Language of document : ECLI:EU:C:2019:1030

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

MICHALA BOBEKA

przedstawiona w dniu 28 listopada 2019 r.(1)

Sprawa C702/18 P

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Primart” Marek Łukasiewicz

przeciwko

Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)

Odwołanie – Znak towarowy Unii Europejskiej – Rozporządzenie (WE) nr 207/2009 – Zgłoszenie graficznego unijnego znaku towarowego PRIMART Marek Łukasiewicz – Wcześniejsze krajowe znaki towarowe PRIMA – Artykuł 8 ust. 1 lit. b) – Względna podstawa odmowy rejestracji – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd – Artykuł 76 ust. 1 – Zakres kontroli sprawowanej przez Sąd






I.      Wprowadzenie

1.        Niniejsze odwołanie dotyczy zakresu kontroli, jaką powinien przeprowadzać Sąd w odniesieniu do decyzji izb odwoławczych Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) wydanych w postępowaniu dotyczącym względnych podstaw odmowy rejestracji unijnych znaków towarowych. W szczególności podniesiona została kwestia zakresu, w jakim Sąd może rozpatrzyć argumenty, których strony nie przedstawiły w postępowaniu przed EUIPO.

2.        Aby odnieść się do tej kwestii, konieczne będzie wyjaśnienie znaczenia art. 76 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej(2) i art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem.

II.    Ramy prawne

3.        Artykuł 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009(3) stanowi:

„Względne podstawy odmowy rejestracji

1.      W wyniku sprzeciwu właściciela wcześniejszego znaku towarowego, zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się, jeżeli:

[…]

b)      z powodu identyczności lub podobieństwa do wcześniejszego znaku towarowego, identyczności lub podobieństwa towarów lub usług istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej [odbiorców] na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony; prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym”.

4.        Artykuł 76 rozporządzenia nr 207/2009(4), w wersji mającej zastosowanie do niniejszego postępowania, stanowi:

„Badanie przez Urząd stanu faktycznego z urzędu

1.      W trakcie postępowania Urząd bada stan faktyczny z urzędu; jednakże w postępowaniu odnoszącym się do względnych podstaw odmowy rejestracji Urząd ogranicza się w tym badaniu do stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych przez strony oraz poszukiwanego zadośćuczynienia.

2. Urząd może nie wziąć pod uwagę stanu faktycznego lub dowodów, których zainteresowane strony nie przedstawiły w odpowiednim terminie”.

5.        Z kolei art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem stanowi:

„Przedmiot sporu przed Sądem

Pisma procesowe składane przez strony w toku postępowania przed Sądem nie mogą zmieniać przedmiotu sporu przed izbą odwoławczą”.

III. Okoliczności faktyczne i postępowanie

A.      Postępowanie przed EUIPO

6.        Okoliczności faktyczne przedstawione w zaskarżonym wyroku(5) można podsumować w następujący sposób.

7.        W dniu 27 stycznia 2015 r. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Primart” Marek Łukasiewicz (zwane dalej „Primartem”) dokonało w EUIPO zgłoszenia unijnego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia nr 207/2009. Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację, jest następujące oznaczenie graficzne:

Image not found

8.        Towary, dla których wystąpiono o rejestrację, należą do klasy 30 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają następującemu opisowi: „cukry, naturalne słodziki, polewy cukiernicze i nadzienia, produkty pszczele; kawa, herbata, kakao i namiastki tych towarów; lód, lody spożywcze, mrożone jogurty i sorbety; sól, przyprawy i dodatki smakowe; wypieki, wyroby cukiernicze, czekolada i desery; ziarna przetworzone, skrobia i wyroby z tych towarów, preparaty do pieczenia i drożdże; krakersy”.

9.        W dniu 29 kwietnia 2015 r. Bolton Cile España, SA wniosła na podstawie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009 sprzeciw wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego w odniesieniu do wszystkich towarów, o których mowa w poprzednim punkcie. Sprzeciw opierał się w szczególności na hiszpańskim znaku towarowym PRIMA, zarejestrowanym w dniu 22 września 1973 r. pod numerem 2 578 815 i przedłużonym w dniu 9 kwietnia 2013 r., obejmującym towary z klasy 30 odpowiadające następującemu opisowi: „sosy i dodatki smakowe; kawa; herbata; kakao; cukier; ryż; tapioka; sago, substytuty kawy; mąka i preparaty zbożowe; chleb; ciasteczka; ciasta; ciasto i wyroby cukiernicze; lody spożywcze; miód; melasa; drożdże, proszek do pieczenia, sól; musztarda; pieprz; ocet; lód”. W uzasadnieniu sprzeciwu powołano się na podstawę odmowy rejestracji określoną w art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.

10.      W dniu 2 września 2016 r. Wydział Sprzeciwów oddalił sprzeciw w całości. Jednakże w następstwie odwołania wniesionego przez Bolton Cile España Czwarta Izba Odwoławcza EUIPO decyzją z dnia 22 czerwca 2017 r.(6) uchyliła decyzję Wydziału Sprzeciwów, uwzględniła sprzeciw, odrzuciła zgłoszenie znaku towarowego i obciążyła Primart kosztami poniesionymi w toku postępowania w sprawie sprzeciwu i postępowania odwoławczego.

11.      Izba Odwoławcza uznała w odniesieniu do wcześniejszego znaku hiszpańskiego, że właściwym terytorium do celów analizy prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd jest Hiszpania, a właściwym kręgiem odbiorców jest szeroki krąg odbiorców w tym państwie członkowskim. Po porównaniu oznaczeń Izba Odwoławcza doszła do wniosku, że istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd właściwego kręgu odbiorców. W tym kontekście zauważyła, że wyraz „prima” oznacza „kuzynkę” lub „premię” dla właściwego konsumenta hiszpańskiego. Natomiast zgłoszony znak towarowy nie miał żadnego znaczenia. Izba Odwoławcza stwierdziła również, że poziom samoistnego charakteru odróżniającego wcześniejszego krajowego znaku jest przeciętny. Jej zdaniem hiszpański konsument nie rozumiałby wyrazu „prima” jako wyrazu oznaczającego doskonałość czegoś, jak ma to miejsce w innych językach Unii Europejskiej (takich jak niemiecki czy niderlandzki).

B.      Zaskarżony wyrok i postępowanie przed Trybunałem

12.      W dniu 24 sierpnia 2017 r. Primart wniósł do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. W skardze Primart zarzucił naruszenie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.

13.      W dniu 12 września 2018 r. Sąd oddalił skargę, potwierdzając ustalenia Izby Odwoławczej dotyczące istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w odniesieniu do tych dwóch oznaczeń. W tym kontekście Sąd uznał argumenty Primart dotyczące podnoszonego słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku za niedopuszczalne zgodnie z art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, ponieważ nie zostały one przedstawione przed Izbą Odwoławczą.

14.      W odwołaniu do Trybunału, złożonym w dniu 9 listopada 2018 r., Primart wnosi do Trybunału o uchylenie zaskarżonego wyroku, stwierdzenie nieważności spornej decyzji Czwartej Izby Odwoławczej EUIPO, obciążenie EUIPO i Bolton Cile España kosztami postępowania przed Izbą Odwoławczą i Sądem oraz obciążenie EUIPO kosztami postępowania przed Trybunałem.

15.      Ze swej strony EUIPO i Bolton Cile España wnoszą do Trybunału o oddalenie odwołania i obciążenie Primartu kosztami postępowania.

IV.    Ocena

16.      W odwołaniu Primart podnosi tylko jeden zarzut dotyczący naruszenia art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Primart kwestionuje pkt 87–90 zaskarżonego wyroku, w których Sąd uznał za niedopuszczalne argumenty dotyczące słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku towarowego.

17.      W pierwszej części niniejszej opinii odniosę się do twierdzenia Bolton Cile España, że odwołanie jest niedopuszczalne (A). Następnie rozpatrzę zasadność odwołania (B), podsumowując główne argumenty stron (1) i wyjaśniając, dlaczego uważam, że Sąd naruszył prawo, stosując art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 (2). Druga część niniejszej opinii dotyczy konsekwencji tej oceny. Jestem zdania, że zaskarżony wyrok należy uchylić, a sprawę przekazać Sądowi do ponownej oceny (C).

A.      Dopuszczalność

18.      Bolton Cile España uznaje odwołanie za niedopuszczalne z dwóch powodów. Po pierwsze, spółka podnosi, że odwołanie nie zawiera zwięzłego omówienia podnoszonych zarzutów, co stanowi naruszenie art. 168 § 1 lit. d) regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości. Po drugie, główne argumenty Primartu dotyczące znaczenia wyrazu „prima” i charakteru odróżniającego znaku zawierającego ten wyraz podnoszą kwestie faktyczne, a nie prawne.

19.      Jestem zdania, że argumenty Bolton Cile España są nieprzekonujące.

20.      W odniesieniu do zarzutu pierwszego pragnę zauważyć, że odwołanie zawiera na stronie 3 zwięzłe omówienie zarzutu podniesionego przez Primart. W omówieniu tym w zwięzły, lecz jasny sposób wyjaśniono powody krytyki ze strony Primartu i wskazano punkty zaskarżonego wyroku, które według Primartu są obarczone błędem.

21.      Co się tyczy zarzutu drugiego, argumenty Primartu dotyczą braku rozważenia przez Sąd, czy wyraz „prima” ma dodatkowe znaczenia (poza tymi, które zostały zidentyfikowane) i zachwalającą konotację, a jeśli tak, to czy ma to wpływ na samoistny charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego. Uchybienie to prowadzi, jak twierdzi Primart, do naruszenia art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Bezsprzecznie jest to kwestia prawna, a zatem może ona być przedmiotem kontroli w postępowaniu odwoławczym.

B.      Istota sprawy

1.      Argumenty stron

22.      Primart uważa, że Sąd błędnie zastosował art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Twierdzi, że Sąd powinien był uznać za dopuszczalne jego argumenty dotyczące podnoszonego słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku towarowego, a tym samym zbadać je co do istoty, nawet jeśli zostały podniesione po raz pierwszy na tym etapie postępowania.

23.      Dokładniej rzecz ujmując, Primart argumentuje, że znaczenie wyrazu „prima” – odpowiadające określeniom takim jak „pierwszy”, „najlepszy” czy „najważniejszy”, a tym samym mające zachwalającą konotację – stanowi fakt notoryjny. Fakty notoryjne nie muszą jego zdaniem być podnoszone na etapie administracyjnym postępowania. W tym względzie Primart odwołuje się do orzecznictwa, zgodnie z którym zgłaszający znak towarowy musi mieć możliwość podważenia przed Sądem faktów notoryjnych, którymi posłużyło się EUIPO(7).

24.      W tym kontekście Primart wskazuje, że zasada dotycząca badania stanu faktycznego, dowodów i argumentów przez EUIPO w ramach postępowania w sprawie sprzeciwu, ustanowiona w art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, stanowi wyjątek od zasady, zgodnie z którą Urząd „bada stan faktyczny z urzędu”. Zasadę tę należy zatem interpretować w sposób zawężający.

25.      Primart uważa również, że skoro Izba Odwoławcza z urzędu zbadała znaczenie wyrazu „prima”, powinien on mieć prawo do zakwestionowania przed Sądem jej ustaleń w tym względzie.

26.      EUIPO zgadza się w ogólności z Primartem w tej kwestii. Jego zdaniem Sąd rzeczywiście błędnie zastosował art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009.

27.      EUIPO przyznaje, że ściśle językowa wykładnia art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 mogłaby potwierdzać wykładnię przyjętą przez Sąd. Jednakże taka wykładnia – słusznie w opinii EUIPO – została już odrzucona przez Sąd(8). Z orzecznictwa tego wynika, że samoistny charakter odróżniający wcześniejszego znaku jest jednym z elementów, które Sąd jest zobowiązany zbadać, w razie potrzeby z urzędu, w celu zapewnienia właściwego zastosowania art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009. EUIPO podnosi, że kwestia charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego stanowi kwestię prawną, która może zostać podniesiona po raz pierwszy przed Sądem.

28.      Z kolei Bolton Cile España podnosi w istocie, że odwołanie należy oddalić jako bezzasadne, ponieważ Sąd nie naruszył prawa. Postępowanie przed Sądem nie ma na celu przeprowadzenia nowej oceny okoliczności faktycznych w świetle dokumentów przedłożonych mu po raz pierwszy. Celem postępowania sądowego jest jedynie kontrola decyzji EUIPO w odniesieniu do ram faktycznych i prawnych sporu, przedstawionych przez strony przed Izbą Odwoławczą.

29.      Bolton Cile España podkreśla, że argumenty Primartu dotyczące podnoszonego słabo odróżniającego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku nie zostały podniesione przed Izbą Odwoławczą. Umożliwienie omówienia tych argumentów po raz pierwszy w postępowaniu przed Sądem prowadziłoby do naruszenia art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem, ponieważ skutkowałoby zmianą przedmiotu postępowania przed Izbą Odwoławczą.

2.      Analiza

30.      Zakres dokonywanej przez Sąd kontroli decyzji wydanych przez EUIPO został określony w art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem. Zgodnie z tym przepisem, zatytułowanym „Przedmiot sporu przed Sądem”, „[p]isma procesowe składane przez strony w toku postępowania przed Sądem nie mogą zmieniać przedmiotu sporu przed izbą odwoławczą”(9).

31.      Kwestie, które mogą zostać właściwie przedstawione przed Sądem, należy zatem rozstrzygać w odniesieniu do kwestii, które były podniesione przed izbą odwoławczą. W tym względzie art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 stanowi, że EUIPO „bada stan faktyczny z urzędu”. Jednakże „w postępowaniu odnoszącym się do względnych podstaw odmowy rejestracji [jego badanie ogranicza się] do stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych przez strony oraz poszukiwanego zadośćuczynienia”.

32.      W związku z tym, chociaż niniejsze odwołanie dotyczy domniemanego błędu proceduralnego popełnionego przez Sąd, należy najpierw ustalić znaczenie art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009.

33.      Jest bezsporne, że Primart nie podnosił przed EUIPO, że wcześniejszy znak ma słabo samoistnie odróżniający charakter, ponieważ wyraz „prima” ma znaczenie zachwalające. Nie przedstawił również a fortiori żadnych faktów ani dowodów w tym zakresie.

34.      W związku z tym wykładnia językowa art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, rozpatrywanego w oderwaniu od kontekstu, może prowadzić do wniosku, że Sąd nie popełnił błędu w pkt 87–90 zaskarżonego wyroku. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy art. 76 ust. 1 jest odczytywany w angielskiej wersji rozporządzenia, a język angielski jest językiem postępowania w niniejszej sprawie.

35.      Byłby to jednak moim zdaniem błędny wniosek.

36.      W przypadku analizy brzmienia art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 w różnych wersjach językowych rozporządzenia oraz, co ważniejsze, gdy przepis ten jest odczytywany w świetle jego celu i ogólnej systematyki, której jest częścią, staje się jasne, że jego zakres nie jest tak szeroki, jak może się wydawać na pierwszy rzut oka.

a)      (Różne) wersje językowe art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009

37.      Istnieją znaczące różnice między poszczególnymi wersjami językowymi art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. O ile angielska wersja językowa określa, że w postępowaniu w sprawie sprzeciwu EUIPO może jedynie uwzględniać „stan faktyczny, dowody i argumenty” przedstawione przez strony oraz „poszukiwane [przez nie] zadośćuczynienie”, w innych wersjach językowych zasada ta wydaje się mniej rygorystyczna.

38.      Bezspornym aspektem wszystkich wersji językowych rozporządzenia wydaje się to, że w postępowaniu w sprawie sprzeciwu, podobnie jak w innych rodzajach postępowania, izba odwoławcza musi pozostać w granicach żądań stron. Innymi słowy, izba odwoławcza nie może orzekać ultra petita przy rozstrzyganiu sporu.

39.      Jednakże jeśli chodzi o szczegóły dotyczące interakcji stron z Izbą Odwoławczą, ich argumentów co do faktów i co do prawa oraz przedstawienia dowodów, treść art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 jest daleka od spójności.

40.      Na przykład w niektórych wersjach językowych przepis ten ogranicza zakres kontroli sprawowanej przez izbę odwoławczą do „podstaw”, a nie „argumentów”(10). Jest to dość istotna różnica, ponieważ na poparcie jednej podstawy mogą być oczywiście wysuwane różne argumenty. Ponadto o ile niektóre wersje, tak jak wersja angielska, zawierają wyraźne odniesienie do kwestii prawnych i faktycznych(11) lub używają terminów, które można uznać za obejmujące oba pojęcia(12), w innych wersjach przepis ten ogranicza się do zarzutów dotyczących stanu faktycznego (bez odniesień do „podstaw” lub „argumentów”)(13) lub odwrotnie, ogranicza się do „podstaw” lub „argumentów” (bez wyraźnego odniesienia do „stanu faktycznego” lub „dowodów”)(14).

41.      Angielska wersja art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 wydaje się zatem należeć do najbardziej restrykcyjnych, jeśli chodzi o zakres kontroli sprawowanej przez izbę odwoławczą(15). Szereg innych wersji językowych cechuje w tym względzie znacznie większa otwartość. Ogólnie rzecz biorąc, istnieje wyraźny brak precyzji terminologicznej co do tego, jak dokładnie należy wyznaczyć zakres badania.

42.      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w wypadku wystąpienia rozbieżności między różnymi wersjami językowymi sporny przepis należy interpretować z uwzględnieniem ogólnej systematyki i celu uregulowania, którego jest częścią(16).

b)      Cel art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009

43.      Kluczem do systemowej wykładni art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 jest rozróżnienie między bezwzględnymi podstawami odmowy rejestracji (przewidzianymi w art. 7 rozporządzenia nr 207/2009) a względnymi podstawami odmowy rejestracji (określonymi w jego art. 8). Te pierwsze dotyczą zasadniczo ochrony interesów porządku publicznego i samoistnej zdolności rejestrowej znaku(17), podczas gdy te drugie dotyczą ochrony prywatnych interesów handlowych w sporach między podmiotami prywatnymi(18).

44.      EUIPO może (i powinno) badać kwestie dotyczące bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji, w razie potrzeby z urzędu. Ochrona i egzekwowanie interesów leżących u podstaw bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji nie mogą co do zasady zależeć od działań podmiotów prywatnych, których interesy w danej sprawie mogą, ale nie muszą, pokrywać się z interesem publicznym.

45.      Natomiast w przypadku gdy kwestie dotyczące zdolności rejestrowej znaku wynikają jedynie z istnienia wcześniejszych praw, uzasadnione jest, aby ocena EUIPO ograniczała się do argumentów co do prawa i co do faktów przedstawionych przez zainteresowane strony i ich żądań podniesionych przed EUIPO. Krótko mówiąc, w takich przypadkach problem zdolności rejestrowej pojawia się tylko wtedy, gdy właściciel wcześniejszych praw kwestionuje rejestrację, i tylko w takim zakresie, w jakim to czyni.

46.      W tym kontekście rozsądna wydaje mi się wykładnia art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, zgodnie z którą, mówiąc ogólnie, przepis ten ma celu wyjaśnienie, że w tej ostatniej sytuacji do stron należy podniesienie argumentów przed EUIPO. Są one zobowiązane do przedstawienia wszystkich kwestii prawnych i faktycznych, które uznają za istotne dla sporu oraz, w stosownych przypadkach, do dostarczenia dowodów potwierdzających.

47.      Wówczas nasuwa się jednak oczywiście pytanie o wymagany poziom dokładności i szczegółowości podnoszonych przez strony przed EUIPO argumentów co do prawa i co do faktów.

48.      Moim zdaniem art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 nie może być interpretowany jako zobowiązujący izbę odwoławczą do powstrzymania się od badania kwestii prawnych lub faktycznych, które mimo że nie zostały wyraźnie podniesione przez jedną ze stron, są nierozerwalnie związane z kwestiami podniesionymi przez strony.

49.      Na przykład po przedstawieniu danej sprawy nie można oczekiwać, że izba odwoławcza przymknie oko na przepisy rozporządzenia nr 207/2009, które choć nie zostały przywołane przez strony, mają zastosowanie do sytuacji. Podobnie tok argumentacji prawnej, który izba odwoławcza powinna przyjąć, aby rozstrzygnąć daną kwestię podniesioną przez strony, może wymagać od niej przejścia przez różne etapy. Okoliczność, że strony mogły nie omówić jednego lub kilku z tych etapów, nie oznacza, że izba odwoławcza nie może się do nich odnieść.

50.      Taka wykładnia tego przepisu znajduje potwierdzenie w orzecznictwie, zgodnie z którym kwestie prawne przedstawione izbie odwoławczej obejmują również wszelkie kwestie prawne, które muszą zostać koniecznie zbadane w celu dokonania oceny stanu faktycznego i dowodów powołanych przez strony oraz w celu dopuszczenia lub odrzucenia argumentów, nawet jeśli strony nie przedstawiły swojego stanowiska w tym zakresie i nawet jeżeli EUIPO nie wypowiedziało się odnośnie do tego aspektu(19).

51.      Moim zdaniem jest to prawda, pod jednym warunkiem – takim, że izba odwoławcza jest w stanie orzekać w tych kwestiach prawnych lub faktycznych. Innymi słowy, izba odwoławcza musi dysponować wszelkimi informacjami niezbędnymi do zajęcia stanowiska w tych kwestiach. Z tego względu izba odwoławcza może, niezależnie od zarzutów stron, orzekać na podstawie powszechnie znanych faktów, pod warunkiem że strona poszkodowana ma możliwość udowodnienia błędu w ocenie tej powszechnej znajomości stanu faktycznego(20). Z drugiej strony nie można oczekiwać, że EUIPO podniesie i rozstrzygnie z urzędu kwestie, w odniesieniu do których ciężar zarzutu i dowodu spoczywa na stronach.

c)      Artykuł 188 regulaminu postępowania przed Sądem

52.      Powyższe zasady są zarówno istotne, jak i ważne dla określenia zakresu kontroli przeprowadzanej przez Sąd na podstawie art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem, dotyczącej argumentów prawnych lub faktycznych, które strony przedstawiły po raz pierwszy w toku postępowania sądowego.

53.      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem kontrola zgodności z prawem decyzji izb odwoławczych, którą Sąd jest zobowiązany przeprowadzić, jest dokonywana „w oparciu o stan faktyczny i prawny sporu, jaki został przedstawiony w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą”(21).

54.      Nie oznacza to jednak, że Sąd jest związany błędną oceną okoliczności faktycznych dokonaną przez tę izbę, ponieważ ocena ta stanowi część ustaleń, których zgodność z prawem została przed nim zakwestionowana(22). Ogólniej rzecz biorąc, sądy Unii orzekły, że chociaż muszą rozstrzygać wyłącznie w przedmiocie żądań stron, których rolą jest określenie ram sporu, nie mogą one ograniczyć się do argumentów przedstawionych przez strony na poparcie ich żądań, ponieważ w przeciwnym razie mogłoby się zdarzyć, że byłyby zmuszone oprzeć swe rozstrzygnięcie na błędnym rozumowaniu prawnym(23).

55.      Logika leżąca u podstaw tego orzecznictwa jest taka, że sądy Unii nie mogą być zmuszane do „zakładania klapek na oczy” podczas kontroli ustaleń EUIPO. W celu sprawdzenia, czy EUIPO dokonało prawidłowej wykładni i prawidłowo zastosowało odpowiednie przepisy rozporządzenia nr 207/2009, sądy Unii mogą być zmuszone do zajęcia się pewnymi kwestiami prawnymi lub faktycznymi, których nie można pominąć niezależnie od uwag stron. Inne podejście mogłoby w rzeczywistości prowadzić do potwierdzenia przez te sądy oczywiście błędnej wykładni lub oczywiście błędnego zastosowania tych przepisów.

56.      W tym kontekście sądy Unii wyraźnie stwierdziły, że istnieje szereg kwestii, które mimo iż nie były przedmiotem uwag stron w kontekście postępowania w sprawie sprzeciwu, powinny jednak zostać rozpatrzone przez EUIPO i w konsekwencji mogą zostać podniesione, nawet po raz pierwszy, w postępowaniu przed Sądem.

57.      Po pierwsze, zarzucane naruszenia istotnych wymogów proceduralnych przez EUIPO stanowią część ram prawnych sprawy, niezależnie od tego, czy kwestie te zostały podniesione i omówione przez strony przed izbą odwoławczą(24).

58.      Po drugie, i co ważniejsze w ramach niniejszej sprawy, art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 i art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem nie mogą być interpretowane w ten sposób, że zabraniają one stronom kwestionowania oceny EUIPO w odniesieniu do okoliczności prawnych lub faktycznych, które urząd ten był zobowiązany rozpatrzyć (w razie potrzeby z urzędu) i był w stanie orzec w ich przedmiocie.

59.      Może tak być w szczególności w przypadku kwestii dotyczących charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego, w odniesieniu do którego zarzuca się, że zgłoszony znak towarowy może skutkować prawdopodobieństwem wprowadzenia w błąd.

d)      Analizacelu ustalenia istnienia prawdopodobieństwa wprowadzeniabłąd

60.      Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do dwóch oznaczeń należy oceniać całościowo, biorąc pod uwagę wszystkie czynniki mające znaczenie w danej sprawie(25). Co ważne, czynniki te obejmują charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego, który – jak stwierdził Trybunał – „określa zakres ochrony” przyznanej wcześniejszemu znakowi: im bardziej odróżniający jest ten znak, tym większe jest prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd(26). W końcu charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego jest czynnikiem, który „należy uwzględnić w ramach oceny, czy podobieństwo towarów lub usług oznaczonych tymi dwoma znakami towarowymi jest wystarczające dla zaistnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd”(27).

61.      W takim stanie rzeczy, gdy strona powołuje się na prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do wcześniejszego znaku i oznaczenia, o którego rejestrację wystąpiono, EUIPO nie może stwierdzić istnienia takiego prawdopodobieństwa bez zbadania charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku. Jednakże okoliczność, że kwestie dotyczące charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku zostały należycie podniesione w postępowaniu przed izbą odwoławczą nie oznacza, że jakikolwiek argument w tym zakresie jest dopuszczalny przed Sądem.

62.      Należy pamiętać, że orzecznictwo, o którym mowa w pkt 54 powyżej, opiera się na założeniu, że istnieją pewne kwestie faktyczne lub prawne, których rozpatrzenie jest nieuniknionym etapem oceny przeprowadzanej przez EUIPO. Chociaż strony mogą oczywiście zgłaszać uwagi dotyczące tych elementów(28), EUIPO w zasadzie jest w stanie ocenić je z urzędu. Nieuwzględnienie jednego z tych elementów lub jego ocena według błędnych kryteriów stanowi naruszenie prawa, na które można się powoływać po raz pierwszy przed Sądem.

63.      Z drugiej strony istnieją elementy analizy, których przy braku argumentów lub dowodów przedstawianych przez strony EUIPO nie byłoby w stanie ocenić. Do stron należy przedstawienie uwag w odniesieniu do tych elementów. Nie można zarzucać EUIPO, że nie uwzględniło kwestii faktycznych lub prawnych, których strony nie podniosły w postępowaniu przed tym urzędem. Nieprzedstawienie tych kwestii w odpowiednim terminie przed EUIPO czyni je tym samym niedopuszczalnymi przed Sądem.

e)      Orzecznictwo wywodzące sięwyroku Hooligan

64.      Rozróżnienie między tymi dwoma rodzajami zagadnień jest oczywiste w sprawie Hooligan(29), której okoliczności faktyczne są podobne do tych w niniejszej sprawie. W tamtej sprawie Wydział Sprzeciwów uwzględnił sprzeciw wniesiony przez właściciela dwóch wcześniejszych znaków towarowych (OLLY GAN), stwierdzając, że istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do zgłoszonego znaku towarowego (HOOLIGAN). Jednakże w następstwie odwołania wniesionego przez zgłaszających Izba Odwoławcza uchyliła decyzję Wydziału Sprzeciwów i oddaliła sprzeciw. Właściciel wcześniejszych znaków towarowych, który nie uczestniczył w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą, zaskarżył decyzję Izby Odwoławczej przed Sądem. W tym kontekście powołał się na wysoce odróżniający charakter swoich znaków towarowych, zarówno samoistny, jak i w odniesieniu do renomy. Ze swej strony Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zwrócił się następnie do Sądu o odrzucenie tych argumentów jako niedopuszczalnych, ponieważ nie zostały one przedstawione przed Izbą Odwoławczą.

65.      Sąd uwzględnił sprzeciw OHIM jedynie w części.

66.      Sąd zauważył, że „powołanie się na wysoce odróżniający charakter stanowi mieszany zarzut o elementach faktycznych i prawnych”. W świetle tej uwagi dokonał rozróżnienia na podstawie tego, czy OHIM jest w stanie – czy też nie – orzec w przedmiocie argumentów stron na podstawie przedstawionych przez nie dowodów. W tym względzie Sąd orzekł, że argumentacja dotycząca odróżniającego charakteru wynikającego z renomy była „a priori oparta całkowicie na przypuszczeniach”, a więc do stron należało przedstawienie wystarczających informacji i dokumentów w celu umożliwienia OHIM wydania rozstrzygnięcia na ich podstawie. W braku argumentów i dowodów przedstawionych przez strony nie można krytykować OHIM za nieuwzględnienie tego elementu. Zarzut skarżącej dotyczący renomy jej wcześniejszych znaków oraz związanych z tym dowodów został więc uznany za niedopuszczalny(30).

67.      Sąd uznał z kolei, że ocena samoistnego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego była kwestią, do której zbadania zobowiązany był OHIM, w razie potrzeby również z urzędu, na skutek wniesienia sprzeciwu. Sąd zwrócił uwagę, że odmiennie od renomy, ocena samoistnego charakteru odróżniającego nie jest zależna od jakiejkolwiek okoliczności faktycznej, którą strony powinny przytoczyć. Sam OHIM jest bowiem w stanie wykryć i ocenić istnienie samoistnego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku. Z tego powodu Sąd orzekł, że samoistny charakter odróżniający wcześniejszych znaków towarowych skarżącej stanowił podczas badania prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd część elementów prawnych niezbędnych dla zapewnienia właściwego zastosowania obowiązującego wówczas rozporządzenia w sprawie znaków towarowych w świetle stanu faktycznego, argumentów i dowodów przedstawionych przez skarżącą w postępowaniu przed OHIM. W rezultacie argument skarżącej dotyczący tej kwestii został zbadany co do istoty(31).

68.      Zasady te znalazły następnie potwierdzenie w innych wyrokach Sądu w odniesieniu do oceny samoistnego charakteru odróżniającego spornych oznaczeń(32) lub innych elementów, które stanowią nieuniknione etapy analizy wymaganej od EUIPO, a zatem nie mogą być pozostawione do uznania stron i należy je podnieść z urzędu w razie potrzeby(33).

69.      Chociaż wprawdzie dokonanie rozróżnienia między tymi dwoma rodzajami argumentów nie zawsze może być proste, to z powodów przedstawionych powyżej nie widzę żadnego dobrego uzasadnienia, aby w niniejszej sprawie odstąpić od utrwalonego orzecznictwa Sądu. W rezultacie w pkt 87–90 zaskarżonego wyroku Sąd naruszył prawo, uznając za niedopuszczalne argumenty Primartu dotyczące podnoszonego słabo odróżniającego samoistnego charakteru wcześniejszego znaku.

70.      Stwierdzenie to nie prowadzi do naruszenia art. 188 regulaminu postępowania przed Sądem(34), jak twierdzi Bolton Cile España. Argumenty przedstawione przez Primart dotyczące samoistnego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego odnosiły się do kwestii poruszonej przez Izbę Odwoławczą i w związku z tym mogły zostać właściwie przedstawione Sądowi. W spornej decyzji Izba Odwoławcza uznała charakter odróżniający wcześniejszego znaku za przeciętny, biorąc pod uwagę znaczenie wyrazu „prima” oraz sposób, w jaki wyraz ten byłby rozumiany przez właściwy krąg odbiorców (pkt 22 i 27 spornej decyzji)(35).

71.      Jak słusznie podnosi Primart, w zakresie, w jakim Izba Odwoławcza wzięła te aspekty pod uwagę z urzędu, przedsiębiorstwo to musi mieć prawo zakwestionowania związanych z tym ustaleń przed Sądem. Nie ma potrzeby wskazywać, że zgodnie z art. 263 TFUE, w szczególności w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, skarżący musi co do zasady mieć możliwość zaskarżenia przed sądami Unii każdej kwestii faktycznej i prawnej, na której organ Unii opiera swoje decyzje. Jest tak tym bardziej, gdy na szczeblu odwoławczym procedury administracyjnej przed organem Unii organ odwoławczy może wprowadzić z urzędu i po raz pierwszy istotne elementy, które nie były wcześniej uwzględnione w decyzji administracyjnej wydanej w pierwszej instancji i w odniesieniu do których skarżący lub strony nie mieli możliwości przedstawienia swojego stanowiska.

72.      Można wskazać ostateczny, choć w pewnym stopniu pomocniczy, argument polityki sądowej. Rygorystyczne stosowanie tej zasady wydaje mi się tym bardziej istotne obecnie, gdy statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwany dalej „statutem”) został zmieniony w celu wprowadzenia mechanizmu filtrowania odwołań od orzeczeń Sądu, który z kolei dokonuje kontroli decyzji niezależnych izb odwoławczych niektórych jednostek organizacyjnych Unii (w tym, w szczególności, EUIPO)(36). Zgodnie z niedawno wprowadzonym art. 58a statutu Trybunał Sprawiedliwości decyduje wcześniej o przyjęciu jakiegokolwiek takiego odwołania do rozpoznania, jeżeli występuje w nim „kwestia istotna dla jedności, spójności lub rozwoju prawa Unii”.

73.      Dlatego też zasadnicze znaczenie będzie miało utrzymanie przez Sąd horyzontalnej spójności jego orzecznictwa. Sąd nadal może oczywiście odchodzić od przyjętego wcześniej orzecznictwa. Jednakże wszelkie takie odstępstwa muszą być zamierzone, właściwie wyjaśnione i uzasadnione, najlepiej poprzez powiększony skład tego sądu w celu zapewnienia ich widoczności i zgodności z prawem.

74.      Podsumowując, podniesiony przez Primart zarzut odwołania, oparty na naruszeniu art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009, jest zasadny.

C.      Konsekwencje naruszenia prawa w niniejszej sprawie

1.      Argumenty stron

75.      Primart uważa, że ponieważ Sąd nie wysłuchał jego argumentów dotyczących charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku, dokonał on błędnej oceny tego aspektu i w konsekwencji istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w odniesieniu do tych dwóch oznaczeń. Należy zatem uchylić zaskarżony wyrok. Zdaniem Primartu ten sam los powinien spotkać sporną decyzję.

76.      Ze swej strony EUIPO uważa, że pomimo naruszenia prawa przez Sąd, zaskarżony wyrok należy utrzymać w mocy. Po pierwsze, EUIPO podnosi, że dowody przedstawione przez Primart przed Sądem na poparcie jego argumentów dotyczących znaczenia wyrazu „prima” są albo nieistotne, albo niedopuszczalne, co sprawia, że twierdzenie dotyczące słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku pozostaje nieuzasadnione. Po drugie, EUIPO podnosi, że ze spornej decyzji wynika, iż podnoszone zachwalające znaczenie wyrazu „prima” w języku hiszpańskim w odniesieniu do rozpatrywanych towarów nie stanowi faktu notoryjnego i w związku z tym nie wpisuje się w zakres kontroli w postępowaniu odwoławczym. Po trzecie, EUIPO twierdzi, że nawet gdyby przyjąć, iż wcześniejszy znak miał jedynie słabo odróżniający charakter, nie miałoby to wpływu na wniosek wyciągnięty w zaskarżonym wyroku. Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd może bowiem istnieć nawet w przypadku, gdy wcześniejsze znaki mają charakter słabo odróżniający.

2.      Analiza

77.      Argumenty przedstawione przez EUIPO na rzecz utrzymania w mocy zaskarżonego wyroku, pomimo wskazanego powyżej naruszenia prawa, nie są przekonujące.

78.      Jak wspomniano w pkt 60 powyżej, Trybunał konsekwentnie podkreślał, że charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego jest elementem, który należy uwzględnić w całościowej ocenie wymaganej do ustalenia istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w odniesieniu do dwóch oznaczeń. Nawet jeśli element ten nie zawsze jest być może rozstrzygający, ma on oczywiście duże znaczenie. W związku z tym niemożność zakwestionowania przez skarżącą przed Sądem niektórych aspektów dokonanej przez EUIPO analizy tego elementu nie jest w żadnym razie nieistotna dla tej oceny, co wydaje się sugerować EUIPO.

79.      Prawdą jest, jak twierdzi EUIPO, że ustalenia Izby Odwoławczej w tej kwestii mogłyby ostatecznie zostać podtrzymane, nawet gdyby argumenty Primartu zostały uznane za zasadne. Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd może bowiem powstać również w odniesieniu do znaków o słabo odróżniającym charakterze(37).

80.      Jest to jednak nieistotne w obecnym kontekście. Sama możliwość utrzymania tych ustaleń w mocy nie wystarcza do oddalenia odwołania. Zaskarżony wyrok mógłby zostać utrzymany w mocy, pomimo stwierdzonego powyżej naruszenia prawa, tylko wtedy, gdyby zostało wykazane, że błąd ten jest całkowicie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Innymi słowy, ustalenia Izby Odwoławczej dotyczące istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd musiałyby pozostać nienaruszone niezależnie od ewentualnej zasadności argumentu Primartu.

81.      W niniejszym postępowaniu zaś tak nie jest. Na tym etapie nie wiadomo po prostu, czy argumenty Primartu są zasadne. Co ważniejsze, nie wiadomo również, czy, jeśliby były one zasadne, wniosek Izby Odwoławczej co do prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd nadal byłby prawidłowy.

82.      Zasada ekonomii procesowej, która wymaga, aby niepotrzebnie nie stwierdzać nieważności decyzji w kwestii o charakterze raczej pomocniczym, jeżeli wynik nowej oceny byłby taki sam, jest z pewnością istotna. Jednakże wymóg przeprowadzenia całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd uniemożliwia zastosowanie tej zasady w rozpatrywanej sprawie. Ocena ta przypomina mieszaninę różnych składników (takich jak charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego, stopień podobieństwa między kolidującymi ze sobą oznaczeniami po porównaniu wizualnym, fonetycznym i konceptualnym, podobieństwo między oznaczanymi towarami i usługami itd.)(38). W zależności od szczególnych okoliczności każdej sprawy zmiana jednego z tych składników może zmienić ostateczny smak mieszanki, ale nie musi.

83.      Należy również podkreślić, że ocena całościowa nie jest prostym zadaniem typu „zaznacz odpowiednie okienko”. Poszczególne elementy, które są istotne dla oceny, muszą być oceniane jako całość i w razie potrzeby porównywane ze sobą. Ocena całościowa nie może polegać na zbadaniu każdego z różnych czynników rozpatrywanych w oderwaniu, lecz wymaga rozważenia współzależności między nimi(39).

84.      Dlatego też w niniejszej sprawie kluczowe znaczenie ma to, że jeżeli samoistny charakter odróżniający wcześniejszego znaku jest słaby (jak twierdzi Primart), a nie przeciętny (jak stwierdziła Izba Odwoławcza), wniosek dotyczący istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd może potencjalnie być odmienny.

85.      Jak orzekł ostatnio Sąd, „niedoszacowanie charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego przez Izbę Odwoławczą może skutkować błędem w spornej decyzji w odniesieniu do oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd”(40). Przeciwny scenariusz jest oczywiście również prawdziwy: przeszacowanie charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku może także mieć wpływ na ocenę prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd. Jak wskazuje samo EUIPO w swoich wytycznych, ustalenie, że znak towarowy ma niewielki lub bardzo mały charakter odróżniający, stanowi, ogólnie rzecz biorąc, „argument przeciw istnieniu prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd”(41).

86.      Podsumowując, wyrażona sugestia wydaje się taka, że sąd rozpoznający odwołanie, który nie powinien dokonywać oceny stanu faktycznego, byłby w stanie przeprowadzić pełną i zasadniczo nową całościową ocenę prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w toku postępowania odwoławczego w odrębnej kwestii, bez wysłuchania argumentów stron w przedmiocie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd, a czyniąc to, mógłby dokładnie przewidzieć wynik tego postępowania, gdyby zostało ono prawidłowo przeprowadzone przez sąd niższej instancji. Sugestia ta przypomina starą czeską opowieść o legendarnych umiejętnościach ślepego zegarmistrza(42).

87.      Należy dodać dwa wnioski końcowe.

88.      Po pierwsze, do Trybunału nie należy ocena dopuszczalności, znaczenia i mocy dowodowej dowodów przedstawionych przez Primart przed Sądem na poparcie jego argumentów. W każdym razie, jak wspomniano w pkt 67 powyżej, ocena samoistnego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku nie jest elementem wymagającym przedstawienia dowodów przez strony, a zatem może być oceniana przez EUIPO (a w dalszej kolejności przez Sąd) z urzędu. Samo EUIPO zwróciło uwagę na ten aspekt, wyjaśniając, dlaczego jego zdaniem Sąd błędnie zastosował art. 76 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Nie jest zatem na pierwszy rzut oka oczywiste, dlaczego w niniejszym kontekście takie argumenty miałyby mieć znaczenie.

89.      Po drugie, ustalenia Sądu zawarte w pkt 91 zaskarżonego wyroku nie czynią zarzutu Primartu bezskutecznym.

90.      W pkt 91 Sąd zauważył, że przed Wydziałem Sprzeciwów Primart argumentował, iż określenie „prima” w języku hiszpańskim oznacza „premię” (zapłatę) lub „kuzynkę” i że znaczenia te zostały ostatecznie zaakceptowane przez Izbę Odwoławczą w spornej decyzji. W konsekwencji Sąd orzekł, że wobec braku znaczenia wcześniejszego znaku w odniesieniu do rozpatrywanych towarów jego samoistny charakter odróżniający jest przeciętny.

91.      Chociaż nie jest całkowicie jasne, jaka była intencja Sądu w tym fragmencie, wydaje mi się, że niezależnie od znaczenia uwagi Sądu nie zaradzają błędowi wskazanemu powyżej.

92.      Fragment ten można by zapewne rozumieć w ten sposób, że Sąd zbadał, tytułem ewentualnym, argumenty Primartu dotyczące istoty sprawy i uznał je za bezpodstawne. Tym samym potwierdził właściwe (i możliwie jedyne) jego zdaniem znaczenia wyrazu „prima”: premia i kuzynka.

93.      Jeżeli tak jest, to przychylam się do stanowiska EUIPO, że w tej części zaskarżonego wyroku Sąd dokonał oceny okoliczności faktycznych, które co do zasady nie mogą być przedmiotem kontroli w postępowaniu odwoławczym. Jeżeli jednak ta wykładnia jest prawidłowa, zaskarżony wyrok nie zawiera wystarczającego uzasadnienia tego stwierdzenia: dlaczego Sąd uznał argumenty Primartu za bezzasadne? Niewystarczające uzasadnienie stanowi, jak powszechnie wiadomo, zarzut oparty na normie porządku publicznego, który musi zostać podniesiony przez sąd Unii z urzędu(43).

94.      Fakt, że Primart uznał przed EUIPO określone znaczenia tego wyrazu, z trudem można postrzegać jako niewzruszalny dowód na to, że są to znaczenia prawidłowe i jedyne możliwe. W każdym razie Primart wysuwa inny argument. Jeśli dobrze rozumiem, Primart nie podważa znaczeń wyrazu „prima”, na które powołuje się EUIPO i które zostały następnie potwierdzone przez Sąd. Primart twierdzi natomiast, że biorąc pod uwagę wielorakie użycie tego wyrazu i jego etymologię (jako pochodzącego z łaciny, języka, z którego w dużej mierze wywodzi się współczesny język hiszpański), wyraz ten jest rozumiany przez właściwy krąg odbiorców jako mający również inne znaczenia i, w szerszym ujęciu, jako mający konotację zachwalającą.

95.      W zaskarżonym wyroku nie uzasadniono, dlaczego argumenty te należy oddalić jako bezzasadne. W przeciwieństwie do EUIPO nie rozumiem, w jaki sposób taka ocena argumentów Primartu wynika w sposób dorozumiany z wyroku. Nie trzeba przypominać, że wyrazy mogą mieć różne znaczenia. Nie można też automatycznie założyć, że właściwy krąg odbiorców rozumie jedynie język urzędowy danego państwa członkowskiego (danych państw członkowskich)(44). Przy ocenie sposobu, w jaki dany wyraz jest rozumiany przez właściwy krąg odbiorców, istotna może być również etymologia tego wyrazu(45).

96.      W każdym razie w następstwie stwierdzenia, że Primart nie musiał podnosić tego argumentu w toku postępowania administracyjnego i mógł przedstawić go po raz pierwszy przed Sądem, to, jakie argumenty Primart przedstawił lub nie przedstawił przed EUIPO, ma niewielkie znaczenie.

97.      Podsumowując, brak rozważenia przez Sąd, czy wyraz „prima” ma dodatkowe znaczenia (poza tymi, które zostały zidentyfikowane) i konotację zachwalającą, a jeśli tak, to czy ma to wpływ na samoistny charakter odróżniający wcześniejszego znaku, stanowi błąd, który nieuchronnie wymaga nowej oceny sprawy. Należy ustosunkować się do istoty argumentów dotyczących samoistnego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku i, jeżeli to konieczne, dokonać nowej oceny istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w odniesieniu do dwóch kolidujących ze sobą oznaczeń.

98.      W związku z tym zgodnie z art. 61 statutu sprawa powinna zostać przekazana Sądowi do ponownego rozpoznania. Ocena argumentów Primartu wymaga bowiem zbadania nowych argumentów prawnych i faktycznych oraz nowych dowodów. Rozstrzygnięcie kwestii, czy ocena ta może zostać przeprowadzona przez Sąd lub czy sprawa rzeczywiście musiałaby zostać przekazana do ponownego rozpatrzenia przez Izbę Odwoławczą, należy do Sądu w świetle argumentów przedstawionych co do istoty sprawy przez obie strony. Dopiero po przeprowadzeniu tej oceny Sąd może stwierdzić, czy sporna decyzja powinna pozostać w mocy, czy też nie. Z tego powodu podniesione przez Primart żądanie stwierdzenia nieważności spornej decyzji należy oddalić w ramach niniejszego odwołania.

V.      Wnioski

99.      Proponuję zatem, aby Trybunał:

–        uchylił wyrok z dnia 12 września 2018 r., Primart/EUIPO – Bolton Cile España (PRIMART Marek Łukasiewicz) (T‑584/17, niepublikowany, EU:T:2018:530);

–        przekazał sprawę Sądowi do ponownego rozpoznania; oraz

–        postanowił, że rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.


1      Język oryginału: angielski.


2      Dz.U. 2009, L 78, s. 1; zastąpionego następnie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2017, L 154, s. 1).


3      Obecnie zastąpiony, co do istoty, art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001.


4      Obecnie zastąpiony, co do istoty, art. 95 rozporządzenia 2017/1001.


5      Wyrok z dnia 12 września 2018 r., Primart/EUIPO – Bolton Cile España (PRIMART Marek Łukasiewicz) (T‑584/17, niepublikowany, EU:T:2018:530).


6      Decyzja w sprawie R 1933/2016‑4 (zwana dalej „sporną decyzją”).


7      W szczególności wyroki: z dnia 10 listopada 2011 r., LG Electronics/OHIM (C‑88/11 P, niepublikowany, EU:C:2011:727, pkt 28); z dnia 22 czerwca 2006 r., Storck/OHIM (C‑25/05 P, EU:C:2006:422, pkt 52).


8      W tym względzie EUIPO odnosi się w szczególności do wyroków: z dnia 1 lutego 2005 r., SPAG/OHIM – Dann i Backer (HOOLIGAN) (T‑57/03, EU:T:2005:29, pkt 22, 32); z dnia 24 lutego 2016 r., Tayto Group/OHIM – MIP Metro (REAL HAND COOKED) (T‑816/14, niepublikowanego, EU:T:2016:93, pkt 38, 41).


9      Wyróżnienie moje.


10      Dotyczy to w szczególności francuskiej wersji językowej: „moyens invoqués et […] demandes présentées”.


11      Na przykład wersje językowe czeska („skutečnosti, důvody a návrhy”) lub słowacka („dôvody, dôkazy a návrhy”).


12      Jak w niemieckiej wersji językowej („das Vorbringen und die Anträge”).


13      Dotyczy to wersji językowych hiszpańskiej („medios alegados y […] solicitudes presentadas”) i portugalskiej („alegações de facto e […] pedidos apresentados”).


14      Dotyczy to wersji językowych francuskiej (wspomnianej wyżej), włoskiej („argomenti addotti e […] richieste presentate”), fińskiej („seikkoihin, joihin osapuolet ovat vedonneet, ja osapuolten esittämiin vaatimuksiin”) i szwedzkiej („vad parterna åberopat och yrkat”).


15      W rozporządzeniu 2017/1001, uchylającym rozporządzenie nr 207/2009, treść dawnego art. 76 ust. 1, obecnie art. 95 ust. 1, pozostała w istocie niezmieniona.


16      Zobacz na przykład wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., Hotel Sava Rogaška (C‑207/14, EU:C:2015:414, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo).


17      Aby zapoznać się z niedawnym przykładem takiej sprawy, zob. moja opinia w sprawie Constantin Film Produktion/EUIPO (C‑240/18 P, EU:C:2019:553).


18      Zobacz ogólnie R. Davis, B. Longstaff, A. Roughton, T. StQuintin, G. Tritton, Tritton on Intellectual Property in Europe, 4th ed., London, Sweet & Maxwell 2014, s. 441, 442.


19      Zobacz na przykład wyroki: z dnia 11 września 2014 r., Continental Wind Partners/OHIM – Continental Reifen Deutschland (CONTINENTAL WIND PARTNERS) (T‑185/13, niepublikowany, EU:T:2014:769, pkt 35); z dnia 3 czerwca 2015 r., Lithomex/OHIM – Glaubrecht Stingel (LITHOFIX) (T‑273/14, niepublikowany, EU:T:2015:352, pkt 39); z dnia 11 grudnia 2015 r., Hikari Miso/OHIM – Nishimoto Trading (Hikari) (T‑751/14, niepublikowany, EU:T:2015:956, pkt 42).


20      Zobacz między innymi wyrok z dnia 15 października 2018 r., Apple and Pear Australia i Star Fruits Diffusion/EUIPO – Pink Lady America (WILD PINK) (T‑164/17, niepublikowany, EU:T:2018:678, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo).


21      Zobacz na przykład postanowienie z dnia 3 czerwca 2009 r., Zipcar/OHIM (C‑394/08 P, niepublikowane, EU:C:2009:334, pkt 11).


22      Zobacz wyrok z dnia 18 grudnia 2008 r., Les Éditions Albert René/OHIM (C‑16/06 P, EU:C:2008:739, pkt 48). Zobacz także wyrok z dnia 28 stycznia 2015 r., BSH/OHIM – Arçelik (AquaPerfect) (T‑123/14, niepublikowany, EU:T:2015:52, pkt 21).


23      Zobacz postanowienia: z dnia 27 września 2004 r., UER/M6 i in. (C‑470/02 P, niepublikowane, EU:C:2004:565, pkt 69); z dnia 13 czerwca 2006 r., Mancini/Komisja (C‑172/05 P, EU:C:2006:393, pkt 41). Zobacz także wyrok z dnia 11 grudnia 2014 r., Sherwin-Williams Sweden/OHIM – Akzo Nobel Coatings International (ARTI) (T‑12/13, niepublikowany, EU:T:2014:1054, pkt 34).


24      Zobacz na przykład wyrok z dnia 1 lutego 2005 r., SPAG/OHIM – Dann i Backer (HOOLIGAN) (T‑57/03, EU:T:2005:29, pkt 21).


25      Zobacz spośród obszernego orzecznictwa wyroki: z dnia 11 listopada 1997 r., SABEL (C‑251/95, EU:C:1997:528, pkt 22); z dnia 12 czerwca 2019 r., Hansson (C‑705/17, EU:C:2019:481, pkt 41, 43).


26      Zobacz podobnie wyrok z dnia 12 czerwca 2019 r., Hansson (C‑705/17, EU:C:2019:481, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).


27      Zobacz wyrok z dnia 29 września 1998 r., Canon (C‑39/97, EU:C:1998:442, pkt 24) (wyróżnienie moje). W sprawie tej Trybunał odniósł się do art. 4 ust. 1 lit. b) pierwszej dyrektywy Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U. 1989, L 40, s. 1), który odpowiada, co do istoty, art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.


28      Zobacz na przykład wyrok z dnia 24 października 2018 r., Bayer/EUIPO – Uni-Pharma (SALOSPIR) (T‑261/17, niepublikowany, EU:T:2018:710, pkt 19).


29      Wyrok z dnia 1 lutego 2005 r., SPAG/OHIM – Dann i Backer (HOOLIGAN) (T‑57/03, EU:T:2005:29).


30      Ibidem, pkt 28–31.


31      Ibidem, pkt 32, 33.


32      Wyrok z dnia 24 lutego 2016 r., Tayto Group/OHIM – MIP Metro (REAL HAND COOKED) (T‑816/14, niepublikowany, EU:T:2016:93, pkt 41).


33      Zobacz między innymi wyroki: z dnia 25 czerwca 2015 r., Copernicus-Trademarks/OHIM – Maquet (LUCEA LED) (T‑186/12, EU:T:2015:436, pkt 37–39); z dnia 13 grudnia 2016 r., Guiral Broto/EUIPO – Gastro & Soul (CAFE DEL SOL) (T‑549/15, niepublikowany, EU:T:2016:719, pkt 26–29).


34      Zobacz powyżej, pkt 5 i 30 niniejszej opinii.


35      Zobacz także pkt 17 i 18 zaskarżonego wyroku.


36      Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2019/629 z dnia 17 kwietnia 2019 r. zmieniające Protokół nr 3 w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Dz.U. 2019, L 111, s. 1).


37      Zobacz wyrok z dnia 8 listopada 2016 r., BSH/EUIPO (C‑43/15 P, EU:C:2016:837, pkt 62, 63 i przytoczone tam orzecznictwo).


38      Wyrok z dnia 12 czerwca 2019 r., Hansson (C‑705/17, EU:C:2019:481, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).


39      Ibidem, pkt 43. Zobacz także postanowienia: z dnia 19 października 2017 r., Hernández Zamora/EUIPO (C‑224/17 P, niepublikowane, EU:C:2017:791, pkt 7); z dnia 11 września 2007 r., Athinaïki Oikogeniaki Artopoiia/OHIM (C‑225/06 P, niepublikowane, EU:C:2007:499, pkt 28).


40      Wyrok z dnia 25 września 2018 r., Cypr/EUIPO – M.J. Dairies (BBQLOUMI) (T‑384/17, niepublikowany, EU:T:2018:593, pkt 36).


41      Zobacz Wytyczne dotyczące rozpatrywania spraw przez Urząd, Część C.2–5, s. 9 (dostępne na stronie internetowej EUIPO). Podobnie A. Kur, M. Senftleben, European Trade Mark Law – A Commentary, Oxford, Oxford University Press 2017, s. 227, 228.


42      Alois Jirásek w swoim zbiorze Staré pověsti české (Stare podania czeskie) opowiada średniowieczną legendę o twórcy podziwianego zegara astronomicznego na Rynku Staromiejskim w Pradze, mistrzu Hanušie. Gdy prace zostały ukończone, burmistrz i rajcy prascy obawiali się, że mistrz Hanuš może ruszyć dalej i zbudować kolejny zegar w innym mieście Europy. Legenda głosi, że nakazali oni oślepić mistrza Hanuša. Krótko przed śmiercią poprosił on, by zaprowadzono go do wieży zegarowej. Pomimo całkowitej ślepoty sięgnął do najbardziej skomplikowanej części urządzenia i jednym precyzyjnym dotknięciem zatrzymał mechanizm na dziesięciolecia.


43      Zobacz podobnie wyrok z dnia 11 kwietnia 2013 r., Mindo/Komisja (C‑652/11 P, EU:C:2013:229, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo).


44      Zobacz w tym względzie postanowienie z dnia 3 czerwca 2009 r., Zipcar/OHIM (C‑394/08 P, niepublikowane, EU:C:2009:334, pkt 51).


45      Zobacz na przykład wyrok z dnia 16 stycznia 2019 r., Polska/Stock Polska i EUIPO (C‑162/17 P, niepublikowany, EU:C:2019:27). Zobacz także A. Jaeger-Lenz, Comment to Article 8, w: European Union Trade Mark Regulation, Article-by-Article Commentary, ed. G.N. Hasselblatt, 2nd ed., Munich, Beck-Hart-Nomos 2018, s. 263.