Sprawa T‑865/16
Fútbol Club Barcelona
przeciwko
Komisji Europejskiej
Wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 26 lutego 2019 r.
Pomoc państwa – Pomoc przyznana przez władze hiszpańskie na rzecz niektórych zawodowych klubów piłkarskich – Preferencyjne stawki podatku dochodowego stosowane względem klubów upoważnionych do korzystania ze statusu podmiotu o celu niezarobkowym – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Swoboda przedsiębiorczości – Korzyść
1. Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym – Uprawnienia dyskrecjonalne – Poszanowanie spójności między postanowieniami traktatu FUE w dziedzinie pomocy państwa i innymi postanowieniami traktatu FUE dotyczącymi funkcjonowania rynku wewnętrznego – Formalne postępowanie wyjaśniające wszczęte w odniesieniu do środka mogącego naruszać swobodę przedsiębiorczości – Obowiązek badania odrębnego naruszenia swobody przedsiębiorczości – Brak
(art. 49, 107 TFUE)
(zob. pkt 29–37)
2. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Przyznanie korzyści beneficjentom – Środek krajowy zastrzegający dostęp do systemu podatkowego mającego zastosowanie w odniesieniu do podmiotów o celu niezarobkowym do niektórych zawodowych klubów piłkarskich – Spoczywający na Komisji ciężar udowodnienia wystąpienia korzyści – Ocena w odniesieniu do różnych elementów wskazanego systemu podatkowego, traktowanego jako całość
(art. 107 ust. 1 TFUE)
(zob. pkt 44–67)
3. Pomoc przyznawana przez państwa – Postępowanie administracyjne – Obowiązki Komisji – Sumienne i bezstronne badanie – Uwzględnienie najbardziej kompletnych i wiarygodnych informacji – Zakres obowiązku
(art. 108 ust. 2 TFUE)
(zob. pkt 49, 69)
Streszczenie
Wyrokiem z dnia 26 lutego 2019 r. w sprawie Fútbol Club Barcelona/Komisja (T‑865/16) Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji (UE) 2016/2391 z dnia 4 lipca 2016 r. w sprawie pomocy państwa SA.29769 (2013/C) (ex 2013/NN) przyznanej przez Hiszpanię na rzecz określonych klubów piłkarskich na tej podstawie, że Komisja nie wykazała w sposób wymagany prawem zaistnienia korzyści gospodarczej przyznanej beneficjentom rozpatrywanego środka.
Zaskarżona decyzja dotyczyła hiszpańskiej ustawy wydanej w 1990 r., która zobowiązywała wszystkie hiszpańskie zawodowe kluby sportowe do przekształcenia się w sportowe spółki akcyjne z wyjątkiem zawodowych klubów sportowych, które osiągnęły wynik dodatni w latach poprzedzających przyjęcie ustawy. Skarżący, Fútbol Club Barcelona, a także trzy inne zawodowe kluby piłkarskie, które wchodziły w zakres tego wyjątku, postanowiły w związku z tym kontynuować działalność w formie osób prawnych o celu niezarobkowym i korzystały z tego tytułu ze specjalnej stawki opodatkowania ich dochodów. Ponieważ owa specjalna stawka opodatkowania pozostawała do 2016 r. niższa względem stawki mającej zastosowanie do sportowych spółek akcyjnych, Komisja uznała w zaskarżonej decyzji, że przepisy te, poprzez wprowadzenie ulgi podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych na rzecz czterech klubów, o których mowa, stanowiły system pomocy niezgodny z prawem i niezgodny z rynkiem wewnętrznym, i nakazała Królestwu Hiszpanii ich uchylenie i odzyskanie indywidualnej pomocy wypłaconej beneficjentom tego systemu.
W wyroku tym Sąd w pierwszej kolejności oddalił zarzut dotyczący naruszenia art. 49 TFUE związany z tym, że zdaniem skarżącego Komisja powinna była stwierdzić, iż nałożony na zawodowe kluby sportowe obowiązek przekształcania się w spółki akcyjne był sprzeczny z tym artykułem. W tym względzie Sąd przypomniał, że Komisja nie jest uprawniona, w ramach procedury wszczętej w dziedzinie pomocy państwa, do stwierdzenia wystąpienia odrębnego naruszenia art. 49 TFUE i do wyciągnięcia odpowiednich konsekwencji prawnych, poza przypadkiem, w którym niezgodność rozpatrywanego środka pomocy wynika z naruszenia art. 49 TFUE.
Następnie Sąd zbadał zarzut oparty na błędach, jakich miała dopuścić się Komisja przy badaniu korzyści przyznanej przez wskazane przepisy na rzecz czterech klubów, o których mowa. Po przypomnieniu, że Komisja ma obowiązek całościowo rozważyć złożone środki w celu ustalenia, czy przedsiębiorstwo będące ich beneficjentem odnosi w związku z nimi korzyści gospodarcze, których nie uzyskałoby w normalnych warunkach rynkowych, Sąd wyjaśnił, że ma to miejsce również przy badaniu systemu pomocy. W tym względzie w wypadku systemu pomocy Komisja może ograniczyć się do zbadania ogólnych i abstrakcyjnych cech spornego systemu bez obowiązku badania każdego szczególnego przypadku jego zastosowania, aby sprawdzić, czy system ten zawiera elementy pomocy, badanie to musi jednak obejmować różne konsekwencje spornego systemu, zarówno korzystne, jak i niekorzystne dla jego beneficjentów, gdy niejednoznaczny charakter rzekomej korzyści wynika z samych cech systemu.
Ponieważ przepisy krajowe będące przedmiotem zaskarżonej decyzji sprowadzają się do zawężenia w hiszpańskim sektorze sportu zawodowego podmiotowego zakresu stosowania systemu podatkowego podmiotów o celu niezarobkowym, Sąd zbadał, czy w zaskarżonej decyzji Komisja ustaliła w sposób wystarczający pod względem prawnym, że system podatkowy podmiotów o celu niezarobkowym, jako całość, mógł postawić beneficjentów w korzystniejszej sytuacji, niż gdyby musieli funkcjonować w formie sportowych spółek akcyjnych. Tymczasem zdaniem Sądu nie miało to miejsca. Sąd podkreślił bowiem w pierwszej kolejności, że Komisja posiadała w chwili wydawania zaskarżonej decyzji dane wykazujące specyfikę systemu podatkowego podmiotów niemających celu zarobkowego w odniesieniu do ograniczenia odliczenia podatkowego w zakresie reinwestowanych zysków nadzwyczajnych na mniej korzystnym poziomie, niż poziom mający zastosowanie do sportowych spółek akcyjnych, a następnie uznał, że argumenty przedstawione przez Komisję nie pozwalają wykluczyć, że mniejsze możliwości odliczenia podatkowego w ramach systemu podmiotów o celu niezarobkowym równoważą korzyść wynikającą z niższej nominalnej stawki podatkowej, z której korzystają te podmioty. Ponieważ Komisja nie wywiązała się w sposób wystarczający pod względem prawnym z ciężaru udowodnienia, że sporny środek przysparza korzyści beneficjentom, Sąd stwierdził naruszenie art. 107 ust. 1 TFUE i stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji.