Sprawa T‑576/11

Schenker Customs Agency BV

przeciwko

Komisji Europejskiej

Unia celna – Retrospektywne pokrycie należności celnych przywozowych – Przywóz glifosatu pochodzącego z Tajwanu – Wniosek o umorzenie należności celnych przywozowych przedstawiony przez agenta celnego – Artykuł 239 rozporządzenia (EWG) nr 2913/92 – Klauzula słuszności – Zaistnienie szczególnej sytuacji – Zgłoszenie o dopuszczenie do swobodnego obrotu – Błędne świadectwa pochodzenia – Pojęcie oczywistego zaniedbania – Decyzja Komisji stwierdzająca bezzasadność umorzenia należności celnych

Streszczenie – wyrok Sądu (siódma izba) z dnia 16 kwietnia 2015 r.

1.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych albo wywozowych – Klauzula słuszności ustanowiona w art. 239 Wspólnotowego kodeksu celnego i w art. 905 rozporządzenia wykonawczego nr 2454/93 – Przepis ustanawiający wyjątek – Ścisła wykładnia

(rozporządzenia: Rady nr 2913/92, art. 239; Komisji nr 2454/93, art. 905)

2.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych albo wywozowych – Artykuł 239 Wspólnotowego kodeksu celnego – Zaistnienie szczególnej sytuacji – Pojęcie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Zakres – Granice

(rozporządzenia: Rady nr 2913/92, art. 239; Komisji nr 2454/93, art. 905)

3.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych albo wywozowych – Klauzula oparta na zasadzie słuszności ustanowiona w art. 905 rozporządzenia nr 2454/93 – Zakres – Kompetencje Komisji – Granice – Zastosowanie materialnego prawa celnego – Wyłączna właściwość władz krajowych

(art. 267 TFUE; rozporządzenia: Rady nr 2913/92, art. 239, 243; Komisji nr 2454/93, art. 905)

4.      Unia celna – Powstanie długu celnego i jego pokrycie – Wystosowane przez krajowe organy celne decyzje w sprawie poboru należności odpowiadających cłom antydumpingowym – Charakter prawny – Powiadomienie o retrospektywnym zaksięgowaniu przez owe organy istniejącego długu celnego

(rozporządzenie Rady nr 2913/92, art. 201 ust. 2, 3)

5.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych – Klauzula oparta na zasadzie słuszności ustanowiona w art. 239 Wspólnotowego kodeksu celnego i w art. 905 rozporządzenia wykonawczego nr 2454/93 – Sytuacja szczególna – Pojęcie – Oczekiwania osoby zobowiązanej do uiszczenia należności co do ważności świadectw pochodzenia, które okazują się sfałszowane, podrobione lub nieważne – Oczekiwania wynikające z faktu wstępnego zaakceptowania świadectw przez organy celne jednego z państw członkowskich – Wykluczenie

(rozporządzenia: Rady nr 2913/92, art. 239; Komisji nr 2454/93, art. 905)

6.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych albo wywozowych – Zaistnienie szczególnej sytuacji – Pojęcie – Niewydolne kontrolowanie przez Komisję właściwego stosowania rozporządzenia antydumpingowego – Zaliczenie – Brak niewydolności

(rozporządzenia Rady: nr 2913/92, art. 239; nr 368/98)

7.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych – Klauzula oparta na zasadzie słuszności ustanowiona w art. 239 Wspólnotowego kodeksu celnego i w art. 905 rozporządzenia wykonawczego nr 2454/93 – Sytuacja szczególna – Pojęcie – Niewydolne działania krajowych organów celnych – Zaliczenie – Brak niewydolności

(rozporządzenia: Rady nr 2913/92, art. 239; Komisji nr 2454/93, art. 905)

8.      Środki własne Unii Europejskiej – Zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych – Okoliczności niespowodowane „oszustwem ani oczywistym zaniedbaniem” osoby zainteresowanej – Pojęcie oczywistego zaniedbania – Ścisła wykładnia – Kryteria – Złożoność uregulowań taryfowych – Brak – Doświadczenie zawodowe agenta celnego – Staranność importera – Brak

(rozporządzenia: Rady nr 2913/92, art. 5, 239; Komisji nr 2454/93, art. 199, art. 905 ust. 3, załącznik 37)

9.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja nieuwzględniająca wniosku o zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych

(art. 296 TFUE; rozporządzenie Rady nr 2913/92, art. 239)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 44)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 45, 46)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 49–51, 55, 58)

4.      Decyzje w sprawie poboru należności odpowiadających cłom antydumpingowym z tytułu przywozu pochodzącego z państwa trzeciego, skierowane przez krajowe organy celne do importerów i ich bezpośrednich lub pośrednich przedstawicieli, stanowią jedynie powiadomienie ich o retrospektywnym zaksięgowaniu przez owe organy istniejącego długu celnego, który na podstawie art. 201 ust. 2 rozporządzenia nr 2913/92 ustanawiającego kodeks celny powstał w chwili przyjęcia zgłoszeń złożonych przez zainteresowanych. Ponadto zgodnie z art. 201 ust. 3 wspomnianego rozporządzenia agent celny działający jako pośredni przedstawiciel importera jest dłużnikiem całego długu, włącznie z należnościami celnymi w przywozie, takimi jak cła antydumpingowe, które nie zostały pobrane ze względu na wystawienie zgłoszeń wskazujących jako państwo pochodzenia przywożonego produktu państwo, które nie było rzeczywistym państwem pochodzenia.

(por. pkt 52)

5.      W ramach retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych nałożonych z tytułu ceł antydumpingowych okoliczność, że świadectwa pochodzenia wydane przez izby handlowe państwa trzeciego okazały się nieważne, nie może zostać uznana za okoliczność stawiającą zainteresowaną w szczególnej sytuacji w rozumieniu art. 239 rozporządzenia nr 2913/1992 ustanawiającego kodeks celny. Fakt oparcia się na owych świadectwach celem wykazania pochodzenia zgłoszonych towarów przed organami celnymi stanowi wybór zgłaszającego w ramach wywiązywania się z obowiązku zgłoszenia u organów celnych pochodzenia przywozów. Ów wybór zawiera ryzyko związane z działalnością agenta celnego, które powinno być ponoszone przez niego, a nie przez finanse publiczne. Gdyby owe okoliczności należało uznawać za stawiające dłużnika w szczególnej sytuacji uzasadniającej umorzenie ceł antydumpingowych, podmioty gospodarcze nie miałyby żadnego interesu, aby się upewniać, czy zgłoszenia i dokumenty przedkładane organom celnym są zgodne z prawdą.

(por. pkt 61–65, 69)

6.      W ramach stosowania ceł antydumpingowych nałożonych rozporządzeniem nr 368/98 nakładającym ostateczne cło antydumpingowe oraz ostatecznie pobierającym tymczasowe cło nałożone na przywóz glifosatu pochodzącego z Chińskiej Republiki Ludowej, którego obejście stanowi powód wydania decyzji w sprawie poboru przez krajowe organy celne, obowiązek stosowania ceł antydumpingowych do danych przywozów ciąży głównie na organach celnych państw członkowskich.

Jednakże, jako strażniczka traktatów i prawa wtórnego Unii w ogólności oraz w ramach swego głównego zadania kontroli stosowania prawa celnego Unii w szczególności, Komisja jest zobowiązana do koordynacji i nadzoru, w szczególności w ramach dochodzeń w przedmiocie potencjalnych naruszeń. Komisja wywiązuje się z tych obowiązków, jeżeli wymagane procedury są wykonywane przez nią lub z jej pomocą w miarę uzyskiwania od organów krajowych i OLAF‑u informacji dotyczących możliwego obchodzenia ceł po zakończeniu kolejnych etapów dochodzeń. Ponadto pośród obowiązków nałożonych na Komisję brak jest obowiązku informowania importerów lub agentów celnych o posiadanych przez nią informacjach lub ostrzegania ich, gdy ma ona wątpliwości dotyczące wykonywanych przez nich transakcji.

(por. pkt 72, 76, 77)

7.      W ramach przywozów poddanych ogólnemu systemowi, do których zastosowanie mają cła antydumpingowe, zarówno na Komisji, jak i na krajowych organach celnych ciąży obowiązek staranności i nadzoru celem stosowania prawa Unii. Jednakże tego rodzaju obowiązek nie oznacza, że w przypadku dysponowania informacjami niedostarczającymi wystarczająco konkretnych wskazówek dotyczących określonych spółek, które to wskazówki uzasadniałyby podjęcie wobec nich lub przeciwko dokonywanym przez nie transakcjom szczególnych i natychmiastowych działań, organy celne powinny przeprowadzać fizyczne lub systematyczne kontrole wszystkich przedstawianych organom celnym Unii wysyłek produktów przywożonych przez takie spółki. Z uwagi na ogólny charakter wskazanych informacji organy celne nie są również zobowiązane do ostrzegania owych spółek. Organy celne informowane o możliwości oszustwa nie mają bowiem obowiązku ostrzegać podmiotu gospodarczego o tym, że mógłby on stać się dłużnikiem należności celnych ze względu na owo oszustwo, nawet wówczas, gdy ów podmiot działa w dobrej wierze.

(por. pkt 85–87, 90)

8.      Agent celny z uwagi na charakter swych funkcji ponosi odpowiedzialność zarówno za zapłatę należności celnych przywozowych, jak i za prawidłowość dokumentów przedstawianych organom celnym. W tym względzie doświadczony agent celny powinien przynajmniej powziąć wątpliwości co do rzeczywistego pochodzenia przywożonego produktu, jeżeli faktury, listy ładunku i zgłoszenia celne zawierają odniesienia do takiego pochodzenia, a w świadectwach pochodzenia występują niespójności.

Ponadto, jeżeli agent nie zbadał nawet takich faktur i zgłoszeń lub nie miał do nich dostępu przed ich przedstawieniem organom celnym, chociaż zgodnie z art. 199 rozporządzenia nr 2454/93 ustanawiającego przepisy w celu wykonania kodeksu celnego jest on jako zgłaszający odpowiedzialny za prawidłowość wskazań zawartych w tych zgłoszeniach, to jego brak staranności jest tym bardziej wyraźny. W tym względzie wewnętrzne procedury agenta służące nadaniu dalszego biegu zgłoszeniom i sporządzeniu właściwej dokumentacji oraz szczególna struktura spółek jego grupy nie mogą stanowić uzasadnienia umożliwiającego zwolnienie go z obowiązków związanych z funkcją agenta celnego i poniesienie konsekwencji przez budżet Unii.

Podobnie, agent celny nie może się zasłonić działaniami swojego klienta celem uzasadnienia umorzenia należności celnych przywozowych.

(por. pkt 95, 98, 101, 104–107, 109, 110, 112, 115)

9.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 118–124)