Sprawa T‑15/14

Simet SpA

przeciwko

Komisji Europejskiej

Pomoc państwa – Rekompensata za świadczenie usług publicznych przyznana ze skutkiem wstecznym przez władze włoskie – Usługi w zakresie międzyregionalnych przewozów autobusowych świadczone w latach 1987–2003 – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Utrzymanie zobowiązania z zakresu usług publicznych – Przyznanie rekompensaty – Rozporządzenie (EWG) nr 1191/69

Streszczenie – wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 3 marca 2016 r.

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Interes prawny – Konieczność posiadania istniejącego i aktualnego interesu prawnego – Skarga na decyzję Komisji z zakresu pomocy państwa – Przedsiębiorstwo, które cofnęło wniosek o wykonanie wyroku sądu krajowego nakazującego wypłatę na jego rzecz rekompensaty z tytułu kosztów związanych ze świadczeniem usługi publicznej – Możliwość wniesienia do sądu krajowego nowego wniosku mającego ten sam przedmiot – Dopuszczalność

(art. 108 ust. 2 TFUE; art. 263 akapit czwarty TFUE)

2.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Brak uwag podmiotów zainteresowanych – Brak wpływu na ważność decyzji Komisji – Obowiązek zbadania z urzędu kwestii, które nie zostały wyraźnie podniesione – Brak

(art. 108 ust. 2 TFUE)

3.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Brak lub niewystarczający charakter uzasadnienia – Odróżnienie od zastrzeżeń i argumentów mających na celu podważenie zasadności decyzji

(art. 263, 296 TFUE)

4.      Transport – Zobowiązania z zakresu usług publicznych – Zobowiązanie taryfowe – Pojęcie

(rozporządzenie Rady nr 1191/69, art. 2 ust. 5)

5.      Transport – Pomoc w dziedzinie transportu – Rozróżnienie między pojęciami „zobowiązań właściwych dla pojęcia usługi publicznej” a „umowy o świadczenie usług publicznych” – Umowy przewozu dobrowolnie zawarte w następstwie przetargu

(rozporządzenie Rady nr 1191/69, art. 14 ust. 1, 2)

6.      Transport – Pomoc w dziedzinie transportu – Zobowiązania właściwe dla pojęcia usługi publicznej w dziedzinie transportu kolejowego, drogowego i żeglugi śródlądowej – Transport drogowy – Rozróżnienie między pojęciem „niekorzystnych skutków gospodarczych” a ryzykiem nadmiernej rekompensaty

(rozporządzenie Rady nr 1191/69, art. 5, 10, 11)

7.      Postępowanie sądowe – Podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania – Zarzut podniesiony po raz pierwszy na etapie repliki niestanowiący rozszerzenia wcześniej podniesionego zarzutu – Niedopuszczalność

(regulamin postępowania przed Sądem, art. 48 § 2)

1.      Interes prawny jest przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej przez osobę fizyczną lub prawną. Interes ten zakłada, że stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu może samo w sobie wywołać skutki prawne i że w wyniku skargi strona skarżąca będzie mogła uzyskać jakąś korzyść. Interes prawny musi zatem trwać, pod rygorem umorzenia postępowania, do momentu wydania orzeczenia sądowego.

Jeżeli strona skarżąca cofnęła wniosek o wykonanie orzeczenia sądu państwa członkowskiego nakazującego władzom tego państwa wypłatę na rzecz skarżącej rekompensaty, a który to wyrok nie został przez te władze wykonany, to stwierdzenie przez Sąd nieważności decyzji Komisji uznającej ową rekompensatę za pomoc państwa miałoby taki skutek, że wspomniane władze krajowe tak czy inaczej wciąż pozostawałyby zobowiązane do wykonania wyroku danego sądu państwa członkowskiego i to niezależenie od cofnięcia przez skarżącą wniosku o wykonanie tego wyroku. W tych okolicznościach skarżąca, która wniosła skargę na decyzję w sprawie pomocy państwa, zachowuje interes w rozstrzygnięciu sporu, a jej skarga jest dopuszczalna.

(por. pkt 64–66, 69, 72, 74)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 117)

3.      W ramach kontroli przestrzegania obowiązku uzasadnienia do zadań Sądu nie może należeć badanie zgodności z prawem istoty motywów przedstawionych przez Komisję w celu uzasadnienia jej decyzji. Oznacza to, że w ramach zarzutu opartego na braku uzasadnienia lub niewystarczającym uzasadnieniu zastrzeżenia i argumenty mające na celu podważenie zasadności zaskarżonej decyzji są bezskuteczne i pozbawione znaczenia.

(por. pkt 130, 147)

4.      Zobowiązanie taryfowe w rozumieniu art. 2 ust. 5 rozporządzenia nr 1191/69 w sprawie działania państw członkowskich dotyczącego zobowiązań związanych z pojęciem usługi publicznej w transporcie kolejowym, drogowym i w żegludze śródlądowej charakteryzuje się nie tylko ustalaniem lub zatwierdzaniem przez władze taryf za przewóz, ale także dwiema kumulatywnymi cechami, a mianowicie chodzi tu o „szczególne” środki taryfowe, mające znaczenie dla określonych kategorii pasażerów lub produktów, lub określonych relacji, a ponadto – stojące w sprzeczności z interesem handlowym przedsiębiorstwa. Interpretacja ta znajduje potwierdzenie w art. 2 ust. 5 akapit drugi, w którym uściślono, że zobowiązań taryfowych nie stanowią ogólne środki polityki cenowej ani środki podjęte w odniesieniu do stawek i warunków transportu w celu organizacji rynku transportu lub jego części. Oznacza to, że mający zasięg ogólny obowiązek prawny przedkładania do zatwierdzenia przez władze publiczne taryf za przewóz nie może być uznawany sam w sobie za stanowiący zobowiązanie taryfowe w rozumieniu art. 2 ust. 5 rozporządzenia nr 1191/69.

(por. pkt 159)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 173)

6.      W dziedzinie pomocy państwa, a konkretnie w zakresie oceny rekompensaty odpowiadającej wynagrodzeniu za świadczenia spełnione przez przedsiębiorstwa będące jej beneficjentami z tytułu zobowiązań z zakresu usług publicznych niekorzystne skutki gospodarcze i ryzyko nadmiernej rekompensaty stanowią dwa odrębne elementy. I tak, w myśl art. 5, 10 i 11 rozporządzenia nr 1191/69 w sprawie działania państw członkowskich dotyczącego zobowiązań związanych z pojęciem usługi publicznej w transporcie kolejowym, drogowym i w żegludze śródlądowej wykazanie niekorzystnych skutków gospodarczych jest niezbędne dla celów ustalenia wysokości rekompensaty należnej przedsiębiorstwu transportowemu z tytułu jednostronnego nałożenia na nie zobowiązania z zakresu usług publicznych. Natomiast ryzyko nadmiernej rekompensaty może wynikać z wielu czynników, które mogą doprowadzić do przyznania rekompensaty wyższej niż ta, która byłaby należna temu przedsiębiorstwu na podstawie rozporządzenia.

(por. pkt 178)

7.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 197)