WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI
z dnia 18 września 1992 r.(*)
W sprawie T‑24/90
Automec Srl, spółka prawa włoskiego z siedzibą w Lancenigo di Villorba (Włochy), reprezentowana przez G. Celonę, adwokata w Mediolanie i P. A. M. Ferrariego, adwokata w Rzymie, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii adwokackiej G. Margue’a, 20, rue Philippe II,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez E. Traversę, członka służby prawnej, działającego w charakterze pełnomocnika, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w biurze R. Haydera, członka służby prawnej, Centre Wagner, Kirchberg,
strona pozwana,
mającej za przedmiot stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 28 lutego 1990 r. odrzucającej wniosek skarżącej złożony na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia Rady EWG nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r. – pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. 85 i 86 traktatu EWG (Dz.U. 13, str. 204) w sprawie zachowania spółek BMW AG i BMW Italia SpA,
SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI,
w składzie: J. L. Cruz Vilaça, prezes, H. Kirschner, B. Vesterdorf, R. García‑Valdecasas i K. Lenaerts, prezesi izb, D. Barrington, A. Saggio, C. Yeraris, R. Schintgen, C. P. Briët i J. Biancarelli, sędziowie,
rzecznik generalny: D. A. O. Edward,
sekretarz: H. Jung,
uwzględniając procedurę pisemną oraz rozprawę z dnia 22 października 1991 r.,
po przedłożeniu przez rzecznika generalnego opinii w formie pisemnej w dniu 10 marca 1992 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw skargi
1 Skarżąca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością na prawie włoskim, z siedzibą w Lancenigo di Villorba (prowincja Treviso). W 1960 roku zawarła ona z BMW Italia SpA (zwaną dalej „BMW Italia”) umowę w sprawie koncesji na dystrybucję pojazdów samochodowych BMW w mieście i prowincji Treviso.
2 Pismem z dnia 20 maja 1983 r. BMW Italia poinformowała skarżącą o tym, że nie zamierza przedłużyć umowy, która wygasała z dniem 31 grudnia 1984 r.
3 Skarżąca pozwała wówczas BMW Italia do Tribunale di Milano, domagając się zobowiązania jej do przedłużenia okresu obowiązywania umowy. Pozew ten został oddalony, a skarżąca odwołała się od wyroku do Corte d’appello di Milano. Ze swej strony BMW Italia zwróciła się do prezesa Tribunale di Treviso z wnioskiem o zajęcie całego sprzętu należącego do Automeca i opatrzonego znakiem firmowym BMW. Wniosek ten został oddalony.
4 W czasie gdy toczyła się sprawa przed Corte d’appello di Milano, w dniu 25 stycznia 1988 r. skarżąca złożyła do Komisji wniosek na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r., pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. 85 i 86 traktatu EWG (Dz.U. 13, str. 204, zwanego dalej „rozporządzeniem nr 17”).
5 W swoim wniosku, po opisaniu przebiegu i przedmiotu stosunków umownych, które utrzymywała z BMW Italia, i po przedstawieniu przedmiotu sporów, które toczyły się między nimi przed sądem krajowym, skarżąca podnosiła, że postępowanie BMW Italia i jej niemieckiej spółki matki, BMW AG, stanowiło naruszenie postanowień art. 85 traktatu EWG. Skarżąca, uznając system dystrybucji BMW, zatwierdzony w odniesieniu do Republiki Federalnej Niemiec decyzją Komisji nr 75/73/EWG z dnia 13 grudnia 1974 r. (Dz.U. L 29, str. 1, zwaną dalej „decyzją z dnia 13 grudnia 1974 r.”), dotyczącą procedur stosowania art. 85 traktatu EWG, za system dystrybucji selektywnej i uważając, że spełnia wymagane kryteria w zakresie jakości, utrzymywała, że BMW Italia nie miała prawa odmówić zaopatrywania jej w samochody i części zamienne BMW ani zakazać jej używania znaków towarowych BMW. Powołując się na wyrok Trybunału z dnia 22 października 1986 r. w sprawie 75/84 Metro przeciwko Komisji, Rec. str. 3021, 3091, skarżąca stała na stanowisku, że BMW Italia jest zobowiązana do uznania jej za dystrybutora.
6 W konsekwencji skarżąca uważała, że BMW jest zobowiązana do:
– realizowania przekazanych zamówień na samochody i części zamienne, po cenach i na warunkach obowiązujących w odniesieniu do odsprzedawców;
– zezwolenia na używanie znaku towarowego BMW w zakresie niezbędnym do zwykłego informowania odbiorców, w sposób przyjęty w sektorze motoryzacyjnym.
7 Skarżąca domagała się więc od Komisji wydania decyzji nakazującej BMW Italia i BMW AG zaniechania zarzucanego naruszenia i dostosowania się do środków wskazanych powyżej oraz wszelkich innych środków, które Komisja uzna za niezbędne lub użyteczne.
8 Pismem z dnia 1 września 1988 r. skarżąca złożyła skargę do Komisji na niedawne działania BMW w odniesieniu do dealerów włoskich w celu uniemożliwienia im sprzedaży samochodów potencjalnym odsprzedawcom, grożąc im pozbawieniem prowizji. Dodała, że była przedmiotem bojkotu ze strony BMW i że uniemożliwiono jej nabywanie pojazdów u dealerów włoskich i zagranicznych tej firmy, mimo że były one dostępne. W ten sposób uniemożliwiono jej niedawno zrealizowanie wielu otrzymanych zamówień.
9 W dniu 30 listopada 1988 r. Komisja wystosowała do skarżącej pismo polecone podpisane przez dyrektora w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji (zwanej dalej „DG IV”). Poinformowano w nim, że, po pierwsze, Komisja uznaje, iż nie posiada kompetencji, aby uwzględnić wniosek w oparciu o przekazane jej wskazówki. W piśmie stwierdzono w tym względzie, że o ile wskazówki te mogłyby zostać uwzględnione przez sędziego krajowego w ramach sporu zmierzającego do naprawienia szkody, którą skarżąca, jak twierdzi, poniosła, o tyle Komisja nie może się na nie powołać w celu zobowiązania BMW do wznowienia dostaw dla skarżącej. Po drugie, pismo kierowało uwagę skarżącej na rozporządzenie (EWG) nr 123/85 z dnia 12 grudnia 1984 r. w sprawie stosowania art. 85 ust. 3 traktatu EWG do niektórych kategorii porozumień dotyczących dystrybucji i serwisowania pojazdów silnikowych (Dz.U. 1985, L 15, str. 16, zwane dalej „rozporządzeniem nr 123/85”), które weszło w życie dnia 1 lipca 1985 r. Komisja dodawała, że „wydaje się, iż różni producenci samochodów europejskich dokonali modyfikacji odpowiednich umów w zakresie dystrybucji w ten sposób, aby dostosować je do tego rozporządzenia. Dostępne informacje nie pozwalają nam zakładać, by BMW Italia nie podjęła ze swej strony środków w celu dostosowania własnej sieci dystrybucji do przywołanych norm wspólnotowych w zakresie konkurencji”.
10 W dniu 17 lutego 1989 r. skarżąca wniosła skargę o stwierdzenie nieważności tego pisma (sprawa Automec I).
11 W dniu 26 lipca 1989 r. Komisja wystosowała do skarżącej drugie pismo polecone, podpisane tym razem przez dyrektora generalnego ds. konkurencji. Po wyjaśnieniu, że pismo z dnia 30 listopada 1988 r. nie zawierało jej ostatecznego stanowiska, Komisja poinformowała oficjalnie skarżącą, iż nie zamierza ustosunkować się pozytywnie do jej wniosku z dnia 25 stycznia 1988 r. Komisja uzasadniała swe stanowisko, wskazując, że stosownie do art. 85 traktatu EWG nie posiada odpowiednich uprawnień, aby stwierdzić, że rozwiązanie umowy dealerskiej jest pozbawione skutków prawnych, ani aby nakazać przywrócenie stosunków umownych między stronami na podstawie typowej umowy stosowanej obecnie przez BMW Italia w stosunkach z jej dealerami. Dodała, że zakładając, iż umowa dealerska stosowana przez BMW jest sprzeczna z postanowieniami art. 85 ust. 1 traktatu, mogłaby najwyżej stwierdzić naruszenie i wynikającą z niego nieważność umowy. Ponadto zauważyła, że jedna strona umowy nie ma prawa do tego, by przeszkodzić zwykłemu rozwiązaniu umowy przez drugą stronę z zachowaniem przewidzianego w niej okresu wypowiedzenia, tak jak miało to miejsce w tym przypadku. Ponieważ informacja ta została przekazana „stosownie do” i „w celu stosowania” przepisów art. 6 rozporządzenia Komisji nr 99/63/EWG z dnia 25 lipca 1963 r. w sprawie wysłuchania przewidzianego art. 19 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady nr 17 (Dz.U. 127, str. 2268, zwanego dalej „rozporządzeniem nr 99/63”), Komisja zwróciła się do skarżącej o przedstawienie uwag w tym zakresie w terminie dwóch miesięcy.
12 Skarżąca odpowiedziała na to wezwanie pismem z dnia 4 października 1989 r., stwierdzając, że w swej skardze domagała się wyłącznie prawa do udziału w systemie dystrybucji selektywnej wprowadzonym jej zdaniem przez BMW, a nie utrzymania poprzedniej umowy dealerskiej. Przypominała, że jej przedstawiciele zaznaczyli, iż przed sądami włoskimi toczy się postępowanie dotyczące kwestii związanych z przedmiotową umową. Natomiast w odniesieniu do prawa do udziału w systemie dystrybucji wskazali, że nie wynikało ono z umowy, ale z „niezliczonych zasad, często potwierdzanych przez Komisję i przez Trybunał, dotyczących dystrybucji selektywnej” w sytuacji, gdy skarżąca wykazywała przez 25 lat, że spełnia wymogi BMW. Skarżąca utrzymywała również, że w piśmie z dnia 30 listopada 1988 r. Komisja, przywołując brak wskazówek pozwalających przypuszczać, iż system dystrybucji BMW jest niezgodny z rozporządzeniem o wyłączeniach grupowych nr 123/85, zastosowała w odniesieniu do BMW zasadę domniemania niewinności, co było nieprawidłowe w kontekście dostarczonego przez nią materiału dowodowego dotyczącego zachowania BMW. Ponadto wyraziła zdziwienie, iż Komisja wskazuje na swój brak kompetencji w zakresie nakazania przywrócenia stosunków umownych pomiędzy przedmiotową spółką a BMW, podczas gdy nigdy się o to nie zwracała. Skarżąca domaga się „prawa do tego, by produkty BMW były znów jej dostarczane nie na podstawie umowy o wyłącznej koncesji, ale jako dystrybutorowi spełniającemu wszystkie wymagane warunki pozwalające jej na członkostwo w sieci”. Sprzeciwiała się więc przypisywaniu przez Komisję jej wnioskowi treści, których nie zawierał.
13 W dniu 28 lutego 1990 r. członek Komisji odpowiedzialny za sektor konkurencji skierował w imieniu Komisji pismo do skarżącej w następującym brzmieniu:
„Pragnę odnieść się do skargi na BMW Italia złożonej do Komisji w dniu 25 stycznia 1988 r., na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 17/62, w której stwierdzają Państwo naruszenie postanowień art. 85 ust. 1 traktatu EWG, jakiego Państwa zdaniem dopuściła się ta spółka.
Komisja zbadała okoliczności faktyczne i prawne, które przedstawili Państwo w skardze, i umożliwiła Państwu przekazanie uwag odnoszących się do planowanego przez Komisję nieuwzględnienia Państwa skargi. Taki zamiar został Państwu zakomunikowany w piśmie wstępnym z dnia 30 listopada 1988 r., a następnie w »piśmie na podstawie art. 6« z dnia 26 lipca 1989 r.
W Państwa odpowiedzi z dnia 4 października 1989 r. nie wskazali Państwo nowych faktów i nie przedstawili Państwo argumentów lub odniesień prawnych na poparcie Państwa wniosku. W związku z tym Komisja nie widzi powodów, by zmienić zamiar oddalenia Państwa wniosku o podjęcie działania, z następujących przyczyn:
1. Po pierwsze i w odniesieniu do pierwszego wniosku zawartego w Państwa skardze (str. 7 ust. 2 tiret pierwsze i drugie: nakazanie BMW dostarczania Automecowi samochodów i części zamiennych oraz zezwolenie Automecowi na posługiwanie się znakiem towarowym BMW), Komisja uważa, że stosownie do art. 85 ust. 1 traktatu nie posiada uprawnień władczych umożliwiających jej zobowiązanie producenta do dostarczania jego produktów w przedmiotowych okolicznościach, nawet w sytuacji, gdyby Komisja stwierdziła niezgodność systemu dystrybucji producenta, takiego jak BMW Italia, z postanowieniami art. 85 ust. 1. Ponadto Automec nie przedstawił żadnej informacji wskazującej na to, że BMW Italia zajmuje pozycję dominującą i jej nadużywa, naruszając w ten sposób postanowienia art. 86 traktatu: wyłącznie ten artykuł traktatu umożliwiłby ewentualnie Komisji zobowiązanie BMW Italia do zawarcia umowy z Automekiem.
2. W odniesieniu do drugiego wniosku Automeca (strona 7 skargi ust. 3: spowodowania zaniechania naruszenia zarzucanego przez Automec BMW Italia), Komisja stwierdza, iż Automec wniósł już do sądów włoskich zarówno pierwszej instancji, jak i drugiej pozew przeciwko BMW Italia dotyczący rozwiązania umowy dealerskiej, która w przeszłości łączyła obie spółki. Zdaniem Komisji nic nie stoi na przeszkodzie, by Automec zwrócił się do tego samego sądu krajowego w kwestii zgodności obecnego systemu dystrybucji BMW Italia z postanowieniami art. 85; skierowanie sprawy do sądu krajowego wydaje się tym łatwiejsze, że zna on już doskonale stosunki umowne, które BMW Italia nawiązuje ze swymi dystrybutorami.
Komisja pozwala sobie przypomnieć Państwu w tym względzie, że sąd włoski nie tylko posiada takie same kompetencje jak Komisja, aby zastosować w tym przypadku art. 85 traktatu, a w szczególności ust. 2 tego artykułu, ale dysponuje również uprawnieniami, których nie posiada Komisja, tj. prawem do ewentualnego zasądzenia od BMW Italia odszkodowania na rzecz Automeca, jeżeli Automec dowiedzie, że poniósł szkodę w wyniku odmowy sprzedaży ze strony producenta. Artykuł 6 rozporządzenia nr 99/63/EWG przyznaje Komisji uprawnienie do swobodnej oceny „materiału zgromadzonego” w związku z rozpatrywaniem skargi, które to uprawnienie pozwala jej na nadanie różnego stopnia pierwszeństwa sprawom, które zostały do niej skierowane.
Na podstawie powyższych ustaleń, przedstawionych w pkt 2 niniejszego pisma, Komisja doszła do wniosku, że w tym przypadku nie wchodzi w grę interes wspólnotowy w stopniu wystarczającym dla pogłębionego zbadania faktów przedstawionych we wniosku.
3. Informuję w konsekwencji, że z przyczyn przedstawionych w pkt 1 i 2 Komisja podjęła decyzję o nieuwzględnieniu wniosku, który przedstawili Państwo w dniu 25 stycznia 1988 r. na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 17/62”.
14 W dniu 10 lipca 1990 r. Sąd odrzucił jako niedopuszczalną wniesioną przez skarżącą skargę o stwierdzenie nieważności pisma Komisji z dnia 30 listopada 1988 r. (wyrok z dnia 10 lipca 1990 r. w sprawie T‑64/89 Automec przeciwko Komisji, Rec. str. II‑367), na tej podstawie, iż przedmiotowe pismo nie stanowiło decyzji w sprawie skargi skarżącej, ale było częścią nieformalnej wymiany poglądów w ramach pierwszej z trzech kolejnych faz, z których składa się postępowanie stosownie do art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 17 i art. 6 rozporządzenia nr 99/63. Orzeczenie uprawomocniło się.
15 W odniesieniu do późniejszego przebiegu sporów pomiędzy skarżącą a BMW Italia toczących się przed sądami włoskimi, skarżąca oświadczyła na rozprawie, że najpierw Tribunale, a następnie Corte d’appello di Milano oddaliły skargi, w których domagała się ona zobowiązania BMW Italia do kontynuowania stosunków umownych oraz że skierowała skargę kasacyjną do Corte suprema di cassazione przeciwko temu orzeczeniu. Skarżąca dodała, że skarga BMW Italia, w której domagała się zakazania jej posługiwania się znakami zastrzeżonymi przez BMW w reklamach pojazdów pochodzących z równoległego importu została uwzględniona przez Tribunale di Milano po oddaleniu jej przez Pretore i prezesa Tribunale di Treviso. Skarżąca złożyła odwołanie od tego postanowienia do Corte d’appello di Treviso.
Postępowanie
16 W tych właśnie okolicznościach skarżąca wniosła niniejszą skargę pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 3 maja 1990 r.
17 Procedura pisemna miała zwykły przebieg. Na wniosek pierwszej izby i po wysłuchaniu stron Sąd przekazał sprawę pełnemu składowi. Prezes Sądu wyznaczył rzecznika generalnego.
18 Zgodnie ze sprawozdaniem sędziego sprawozdawcy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, Sąd postanowił rozpocząć procedurę ustną bez wcześniejszego przeprowadzania postępowania dowodowego. Jednakże postanowił uwzględnić, z urzędu, następujące dokumenty przekazane przez strony do akt sprawy T‑64/89 (Automec I):
– przedłożony przez skarżącą Komisji w dniu 25 stycznia 1988 r. wniosek na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 17 (załącznik nr 5 do skargi w sprawie Automec I);
– pismo skarżącej do Komisji z dnia 1 września 1988 r. (załącznik nr 18 do skargi w sprawie Automec I);
– pismo skarżącej do Komisji z dnia 4 października 1989 r. (załącznik do uwag przedłożonych przez skarżącą na wniosek incydentalny Komisji w sprawie Automec I).
19 Wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu miały miejsce na rozprawie dnia 22 października 1991 r. Po przedłożeniu przez rzecznika generalnego opinii pisemnej w dniu 10 marca 1992 r. prezes zamknął w tym dniu procedurę ustną.
20 W skardze skarżąca wnosiła do Sądu o:
– zarządzenie połączenia niniejszej sprawy z toczącą się już sprawą Automec I;
– uznanie skargi za dopuszczalną, zastrzegając sobie prawo wycofania jej po uprawomocnieniu się orzeczenia w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 30 listopada 1988 r. uznawanej przez nią za decyzję indywidualną;
– stwierdzenie nieważności decyzji indywidualnej Dyrekcji ds. Konkurencji i rozporządzenia nr 123/85, w zakresie w jakim stanowi ono warunek sine qua non tej decyzji;
– stwierdzenie, iż stosownie do art. 176 traktatu Komisja zobowiązana jest do podjęcia środków wynikających z wyroku, jaki zostanie wydany;
– zobowiązanie Komisji do naprawienia szkody;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
W replice, przedłożonej po wydaniu orzeczenia w sprawie Automec I, skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności decyzji dyrekcji generalnej ds. konkurencji Komisji z dnia 28 lutego 1990 r., po ewentualnym orzeczeniu, że rozporządzenie nr 123/85 nie ma zastosowania do systemów dystrybucji selektywnej lub, subsydiarnie, gdyby Sąd uznał, iż rozporządzenie to ma zastosowanie zarówno do systemów wyłącznej dystrybucji, jak i do systemów dystrybucji selektywnej; stwierdzenie nieważności tego rozporządzenia jako sprzecznego z rozporządzeniem Rady nr 19/65/EWG, które stanowi jego podstawę prawną, a w każdym przypadku, jako rażąco niesprawiedliwego z tego względu, iż uregulowało w identyczny sposób dwa całkowicie różne zjawiska;
– stwierdzenie, iż stosownie do art. 176 traktatu Komisja zobowiązana jest do podjęcia środków wynikających z wyroku, jaki zostanie wydany;
– zobowiązanie Komisji do naprawienia szkody;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
21 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie wniosku skarżącej o dołączenie niniejszej sprawy do toczącej się wówczas sprawy Automec I;
– oddalenie skargi Automeca o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 28 lutego 1990 r. [SG(90) D/2816];
– oddalenie żądania zasądzenia od Komisji odszkodowania;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
W przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności
1. Co do przedmiotu skargi
Argumentacja stron
22 Skarżąca zarzuca Komisji, że nie rozpatrzyła istoty jej skargi do niej wniesionej, uznając, że domaga się ona wyłącznie nakazania BMW realizacji zamówień skarżącej i zezwolenia jej na posługiwanie się znakami towarowymi BMW, podczas gdy przedmiotem dochodzenia, o które wnosiła, miało być ustalenie, czy bojkot, którego padła ofiarą, wynikał z systemu dystrybucji BMW, czy też ze stosowania tego systemu w sposób dyskryminujący.
23 Podnosi ona, że domagała się od Komisji nie tylko stwierdzenia naruszenia przez BMW postanowień art. 85 ust. 1 i wydania decyzji nakazującej BMW jego zaniechania, ale wnosiła również o cofnięcie przywileju wyłączenia, którym Komisja objęła system dystrybucji selektywnej BMW na mocy wymienionej decyzji z dnia 13 grudnia 1974 r. lub wyłączenia przewidzianego w rozporządzeniu nr 123/85.
24 Skarżąca podkreśla, że konkretne żądania danej strony skarżącej kierowane do Komisji nie są dla tej ostatniej wiążące, lecz może ona sama określić treść nakazu mającego spowodować zaniechanie naruszenia, pod warunkiem że nakaz ten będzie odpowiedni dla osiągnięcia tego celu i będzie zgodny z zasadą proporcjonalności.
25 Komisja odpowiada, że głównym żądaniem Automeca było nakazanie BMW przez Komisję wznowienia dostaw i zezwolenia posługiwania się znakami towarowymi oraz że odmowa zaopatrywania ze strony BMW jest główną przyczyną skargi do Komisji i skargi do Sądu. Zdaniem Komisji, żądanie to nakłada się na żądanie nakazania przez Komisję dopuszczenia skarżącej do systemu dystrybucji BMW.
26 W duplice Komisja zaprzecza temu, by skarżąca zwróciła się do niej o cofnięcie przywileju wyłączenia, które obejmuje system dystrybucji selektywnej BMW, przewidzianego rozporządzeniem nr 123/85 i tym sposobem o podjęcie decyzji podlegającej jej wyłącznej kompetencji.
Ocena Sądu
27 Sąd stwierdza, że skarga wniesiona przez skarżącą do Komisji zawiera z jednej strony wniosek o wydanie dwóch skonkretyzowanych decyzji w odniesieniu do BMW, tj. przewidujących nakazanie jej wykonania zamówień skarżącej i nakazanie jej zezwolenia skarżącej na posługiwanie się niektórymi znakami towarowymi BMW. Z drugiej strony, zawiera ona wniosek o charakterze bardziej ogólnym, w którym skarżąca domaga się wydania decyzji zobowiązującej BMW do zaniechania zarzucanego naruszenia i narzucającej jej wszelkie inne środki, które Komisja uznałaby za niezbędne bądź użyteczne.
28 W odniesieniu do tych żądań zaskarżona decyzja składa się z dwóch części. W pierwszej Komisja odmawia, przywołując brak kompetencji, nakazania BMW dostarczania jej produktów skarżącej i zezwolenia jej na posługiwanie się znakiem BMW. W drugiej odmawia dogłębnego zbadania sprawy, powołując się na spory między skarżącą a BMW toczące się przed sądami włoskimi, swe uprawnienia dyskrecjonalne w zakresie oceny stopnia pierwszeństwa, który nadaje badaniu skargi, i brak wystarczającego interesu wspólnotowego, w zakresie, w jakim skarga zmierzała do uzyskania decyzji zobowiązującej BMW do zaniechania zarzucanego naruszenia. Dwie części zaskarżonej decyzji odpowiadają więc dwu aspektom zawartym w skardze skarżącej.
29 W piśmie skierowanym do skarżącej w trybie art. 6 rozporządzenia nr 99/63 w dniu 26 lipca 1989 r. była mowa o żądaniu skarżącej nakazania „przywrócenia” stosunków umownych, które utrzymywała z BMW. W odpowiedzi z dnia 4 października 1989 r. skarżąca nie zgodziła się na taką interpretację swego wniosku, precyzując, że niezależnie od wcześniejszych stosunków umownych miała na myśli dochodzenie prawa do uczestnictwa w systemie dystrybucji BMW, który uznaje za system dystrybucji selektywnej. Komisja uwzględniła tę informację, usuwając z zaskarżonej decyzji wszelkie odniesienia do żądania skarżącej dotyczącego, jak poprzednio uznała Komisja, przywrócenia poprzednich stosunków umownych.
30 Ponadto żaden element zaskarżonej decyzji nie pozwala przypuszczać, by Komisja miała uznać, iż wniosek o wprowadzenie skonkretyzowanych nakazów w formie przedłożonej przez skarżącą jest dla niej wiążący i tym sposobem nie rozważyła możliwości przyjęcia, w miejsce nakazów, o które wnosiła skarżąca, innych środków właściwych dla zaniechania ewentualnego naruszenia. Pierwsza część zaskarżonej decyzji ogranicza się w istocie do odpowiedzi na wniosek dotyczący skonkretyzowanych nakazów, w postaci proponowanej przez skarżącą, nie przesądzając kwestii, czy Komisja mogłaby podjąć inne środki.
31 W ten sposób w drugiej części zaskarżonej decyzji Komisja udzieliła odpowiedzi na wniosek o charakterze bardziej ogólnym, w którym skarżąca domagała się wydania decyzji zobowiązującej BMW do zaniechania zarzucanego naruszenia i zalecający podjęcie wszelkich środków niezbędnych dla tego celu.
32 Sąd stwierdza wreszcie, że skarga do Komisji wniesiona przez skarżącą nie zmierzała do cofnięcia przywileju polegającego na wyłączeniu pewnych kategorii, przewidzianego rozporządzeniem nr 123/85. Oczywiście w skardze w sprawie Automec I (str. 15 i 17) skarżąca zarzuciła Komisji, iż naruszyła ona postanowienia art. 10 ust. 1 rozporządzenia nr 123/85, które upoważniają ją do cofnięcia przywileju polegającego na stosowaniu tego rozporządzenia, jeżeli miałoby ono zastosowanie. Jednakże skutkiem tego odniesienia, zawartego w dokumencie skierowanym do Sądu a nie do Komisji, nie mogło być rozszerzenie przedmiotu wniesionej wcześniej skargi do Komisji. W tym miejscu należy wskazać, że skarżąca miała okazję do uszczegółowienia treści swej skargi do Komisji w odpowiedzi na pismo, które zostało do niej skierowane w dniu 4 października 1989 r., stosownie do art. 6 rozporządzenia nr 99/63. Zatem odpowiedź ta, sporządzona po wniesieniu skargi w sprawie Automec I, nie zawiera żadnego odniesienia do ewentualnego cofnięcia wyłączenia. W tych okolicznościach celem skargi do Komisji, w rozumieniu tej instytucji, nie mogło być cofnięcie przywileju polegającego na wyłączeniu pewnych kategorii, przewidzianego rozporządzeniem nr 123/85.
33 Wynika z tego, że Komisja rozpatrzyła istotę skargi skierowanej do niej przez skarżącą.
2. Co się tyczy pierwszej części zaskarżonej decyzji
Argumentacja stron
34 W odniesieniu do pierwszej części zaskarżonej decyzji, w której Komisja uznała, że nie posiada kompetencji pozwalających jej przyjąć skonkretyzowanych nakazów, o które wnosi skarżąca, ta ostatnia podnosi jedyny zarzut, polegający na naruszeniu prawa wspólnotowego, a konkretnie art. 3 rozporządzenia nr 17.
35 Skarżąca podważa w skardze dokonane przez Komisję rozróżnienie pomiędzy posiadanymi przez nią na podstawie tego przepisu uprawnieniami, z jednej strony w przypadku naruszenia postanowień art. 85 ust. 1 traktatu, a z drugiej strony w przypadku naruszenia postanowień art. 86. Podkreśla, że treść art. 3 rozporządzenia nr 17 nie zawiera takiego rozróżnienia, a więc Komisja może, zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku, „w decyzji zobowiązać odnośne przedsiębiorstwa […] do zaniechania naruszenia”. Natomiast w tym przypadku jedynym sposobem spowodowania zaniechania naruszenia postanowień art. 85, polegającego na odmowie dostaw, byłoby nakazanie realizacji zamówionych dostaw.
36 W replice skarżąca utrzymuje, że, po pierwsze, brak porozumienia pomiędzy BMW a skarżącą nie wyklucza stosowania art. 85 ust. 1 traktatu. Jej zdaniem postępowanie, które pozornie jest jednostronne, może podlegać postanowieniom art. 85 ust. 1 w szczególności, jeżeli ma miejsce w ramach systemu dystrybucji.
37 Skarżąca podnosi argument, że BMW stosuje system dystrybucji selektywnej. Natomiast z orzecznictwa Trybunału (wyrok z dnia 11 października 1983 r. w sprawie 210/81 Demo-Studio Schmidt przeciwko Komisji, Rec. str. 3045) wynika jej zdaniem, że odsprzedawca, który bezpodstawnie został wyłączony z systemu dystrybucji selektywnej, może zwrócić się do Komisji o podjęcie działań na podstawie art. 3 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 17 i że może, w razie potrzeby, poddać odmowę Komisji ocenie sądu wspólnotowego. Skarżąca uważa, że wszystkie składniki naruszenia wymienione w ww. orzeczeniu występują w niniejszej sprawie.
38 Ponadto skarżąca uważa, że nielogiczne byłoby uznanie, iż Komisja mogłaby ewentualnie stwierdzić niezgodność z prawem całego systemu dystrybucji i zabronić BMW stosowania go w przyszłości, jeżeli nie mogłaby przeciwstawić się postępowaniu przyjętemu przez producenta w odniesieniu do różnych odsprzedawców. W takiej sytuacji łatwo byłoby wprowadzić „na papierze” bardzo pozytywne systemy umowne z punktu widzenia konkurencji, a następnie nie stosować ich, mając pewność, że w konkretnym przypadku Komisja nie ma żadnych uprawnień do działania. Na poparcie swojej tezy przywołuje wyrok Trybunału z dnia 17 września 1985 r. w sprawach połączonych 25/84 i 26/84 Ford przeciwko Komisji, Rec. str. 2725, z którego w jej opinii wynika, że Komisja w momencie badania umowy dealerskiej w celu przyznania ewentualnego wyłączenia może uwzględnić wszelkie okoliczności wiążące się ze stosowaniem tej umowy, wśród których może znaleźć się odmowa zaopatrywania. Komisja nie powinna więc wyłącznie oceniać „systemów jako całości”, ale również ich konkretne stosowanie, a nawet brak ich stosowania.
39 Skarżąca uznaje, że ewentualne istnienie wyłączenia nie wyklucza możliwości zbadania konkretnych warunków stosowania systemu dystrybucji. Przyznając, że Komisja nie mogłaby przy użyciu środków przymusu doprowadzić do wykonania decyzji nakazującej BMW wznowienie dostaw, podnosi argument, że strona pozwana posiada niemniej jednak uprawnienia pozwalające na wywarcie nacisku, szczególnie w postaci kar pieniężnych, umożliwiające respektowanie takiej decyzji.
40 Ze swej strony Komisja podkreśla, że odrębna logika rządząca art. 85 i 86 traktatu, którą w jej opinii uwypukla wyrok Sądu z dnia 10 lipca 1990 r. w sprawie T‑51/89 Tetra Pak przeciwko Komisji, Rec. str. II‑309, nadaje inny zakres uprawnieniom, które posiada na podstawie art. 3 rozporządzenia nr 17, w momencie gdy dochodzi do naruszenia jednego z tych dwóch postanowień traktatu. Przypomina, że art. 86 zabrania przedsiębiorstwu zajmującemu pozycję dominującą jednostronnych zachowań, które ograniczają konkurencję i mogą polegać albo na rozmyślnym działaniu, albo na zaniechaniu. Z tego właśnie względu Trybunał w wyroku z dnia 6 marca 1974 r. w sprawach połączonych 6/73 i 7/73 Commercial Solvents przeciwko Komisji, Rec str. 223 potwierdził, że stosowanie art. 3 rozporządzenia nr 17 winno być uzależnione od charakteru stwierdzonego naruszenia i może polegać zarówno na nakazaniu podjęcia pewnej działalności lub usług, bezprawnie zaniechanych, jak i zakazie kontynuowania pewnej działalności, praktyk czy sytuacji sprzecznych z traktatem.
41 Natomiast w przypadku naruszenia art. 85 ust. 1 traktatu Komisja sądzi, że zarówno przedmiot, jak i zakres jej uprawnień do działania są odmienne. W odniesieniu do przedmiotu, tj. naruszenia postanowień, któremu mogłaby położyć kres, podkreśla, że art. 85 zakazuje porozumień między dwoma lub większą liczbą przedsiębiorstw, których przedmiotem lub skutkiem byłoby naruszenie konkurencji. W opinii Komisji jedynym porozumieniem, w odniesieniu do którego art. 85 traktatu mógłby w tym przypadku mieć zastosowanie, jest porozumienie pomiędzy BMW Italia a jej obecnymi dystrybutorami, toteż Komisja mogłaby wykonywać swe uprawnienie do działania, jakie nadaje jej art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 17, wyłącznie względem tego porozumienia. Zdaniem Komisji wyrok Trybunału z dnia 28 lutego 1984 r. w sprawach połączonych 228/82 i 229/82 Ford przeciwko Komisji, Rec. str. 1129 (zwane dalej „Ford II”) potwierdza, iż w ramach systemu dystrybucji jedynie porozumienie wyrażające się umową dealerską może stanowić naruszenie postanowień art. 85 traktatu.
42 W odniesieniu do zakresu jej uprawnień w przypadku naruszenia art. 85 ust. 1 traktatu Komisja opiera się na tym samym orzeczeniu, aby stwierdzić, że jedyną decyzją, jaką może podjąć na podstawie art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 17, jest ewentualne stwierdzenie niezgodności przedmiotowego systemu dystrybucji z postanowieniami art. 85 ust. 1 traktatu i zobowiązanie dostawcy do zakończenia stosowania umowy dealerskiej jako całości. Dodaje, również w oparciu o orzeczenie Ford II, że nie jest jednak pozbawiona wszelkiej możliwości reagowania wobec postępowania sprzecznego z zasadami konkurencji w ramach systemu dystrybucji, ponieważ może na przykład nałożyć karę pieniężną, jeżeli umowa dealerska nadal jest stosowana.
43 Komisja podnosi, że Automec nie domaga się zniesienia systemu dystrybucji, a wręcz przeciwnie, żąda prawa do uczestniczenia w nim. Prawo to w opinii Komisji jest uprawnieniem szczególnym i indywidualnym, a Komisja nie posiada uprawnienia, aby przymusowo doprowadzić do jego realizacji, chyba że miałoby to miejsce w ramach stosowania art. 86 traktatu.
44 W duplice Komisja dodaje, że ww. orzeczenie w sprawie Demo-Studio Schmidt przeciwko Komisji, na które powołuje się skarżąca, odnosiło się do sytuacji, w której doszło do jednoczesnego naruszenia postanowień art. 85 i 86 traktatu, a dwa wcześniejsze orzeczenia przytoczone przez Trybunał w tym wyroku, tj. ww. wyrok w sprawach połączonych Commercial Solvents przeciwko Komisji oraz postanowienie z dnia 17 stycznia 1980 r. w sprawie 792/79 R Camera Care przeciwko Komisji, Rec. str. 119 dotyczyły albo naruszenia art. 86 (Commercial Solvents przeciwko Komisji), albo przypadku naruszenia dwóch art. 85 i 86 (Camera Care przeciwko Komisji).
45 Komisja podtrzymuje, że zakaz porozumień i uprawnienia, jakie jej przyznano, aby zakaz ten był przestrzegany, nie umożliwiają jej ograniczenia swobody umów pomiędzy podmiotami gospodarczymi, łącznie z nakazaniem producentowi przyjęcia określonego odsprzedawcy do swego systemu dystrybucji. Odwołuje się w tym względzie do opinii rzecznika generalnego Rozès w ww. sprawie Demo-Studio Schmidt przeciwko Komisji, str. 3067.
46 Komisja podkreśla wreszcie, że zaskarżona decyzja nie rozstrzyga w żadnej mierze kwestii, czy system dystrybucji BMW Italia jest systemem dystrybucji selektywnej, czy też systemem dystrybucji wyłącznej i selektywnej w rodzaju systemu, o którym mowa w rozporządzeniu nr 123/85, ani kwestii, czy przedmiotowy system jest zgodny z prawem w kontekście art. 85 ust. 1 traktatu. W opinii Komisji, nawet zakładając, że stwierdziłaby ona, iż system dystrybucji wprowadzony przez BMW Italia stanowi naruszenie art. 85 ust. 1, ani art. 85 ani art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 17 nie uprawnia jej do zobowiązania BMW Italia do zawarcia umowy z Automekiem.
Ocena Sądu
47 Sąd uważa, że należy określić, czy Komisja naruszyła prawo wspólnotowe, a w szczególności art. 3 rozporządzenia nr 17, odrzucając wniosek, w którym skarżąca domagała się przyjęcia skonkretyzowanych nakazów, o których mowa wyżej, na tej podstawie, że nie miała kompetencji dla podjęcia takich środków w danych okolicznościach.
48 Należy przypomnieć, że we wniosku skarżąca domagała się zobowiązania BMW Italia do realizacji przekazanych jej zamówień, a także zobowiązania BMW do zezwolenia skarżącej na posługiwanie się niektórymi znakami towarowymi BMW. Oczekiwania te uzasadniano faktem, że skarżąca uważała, iż spełnia wszystkie warunki wymagane dla uczestnictwa w sieci dystrybucji BMW. Skarżąca w konsekwencji wnosiła o to, by Komisja wydała dwa skonkretyzowane nakazy wobec BMW w celu przestrzegania przysługującego jej, w jej opinii, prawa do przyjęcia do sieci dystrybucji utworzonej przez BMW.
49 Ponieważ w pierwszej części decyzji Komisja odrzuciła wniosek, w którym skarżąca domagała się przyjęcia dwóch skonkretyzowanych nakazów, należy zbadać, czy art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 17, który upoważnia Komisję do zobowiązania danych przedsiębiorstw do zaniechania stwierdzonych przez nią naruszeń prawa konkurencji, mógłby stanowić, w połączeniu z art. 85 ust. 1 traktatu, podstawę prawną decyzji przychylającej się do tego wniosku.
50 Artykuł 85 ust. 1 zakazuje pewnych porozumień lub praktyk sprzecznych z zasadami konkurencji. Spośród konsekwencji, jakie może mieć naruszenie tego zakazu na płaszczyźnie prawa cywilnego, jedna jest wyrażona wprost w art. 85 ust. 2, a jest nią nieważność umowy. Określenie pozostałych konsekwencji naruszenia art. 85 traktatu, takich jak obowiązek naprawienia szkody poniesionej przez osobę trzecią lub ewentualny obowiązek zawarcia umowy należy do prawa krajowego (odnośnie do możliwości sędziów krajowych zob. procedury krajowe leżące u podstaw wyroków Trybunału z dnia 16 czerwca 1981 r. w sprawie 126/80 Salonia, Rec. str. 1563, 1774 i z dnia 3 lipca 1985 r. w sprawie 243/83 Binon, Rec. str. 2015, 2035). To sędzia krajowy zatem może, w razie potrzeby i zgodnie z przepisami prawa krajowego, nakazać podmiotowi gospodarczemu zawarcie umowy z innym podmiotem gospodarczym.
51 Ponieważ swoboda zawierania umów winna pozostawać regułą, nie można co do zasady przyznać Komisji, w ramach posiadanych przez nią uprawnień do wydawania nakazów w celu położenia kresu naruszeniom postanowień art. 85 ust. 1, uprawnienia do nakazania jednej stronie nawiązania stosunków umownych, podczas gdy zasadniczo Komisja dysponuje odpowiednimi środkami pozwalającymi nakazać przedsiębiorstwu zaniechanie naruszenia.
52 W szczególności podobne ograniczenie swobody zawierania umów nie znajduje uzasadnienia w sytuacji, gdy istnieje wiele sposobów położenia kresu naruszeniu. Tak jest w przypadku naruszeń art. 85 ust. 1 traktatu wynikających ze stosowania systemu dystrybucji. Tego rodzaju naruszenie można bowiem również wyeliminować przez odstąpienie od systemu dystrybucji lub jego zmianę. W tych okolicznościach Komisja posiada, rzecz jasna, uprawnienia do stwierdzenia naruszenia przepisów i nakazania stronom zaniechania go, ale nie należy do niej narzucanie stronom swego wyboru spośród różnych zgodnych z postanowieniami traktatu możliwości.
53 W tej sytuacji należy stwierdzić, że w okolicznościach niniejszej sprawy Komisja nie była upoważniona do wydania skonkretyzowanych nakazów zobowiązujących BMW do zaopatrywania skarżącej i zezwolenia jej na posługiwanie się znakami towarowymi BMW. Wynika z tego, że Komisja nie naruszyła prawa wspólnotowego, odrzucając z powodu braku kompetencji wniosek, w którym skarżąca domagała się przyjęcia przedmiotowych nakazów.
54 Charakter kompetencji Komisji w zakresie podejmowania decyzji mogącej rodzić skutki praktyczne równoważne ze skutkami nakazów, o które wnosiła skarżąca, i możliwości przekształcenia przez Komisję wniosku skarżącej we wniosek zmierzający do wydania podobnej decyzji nie podważa tego stwierdzenia. Komisja nie przywołała bowiem swego braku kompetencji w celu uzasadnienia odrzucenia skargi jako całości, ale tylko w celu uzasadnienia odmowy przyjęcia konkretnych środków, o które zwróciła się skarżąca. Ponieważ przedmiot skargi do Komisji wykraczał poza ten konkretny wniosek, kwestia ta nie została poruszona w pierwszej części decyzji, lecz w jej drugiej części.
3. Co się tyczy drugiej części zaskarżonej decyzji
55 W odniesieniu do drugiej części zaskarżonej decyzji skarżąca podnosi cztery zarzuty. Pierwszy wywodzi z naruszenia przez Komisję art. 155 traktatu, art. 3 rozporządzenia nr 17 i art. 6 rozporządzenia nr 99/63 polegającego na odmowie wykonania własnych uprawnień. Drugi zarzut, podniesiony na rozprawie, wynika z naruszenia obowiązku uzasadnienia decyzji, zapisanego w art. 190 traktatu. Trzeci zarzut, zawarty w duplice, wynika z niemożności zastosowania i niezgodności z prawem rozporządzenia nr 123/85. Czwarty zarzut skarżąca wywodzi z nadużycia władzy.
1. W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia art. 155 traktatu, art. 3 rozporządzenia nr 17 i art. 6 rozporządzenia nr 99/63 oraz w przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego uzasadnienia zaskarżonej decyzji
Argumentacja stron
56 Skarżąca zarzuca Komisji przede wszystkim, iż odstąpiła ona od wykonania swych kompetencji na rzecz sądów krajowych w zakresie stosowania art. 85, podczas gdy oświadczyła w specjalistycznej prasie, że „na podstawie art. 85 ust. 2 nie można zwracać się do sądów krajowych o żadną ochronę prawną” wobec klauzul sprzecznych z zasadami konkurencji zawartych w umowach dystrybucyjnych.
57 Podnosi ona, że prawo wspólnotowe przewiduje procedurę eliminowania naruszeń i że Komisja nie może odstąpić od wykonania uprawnień, które są z tym związane. Odwołuje się w tym względzie do zadania, które w tym zakresie przypada Komisji na mocy traktatu, jak również do jej wyłącznych i szczególnych kompetencji w zakresie naruszeń, wyłączeń i dystrybucji selektywnej, między innymi na podstawie rozporządzenia nr 123/85. Skarżąca podkreśla, że do niej samej należy wybór, czy zwrócić się do sądów krajowych, czy do właściwych organów wspólnotowych i Komisja nie powinna narzucać jej tego wyboru. Dodaje, że przedmiot spraw toczących się przed sądami włoskimi różni się od przedmiotu skargi do Komisji.
58 Po drugie, skarżąca utrzymuje, że Komisja nie może w tym przypadku powoływać się na charakter dyskrecjonalny swych uprawnień. Możliwość odrzucenia skargi, którą daje Komisji art. 6 rozporządzenia nr 99/63, obejmuje jej zdaniem wyłącznie odrzucenie skargi z przyczyn merytorycznych, po przeprowadzeniu dochodzenia, które pozwoliłoby Komisji na zgromadzenie informacji niezbędnych do skorzystania z uprawnień dyskrecjonalnych. W ten sposób Komisja jest w jej opinii zobowiązana do wszczęcia postępowania w odniesieniu do każdej skargi, z wyjątkiem skarg oczywiście bezzasadnych. Przywołany art. 6, w myśl którego Komisja może „nie przychylić się” do wniosku dotyczy więc jej zdaniem nakazu zaniechania naruszania przepisów, a nie wszczęcia postępowania. Skarżąca przywołuje na poparcie swej tezy ww. wyrok w sprawie Demo-Studio Schmidt przeciwko Komisji, pkt 19.
59 Po trzecie skarżąca zaprzecza w replice temu, by w grę nie wchodził interes wspólnotowy wystarczający do dogłębnego zbadania faktów przedstawionych w skardze. W istocie okólnik skierowany dnia 7 lipca 1988 r. przez BMW Italia do wszystkich dealerów mający odwieść ich od sprzedaży nieautoryzowanym odsprzedawcom i od sprzedaży „poza strefą” z udziałem „pośredników lub akwizytorów handlowych” jest sprzeczny z wymogami prawa wspólnotowego w zakresie dystrybucji zarówno selektywnej, jak i wyłącznej oraz z art. 3 pkt 11 rozporządzenia nr 123/85. Sama Komisja potwierdziła dwukrotnie, że podobne postępowanie stanowi naruszenie podstawowych zasad, po pierwsze w informacji dotyczącej rozporządzenia nr 123/85 (Dz.U. C 17, str. 4, ust. 1 pkt 3), a po drugie, w Szesnastym raporcie na temat polityki konkurencji (pkt 30, str. 45).
60 Komisja uważa ze swej strony, że z uwagi na bezpośrednie stosowanie art. 85 ust. 1 traktatu, Komisja i sąd krajowy mają w rzeczywistości równolegle kompetencje w zakresie stosowania tego przepisu, jak dowodziły tego wyroki Trybunału z dnia 30 stycznia 1974 r. w sprawie 127/73 BRT, Rec. str. 51 i z dnia 10 lipca 1980 r. w sprawie 37/79 Lauder, Rec. str. 2481.
61 Dodaje, że o ile zainteresowani mają prawo wyboru zwrócenia się o ochronę ich uprawnień wynikających z art. 85 traktatu do organów wspólnotowych albo organów krajowych, o tyle różne są konsekwencje prawne, jakie może mieć skarga do pierwszego lub drugiego organu. Ponadto zdaniem Komisji skarżąca nie przeczy, że w odróżnieniu od Komisji sędzia włoski posiada uprawnienia pozwalające na zasądzenie od BMW Italia odszkodowania z tytułu szkody, jaką mogła ponieść skarżąca w wyniku odmowy sprzedaży.
62 Komisja podnosi ponadto, że skarżąca nie zaprzecza również, iż sędziowie włoscy byliby bardziej właściwi dla rozwiązania ewentualnego sporu w przedmiocie zarzucanego naruszenia art. 85 ust. 1 traktatu przez BMW Italia, ponieważ sądy w Mediolanie lub w Vincenzy znajdują się w dogodniejszej sytuacji niż Komisja dla zbadania wniosków Automeca oraz stosowania art. 85 ust. 1 i, w razie potrzeby, przepisów rozporządzenia nr 123/85 w odniesieniu do systemu dystrybucji BMW Italia. Trybunał w wyroku z dnia 3 lutego 1976 r. w sprawie 63/75 Roubaix, Rec. str. 111 potwierdził uprawnienie sądu krajowego w zakresie rozstrzygnięcia, czy dana umowa korzysta z wyłączenia grupowego.
63 Komisja utrzymuje, że kwestia posiadania przez nią uprawnień dyskrecjonalnych pozwalających na odrzucenie skarg, które do niej wpływają, bez wcześniejszego przeprowadzenia dochodzenia, jest kwestią o podstawowym znaczeniu dla zasad wykonywania przez nią uprawnień kontrolnych. Po raz pierwszy sąd wspólnotowy miałby rozpatrywać decyzję, którą Komisja oddala skargę, nie zgłębiwszy faktów przedstawionych przez skarżącą ani nie dokonując ich oceny. Decyzja ta opiera się na przyznanym Komisji uprawnieniu do nadawania, w interesie wspólnotowym, różnego stopnia pierwszeństwa skargom przy ich rozpatrywaniu.
64 Komisja nie przeczy, że skarżący ma prawo do uzyskania odpowiedzi, to jest ostatecznego aktu, w którym instytucja wypowiada się na temat jego skargi. Twierdzi jednak, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału (wyrok z dnia 18 października 1979 r. w sprawie 125/78 GEMA przeciwko Komisji, Rec. str. 3173, 3179) nie jest jednak zobowiązana do podejmowania ostatecznej decyzji odnośnie do istnienia zarzucanego naruszenia. Dysponując w ten sposób szerokim zakresem uznania co do wydania decyzji odnoszącej się do istoty skargi, tym bardziej przysługuje jej uprawnienie dyskrecjonalne w przedmiocie podjęcia czynności przygotowujących decyzję końcową, takich jak wszczęcie dochodzenia. Niemniej jednak Komisja przyznaje, że jest zobowiązana do badania skarg w sposób niedyskryminujący, i twierdzi, że w tym przypadku to uczyniła. W tym względzie podnosi, że sprawdzenie zgodności systemu dystrybucji BMW Italia z postanowieniami art. 85 ust. 1 traktatu i przepisami rozporządzenia nr 123/85 wymagałoby bardzo szerokiego i złożonego dochodzenia, które miałaby rozpocząć niemal ex nihilo, podczas gdy poszczególne sądy włoskie, do których zwrócił się zarówno Automec, jak i BMW Italia, znały stosunki umowne, w których BMW Italia pozostawała ze swymi odsprzedawcami, a w szczególności stosunki utrzymywane przez nią w przeszłości ze skarżącą. W opinii Komisji w takiej sytuacji sądom tym łatwiej jest przeprowadzić badanie niezbędne dla oceny zgodności systemu dystrybucji BMW Italia z przepisami wspólnotowymi w zakresie konkurencji.
65 Komisja podkreśla, że te właśnie ustalenia, jak również troska o uniknięcie zbyt rozbudowanych procedur doprowadziły ją do stwierdzenia, że w porównaniu do tysięcy postępowań toczących się przed Komisją w przypadku skargi Automeca nie wchodzi w grę interes publiczny w stopniu wystarczającym dla uzasadnienia wszczęcia dochodzenia, dodatkowego w stosunku do czynności przeprowadzonych już przez sądy włoskie, do których zwróciły się już oba przedsiębiorstwa zgodnie z zasadą „swobodnego wyboru”.
66 W odniesieniu do zasady ogólnej, w myśl której Komisja dysponuje uprawnieniami dyskrecjonalnymi pozwalającymi jej na nadawanie tego rodzaju stopni pierwszeństwa, utrzymuje ona, po pierwsze, że żaden przepis prawa wspólnotowego nie zobowiązuje jej do wszczęcia postępowania za każdym razem, gdy wpływa do niej skarga. W duplice zauważa, że skarżąca nie może powoływać się, na poparcie swej tezy, na ww. wyrok Trybunału z dnia 11 października 1983 r. w sprawie 210/81, które stanowi orzeczenie jednostkowe, tak że nie można mówić w tym względzie o utrwalonym orzecznictwie.
67 Po drugie, Komisja podnosi, że zgodnie z włoską wersją językową art. 6 rozporządzenia nr 99/63 może ona nie nadać biegu skardze w oparciu o elementy (informacje i dowody) „di cui dispone”, a nie elementy, którymi mogłaby dysponować dopiero po długim, złożonym i kosztownym dochodzeniu; po trzecie, zapewnia, że ma obowiązek czuwania nad przestrzeganiem interesu publicznego, zajmując się przede wszystkim takimi zachowaniami, które z uwagi na swój zasięg, znaczenie i czas trwania stanowią bardzo poważne naruszenie zasad wolnej konkurencji. Podnosi, że jeżeli byłaby zawsze zobowiązana do wszczęcia postępowania w następstwie skargi, to wybór spraw, w których zostałoby ono wszczęte, należałby raczej do skarżących przedsiębiorstw niż do niej samej, a więc podlegałby kryteriom opartym raczej na interesie prywatnym niż publicznym.
68 Komisja przywołuje dane statystyczne dotyczące toczących się przed nią postępowań w zakresie konkurencji w celu wykazania konieczności określenia kryteriów pierwszeństwa w badaniu różnych spraw z uwagi na ograniczoną liczbę personelu. Wyjaśnia, że właśnie z uwagi na liczbę tych spraw, w Siedemnastym raporcie na temat polityki konkurencji (pkt 9, str. 24) zmuszona była określić następujące kryteria pierwszeństwa:
„Zasadniczo, jeżeli sprawy dotyczą kwestii bardzo ważnych z politycznego punktu widzenia, Komisja przyznaje im pierwszeństwo. W przypadku spraw badanych z urzędu i skarg Komisja bada stopień zarzucanego naruszenia. Ponadto w odniesieniu do skarg i notyfikacji należy uwzględnić fakt, że decyzja powinna być podjęta szybko. Tak jest w szczególności, w przypadku gdy toczą się postępowania krajowe. Sprawy, w odniesieniu do których wnosi się o możliwość skorzystania z procedury sprzeciwu przewidzianej przez rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych, winno uważać się za priorytetowe z uwagi na sześciomiesięczny termin. W innych przypadkach sprawy rozpatrywane są chronologicznie”.
69 W opinii Komisji jest sprawą oczywistą, że skarga skarżącej nie spełnia żadnego z tych kryteriów pierwszeństwa, czy to w zakresie znaczenia zgłaszanego naruszenia, czy konieczności podjęcia przez Komisję decyzji w celu umożliwienia wydania orzeczenia sędziemu krajowemu. W odniesieniu do tego ostatniego kryterium Komisja, po pierwsze, przypomina, że jej decyzja nie była niezbędna dla umożliwienia sądom włoskim wydania orzeczenia w sprawach, które już do nich wpłynęły. Po drugie, wyjaśnia, że kryterium to odnosi się przede wszystkim do sytuacji, w której sprawa tocząca się przed sądem krajowym dotyczy ważności lub wykonania umowy, która została notyfikowana Komisji i co do której zwrócono się o możliwość skorzystania z wyłączenia na podstawie art. 85 ust. 3 traktatu, ponieważ stosowanie tego postanowienia należy do wyłącznej kompetencji Komisji. Nie ma to miejsca w tym przypadku, ponieważ stosowanie art. 85 ust. 3 w odniesieniu do porozumień w zakresie dystrybucji w sektorze samochodowym reguluje rozporządzenie nr 123/85. Natomiast stosowanie tego rozporządzenia należy całkowicie do jurysdykcji sądu włoskiego, który w przypadku wątpliwości dotyczących ważności jego przepisów winien zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości na podstawie art. 177 traktatu (wyrok Trybunału z dnia 22 października 1987 r. w sprawie 314/85 Foto-Frost, Rec. str. 4225).
70 Komisja podnosi również, że brak jurysdykcji sądu krajowego do cofnięcia wyłączenia nie ma żadnego wpływu na jej tezę, ponieważ skarżąca utrzymuje głównie, że wyłączenie grupowe przewidziane rozporządzeniem nr 123/85 nie ma zastosowania do systemu dystrybucji BMW Italia, a subsydiarnie jedynie, że rozporządzenie to jest nieważne.
Ocena Sądu
71 Zdaniem Sądu, kwestia przedstawiona jego ocenie w tym zarzucie polega w istocie na tym, by ustalić, jakie są obowiązki Komisji w momencie, w którym osoba fizyczna lub prawna zwraca się do niej z wnioskiem na podstawie art. 3 rozporządzenia nr 17.
72 Należy zauważyć, że rozporządzenia nr 17 i nr 99/63 przyznały uprawnienia proceduralne osobom, które zwróciły się ze skargą do Komisji, polegające między innymi na tym, że winny być one poinformowane o przyczynach, dla których Komisja zamierza odrzucić ich skargę i mieć możliwość przedstawienia uwag w tym zakresie. Ustawodawca wspólnotowy w ten sposób nałożył na Komisję pewne szczególne obowiązki. Jednakże ani rozporządzenie nr 17, ani rozporządzenie nr 99/63 nie zawierają wyraźnych przepisów dotyczących tego, jaki bieg należy nadać skardze co do meritum i ewentualnych obowiązków dochodzeniowych Komisji.
73 W celu określenia obowiązków Komisji w tym kontekście należy przypomnieć, tytułem wstępu, że jest ona odpowiedzialna za wdrażanie i nadanie kierunku polityce wspólnotowej w zakresie konkurencji (zob. wyrok Trybunału z dnia 28 lutego 1991 r. w sprawie C‑234/89 Delimitis, Rec. str. 935, 991). W ten sposób art. 89 ust. 1 traktatu powierza jej zadanie czuwania nad stosowaniem zasad określonych art. 85 i 86, a przepisy wydane na podstawie art. 87 przyznają jej szerokie uprawnienia.
74 Zakres obowiązków Komisji w zakresie prawa konkurencji należy zbadać w kontekście art. 89 ust. 1 traktatu, który w tym zakresie jest szczególnym wyrazem ogólnego zadania nadzoru powierzonego Komisji na mocy art. 155 traktatu. Natomiast, tak jak Trybunał stwierdził w kontekście art. 169 traktatu (wyrok z dnia 14 lutego 1989 r. w sprawie 247/87 Star Fruit przeciwko Komisji, Rec. str. 291, 301), z zadania tego nie wynika obowiązek wszczynania przez Komisję postępowań zmierzających do ustalenia ewentualnych przypadków naruszenia prawa wspólnotowego.
75 W tej kwestii Sąd zauważa, że z orzecznictwa Trybunału wynika (ww. wyrok z dnia 18 października 1979 r. w sprawie GEMA, str. 3173, 3189), iż uprawnienia przyznane podmiotom składającym skargi do Komisji w rozporządzeniach nr 17 i nr 99/63 nie obejmują uprawnienia do uzyskania decyzji w rozumieniu art. 189 traktatu, dotyczącej wystąpienia zarzucanego naruszenia bądź braku takiego naruszenia. Wynika z tego, że nie można przyjąć, by Komisja była zobowiązana do rozstrzygania tej kwestii, chyba że przedmiot skargi należy do jej wyłącznych kompetencji, tak jak cofnięcie wyłączenia przyznanego z tytułu art. 85 ust. 3 traktatu.
76 Ponieważ Komisja nie ma obowiązku rozstrzygać kwestii wystąpienia naruszenia bądź braku takiego naruszenia, nie może być zobowiązana do wszczęcia dochodzenia, ponieważ jego przedmiotem musiałoby być poszukiwanie materiału dowodowego dotyczącego wystąpienia bądź braku naruszenia, czego nie jest zobowiązana stwierdzić. W tym względzie należy przypomnieć, że w odróżnieniu od art. 89 ust. 1 zdanie drugie traktatu, dotyczącego wniosków przedłożonych przez państwa członkowskie, rozporządzenia nr 17 i 99/63 nie zobowiązują w sposób wyraźny Komisji do rozpatrywania skarg, które do niej wpłynęły.
77 Należy zauważyć w tym miejscu, że elementem nieodłącznie związanym ze sprawowaniem działalności administracyjnej jest kompetencja podmiotu wykonującego zadanie z zakresu służby publicznej do podejmowania wszelkich środków organizacyjnych niezbędnych do wypełnienia zadania, które zostało mu powierzone, w tym do określenia, w granicach prawa, priorytetów, jeżeli takie priorytety nie zostały określone przez ustawodawcę. Winno być tak w szczególności, w przypadku gdy danemu organowi powierzono tak szerokie i ogólne zadanie nadzoru i kontroli, jak zadanie w zakresie konkurencji powierzone Komisji. W tej sytuacji fakt, że Komisja może nadawać różny priorytet sprawom w zakresie konkurencji, które do niej wpłynęły, jest zgodny ze obowiązkami, jakie nałożyło na nią prawo wspólnotowe.
78 Ocena ta nie pozostaje w sprzeczności z ww. wyrokiem w sprawie Demo-Studio Schmidt przeciwko Komisji oraz z wyrokami: z dnia 28 marca 1985 r. w sprawie 298/83 CICCE, Rec. str. 1105 i z dnia 17 listopada 1987 r. w sprawach połączonych 142/84 i 156/84 BAT i Reynolds przeciwko Komisji, Rec. str. 4487. W istocie w sprawie Demo‑Studio Schmidt przeciwko Komisji Trybunał uznał, że Komisja „miała obowiązek zbadania faktów wskazanych” przez skarżącą, nie rozstrzygając jednak kwestii, czy Komisja miała prawo odstąpić od nadania biegu skardze, ponieważ w tym przypadku Komisja zbadała przedstawione w niej fakty i oddaliła ją z powodu braku okoliczności pozwalających stwierdzić naruszenie. Kwestia ta nie pojawiła się również w kontekście późniejszych ww. spraw CICCE oraz BAT i Reynolds.
79 Jednakże, o ile nie można uznać, że Komisja jest zobowiązana do przeprowadzenia dochodzenia, o tyle gwarancje proceduralne przewidziane art. 3 rozporządzenia nr 17 i art. 6 rozporządzenia nr 99/63 zobowiązują ją jednak do uważnego zbadania okoliczności faktycznych i prawnych, o których poinformowała ją skarżąca, by ocenić, czy okoliczności te wskazują na zachowanie mogące naruszyć zasady konkurencji w obrębie wspólnego rynku i zakłócić handel pomiędzy państwami członkowskimi (patrz ww. wyroki w sprawach: Demo Studio Schmidt przeciwko Komisji, CICCE oraz BAT i Reynolds).
80 Jeżeli, tak jak w tym przypadku, Komisja podejmie decyzję o zamknięciu sprawy skargi bez przeprowadzenia dochodzenia, kontrola zgodności z prawem, którą winien przeprowadzić Sąd, ma na celu sprawdzenie, czy sporna decyzja nie opiera się na niedokładnych ustaleniach faktycznych, nie zawiera żadnego naruszenia prawa ani żadnego oczywistego błędu w ocenie lub nie została wydana z nadużyciem władzy.
81 Właśnie w kontekście tych zasad Sąd winien najpierw sprawdzić, czy Komisja przystąpiła do badania skargi, do czego była zobowiązana, oceniając z całą wymaganą uwagą okoliczności faktyczne i prawne wskazane w skardze do niej złożonej, a następnie, czy Komisja we właściwy sposób uzasadniła swą decyzję o zamknięciu sprawy skargi, z jednej strony przywołując swe uprawnienia do „nadania różnego stopnia pierwszeństwa w rozpatrywaniu spraw, które do niej wpłynęły”, a z drugiej strony odnosząc się do interesu wspólnotowego, jaki sprawa przedstawia, jako kryterium pierwszeństwa.
82 W tym względzie Sąd stwierdza najpierw, że Komisja przystąpiła do uważnego badania skargi, w którego ramach nie tylko uwzględniła okoliczności faktyczne i prawne podane w samej skardze, ale również przystąpiła do nieformalnej wymiany poglądów i informacji ze skarżącą i jej adwokatami. Dopiero po zapoznaniu się ze szczegółowymi informacjami przekazanymi przy tej okazji przez skarżącą i z uwagami przedstawionymi w odpowiedzi na pismo wysłane na podstawie art. 6 rozporządzenia nr 99/63 Komisja odrzuciła skargę. W odniesieniu do okoliczności faktycznych i prawnych wskazanych w skardze Komisja przeprowadziła więc właściwe badanie skargi i nie można jej zarzucić braku staranności.
83 Co się tyczy natomiast uzasadnienia spornej decyzji o zamknięciu sprawy skargi, Sąd przypomina przede wszystkim, że Komisja ma prawo do nadania różnego stopnia pierwszeństwa badaniu skarg, które do niej wpływają.
84 Następnie należy zbadać, czy powołanie się na interes wspólnotowy danej sprawy jako kryterium pierwszeństwa jest, jak utrzymuje Komisja, zgodne z prawem.
85 Należy w tym miejscu przypomnieć, że w odróżnieniu od sądu cywilnego, którego zadaniem jest ochrona indywidualnych praw osób prywatnych w ich wzajemnych stosunkach, organ administracji winien działać w interesie publicznym. W konsekwencji powołanie się przez Komisję na interes wspólnotowy przy ustalaniu stopnia pierwszeństwa różnych spraw, które do niej wpływają, jest zgodne z prawem. Nie prowadzi to do wyłączenia działania Komisji spod kontroli sądowej, ponieważ, stosownie do wymogu uzasadnienia decyzji zapisanego w art. 190 traktatu, Komisja nie może zadowolić się wyłącznie abstrakcyjnym powołaniem się na interes wspólnotowy. Jest ona zobowiązana do przedstawienia ustaleń faktycznych i prawnych, na podstawie których zajęła stanowisko, że brak było wystarczającego interesu wspólnotowego, aby uzasadnić przeprowadzenie dochodzenia. To właśnie kontrolując zgodność z prawem uzasadnienia decyzji Sąd sprawuje kontrolę nad działaniem Komisji.
86 Aby ocenić, czy interes wspólnotowy wymaga zbadania sprawy, Komisja winna uwzględnić okoliczności danego przypadku, a w szczególności okoliczności faktyczne i prawne przedstawione w skardze, która do niej wpłynęła. Należy do niej w szczególności wyważenie znaczenia zarzucanego naruszenia dla funkcjonowania wspólnego rynku, prawdopodobieństwa możliwości wykazania naruszenia i zakresu niezbędnych środków dochodzeniowych w celu wypełnienia, w jak najlepszych warunkach, zadania czuwania nad przestrzeganiem postanowień art. 85 i 86.
87 Należy w tym kontekście ustalić, czy w niniejszej sprawie Komisja słusznie stwierdziła, że interes wspólnotowy nie był wystarczający dla dalszego badania sprawy z tego względu, iż skarżąca, która skierowała już do sądów włoskich sprawę rozwiązania umowy dealerskiej, mogła również zwrócić się do tych sądów w kwestii zgodności systemu dystrybucji BMW Italia z art. 85 ust. 1 traktatu.
88 Należy podnieść w tym względzie, że postępując w ten sposób Komisja nie ograniczyła się do stwierdzenia, że zasadniczo nie powinna zajmować się sprawą jedynie z tego powodu, iż sąd krajowy byłby bardziej właściwy dla jej zbadania. W istocie w sądzie tym zawisły już podobne spory między Automekiem a BMW Italia, związane z systemem dystrybucji tej ostatniej spółki, a skarżąca nie zaprzeczyła, że sądom włoskim były już znane stosunki umowne łączące BMW Italia z jej dystrybutorami. W tych konkretnych okolicznościach racje związane z uniknięciem nazbyt rozbudowanej procedury i prawidłowym administrowaniem wymiarem sprawiedliwości przemawiają za tym, aby sprawa została zbadana przez sąd, który już wcześniej rozpatrywał podobne zagadnienia.
89 Jednakże w celu dokonania oceny zgodności z prawem spornej decyzji o zamknięciu sprawy skargi należy ustalić, czy odsyłając skarżące przedsiębiorstwo do sądu krajowego Komisja nie pominęła kwestii, jaki zakres ochrony uprawnień, które skarżąca wywodzi z art. 85 ust. 1 traktatu, sąd krajowy może jej zapewnić.
90 W tej kwestii należy zauważyć, że art. 85 ust. 1 i art. 86 są bezpośrednio skuteczne w stosunkach między jednostkami i nadają im uprawnienia, które sądy krajowe winny chronić (zob. ww. wyrok Trybunału w sprawie BRT). Kompetencja w zakresie stosowania tych postanowień należy zarówno do Komisji, jak i do sądów krajowych (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie Delimitis). Takie przyznanie kompetencji charakteryzuje się ponadto obowiązkiem lojalnej współpracy pomiędzy Komisją i sądami krajowymi wynikającym z art. 5 traktatu (zob. ww. wyrok w sprawie Delimitis).
91 Należy więc ustalić, czy Komisja mogła liczyć na tę współpracę w celu zagwarantowania dokonania oceny zgodności systemu dystrybucji BMW Italia z art. 85 ust. 1 traktatu.
92 W tym celu sąd włoski może najpierw zbadać, czy system zawiera ograniczenia konkurencji w rozumieniu art. 85 ust. 1. W przypadku wątpliwości może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem prejudycjalnym. Jeżeli stwierdzi istnienie ograniczenia konkurencji sprzeczne z postanowieniami art. 85 ust. 1, winien następnie zbadać, czy dany system objęty jest wyłączeniem grupowym na mocy rozporządzenia nr 123/85. Badanie to również należy do jego kompetencji (zob. ww. wyrok w sprawie Delimitis). W przypadku wątpliwości co do ważności lub wykładni tego rozporządzenia sąd może również zwrócić się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym stosownie do art. 177 traktatu W każdym z powyższych przypadków sąd krajowy może orzekać w zakresie zgodności systemu dystrybucji z art. 85 ust. 1 traktatu.
93 O ile sędzia krajowy nie posiada, rzecz jasna, kompetencji w zakresie nakazania zaniechania stwierdzonego przezeń naruszenia i nałożenia kar pieniężnych na przedsiębiorstwa, które się go dopuściły, a może to uczynić Komisja, o tyle do niego należy stosowanie art. 85 ust. 2 traktatu w stosunkach między jednostkami. Przewidując wyraźnie tę sankcję cywilną, traktat zmierza do tego, by prawo krajowe dało sądom uprawnienia do ochrony praw przedsiębiorstw, które padły ofiarą praktyk sprzecznych z zasadami konkurencji.
94 Natomiast w tym przypadku skarżąca nie przedstawiła żadnej informacji, z której można by wnosić, że prawo włoskie nie przewiduje żadnych środków prawnych umożliwiających sądowi krajowemu ochronę jej praw w wystarczający sposób.
95 Należy nadto zauważyć, że w tym przypadku istnienie rozporządzenia o wyłączeniach, przy założeniu, że znajdowałoby ono zastosowanie, było okolicznością, który Komisja mogła słusznie uwzględnić przy ocenie publicznego interesu wspólnotowego we wszczęciu dochodzenia dotyczącego takiego systemu dystrybucji. W istocie, tak jak Komisja słusznie to podkreśliła, głównym celem rozporządzenia o wyłączeniach grupowych jest ograniczenie notyfikacji i indywidualnego badania umów dotyczących dystrybucji stosowanych w danym sektorze działalności. Istnienie takiego rozporządzenia ułatwia ponadto stosowanie prawa konkurencji przez sąd krajowy.
96 W tej sytuacji, odsyłając skarżącą do sądu krajowego Komisja nie pominęła kwestii, jaki zakres ochrony uprawnień, które skarżąca wywodzi z art. 85 ust. 1 i 2 traktatu, sąd krajowy może jej zapewnić.
97 Z powyższych rozważań wynika, że analiza spornej decyzji przez Sąd nie wykazała naruszenia prawa, błędu w ustaleniach faktycznych bądź oczywistego błędu w ocenie. Wynika z tego, że zarzut wywiedziony z naruszenia prawa wspólnotowego, w szczególności art. 155 traktatu, art. 3 rozporządzenia nr 17 i art. 6 rozporządzenia nr 99/63, nie jest uzasadniony.
98 Ponadto z powyższych rozważań wynika bezsprzecznie, że uzasadnienie spornej decyzji jest wystarczające, ponieważ skarżąca mogła zgodnie z prawem dochodzić swych praw przed Sądem, a ten był w stanie dokonać kontroli tej decyzji z prawem.
2. W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego niezgodności z prawem rozporządzenia nr 123/85
Argumentacja stron
99 W skardze skarżąca wnosi o stwierdzenie nieważności rozporządzenia nr 123/85, ponieważ stanowi ono „warunek sine qua non” zaskarżonej decyzji, nie przytaczając jednak zarzutów na poparcie swego żądania. W replice skarżąca utrzymuje, że rozporządzenie to nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ reguluje jedynie dystrybucję wyłączną, a nie obejmuje dystrybucji selektywnej. Dodaje, że w przeciwnym razie przedmiotowe rozporządzenie byłoby nieważne, ponieważ doprowadzałoby do sytuacji ewidentnie sprzecznej z logiką i oczywiście niesprawiedliwej, podporządkowując jednemu uregulowaniu dwa tak głęboko odmienne zjawiska gospodarcze jak dwie wymienione formy dystrybucji.
100 Komisja powtarza, że nie wypowiedziała się na temat możliwości stosowania tego rozporządzenia w odniesieniu do systemu dystrybucji wprowadzonego przez BMW Italia, zatem skarżąca niesłusznie przypisuje jej opinię, jakoby rozporządzenie to miało zastosowanie w tym przypadku i mogło mieć zastosowanie zarówno w odniesieniu do systemów dystrybucji wyłącznej, jak i dystrybucji selektywnej. Podkreśla fakt, że na temat charakteru tego systemu dystrybucji mogłaby wypowiedzieć się dopiero po przeprowadzeniu pogłębionego i odpowiedniego badania faktów przedstawionych w skardze, ale uznała, że brak jest wystarczającego interesu wspólnotowego, aby to uczynić.
Ocena Sądu
101 Biorąc pod uwagę, że jest oczywiste, iż zaskarżona decyzja, która zresztą nie zawiera żadnego odniesienia do rozporządzenia nr 123/85 lub ewentualnej zgodności z nim systemu dystrybucji BMW Italia, nie ustosunkowuje się w żaden sposób do możliwości zastosowania w tym przypadku rozporządzenia nr 123/85, omawiany zarzut nie ma znaczenia dla sprawy. Należy go zatem w każdym razie oddalić.
3. W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego nadużycia władzy
Argumentacja stron
102 Za pomocą tego zarzutu skarżąca podnosi w skardze, że Komisja posłużyła się zasadami wspólnotowymi raczej w celu ochrony jednego przedsiębiorstwa niż konkurencji w ogólności. W replice dodała, że odmowa wszczęcia dochodzenia, mimo istnienia wymienionego okólnika z dnia 7 lipca 1988 r., za którego pośrednictwem BMW naciskała na swoich dealerów, by zrezygnowali ze sprzedaży pojazdów nieautoryzowanym odsprzedawcom i „pośrednikom lub akwizytorom handlowym”, potwierdza, iż intencją Komisji było uprzywilejowanie BMW, „zwalniając nawet BMW z kłopotu przedstawienia usprawiedliwienia”. Ponadto twierdzi, że w żadnym z przesłanych jej trzech pism Komisja nie wskazuje prawdziwych powodów, które skłoniły ją do nieuwzględnienia skargi i dowodów, które przedstawiła skarżąca.
103 Komisja zaprzecza, jakoby naruszyła obowiązek zbadania skargi przy zachowaniu bezstronności. Uważa, że wykonała w sposób obiektywny swe dyskrecjonalne uprawnienie dotyczące badania skarg, które do niej wpływają i zaznacza, że skarżąca nie powinna wyłącznie twierdzić, ale winna również dowieść, że w tym przypadku Komisja nadużyła uprawnienia lub skorzystała z niego w sposób stronniczy, zmierzając do innego celu niż ten, dla którego ustawodawca wspólnotowy uprawnienie to jej przyznał. Komisja twierdzi, że w żadnym stopniu nie zamierzała „oczyścić” a priori BMW Italia z podejrzenia o naruszanie zasad konkurencji, a tym bardziej kierować się w odniesieniu do niej zasadą domniemania niewinności.
104 W duplice Komisja dodaje, że twierdzenie skarżącej, w myśl którego żadne z kolejnych pism Komisji nie podawało prawdziwych powodów decyzji, jest równoznaczne z niedopuszczalną oceną jej intencji i że „prawdziwymi podstawami”, na których opiera się druga część zaskarżonej decyzji, są wyłącznie podstawy zawarte w piśmie z dnia 28 lutego 1990 r.
Ocena Sądu
105 Należy podnieść, że twierdzenie o nadużyciu władzy może być rozważane jedynie wówczas, gdy skarżąca poda obiektywne, rzeczowe i spójne wskazówki, które mogą świadczyć o jego wystąpieniu (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 13 lipca 1989 r. w sprawie 36/87 Caturla Poch i De la Fuente przeciwko Parlamentowi, Rec. str. 2471, 2489 oraz wyrok Sądu z dnia 27 czerwca 1991 r. w sprawie T‑156/89 Valverde przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, Rec. str. II‑407, II‑453).
106 Należy więc ustalić, czy to, co przedstawiła skarżąca, pozwala sądzić, że Komisja wykorzystała w tym przypadku uprawnienia decyzyjne, jakie nadaje jej rozporządzenie nr 17, w innym celu niż ten, dla którego zostały jej przyznane, tj. dla czuwania nad stosowaniem zasad określonych art. 85 i 86 traktatu.
107 W tym względzie należy zauważyć, że skarżąca nie przytoczyła żadnej konkretnej okoliczności pozwalającej wnosić, że powody wskazane przez Komisję w celu uzasadnienia zamknięcia sprawy skargi były tylko pretekstem, a rzeczywistym celem, do którego dążyła, było uniknięcie stosowania zasad konkurencji w odniesieniu do firmy BMW. Fakt, iż Komisja nie oceniła zgodności postępowania BMW z art. 85, nie oznacza, że postąpiła w sposób arbitralny, biorąc w szczególności pod uwagę, że skarżąca nie zaprzeczyła, że taka ocena wymagałaby obszernego i złożonego dochodzenia. Okólnik BMW Italia z dnia 7 lipca 1988 r., do którego również odwołuje się skarżąca, w żadnym stopniu nie może wskazywać na nadużycie władzy ze strony Komisji. To pismo zawiera wyłącznie instrukcje skierowane przez BMW Italia do wszystkich jej dealerów i w żadnym stopniu nie wskazuje na to, by Komisja chciała ochraniać spółki należące do grupy BMW, podejmując zaskarżoną decyzję. Ponadto skarżąca formułuje argumenty zmierzające do stwierdzenia, że BMW naruszyła postanowienia art. 85. Argumenty te nie stanowią jednak wskazówek, z których można by wnosić, że Komisją kierowały przyczyny niezgodne z prawem w momencie, gdy podjęła decyzję o tym, by nie sprawdzać zasadności tych zarzutów.
108 Należy więc uznać, że fakt nadużycia władzy nie został wykazany, a zatem zarzut ten winien zostać oddalony.
109 Z powyższych rozważań wynika, że żądania dotyczące stwierdzenia nieważności winny zostać oddalone. Biorąc pod uwagę, że roszczenia odszkodowawcze opierają się wyłącznie na tych samych zarzutach, które zostały przytoczone na poparcie żądań dotyczących stwierdzenia nieważności, wobec niestwierdzenia bezprawności w działaniu Komisji żądanie odszkodowania należy również oddalić, bez potrzeby orzekania o jego dopuszczalności.
W przedmiocie kosztów
110 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu Sądu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Skarżąca zostaje obciążona kosztami postępowania.
Cruz Vilaça | Kirschner Vesterdorf | García‑Valdecasas |
Yeraris | Schintgen Briët | Biancarelli |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 18 września 1992 r.
H. Jung | | J. L. Cruz Vilaça |