Sprawa T‑411/22
Dexia
przeciwko
Jednolitej Radzie ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB)
Wyrok Sądu (ósma izba w składzie powiększonym) z dnia 10 kwietnia 2024 r.
Unia gospodarcza i walutowa – Unia bankowa – Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych (SRM) – Jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF) – Decyzja SRB w sprawie obliczania składek ex ante za okres składkowy 2022 – Artykuł 70 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 806/2014 – Naruszenie prawa – Ograniczenie w czasie skutków wyroku
1. Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych – Składki ex ante na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF) – Roczny pułap łącznej kwoty indywidualnych składek na rzecz SRF ustalony na 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego – Zakres stosowania – Stosowanie w okresie początkowym
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 806/2014, art. 70 ust. 2 akapity pierwszy, czwarty)
(zob. pkt 30, 38)
2. Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych – Składki ex ante na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF) – Roczny pułap łącznej kwoty indywidualnych składek na rzecz SRF ustalony na 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego – Zakres – Nieprzekraczanie tego pułapu przez Jednolitą Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) – Kryteria oceny – Dynamiczne podejście do ostatecznego poziomu docelowego
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 806/2014, art. 69 ust. 1, art. 70 ust. 2 akapity pierwszy, czwarty)
(zob. pkt 41, 45–48)
Streszczenie
Sąd, do którego wniesiono skargę o stwierdzenie nieważności, którą uwzględnił, stwierdził nieważność decyzji Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) w sprawie ustalenia składek ex ante instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych za 2022 r. na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (zwanego dalej „SRF”)(1). Wypowiedział się on po raz pierwszy w przedmiocie zasady przewidzianej w art. 70 ust. 2 akapity pierwszy i czwarty rozporządzenia nr 806/2014(2), zgodnie z którą składki ex ante należne od wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich uczestniczących państw członkowskich, nie przekraczają 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego SRF (zwanego dalej „pułapem 12,5 %”).
Dexia, skarżąca, była instytucją kredytową z siedzibą we Francji. W dniu 11 kwietnia 2022 r. SRB ustaliła w zaskarżonej decyzji, zgodnie z art. 70 ust. 2 rozporządzenia nr 806/2014, składki ex ante instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych, w tym skarżącej, za rok 2022 na rzecz SRF. Skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w dotyczącym ją zakresie.
Ocena Sądu
Na wstępie Sad przypomniał, że art. 69 ust. 1 rozporządzenia nr 806/2014 stanowi, iż przed końcem początkowego ośmioletniego okresu od dnia 1 stycznia 2016 r. (zwanego dalej „okresem początkowym”) środki finansowe dostępne w SRF muszą osiągnąć ostateczny poziom docelowy, który odpowiada co najmniej 1 % kwoty depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich uczestniczących państw członkowskich (zwanych dalej „odnośnymi instytucjami”). Zgodnie z art. 69 ust. 2 rozporządzenia nr 806/2014 w rzeczonym okresie składki ex ante powinny być rozłożone w czasie możliwie równomiernie aż do osiągnięcia ostatecznego poziomu docelowego, jednak przy należytym uwzględnieniu fazy cyklu koniunkturalnego oraz wpływu, jaki procykliczne składki mogą mieć na sytuację finansową instytucji. Ponadto zgodnie z art. 70 ust. 2 akapity pierwszy i czwarty rozporządzenia nr 806/2014 SRB oblicza co roku indywidualne składki w celu zapewnienia, aby składki należne od wszystkich odnośnych instytucji nie przekraczały 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego SRF.
W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o stosowanie w czasie wymogu pułapu 12,5 %, Sąd przypomniał, że ma on być stosowany w okresie początkowym. Jak wynika bowiem jasno z przepisów rozporządzenia nr 806/2014, SRB musi każdego roku przestrzegać wymogu pułapu 12,5 %, nie ograniczając w żaden sposób jego stosowania w czasie do okresu następującego po okresie początkowym(3). Podobnie żaden inny przepis tego rozporządzenia nie wskazuje, że wymóg pułapu 12,5 % nie ma zastosowania w okresie początkowym lub że SRB może od niego odstąpić w tym okresie. Wykładnię tę potwierdza geneza rzeczonego rozporządzenia, z której wynika, że we wniosku dotyczącym rozporządzenia Komisji(4) początkowy okres utworzenia SRF trwał dziesięć lat. Następnie Parlament i Rada uzgodniły skrócenie tego okresu do ośmiu lat i postanowiły jednocześnie podwyższyć ten pułap do 12,5 %. Wynika z tego, że prawodawca Unii ustanowił związek między liczbą lat objętych okresem początkowym a wartością procentową ustalonego pułapu. W związku z tym pułap 12,5 % ma zastosowanie w okresie początkowym.
W drugiej kolejności, co się tyczy treści wymogu pułapu 12,5 %, Sąd podkreślił, że SRB jest zobowiązana zapewnić, by składki należne od odnośnych instytucji nie przekraczały 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego(5). W tym względzie rozpatrywane uregulowanie(6) opiera się na dynamicznym podejściu do ostatecznego poziomu docelowego w tym znaczeniu, że poziom ten należy ustalić na podstawie kwoty depozytów gwarantowanych na koniec okresu początkowego. To właśnie w świetle tego ostatecznego poziomu docelowego stosuje się wymóg pułapu 12,5 %.
Niemniej jednak w zakresie, w jakim obliczanie składek ex ante jest podejmowaną co rok czynnością opierającą się na określeniu ostatecznego poziomu docelowego, który należy osiągnąć przed końcem okresu początkowego, a następnie na określeniu rocznego poziomu docelowego, który należy rozdzielić między instytucje, do SRB należy dokonanie, w odniesieniu do każdego okresu składkowego, jak najdokładniejszego oszacowania ostatecznego poziomu docelowego w świetle danych dostępnych w momencie tego oszacowania (zwanego dalej „prognozowanym ostatecznym poziomem docelowym”). Wynika z tego, że to prognozowany ostateczny poziom docelowy ma decydujące znaczenie dla zastosowania pułapu 12,5 %.
W związku z tym, gdy SRB oblicza składki ex ante w danym okresie składkowym, musi ona upewnić się, że kwota składek ex ante należnych od wszystkich odnośnych instytucji nie przekracza 12,5 % prognozowanego ostatecznego poziomu docelowego.
Sąd uznał, że wniosku tego nie podważa argumentacja SRB, zgodnie z którą wymóg pułapu 12,5 % należy albo pominąć, albo interpretować w sposób elastyczny. Stwierdził on bowiem, po pierwsze, że znaczenie właściwych przepisów wynika jednoznacznie z samego ich brzmienia(7). Po drugie, przepisy, które przewidują w szczególności, że składki ex ante powinny być rozłożone w czasie możliwie równomiernie aż do osiągnięcia ostatecznego poziomu docelowego(8), nie pozwalają interpretować pułapu 12,5 % w ten sposób, że jest on niewiążący lub czysto orientacyjny.
W ostatniej kolejności Sąd zbadał, czy SRB spełniła w zaskarżonej decyzji wymóg pułapu 12,5 %. W tym względzie z zaskarżonej decyzji wynika przede wszystkim, że prognozowany ostateczny poziom docelowy oszacowano na kwotę 79 987 450 580 EUR. W związku z tym SRB była zobowiązana upewnić się, że łączna kwota składek ex ante nie przekracza kwoty 9 998 431 322,50 EUR. Tymczasem, jak wynika z zaskarżonej decyzji, SRB ustaliła roczny poziom docelowy za okres składkowy 2022 na kwotę 14 253 573 821,46 EUR, zmniejszoną do 13 675 366 302,18 EUR po dokonaniu pewnych odliczeń.
W konsekwencji Sąd stwierdził, że w zaskarżonej decyzji ustalono kwotę składek ex ante należnych od wszystkich odnośnych instytucji na kwotę, która przekracza pułap 12,5 % prognozowanego ostatecznego poziomu docelowego, oraz że SRB naruszyła art. 70 ust. 2 akapity pierwszy i czwarty rozporządzenia nr 806/2014. Sąd uznał, że samo to naruszenie prawa pozwala uzasadnić stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżącej.
Niemniej jednak zważywszy na okoliczności niniejszej sprawy, Sąd utrzymał w mocy skutki zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżącej, do czasu, gdy SRB podejmie niezbędne środki wynikające ze stwierdzenia nieważności tej decyzji, i to w rozsądnym terminie, który nie może przekroczyć sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się tego wyroku.