Sprawa T‑23/09

Conseil national de l’Ordre des pharmaciens (CNOP) i Conseil central de la section G de l’Ordre national des pharmaciens (CCG)

przeciwko

Komisji Europejskiej

Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja nakazująca przeprowadzenie kontroli – Artykuł 20 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 – Brak osobowości prawnej adresata – Obowiązek uzasadnienia – Pojęcie przedsiębiorstwa i związku przedsiębiorstw

Streszczenie wyroku

1.      Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Prawo Komisji do przeprowadzania kontroli – Decyzja nakazująca przeprowadzenie kontroli – Obowiązek uzasadnienia – Zakres

(art. 81 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 20 ust. 4)

2.      Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Prawo Komisji do przeprowadzania kontroli – Zakres – Dostęp do pomieszczeń przedsiębiorstw – Przedmiot

(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 20 ust. 4)

3.      Konkurencja – Reguły wspólnotowe – Związki przedsiębiorstw – Pojęcie – Izby farmaceutów i ich organy – Włączenie

(art. 81 WE, 82 WE, 86 WE)

1.      W odniesieniu do decyzji nakazujących przeprowadzenie kontroli rozporządzenie nr 1/2003 w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 traktatu w art. 20 ust. 4 określa niezbędne elementy, które powinna zawierać decyzja, nakazując Komisji wskazanie w uzasadnieniu przedmiotu i celu kontroli, terminu jej rozpoczęcia i pouczenia o karach przewidzianych w art. 23 i 24 rozporządzenia oraz o prawie odwołania się od decyzji do sądu Unii. Orzecznictwo wyjaśniło, jaki jest w świetle treści tego przepisu zakres obowiązku uzasadnienia decyzji o kontroli.

Na etapie postępowania administracyjnego, podczas którego wydawane są decyzje o kontroli, Komisja nie dysponuje szczegółowymi informacjami pozwalającymi na analizę, czy rozpatrywane działania lub akty można uznać za decyzje przedsiębiorstw lub związków przedsiębiorstw w rozumieniu art. 81 WE. To właśnie uwzględniając specyfikę decyzji o kontroli, orzecznictwo dotyczące uzasadnienia decyzji wyjaśniło, jakiego rodzaju informacje powinny się znaleźć w decyzji o kontroli, aby umożliwić ich adresatom realizację ich prawa do obrony na tym etapie postępowania administracyjnego. Z tych względów obciążenie Komisji obowiązkiem szerszego uzasadnienia nie uwzględniałoby należycie wstępnego charakteru kontroli, której celem jest dokładnie ustalenie przez Komisję na etapie początkowym, czy w danym przypadku naruszeń wspólnotowego prawa konkurencji dopuścili się adresaci decyzji o kontroli czy też osoby trzecie.

(por. pkt 33, 41)

2.      Pomimo faktu, że należy szanować prawo do prywatności przewidziane w art. 8 europejskiej konwencji praw człowieka oraz że ochrona zapewniana miejscu zamieszkania rozciąga się także na pomieszczenia handlowe spółek, ważne jest zapewnienie w praktyce skuteczności kontroli, o której mowa w art. 20 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2003 w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 traktatu jako niezbędnego instrumentu pozwalającego Komisji na wykonywanie swoich zadań strażniczki traktatu w dziedzinie konkurencji. Dlatego aby prawo dostępu Komisji do pomieszczeń handlowych przedsiębiorstwa miało znaczenie przewidziane przez procedurę dotyczącą stosowania art. 81 WE i 82 WE, uprawnienie to pociąga za sobą możność poszukiwania różnych elementów informacji jeszcze nieznanych lub niepełnych.

Kontrole mogą mieć bardzo szeroki zakres a prawo dostępu do wszystkich pomieszczeń, terenów i środków transportu przedsiębiorstwa ma szczególną wagę, umożliwiając Komisji zebranie dowodów naruszenia przepisów o konkurencji w miejscach, gdzie zazwyczaj się one znajdują, czyli w handlowych pomieszczeniach przedsiębiorstw.

(por. pkt 40, 69)

3.      Pojęcie przedsiębiorstwa w kontekście prawa konkurencji obejmuje każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą niezależnie od formy prawnej i sposobu finansowania. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność polegającą na świadczeniu dóbr lub usług na rynku.

Farmaceuci, a przynajmniej wykonujący zawód jako niezależni farmaceuci, świadczą, za wynagrodzeniem, w szczególności usługi dystrybucji detalicznej leków i ponoszą ryzyko finansowe tej działalności. W konsekwencji osoby te prowadzą działalność gospodarczą, a zatem stanowią przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 81 WE, 82 WE i 86 WE.

Okoliczność, że izba farmaceutów i jej organy są organizacjami zrzeszającymi i reprezentującymi pewną liczbę przedstawicieli zawodu, które odpowiadają pojęciu przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 81 WE wystarczy, aby dojść do przekonania, że Komisja może je zaliczyć do przedsiębiorstw w rozumieniu art. 20 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2003 w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 traktatu i poddać je kontroli na podstawie tegoż przepisu. Sama okoliczność, że niektórzy członkowie nie są przedsiębiorstwami, nie wystarczy, by rozpatrywany związek nie został objęty zakresem stosowania art. 81 WE.

Argumentacja, w myśl której działalność omawianej izby i jej organów nie ma nic wspólnego ze sferą obrotu gospodarczego, bowiem pełnią one jednocześnie misję społeczną opartą na zasadzie solidarności i korzystają z prerogatyw typowych dla władzy publicznej, nie może mieć wpływu na tę konkluzję, gdyż pytanie, czy wykonując swe konkretne prerogatywy rozpatrywana izba i jej organy są wykluczone z zakresu stosowania 81 WE, czy też wręcz przeciwnie, któreś z podejmowanych przez nie działań należy uważać za decyzje związków przedsiębiorstw, jest wyraźnie przedwczesne. W tym przypadku będzie trzeba na nie odpowiedzieć przy wydawaniu decyzji końcowej odnoszącej się do zarzutów ustalonych przez Komisję.

(por. pkt 55, 70, 71, 75-78)