Sprawy połączone T‑14/14 i T‑87/14
Islamic Republic of Iran Shipping Lines i in.
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające podjęte wobec Iranu w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu broni jądrowej – Zamrożenie środków finansowych – Zarzut niezgodności z prawem – Podstawa prawna – Nadużycie władzy – Prawo do obrony – Uzasadnione oczekiwania – Pewność prawa – Ne bis in idem – Powaga rzeczy osądzonej – Proporcjonalność – Oczywisty błąd w ocenie – Prawa podstawowe
Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 17 lutego 2017 r.
1. Postępowanie sądowe – Bezwzględne przeszkody procesowe – Badanie z urzędu przez sąd
(regulamin postępowania przed Sądem, art. 129)
2. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Decyzja o zamrożeniu środków finansowych – Kontrola sądowa zgodności z prawem – Zakres – Artykuł 1 ust. 2 decyzji 2013/497 – Wyłączenie
[art. 29 TUE; art. 256 ust. 1 TFUE, art. 263 akapit czwarty TFUE, art. 275 akapit drugi TFUE; decyzje Rady: 2010/413/WPZiB, art. 20 ust. 1 lit. b); 2013/497/WPZiB, art. 1 ust. 2]
3. Postępowanie sądowe – Podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania – Zarzut podniesiony po raz pierwszy na etapie repliki – Niedopuszczalność
(regulamin postępowania przed Sądem, art. 84 § 1)
4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Rozporządzenia Rady przyjęte w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa i przewidujące środki ograniczające wobec Iranu – Akty niewymagające przyjęcia środków wykonawczych w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE – Brak bezpośredniego i indywidualnego oddziaływania – Niedopuszczalność
[art. 256 ust. 1 TFUE, art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenia Rady: nr 267/2012, art. 23 ust. 2 lit. e); nr 971/2013, art. 1 lit. c)]
5. Zarzut niezgodności z prawem – Zakres – Akty, na których niezgodność z prawem można się powołać – Akt o charakterze generalnym stanowiący podstawę zaskarżonej decyzji – Konieczność istnienia więzi prawnej między zaskarżonym aktem a spornym aktem generalnym
(art. 263 TFUE, 277 TFUE)
6. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Zakaz nabywania od Iranu broni i powiązanego sprzętu – Dopuszczalność – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
(decyzje Rady: 2010/413/WPZiB; 2013/497/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 267/2012; nr 971/2013)
7. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych podmiotów posiadanych lub kontrolowanych przez podmiot uznany za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej – Ograniczenie prawa własności i prawa do swobodnego wykonywania działalności gospodarczej – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
[rozporządzenie Rady nr 423/2007, art. 7 ust. 2 lit. a), b) i d)]
8. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Akty ustanawiające środki ograniczające, które przewidują stosowanie tych środków do podmiotów posiadanych lub kontrolowanych przez podmioty, których środki zostały zamrożone – Unieważnienie środków ograniczających wobec tego ostatniego podmiotu z powodu niezastosowania się do ogólnych kryteriów umieszczenia w wykazie – Przysługujące sądowi Unii uprawnienie do zawieszenia skutków stwierdzenia nieważności w celu umożliwienia sprostowania stwierdzonych uchybień
(decyzje Rady: 2010/413/WPZiB; 2013/497/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 267/2012; nr 971/2013)
9. Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Nadużycie władzy – Pojęcie
10. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Prawo do bycia wysłuchanym przed przyjęciem tych środków – Brak
(art. 29 TFUE; art. 215 TFUE; decyzja Rady nr 2013/497/WPZiB; rozporządzenie Rady nr 971/2013)
11. Unia Europejska – Sądowa kontrola zgodności z prawem aktów instytucji – Środki ograniczające wobec Iranu – Środki przyjęte w ramach walki z rozprzestrzenianiem broni jądrowej – Zakres kontroli
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; decyzje Rady: 2013/497/WPZiB, 2010/413/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 267/2012, nr 971/2013)
12. Postępowanie sądowe – Dowód – Dowód z dokumentów – Moc dowodowa – Ocena przez sąd Unii – Kryteria
(regulamin postępowania przed Sądem, art. 85)
13. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Obowiązek przekazania nowych dowodów obciążających – Zakres
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; decyzja Rady 2013/497/WPZiB; rozporządzenie Rady nr 971/2013)
14. Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Zakres – Powaga rzeczy osądzonej ze skutkiem ex tunc i erga omnes – Zakres
(art. 266 TFUE)
15. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki – Szczegółowe zapewnienia udzielone przez administrację
16. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Pewność prawa – Uregulowania Unii – Wymóg jasności i przewidywalności
17. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Charakter tych środków – Środki wyłącznie zabezpieczające – Brak charakteru karnego – Brak naruszenia zasady ne bis in idem
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 50)
18. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Pojęcie
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 20, 21)
19. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie środków finansowych osób, podmiotów lub organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Naruszenie prawa własności i prawa do dobrego imienia – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17; decyzje Rady: 2010/413/WPZiB, 2013/497/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 267/2012, nr 971/2013)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 34)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 37–39)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 45, 46)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 48–50)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 55)
6. Jeżeli chodzi o sądową kontrolę przestrzegania zasady proporcjonalności, należy przyznać, iż ustawodawcy Unii przysługuje szeroki zakres uznania w dziedzinach zakładających konieczność podejmowania przez niego decyzji natury politycznej, gospodarczej i społecznej oraz wymagających od niego dokonywania złożonych ocen. A zatem tylko oczywiście nieodpowiedni charakter przepisu przyjętego w tych dziedzinach w stosunku do zamierzonego przez właściwą instytucję celu może mieć wpływ na zgodność z prawem takiego przepisu.
W ramach zwalczania rozprzestrzeniania broni jądrowej rezolucja 1747 (2007) Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych ma na celu zapewnienie, że irański program nuklearny będzie służył pokojowym celom, oraz uniemożliwienie opracowania przez to państwo sensytywnych technologii wspomagających program jądrowy i program pocisków balistycznych.
Celem środków ograniczających wobec Iranu nie jest wyłącznie zapobieganie finansowaniu rozprzestrzeniania broni jądrowej w Iranie, lecz – bardziej ogólnie – wywarcie nacisku na Iran, aby ten zakończył działania stwarzające zagrożenie rozprzestrzeniania broni jądrowej i działania związane z rozwojem systemów przenoszenia broni jądrowej.
Kryterium wprowadzone decyzją 2013/497 zmieniającą decyzję 2010/413 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i rozporządzeniem nr 971/2013 zmieniającym rozporządzenie nr 267/2012 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu, przewidujące zamrożenie środków finansowych osób, które z naruszeniem rezolucji 1747 (2007) uczestniczyły w dostarczaniu, sprzedaży lub przekazywaniu Iranowi broni lub powiązanego sprzętu, wpisuje się w ramy prawne wyraźnie zakreślone celami realizowanymi przez przepisy regulujące środki ograniczające wobec Iranu.
W rezultacie kryterium dotyczące nieprzestrzegania rezolucji 1747 (2007) jest odpowiednie do celu decyzji 2010/413 i rozporządzenia nr 267/2012, polegającego na zwalczaniu rozprzestrzeniania broni jądrowej, a zatem jest zgodne z zasadą proporcjonalności.
(zob. pkt 62, 67, 69–71)
7. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 75–77)
8. W ramach stwierdzenia przez sąd Unii nieważności środków ograniczających podjętych wobec określonych osób lub podmiotów w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu broni jądrowej w Iranie Sąd może określić termin zawieszenia skutków stwierdzenia nieważności aktu, by umożliwić Radzie naprawienie stwierdzonych naruszeń poprzez przyjęcie, w razie potrzeby, nowych ogólnych kryteriów umieszczenia w wykazie osób, podmiotów lub organów objętych środkami ograniczającymi oraz nowych środków ograniczających mających doprowadzić do zamrożenia środków finansowych danego podmiotu na przyszłość. Jednakże ani rzeczone nowe ogólne kryteria umieszczenia w wykazie, ani rzeczone nowe środki ograniczające nie pozwalają na zalegalizowanie środków uznanych wyrokiem Sądu za niezgodne z prawem.
(zob. pkt 84)
9. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 92)
10. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 97, 98)
11. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 110, 111)
12. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 122)
13. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 168–172)
14. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 183–185)
15. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 191)
16. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 192)
17. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 197, 198)
18. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 200)
19. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 204–207)