o pracę z powodu utraty zaufania.
16 W dniu 30 marca 2022 r. dyrektor Dyrekcji ds. Zasobów Ludzkich dla Służb i Obiektów Szczególnych w ramach Dyrekcji Generalnej ds. Zasobów Ludzkich i Bezpieczeństwa Komisji, działająca w charakterze OUZU, wysłała skierowane do skarżącego pismo z dnia 25 marca 2022 r., informujące go o zamiarze rozwiązania z nim umowy o pracę na podstawie art. 47 lit. c) ppkt (i) WZIP ze względu na utratę zaufania w następstwie informacji przekazanych mu podczas spotkania, o którym mowa w pkt 15 powyżej. Wezwała ona skarżącego do przedstawienia ewentualnych uwag w terminie pięciu dni.
17 Również w dniu 30 marca 2022 r. skarżący wysłał do OUZU wiadomość elektroniczną, w której, po pierwsze, zwrócił się o przedłużenie terminu, o którym mowa w pkt 16 powyżej, aby móc przedstawić swoje uwagi w przedmiocie rozwiązania z nim umowy, a po drugie, przedstawił swoją wersję okoliczności faktycznych w odniesieniu do testu PCR z dnia 4 marca 2022 r.
18 W dniu 1 kwietnia 2022 r. pełnomocnik skarżącego skierował do OUZU pismo, w którym zwrócił się o przedstawienie mu okoliczności faktycznych, w przedmiocie których skarżący miał przedstawić swoje uwagi, tak aby mógł on zostać skutecznie wysłuchany. Zakwestionował on również oskarżenia sformułowane wobec niego w piśmie z dnia 30 marca 2022 r.
19 Zaskarżoną decyzją OUZU rozwiązał ze skarżącym umowę o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego na podstawie art. 47 lit. c) ppkt (i) WZIP z zachowaniem pięciomiesięcznego okresu wypowiedzenia.
20 W dniu 24 czerwca 2022 r. skarżący złożył zażalenie na zaskarżoną decyzję na podstawie art. 90 ust. 2 Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”).
21 Decyzją R/303/22 z dnia 20 października 2022 r. OUZU oddalił zażalenie skarżącego.
Żądania stron
22 Skarżący wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– zasądzenie od Komisji na jego rzecz kwoty ustalonej ex æquo et bono tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
23 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącego kosztami postępowania.
Co do prawa
W przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności
24 W uzasadnieniu żądania stwierdzenia nieważności skarżący podnosi trzy zarzuty, z których pierwszy dotyczy z jednej strony nieprawidłowości ustaleń faktycznych leżących u podstaw zaskarżonej decyzji, a z drugiej strony oczywistych błędów w ocenie i nadużycia władzy, po drugie, niewystarczającego uzasadnienia, naruszenia obowiązku dbałości, naruszenia zasady proporcjonalności i naruszenia prawa do obrony, a po trzecie, naruszenia art. 2 lit. c) WZIP i prawa do obrony.
25 W uzasadnieniu zarzutu pierwszego skarżący twierdzi zasadniczo, że zaskarżona decyzja nie opiera się na ustalonych okolicznościach faktycznych, że jest dotknięta licznymi oczywistymi błędami w ocenie oraz nadużyciem władzy.
26 Po pierwsze, co się tyczy prawdziwości okoliczności faktycznych, skarżący kwestionuje zarzuty podniesione przez OUZU oraz wersję okoliczności przedstawioną przez pielęgniarza, który przeprowadzał test PCR z dnia 22 października 2021 r.
27 W pierwszej kolejności skarżący kwestionuje fakt, że wyszedł z pomieszczenia służby medycznej bez ukończenia tego testu. Podnosi on, że gdyby tak było, pielęgniarz nie mógłby zwrócić się do laboratorium o przeanalizowanie pobranej próbki, nie uzyskałby wyników testu PCR i w konsekwencji sam UF nie mógłby przemieszczać się podczas zagranicznej podróży służbowej, którą odbył po wspomnianym teście PCR.
28 W drugiej kolejności, skarżący twierdzi, że gdyby faktycznie krzyczał „wystarczy”, jak twierdzi pielęgniarz (zob. pkt 6 powyżej), wiceprzewodniczący, który był obecny podczas testu, siłą rzeczy by go usłyszał. Tymczasem ten ostatni złożył pisemne oświadczenie, w którym twierdzi, że jego zdaniem skarżący nie zachował się w sposób niewłaściwy.
29 W trzeciej kolejności, skarżący dodaje, że pisemne oświadczenie pielęgniarza, które zostało złożone pięć miesięcy po zaistnieniu okoliczności faktycznych, jest sprzeczne z pisemnym oświadczeniem przełożonego pielęgniarza. Ten ostatni twierdzi bowiem, że pielęgniarz oświadczył, iż skarżący „popchnął jego rękę”, a nie „uderzył go”. Ponadto w oświadczeniu tym przełożony twierdzi, że pielęgniarz nie był „bardzo zdenerwowany” w następstwie tego zdarzenia, lecz uważał, że powinien o nim poinformować ze względu na „fizyczny aspekt zdarzenia”. Skarżący uważa, że twierdzenie to jest wewnętrznie sprzeczne, ponieważ gdyby pielęgniarz rzeczywiście był ofiarą agresji werbalnej i fizycznej, jak twierdzi, nie miałby takiego stanu ducha w odniesieniu do tego zdarzenia. Uważa on zatem, że przedstawiony przez Komisję opis okoliczności faktycznych nie jest ani spójny, ani prawdopodobny, ani wiarygodny.
30 W czwartej kolejności skarżący podnosi, że argument OUZU, zgodnie z którym pielęgniarz i pielęgniarka posiadają „zaufanie swoich przełożonych”, nie oznacza, że ich wersje okoliczności faktycznych są automatycznie dowiedzione i że wersję przedstawioną przez niego samego należy oddalić. Skarżący uważa, że wobec sprzeczności dotyczących okoliczności faktycznych, tak jak w niniejszej sprawie, OUZU powinien był przeprowadzić dodatkowe dochodzenie w celu sprawdzenia omawianych twierdzeń.
31 W piątej kolejności, jeśli chodzi o środki dowodowe dotyczące omawianych zdarzeń, skarżący utrzymuje, że wbrew argumentowi Komisji okoliczności faktyczne nie mogły zostać dowiedzione w sposób obiektywny i niezależny na podstawie zeznań pielęgniarza i pielęgniarki służby medycznej. Zważywszy bowiem, że nie istniały inne dowody, które OUZU mógłby uwzględnić, poza zeznaniami tych osób i oświadczeniem ich przełożonego, który nie był obecny w momencie zaistnienia spornych okoliczności faktycznych, Komisja nie mogła wykazać okoliczności faktycznych w sposób „obiektywny i niezależny”. Zdaniem skarżącego OUZU ustalił okoliczności faktyczne wyłącznie w oparciu o skargi pielęgniarza i pielęgniarki, które jego zdaniem zawierają informacje nieprawdziwe, a które legły u podstaw zaskarżonej decyzji.
32 Po drugie, skarżący twierdzi, że OUZU popełnił szereg oczywistych błędów w ocenie i nadużył władzy.
33 W pierwszej kolejności skarżący podnosi, że wbrew temu, co twierdzi Komisja, nie zaniechał on współpracy podczas testów PCR w dniach 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r. Poddał się on bowiem tym testom i nie wyszedł bez ich zakończenia.
34 Komisja uznała, że okoliczność, iż skarżący odczuwał ból i podrażnienie (zob. pkt 10 powyżej), stanowiła brak współpracy. Skarżący utrzymuje, że twierdzenie to stanowi również oczywisty błąd w ocenie. Skarżący twierdzi w tym względzie, że opisane przez niego podrażnienie zostało stwierdzone przez lekarza podczas konsultacji w służbie ratowniczej szpitala w następstwie testu PCR z dnia 4 marca 2022 r. Dodaje on, że zgodnie z nieformalnymi informacjami, które zostały przekazane wiceprzewodniczącemu, zaskarżona decyzja wynika z faktu, że poinformował on służbę medyczną o podrażnieniach odczuwanych po przeprowadzeniu testu PCR z dnia 4 marca 2022 r. Informacja ta jego zdaniem została przyjęta jako niedopuszczalne oskarżenie wobec pielęgniarki i tym samym legła u podstaw zaskarżonej decyzji. Fakt nieujawnienia rzeczywistych powodów tej decyzji stanowi nadużycie władzy przez OUZU.
35 W drugiej kolejności skarżący twierdzi, że fakt, iż Komisja nie uwzględniła bólu i podrażnienia, które odczuwał, stanowi naruszenie obowiązku dbałości.
36 W trzeciej kolejności skarżący zaprzecza, jakoby „utracił zimną krew” podczas obu testów PCR. Wprawdzie skarżył się na sposób, w jaki testy te zostały przeprowadzone, ale sam fakt, że testy są postrzegane jako niesłusznie inwazyjne w świetle licznych innych testów, którym wcześniej poddał się skarżący, nie może uzasadniać rozwiązania z nim umowy o pracę, który to środek jest jego zdaniem w każdym wypadku całkowicie nieproporcjonalny. Ponadto skarżący podnosi, że gdyby OUZU zamierzał zakwestionować jego zdolność do pracy i zimną krew, powinien był zwrócić się z pytaniami do wiceprzewodniczącego A i wiceprzewodniczącego, przy których podczas różnych podróży służbowych zarządzał stresującymi i niebezpiecznymi sytuacjami.
37 W czwartej kolejności skarżący twierdzi, że podczas testu PCR z dnia 4 marca 2022 r. obecne były cztery osoby, a mianowicie on sam, wiceprzewodniczący, pielęgniarka, która przeprowadzała jego test, i pielęgniarz, który przeprowadzał test PCR z dnia 22 października 2021 r. Tym samym, ponieważ skarżący kwestionuje wersję faktów obojga pielęgniarzy w odniesieniu do dwóch zdarzeń, uważa on, że jedyną istotną wersją okoliczności faktycznych jest wersja wiceprzewodniczącego.
38 Zdaniem skarżącego wiceprzewodniczący mógł doskonale słyszeć i widzieć interakcje między nim a pielęgniarzem i pielęgniarką podczas omawianych testów PCR. Zważywszy bowiem, że testy odbywały się w pomieszczeniach oddzielonych jedynie za pomocą zwykłej zasłony na kółkach, i ze względu na to, że wiceprzewodniczący zakończył już swój test, mógł on dostrzec, co się działo się w kwestii testu, któremu poddawany był skarżący.
39 Tym samym odmowa uwzględnienia przez OUZU zeznań wiceprzewodniczącego stanowi, poza oczywistym błędem w ocenie, dodatkową wskazówkę co do nadużycia władzy. Skarżący podnosi, że nawet przy założeniu, iż wiceprzewodniczący nie był bezpośrednim świadkiem, jak twierdzi Komisja, OUZU powinien był mimo wszystko wysłuchać go, aby się o tym przekonać, zważywszy, że wiceprzewodniczący wyraźnie oświadczył, iż skarżący nie zachował się w sposób niewłaściwy podczas omawianych testów PCR.
40 W piątej kolejności skarżący podnosi, że oskarżenie OUZU, zgodnie z którym wszystkie jego zachowania podczas testów PCR w dniach 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r. stanowią naruszenie wizerunku służby, jest również oczywistym błędem w ocenie. Zdaniem skarżącego twierdzenie to jest arbitralne i świadczy o naruszeniu obowiązku dbałości.
41 Wreszcie skarżący utrzymuje, że jeśli chodzi o prawdziwość okoliczności faktycznych, OUZU nie dysponuje uprawnieniami dyskrecjonalnymi i nie może twierdzić, że szczegóły jego zachowania nie stanowią decydujących elementów zaskarżonej decyzji. OUZU oparł się wyłącznie na protokołach z przesłuchań skarżącego, dwojga pielęgniarzy i ich przełożonego i nie poszukiwał innych dowodów w celu ustalenia faktów, w szczególności nie skorzystał z przesłuchania wiceprzewodniczącego w charakterze świadka. W związku z tym zdaniem skarżącego utratę zaufania spowodowały jedynie okoliczności faktyczne dotyczące dwóch testów PCR z dnia 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r., a okoliczności te nie zostały należycie wykazane. Ponadto skarżący dodaje, że wiceprzewodniczący potwierdził, iż nie utracił do niego zaufania. W związku z tym zaskarżona decyzja jest niezgodna z prawem, ponieważ Komisja nie mogła po prostu powoływać się na utratę zaufania bez uprzedniego ustalenia okoliczności faktycznych leżących u podstaw tej decyzji.
42 Komisja kwestionuje argumenty przedstawione przez skarżącego. Po pierwsze, w przedmiocie oczywistych błędów w ocenie podnoszonych przez skarżącego (zob. pkt 32–40 powyżej) Komisja utrzymuje, że umowa została rozwiązana w następstwie utraty zaufania między nią a skarżącym. Zerwanie to wynika z nieodpowiedniego zachowania skarżącego, jakie zaistniało dwukrotnie podczas testów PCR w dniach 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r., w trakcie których skarżący okazał ustną lub fizyczną agresję wobec pielęgniarza i pielęgniarki służby medycznej, którzy przeprowadzali wspomniane testy.
43 Komisja utrzymuje, że niewłaściwe zachowania skarżącego zostały wykazane w sposób obiektywny i niezależnie od treści zeznań obojga pielęgniarzy. Zdaniem Komisji szczegóły zachowania skarżącego nie stanowią decydującego elementu pozwalającego na stwierdzenie utraty zaufania. Najważniejszym elementem jest fakt, że skarżący dwukrotnie okazał agresję wobec pielęgniarza i pielęgniarki służby medycznej. Nie stanowi to subiektywnego postrzegania wydarzeń, lecz wynika z ciążącego na Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa jej członkom i osobom obecnym w pomieszczeniach Komisji. Tym samym OUZU nie popełnił żadnego oczywistego błędu w ocenie okoliczności faktycznych.
44 Zdaniem Komisji skarżący powinien był wykazać się nienagannym zachowaniem i być w stanie zachować zimną krew w każdych okolicznościach jako pracownik ochrony osobistej, tym bardziej że posiadał broń w budynkach Komisji. Komisja dodaje, że aby wykonywać te obowiązki, skarżący powinien mieć jednocześnie zaufanie członka, którego chroni, jak również zaufanie całej instytucji. Nie wystarczy, jak twierdzi skarżący (zob. pkt 41 powyżej), posiadanie zaufania członków Komisji, u których wykonuje się swoje obowiązki. Dyrekcja ds. Bezpieczeństwa powinna zatem być pewna, że skarżący nie stanowi najmniejszego zagrożenia dla bezpieczeństwa członków i innych osób obecnych w pomieszczeniach Komisji. W związku z tym, zdaniem Komisji, Dyrekcja ds. Bezpieczeństwa słusznie zażądała rozwiązania umowy ze skarżącym.
45 Po drugie, co się tyczy podnoszonej przez skarżącego nieprawidłowości w ustaleniach faktycznych, w pierwszej kolejności Komisja twierdzi, że pielęgniarz i pielęgniarka nie mieli żadnego powodu, aby przedstawić nieprawdziwe informacje na temat skarżącego i że ich służba ma do nich pełne zaufanie. Zdaniem Komisji omawiane zdarzenia stanowią jedyne incydenty zgłoszone podczas pandemii i zostały natychmiast przekazane przełożonemu pielęgniarzy (zob. pkt 6 powyżej), nawet jeśli formalne oświadczenie dotyczące pierwszego incydentu zostało zgłoszone dopiero później.
46 W drugiej kolejności Komisja twierdzi, że oświadczenia obojga pielęgniarzy i ich przełożonego nie są wewnętrznie sprzeczne, ponieważ zachowanie polegające na uderzeniu w ramię lub popchnięciu ręki nie wykluczają się. Ponadto Komisja dodaje, że OUZU nie oparł się wyłącznie na protokołach z przesłuchań skarżącego, pielęgniarza i pielęgniarki i ich przełożonego, lecz wziął pod uwagę utratę zaufania Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa do skarżącego.
47 Komisja dodaje, że fakt, iż pielęgniarz, który przeprowadził test z dnia 22 października 2021 r., mógł twierdzić, że nie był „bardzo zdenerwowany”, wynika z faktu, że to profesjonalista, który wie, jak wykonywać swoje zadania, nawet w trudnych warunkach. Świadczy to również o tym, że pielęgniarz nie ma osobiście nic przeciwko skarżącemu i nie miał żadnego powodu, aby przedstawiać nieistniejące okoliczności faktyczne.
48 W trzeciej kolejności, co się tyczy argumentu skarżącego dotyczącego powodów, które w rzeczywistości legły u podstaw skarg pielęgniarza i pielęgniarki (zob. pkt 34 powyżej), Komisja powtarza, że zgłosili oni zdarzenia bezpośrednio po zaistnieniu okoliczności faktycznych. Ponadto Komisja podnosi, że skarżący udał się do szpitala dopiero po zakończeniu drugiego testu PCR i że w każdym wypadku przedstawione dokumenty wykazują jedynie, że skarżył się na ból twarzy, lecz nie sprecyzował przyczyn tego bólu.
49 W czwartej kolejności Komisja utrzymuje, że ponieważ administracja mogła uznać, iż uzyskała wystarczającą wiedzę na temat spornych incydentów, nie było potrzeby wysłuchania wiceprzewodniczącego. Podnosi ona, że nie udowodniono, w którym miejscu znajdował się dokładnie wiceprzewodniczący podczas testów PCR z dni 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r., w szczególności czy znajdował się on w kabinie innej niż ta, w której znajdował się skarżący w chwili poddania się każdemu ze spornych testów, czy też w strefie wokół wspomnianych kabin. Podkreśla ona w każdym razie, że kabiny te były oddzielone i gwarantowały intymność procesu, w związku z czym wiceprzewodniczący nie mógł być bezpośrednim świadkiem spornych faktów. W związku z tym jego zeznanie nie miało znaczenia dla sprawy.
50 W piątej kolejności, co się tyczy testu PCR z dnia 22 października 2021 r., Komisja twierdzi, że chociaż skarżący otrzymał wyniki testu, nie oznacza to, że test ten został przeprowadzony prawidłowo. Pielęgniarz był bowiem w stanie jedynie powierzchownie wprowadzić wymazówkę w celu przeprowadzenia testu, zanim skarżący wyszedł, a zatem nie mógł zakończyć testu. Jednakże wysłał on pobraną próbkę do analizy.
51 W szóstej kolejności Komisja kwestionuje okoliczność, że cztery osoby były obecne podczas testu PCR z dnia 4 marca 2022 r., jak twierdzi skarżący (zob. pkt 37 powyżej). Podnosi ona, że testy PCR były przeprowadzane w oddzielnych kabinach, które gwarantowały intymność procesu. Tym samym obecni byli jedynie skarżący i pielęgniarka, która przeprowadzała test, w związku z czym zeznania wiceprzewodniczącego nie miały znaczenia.
52 Po trzecie, w odniesieniu do argumentów skarżącego dotyczących nadużycia władzy (zob. pkt 34 i 39 powyżej) Komisja utrzymuje, że skarżący nie wyjaśnia, na czym miałoby polegać to nadużycie. Zdaniem Komisji skarżący nie przedstawia żadnego dowodu świadczącego o nadużyciu władzy, w szczególności w odniesieniu do celów realizowanych przez zaskarżoną decyzję innych niż wskazane w tej decyzji. Uważa ona zatem, że zarzuty nadużycia władzy należy oddalić jako nieudowodnione.
53 Na wstępie należy przypomnieć, że w odniesieniu do procedury umożliwiającej rozwiązanie umowy na czas nieokreślony z członkiem personelu tymczasowego z art. 47 lit. c) ppkt (i) WZIP wynika, że stosunek pracy ustaje po upływie okresu wypowiedzenia przewidzianego w tej umowie. Ponadto art. 49 ust. 1 WZIP stanowi, że po przeprowadzeniu procedury dyscyplinarnej przewidzianej w załączniku IX do regulaminu pracowniczego, który stosuje się na zasadzie analogii, stosunek pracy może zostać rozwiązany bez wypowiedzenia z powodów dyscyplinarnych w poważnych przypadkach celowego lub wynikającego z niedbałości niedopełnienia obowiązków.
54 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ze względu na szerokie uprawnienia dyskrecjonalne, jakimi dysponuje OUZU w wypadku naruszenia obowiązków mogącego uzasadnić rozwiązanie umowy o pracę z członkiem personelu tymczasowego, nic nie zobowiązuje OUZU do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko temu pracownikowi – zamiast skorzystania z możliwości jednostronnego rozwiązania umowy przewidzianej w art. 47 lit. c) WZIP – i jedynie w sytuacji, gdy OUZU zamierza zwolnić pracownika tymczasowego bez wypowiedzenia, w wypadku poważnego naruszenia jego obowiązków, należy wszcząć, zgodnie z art. 49 ust. 1 WZIP, postępowanie dyscyplinarne uregulowane w załączniku IX do regulaminu pracowniczego w odniesieniu do urzędników, mające przez analogię zastosowanie do personelu tymczasowego (zob. wyrok z dnia 16 czerwca 2021 r., CE/Komitet Regionów, T‑355/19, EU:T:2021:369, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).
55 Z powyższego wynika, że co do zasady OUZU był uprawniony do rozwiązania umowy ze skarżącym na podstawie art. 47 lit. c) ppkt (i) WZIP przed jej upływem i z zachowaniem okresu wypowiedzenia wynoszącego jeden miesiąc na każdy przepracowany rok służby, przy czym nie mniej niż trzy miesiące i nie więcej niż 10 miesięcy, bez konieczności wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.
56 W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że rozwiązanie umowy ze skarżącym, której okres wypowiedzenia został dochowany, było uzasadnione zerwaniem więzi zaufania między Komisją a skarżącym ze względu na przypisywane skarżącemu zachowania podczas testów PCR z dnia 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r. OUZU wybrał bowiem rozwiązanie umowy ze skarżącym na podstawie art. 47 lit. c) ppkt (i) WZIP, a nie na podstawie art. 49 ust. 1 WZIP.
57 W tym względzie o ile zadaniem OUZU nie jest zastępowanie swoją oceną oceny przełożonego skarżącego w odniesieniu do rzeczywistej utraty zaufania, o tyle OUZU musi niemniej jednak najpierw sprawdzić, czy brak lub utrata zaufania są faktycznie podnoszone, aby następnie upewnić się o prawdziwości faktów, a wreszcie upewnić się, że w świetle przedstawionych powodów żądanie rozwiązania stosunku pracy nie narusza praw podstawowych ani że w jego ramach nie dochodzi do nadużycia władzy. W tym kontekście OUZU może na przykład uznać, że w świetle uwag przedstawionych przez zainteresowanego szczególne okoliczności uzasadniają rozważenie środków innych niż rozwiązanie stosunku pracy, na przykład przeniesienie zainteresowanego na inne stanowisko w Komisji (zob. podobnie wyrok z dnia 10 stycznia 2019 r., RY/Komisja, T‑160/17, EU:T:2019:1, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).
58 Ponadto należy zauważyć, że o ile instytucja, która postanawia rozwiązać umowę o pracę z członkiem personelu tymczasowego, powołuje się w szczególności na konkretne okoliczności faktyczne leżące u podstaw decyzji o zwolnieniu z powodu utraty zaufania, o tyle sąd jest zobowiązany sprawdzić prawdziwość tych okoliczności faktycznych. W szczególności w zakresie, w jakim instytucja wyjaśnia powody, które doprowadziły do utraty zaufania, powołując się na konkretne okoliczności faktyczne, sąd powinien sprawdzić, czy uzasadnienie to opiera się na prawidłowych ustaleniach faktycznych. W tym względzie sąd nie zastępuje swoją oceną oceny właściwego organu, zgodnie z którą doszło do utraty zaufania, lecz ogranicza się do sprawdzenia, czy wskazane przez instytucję okoliczności leżące u podstaw decyzji są prawidłowo ustalone (wyrok z dnia 11 września 2013 r., L/Parlament, T‑317/10 P, EU:T:2013:413, pkt 70).
59 W niniejszej sprawie OUZU wskazał w zaskarżonej decyzji, że rozwiązanie umowy ze skarżącym było uzasadnione utratą zaufania instytucji do skarżącego ze względu na „wiele poważnych incydentów” podczas wykonywania obowiązków służbowych, o których skarżący został poinformowany, a mianowicie ze względu na jego zachowanie podczas testów PCR z dnia 22 października 2021 r. i z dnia 4 marca 2022 r.
60 W świetle orzecznictwa przytoczonego w pkt 57 i 58 powyżej należy zatem zbadać dowody przedstawione przez strony w celu ustalenia, czy rozpatrywane odrębnie, a następnie całościowo, dowody te mogą potwierdzać lub, przeciwnie, podważać podstawy rozwiązania umowy podniesione przez Dyrekcję ds. Bezpieczeństwa i uwzględnione przez OUZU.
61 W celu zakwestionowania zachowania zarzucanego skarżącemu w pisemnych zeznaniach pielęgniarza i pielęgniarki, którzy przeprowadzili dwa sporne testy PCR (zob. pkt 13 powyżej) skarżący przedstawił, poza swoją wersją rozpatrywanych okoliczności faktycznych, pisemne oświadczenie wiceprzewodniczącego, któremu towarzyszył podczas testów PCR z dnia 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r., a zatem który był obecny w sali służb medycznych, w której zaistniały sporne okoliczności faktyczne.
62 W tym względzie, po pierwsze, należy stwierdzić, że w toku postępowania poprzedzającego wniesienie skargi i w niniejszej skardze skarżący zakwestionował wersję okoliczności przedstawioną przez dwoje pielęgniarzy, którzy przeprowadzili testy PCR z dnia 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r., którą to wersję OUZU przyjął w zaskarżonej decyzji. Skarżący zaprzecza bowiem, jakoby był agresywny i zachowywał się w sposób niewłaściwy wobec tych dwojga pielęgniarzy. Jeśli chodzi o test PCR z dnia 22 października 2021 r., skarżący kwestionuje w szczególności, że uderzył w ramię lub rękę pielęgniarza i krzyczał „wystarczy” (zob. pkt 7 i 29 powyżej). Jeśli chodzi o test z dnia 4 marca 2022 r., skarżący zaprzecza, jakoby zachował się w niewłaściwy sposób. W ten sposób, w obliczu sprzeczności między wersją faktów przedstawioną z jednej strony przez pielęgniarza i pielęgniarkę, a z drugiej strony przez skarżącego, skarżący wielokrotnie zwracał się o przesłuchanie wiceprzewodniczącego w charakterze świadka (zob. pkt 7 i 39 powyżej).
63 Po drugie, jak wynika z pkt 49 i 51 powyżej, OUZU uznał, że posiada wystarczające informacje na temat okoliczności faktycznych i że nie ma potrzeby wysłuchania wiceprzewodniczącego. Komisja twierdzi bowiem w istocie z jednej strony, że szczegóły dotyczące zachowania skarżącego nie są decydujące, a z drugiej – że zachowanie to zostało ustalone w sposób obiektywny i niezależnie od konkretnej treści zeznań pielęgniarzy (zob. pkt 43 powyżej). Natomiast, jak wspomniano w pkt 49 powyżej, Komisja utrzymuje, że nie udowodniono, w jakim dokładnie miejscu znajdował się wiceprzewodniczący, a mianowicie czy znajdował się w kabinie innej niż ta, w której znajdował się skarżący w chwili poddania się każdemu ze spornych testów, czy też w strefie wokół wspomnianych kabin. Komisja dochodzi zatem do wniosku, że wiceprzewodniczący nie mógł być bezpośrednim świadkiem zajść.
64 W tym względzie, po pierwsze, należy stwierdzić, że Komisja nie sprecyzowała, jakie inne dowody, poza zeznaniami pielęgniarza i pielęgniarki jej służb medycznych, wykorzystała w celu ustalenia spornych faktów. Po drugie, z akt sprawy wynika, że jedynymi dostępnymi dla OUZU informacjami, które mogły uzasadniać rozwiązanie umowy ze skarżącym, były pisemne zeznania tych dwojga pielęgniarzy i ich przełożonego, o których mowa w pkt 12 i 13 powyżej. Ponadto z decyzji oddalającej zażalenie wynika, że zeznania te miały dla OUZU rozstrzygającą wartość dowodową.
65 Tymczasem Komisja nie wyjaśnia, w jaki sposób zachowanie skarżącego mogło zostać wykazane „w sposób obiektywny i niezależnie od konkretnej treści” tych zeznań, jak podnosi Komisja (zob. pkt 43 powyżej). Nie powołuje się ona bowiem na inne dowody, które mogłyby potwierdzić takie twierdzenie, podczas gdy jedynym innym dostępnym dowodem, dołączonym przez skarżącego do zażalenia na zaskarżoną decyzję, jest złożone pod przysięgą pisemne oświadczenie wiceprzewodniczącego, w którym to oświadczeniu jego zdaniem skarżący nie zachowywał się w niewłaściwy sposób podczas spornych testów (zob. pkt 28 powyżej).
66 W tym względzie w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Komisja, pomimo sprzeczności między wersją okoliczności faktycznych prezentowaną przez pielęgniarzy z jednej strony i przez skarżącego z drugiej strony, odmówiła podjęcia dodatkowych kroków w celu wykazania okoliczności faktycznych, w szczególności, jak wielokrotnie domagał się tego skarżący, przesłuchania wiceprzewodniczącego w charakterze świadka. W tym względzie Komisja nie kwestionuje, że wiceprzewodniczący był obecny w sali służby medycznej, w której zainstalowano indywidualne kabiny, w których przeprowadzono testy PCR z dnia 22 października 2021 r. i 4 marca 2022 r. Komisja ogranicza się do wyrażenia wątpliwości co do tego, gdzie we wspomnianej sali w czasie zaistnienia spornych okoliczności faktycznych znajdował się dokładnie wiceprzewodniczący.
67 W drugiej kolejności należy stwierdzić, że Komisja zaprzecza sobie, jeśli chodzi o znaczenie zeznań wiceprzewodniczącego.
68 Z jednej strony Komisja podnosi bowiem, że nie wykazano, w którym dokładnie miejscu znajdował się wiceprzewodniczący podczas spornych testów PCR (zob. pkt 49 powyżej) i że jego zeznania nie są w konsekwencji użyteczne, a z drugiej strony twierdzi ona, że testy PCR, takie jak te omawiane w niniejszej sprawie, są przeprowadzane w oddzielnych kabinach i że w konsekwencji wiceprzewodniczący nie mógł być bezpośrednim świadkiem zajść (zob. pkt 51 powyżej). Tymczasem skoro nie wykazano, w którym dokładnie miejscu znajdował się wiceprzewodniczący podczas spornych testów PCR, sprzeczne z tym jest twierdzenie Komisji, że nie mógł on w żadnym razie być bezpośrednim świadkiem okoliczności faktycznych, do których doszło podczas tych testów.
69 Wynika z tego, że działania OUZU nie pozwoliły na ustalenie, w świetle dowodów przedstawionych Sądowi, istnienia zarzucanych skarżącemu zachowań, które leżą u podstaw zaskarżonej decyzji bazującej na utracie zaufania Komisji do niego.
70 W świetle tych rozważań należy stwierdzić, że decyzja OUZU jest niezgodna z prawem, ponieważ organ ten uznał, że miał wystarczającą wiedzę na podstawie zeznań dwojga pielęgniarzy, i odmówił przeprowadzenia weryfikacji okoliczności faktycznych leżących u podstaw zaskarżonej decyzji w świetle innych dowodów, które były przecież dostępne, a nawet poprzez zorganizowanie dochodzenia administracyjnego.
71 W związku z tym należy uwzględnić argumentację skarżącego przedstawioną na poparcie zarzutu pierwszego, opartą na tym, że okoliczności uzasadniające zaskarżoną decyzję nie zostały udowodnione.
72 Należy zatem stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji, bez konieczności badania pozostałych zarzutów i argumentów podniesionych przez skarżącego, a także żądanych przez niego środków dowodowych i dopuszczalności dokumentów, które przedstawił on w replice i w dniu 10 listopada 2023 r.
W przedmiocie żądań odszkodowania
73 Skarżący utrzymuje, że z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy doznał znacznej krzywdy z powodu naruszenia jego praw podstawowych, w szczególności naruszenia jego prawa do obrony, oczywistych błędów w ocenie popełnionych przez administrację oraz naruszenia obowiązku dbałości. Zaskarżona decyzja naruszyła jego cześć i wyrządziła mu znaczną krzywdę, ponieważ Komisja odmówiła w szczególności udzielenia mu dostępu do skarg na piśmie, podjęcia środków w celu sprawdzenia faktów i przesłuchania wiceprzewodniczącego w charakterze świadka.
74 Skarżący wnosi w konsekwencji, aby Sąd zasądził od Komisji ex æquo et bono zadośćuczynienie za tę krzywdę.
75 Komisja kwestionuje argumenty skarżącego. Twierdzi ona, że skarżący nie przedstawia żadnego dowodu na domniemaną krzywdę i że ogranicza się do powołania się na naruszenie dobrego imienia w sposób ogólny.
76 W tym względzie, co się tyczy podnoszonej krzywdy, należy zauważyć, że zgodnie z orzecznictwem stwierdzenie nieważności aktu obciążonego wadą niezgodności z prawem może samo w sobie stanowić stosowne i co do zasady wystarczające zadośćuczynienie każdej krzywdy, jaką taki akt mógł spowodować, chyba że strona skarżąca wykaże, iż doznała krzywdy, której nie można w pełni naprawić w drodze stwierdzenia nieważności aktu [zob. podobnie postanowienie z dnia 3 września 2019 r., FV/Rada, C‑188/19 P, niepublikowane, EU:C:2019:690, pkt 4 (stanowisko rzecznik generalnej J. Kokott, pkt 26); wyrok z dnia 28 kwietnia 2021 r., Correia/EKES, T‑843/19, EU:T:2021:221, pkt 86].
77 Niemajątkowy charakter podnoszonej szkody nie może odwrócić ciężaru dowodu co do istnienia i zakresu szkody, który spoczywa na stronie skarżącej. Odpowiedzialność Unii Europejskiej powstaje bowiem tylko wtedy, gdy stronie skarżącej uda się wykazać rzeczywisty charakter poniesionej przez nią szkody [zob. wyrok z dnia 16 czerwca 2021 r., CE/Komitet Regionów, T‑355/19, EU:T:2021:369, pkt 148 (niepublikowany) i przytoczone tam orzecznictwo].
78 W niniejszej sprawie skarżący nie wyjaśnił, na czym polega krzywda, której nie można w pełni naprawić poprzez stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji. W swoich pismach ograniczył się on bowiem do twierdzenia, że zaskarżona decyzja naruszyła jego cześć i wyrządziła mu krzywdę, lecz nie sprecyzował ani treści, ani zakresu tej krzywdy, oraz nie twierdził, że doznał krzywdy, której nie można w pełni naprawić w drodze stwierdzenia nieważności tej decyzji.
79 Wynika z tego, że skarżącemu nie udało się wykazać – do czego był zobowiązany w świetle orzecznictwa przytoczonego w pkt 76 i 77 powyżej – że krzywda, na którą się powołuje, nie może zostać w pełni naprawiona poprzez stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i jako taka podlega naprawieniu.
80 W tych okolicznościach żądanie odszkodowawcze należy oddalić jako bezzasadne.
W przedmiocie kosztów
81 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
82 Ponieważ w niniejszym sporze Komisja przegrała sprawę w zasadniczym zakresie, należy – zgodnie z żądaniem skarżącego – obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (czwarta izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji Europejskiej z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie rozwiązania z UF umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego na czas nieokreślony.
2) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.
3) Komisja zostaje obciążona kosztami postępowania.
da Silva Passos | Gervasoni | Pynnä |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 maja 2024 r.
Podpisy