WYROK SĄDU (dziewiąta izba)
z dnia 6 września 2023 r.(*)
Służba publiczna – Urzędnicy – Emerytura – Uprawnienia emerytalne nabyte przed podjęciem służby w Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Okres służby krótszy niż 10 lat – Śmierć – Odmowa zwrotu wartości kapitałowej przeniesionych uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym i uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE – Artykuł 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 lit. b) załącznika VIII do regulaminu pracowniczego – Bezpodstawne wzbogacenie
W sprawie T‑171/22
OR,
OS,
których reprezentowała N. de Montigny, adwokat,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, którą reprezentowali T. Bohr, M. Brauhoff i G. Niddam, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
SĄD (dziewiąta izba),
w składzie: L. Truchot (sprawozdawca), prezes, H. Kanninen i T. Perišin, sędziowie,
sekretarz: L. Ramette, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 11 maja 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skardze wniesionej na podstawie art. 270 TFUE skarżący, OR i OS, jako następcy prawni A (zwanego dalej „A” lub „zmarłym urzędnikiem”), wnoszą w pierwszej kolejności o stwierdzenie nieważności decyzji Urzędu Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) Komisji Europejskiej z dnia 12 lipca 2021 r., oddalającej ich wniosek o, po pierwsze, zwrot wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przez ich ojca przed podjęciem służby w Unii Europejskiej i przeniesionych do systemu emerytalnego instytucji unijnych (zwanego dalej „SERUE”), a po drugie, wartości kapitałowej składek tej osoby do SERUE przed jej śmiercią, a ponadto o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 22 grudnia 2021 r., na mocy której ich zażalenie zostało oddalone, w zakresie, w jakim zostanie uznane, że przedstawia ona uzupełnienie uzasadnienia, a w drugiej kolejności o zwrot żądanych kwot, powiększonych o odsetki według stopy ustalonej przez Europejski Bank Centralny (EBC) dla głównych operacji refinansujących, powiększonej o 2 punkty procentowe.
Okoliczności powstania sporu
2 W dniu 16 lipca 2003 r. A rozpoczął służbę w Unii w charakterze członka personelu kontraktowego do zadań pomocniczych. Od dnia 16 lipca 2004 r. wykonywał obowiązki w Komisji w charakterze członka personelu tymczasowego, a następnie w dniu 16 kwietnia 2006 r. został urzędnikiem.
3 Na podstawie art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) we wrześniu 2005 r. A dokonał przeniesienia do SERUE wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przed podjęciem służby w Unii (zwanego dalej „przeniesieniem »in«”). Wpłata tego kapitału do SERUE skutkowała uznaniem doliczenia lat uprawniających do emerytury o określony czas.
4 Następnie A złożył wniosek o urlop z przyczyn osobistych w okresie od dnia 17 września 2008 r. do dnia 16 września 2013 r. w celu podjęcia służby w Międzynarodowej Organizacji Energii Termojądrowej ITER (zwanej dalej „ITER”), z siedzibą w Saint-Paul-lez-Durance (Francja). Urlop z przyczyn osobistych został przedłużony do czasu jego rezygnacji, którą przedłożył w dniu 1 lipca 2020 r. i która stała się skuteczna w dniu 16 września 2020 r.
5 A zatem opłacał składki do SERUE od dnia 16 lipca 2003 r. do dnia 16 września 2008 r., czyli przez okres pięciu lat i dwóch miesięcy.
6 Wiadomością elektroniczną z dnia 1 lipca 2020 r., czyli w dniu złożenia rezygnacji do Komisji, A zwrócił się do PMO z pytaniem o procedurę, jaką należy zastosować w celu skorzystania z przeniesienia, w rozumieniu art. 11 ust. 1 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego (zwanego dalej „przeniesieniem »out«”), uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE do innego systemu emerytalnego. W tej samej wiadomości elektronicznej A wyjaśnił, że nie przepracował dziesięciu lat rzeczywistej służby, wymaganych do uzyskania prawa do emerytury.
7 W odpowiedzi przesłanej pocztą elektroniczną w dniu 2 lipca 2020 r. PMO poinformowało A o procedurze, jaką należy zastosować w celu dokonania przekazania „out”. PMO wyjaśniło również A, że ponieważ przepracował mniej niż dziesięć lat służby, jest on zobowiązany do przeniesienia ekwiwalentu aktuarialnego swoich uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE.
8 A zmarł w dniu 5 stycznia 2021 r.
9 Wiadomością elektroniczną z dnia 14 stycznia 2021 r. matka skarżących, była żona zmarłego urzędnika, poinformowała PMO o jego śmierci. W tym samym dniu PMO odpowiedziało jej między innymi, że ponieważ zmarły urzędnik nie złożył wniosku o przekazanie „out” uprawnień przed swoją śmiercią, takie przeniesienie nie jest już możliwe.
10 W dniu 18 marca 2021 r. skarżący, będący dziećmi i wyłącznymi spadkobiercami zmarłego urzędnika, jako następcy prawni złożyli, na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, wniosek o zapłatę, po pierwsze, wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przez ich ojca przed podjęciem służby w Unii i przeniesionych do SERUE, a po drugie, wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych przez tego ostatniego w SERUE przed jego śmiercią.
11 Decyzją z dnia 12 lipca 2021 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) PMO oddaliło wniosek skarżących.
12 W szczególności PMO wskazało w zaskarżonej decyzji, że ponieważ zmarły urzędnik pełnił służbę krócej niż dziesięć lat, nie mógł ubiegać się o emeryturę z Unii, w związku z czym ani wdowa, ani jego dzieci, które pozostawił, nie kwalifikują się do świadczeń z tytułu rewersji na podstawie regulaminu pracowniczego. PMO wskazało również, że żaden przepis regulaminu pracowniczego nie zezwala na zwrot wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE, w tym uprawnień przeniesionych do SERUE przez zmarłego, byłego urzędnika lub pracownika, i wyjaśniło, że wniosek o przeniesienie „out” jest prawem indywidualnym przysługującym wyłącznie byłym urzędnikom i pracownikom, z którego to prawa zmarły urzędnik nie skorzystał po tym, jak jego rezygnacja stała się skuteczna.
13 W dniu 20 września 2021 r. na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego skarżący wnieśli zażalenie na zaskarżoną decyzję.
14 Decyzją z dnia 22 grudnia 2021 r. (zwaną dalej „decyzją oddalającą zażalenie”) zażalenie skarżących zostało oddalone.
Żądania stron
15 Skarżący wnoszą do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji oraz decyzji oddalającej zażalenie w przypadku uznania, że stanowi ona uzupełnienie uzasadnienia;
– nakazanie Komisji zwrotu żądanych kwot, powiększonych o odsetki, według stopy ustalonej przez EBC dla głównych operacji refinansujących, powiększonej o 2 punkty procentowe;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
16 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
Co do prawa
W przedmiocie skargi
17 Z żądania stwierdzenia nieważności wynika, że skarżący wnoszą do Sądu o stwierdzenie nieważności nie tylko zaskarżonej decyzji, ale również decyzji oddalającej zażalenie w zakresie, w jakim zostanie uznane, że stanowi ona uzupełnienie uzasadnienia.
18 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądania stwierdzenia nieważności przedstawione formalnie w odniesieniu do decyzji o oddaleniu zażalenia skutkują zaskarżeniem do Sądu aktu, na który zostało złożone zażalenie, jeżeli żądania te są pozbawione autonomicznej treści (wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament, T‑275/17, EU:T:2018:479, pkt 63; zob. także podobnie wyrok z dnia 6 kwietnia 2006 r., Camós Grau/Komisja, T‑309/03, EU:T:2006:110, pkt 43).
19 Ponieważ w niniejszej sprawie decyzja oddalająca zażalenie jedynie potwierdza zaskarżoną decyzję, uściślając powody, które legły u jej podstaw, należy stwierdzić, że żądanie stwierdzenia nieważności decyzji oddalającej zażalenie nie ma autonomicznej treści, w związku z czym nie ma potrzeby rozpoznawania go osobno. Jednakże przy ocenie zgodności z prawem zaskarżonej decyzji trzeba wziąć pod uwagę uzasadnienie zawarte w decyzji o oddaleniu zażalenia, ponieważ to uzasadnienie powinno pokrywać się z uzasadnieniem zaskarżonej decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 30 kwietnia 2019 r., Wattiau/Parlament, T‑737/17, EU:T:2019:273, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).
Co do istoty
W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji
20 Na poparcie swoich żądań stwierdzenia nieważności skarżący podnoszą jeden zarzut, dotyczący bezpodstawnego wzbogacenia Unii.
21 Skarżący utrzymują zasadniczo, że budżet Unii wzbogacił się, po pierwsze, o wartość kapitałową uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przez zmarłego urzędnika przed podjęciem służby w Unii i przeniesionych do SERUE, a po drugie, o składki wpłacone przez zmarłego urzędnika do SERUE z tytułu pełnienia przez niego obowiązków w służbie Unii.
22 W szczególności skarżący podnoszą w pierwszej kolejności, że zaskarżona decyzja nie ma żadnej podstawy prawnej ani nie opiera się na żadnej wykładni sądowej.
23 W tym względzie skarżący podnoszą, po pierwsze, że Komisja błędnie uznała, iż art. 11 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego pozwala Unii na zatrzymanie kapitału zgromadzonego przez zmarłego urzędnika w SERUE.
24 Z jednej strony skarżący kwestionują nieodwołalny charakter przeniesienia „in”. Ich zdaniem z art. 8 ust. 5 ogólnych przepisów wykonawczych do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, przyjętych decyzją Komisji C(2011) 1278 z dnia 3 marca 2011 r., opublikowaną w Informacjach Administracyjnych nr 17‑2011 z dnia 28 marca 2011 r. (zwanych dalej „OPW”), wynika, że decyzja urzędnika lub pracownika o dokonaniu przeniesienia „in” wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przed podjęciem służby w Unii do SERUE jest nieodwołalna wyłącznie w zakresie, w jakim wspomniany urzędnik lub pracownik otrzyma następnie świadczenia wypłacane w ramach tego systemu. Skarżący dodają posiłkowo, że o ile przepis ten należy interpretować w ten sposób, że przeniesienie „in” jest nieodwołalne w każdym przypadku, o tyle nie ma on zastosowania w zakresie, w jakim narusza zasadę bezpodstawnego wzbogacenia.
25 Z drugiej strony, w odniesieniu do przeniesienia „out”, skarżący podnoszą, że sytuacja taka jak w niniejszej sprawie nie została przewidziana w regulaminie pracowniczym i OPW. Uważają oni, że w niniejszej sprawie brak konkretnych działań w celu dokonania tego przeniesienia „out” nie jest wynikiem niedbalstwa lub dobrowolnego zaniechania zmarłego urzędnika, lecz wynika wyłącznie z jego nagłej, nieprzewidywalnej i nieuniknionej śmierci w okresie krótszym niż cztery miesiące po rezygnacji przez niego z pełnienia obowiązków w Komisji.
26 Ponadto skarżący podkreślają, że żaden przepis regulaminu pracowniczego nie ustanawia terminu do złożenia wniosku o przeniesienie „out”, w związku z czym okoliczności braku formalnego ubiegania się o to przeniesienie nie można interpretować jako rezygnacji zmarłego urzędnika z przekazania spornych kwot do innego systemu emerytalnego. Podnoszą oni również, że zmarły urzędnik, zwracając się do PMO w dniu 1 lipca 2020 r. z pytaniem o działania, jakie należy podjąć w tym celu (zob. pkt 6 powyżej), jednoznacznie wyraził wolę dokonania tego przeniesienia „out”.
27 Po drugie, skarżący podnoszą, że chociaż istnieje podstawa prawna do zapłaty składek przez zmarłego urzędnika na rzecz SERUE, składki te zostały przez niego wpłacone bez świadczenia wzajemnego, a zatem bezpodstawnie. Składki zgromadzone przez zmarłego urzędnika w SERUE z tytułu zarówno wykonywania obowiązków w służbie Unii, jak i przeniesienia „in”, którego dokonał on w 2005 r., nie stworzyły dla niego żadnych uprawnień na podstawie wspomnianego SERUE, ponieważ pracował on w Unii mniej niż dziesięć lat, co stanowi minimalny okres przewidziany w regulaminie pracowniczym w celu ubiegania się o przyznanie emerytury.
28 W tym względzie skarżący uważają, że okoliczność, iż regulamin pracowniczy wyraźnie przewiduje możliwość przeniesienia przez byłego urzędnika lub pracownika wartości kapitałowej jego uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE do innego systemu emerytalnego, a także wypłaty odprawy, świadczy o tym, że wspomniana wartość kapitałowa nie należy do budżetu Unii. Ponadto skarżący twierdzą, że argument, zgodnie z którym równowaga aktuarialna SERUE mogłaby zostać zakłócona przez zwrot kwot wypłaconych przez byłych urzędników lub pracowników niekwalifikujących się do emerytury, nie został wykazany. Co więcej, skarżący utrzymują, że zasada solidarności, na której opiera się wspomniana równowaga, powinna móc służyć byłemu urzędnikowi lub pracownikowi, który się do niej przyczyniał, gdyż w przeciwnym razie wspomniana solidarność byłaby źródłem bezpodstawnego zubożenia.
29 W drugiej kolejności skarżący podnoszą, że ich zubożenie wynikające ze wzbogacenia Unii jest rzeczywiste i pewne.
30 W tym względzie skarżący utrzymują, że w braku przeniesienia „out” wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych przez zmarłego urzędnika nie mogli oni skorzystać z dodatkowych uprawnień odpowiadających tej wartości kapitałowej, podczas gdy takie przeniesienie „out” do funduszu emerytalnego związanego z ostatnim zatrudnieniem zmarłego urzędnika w ITER umożliwiłby im, jako spadkobiercom tego ostatniego, uzyskanie odszkodowania w kwocie wyższej niż ta, która już im przysługuje, ponieważ kwota tego świadczenia zależy od całkowitej kwoty zgromadzonej w tym funduszu.
31 Skarżący dodają, że gdyby zmarły urzędnik nie dokonał transferu „in”, mogliby oni również otrzymać rentę lub kapitał wpłacony z systemu krajowego, do którego zmarły urzędnik należał przed podjęciem służby w Unii.
32 Komisja kwestionuje argumenty skarżących.
33 Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem, aby można było uznać skargę o zwrot wynikającą z bezpodstawnego wzbogacenia Unii, konieczne jest wykazanie wzbogacenia się Unii bez ważnej podstawy prawnej oraz zubożenia skarżącego związanego z tym wzbogaceniem (zob. wyrok z dnia 3 lipca 2018 r., Transtec/Komisja, T‑616/15, EU:T:2018:399, pkt 156 i przytoczone tam orzecznictwo).
34 W odniesieniu do pierwszej przesłanki wymienionej w pkt 33 powyżej, zgodnie z którą prawo do zwrotu od wzbogaconej osoby jest uzależnione od braku ważnej podstawy prawnej rozpatrywanego wzbogacenia, należy podnieść, co następuje.
35 Należy zauważyć, że poprzez swoją argumentację skarżący nie kwestionują istnienia ważnej podstawy prawnej dotyczącej opłacania składek przez zmarłego urzędnika na rzecz SERUE. Choć wyrażają oni ubolewanie, że różne składki wniesione przez zmarłego urzędnika do SERUE, zarówno te wynikające z jego obowiązków w służbie Unii, jak i składki wynikające z przeniesienia „in”, którego dokonał on w 2005 r. (zob. pkt 3 powyżej), wniesione były „bez świadczenia wzajemnego i bez podstawy” oraz że nie „powstało żadne prawo do emerytury […]”, to jednak skarżący przyznają jednoznacznie w swoich pismach, że „istnieje podstawa prawna do zapłaty składek na rzecz SERUE”. Ponadto w odpowiedzi na pytanie zadane przez Sąd na rozprawie przedstawicielka skarżących potwierdziła, że ich argumentacja dotyczyła braku ważnej podstawy prawnej „do zatrzymania kwot” odpowiadających składkom wpłaconym przez zmarłego urzędnika do SERUE.
36 Tym samym poprzez swoją argumentację skarżący zwracają się do Sądu jedynie o orzeczenie, że zatrzymanie przez Komisję wszystkich wpłat wniesionych przez zmarłego urzędnika do SERUE stanowi, w następstwie jego śmierci, wzbogacenie Unii bez ważnej podstawy prawnej.
37 Ponieważ zmarły urzędnik odprowadzał składki do SERUE jako członek personelu kontraktowego do zadań pomocniczych, następnie jako członek personelu tymczasowego i wreszcie urzędnik, w następstwie jego rezygnacji miały do niego zastosowanie przepisy dotyczące jego uprawnień emerytalnych na warunkach przewidzianych w tytule V rozdział 3 regulaminu pracowniczego i w załączniku VIII do regulaminu pracowniczego. W tym względzie należy wskazać, co następuje.
38 Po pierwsze, art. 36 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego stanowi:
„Od wynagrodzenia lub renty inwalidzkiej potrąca się składki na [SERUE]”.
39 Zgodnie z art. 38 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego „[n]ie można żądać zwrotu właściwie potrąconych składek”.
40 Artykuł 83 ust. 2 regulaminu pracowniczego stanowi:
„Urzędnicy ponoszą jedną trzecią kosztów finansowania [SERUE]. Składki wynoszą 10,3 % wynagrodzenia podstawowego urzędnika, bez uwzględniania współczynników korygujących przewidzianych w art. 64. Potrącane są one co miesiąc z wynagrodzenia urzędnika […]”.
41 Tym samym z przepisów tych, a w szczególności z art. 36 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego i z art. 83 ust. 2 regulaminu pracowniczego, wynika, że urzędnicy i pracownicy Unii mają obowiązek wnoszenia składek na rzecz SERUE.
42 Po drugie, art. 77 regulaminu pracowniczego, znajdujący się w rozdziale 3 tytułu V regulaminu pracowniczego, stanowi:
„Urzędnik, który przepracował w służbie co najmniej dziesięć lat, nabywa uprawnienia emerytalne. Jednakże urzędnik nabywa uprawnienia emerytalne bez względu na staż pracy, jeżeli osiągnął wiek emerytalny lub jeżeli nie jest możliwe przywrócenie go na stanowisko po okresie tymczasowego stanu spoczynku, lub w przypadku odwołania go ze stanowiska w interesie służby […].
Prawo do emerytury nabywa się z ukończeniem 66 roku życia […]”.
43 Zgodnie z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego urzędnik lub pracownik, który podejmuje służbę w Unii po zakończeniu służby w administracji, organizacji krajowej lub międzynarodowej lub po wykonywaniu działalności zawodowej na podstawie zatrudnienia lub na własny rachunek, może, po powołaniu, a przed nabyciem uprawnień do wypłaty emerytury w rozumieniu art. 77 regulaminu pracowniczego, wpłacić na rzecz Unii wartość kapitałową uaktualnioną z datą faktycznego przekazania praw nabytych do emerytury za wysługę lat z tytułu wspomnianej służby lub działalności.
44 Na podstawie art. 11 ust. 1 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego:
„Urzędnik, który kończy służbę w Unii, w celu:
– podjęcia służby w administracji albo w organizacji krajowej lub międzynarodowej, która zawarła umowę z Unią[;]
– wykonywania działalności zawodowej na podstawie zatrudnienia lub na własny rachunek, z tytułu której nabywa uprawnienia emerytalne w ramach systemu, którego organy administracji zawarły umowę z Unią[;]
uprawniony jest do przekazania ekwiwalentu aktuarialnego swoich praw do emerytury uaktualnionego do rzeczywistej daty przekazania w Unii do funduszu emerytalnego tej administracji lub organizacji albo do funduszu emerytalnego, w ramach którego nabywa uprawnienia emerytalne z tytułu zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek”.
45 Zgodnie z art. 12 ust. 1 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego:
„Urzędnik, który kończy służbę przed osiągnięciem wieku emerytalnego z powodów innych niż śmierć lub inwalidztwo oraz który nie jest uprawniony do natychmiastowego lub opóźnionego wypłacenia emerytury, z chwilą odejścia ze służby:
[…]
b) […] na mocy art. 11 ust. 1 lub do wypłaty ekwiwalentu aktuarialnego takiego świadczenia na rzecz wybranego prywatnego zakładu ubezpieczeń lub funduszu emerytalnego, pod warunkiem że taki zakład lub fundusz gwarantuje, aby:
(i) kapitał nie podlegał zwrotowi;
(ii) miesięczny dochód był wypłacany najwcześniej od 60 roku życia, a najpóźniej od 66 roku życia;
(iii) przewidziane były przepisy dotyczące rewersji lub rent rodzinnych;
(iv) pozwolenie na przejście do innego zakładu ubezpieczeń lub innego funduszu było wydawane tylko wtedy, gdy fundusz taki spełnia warunki określone w ppkt (i), (ii) oraz (iii)”.
46 Z przepisów tych wynika, że art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego przewiduje możliwość, iż urzędnik lub pracownik, który podejmuje służbę w Unii po zakończeniu działalności w administracji lub organizacji krajowej lub międzynarodowej lub po zakończeniu działalności w charakterze pracownika najemnego lub osoby prowadzącej działalność na własny rachunek, może dokonać przeniesienia „in” do SERUE uprawnień emerytalnych nabytych z tytułu jego wcześniejszej działalności zawodowej. Ponadto art. 11 ust. 1 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego w związku z art. 12 ust. 1 lit. b) załącznika VIII do regulaminu pracowniczego przewiduje możliwość dokonania przez urzędnika lub pracownika, który kończy służbę w Unii, przeniesienia „out” uprawnień emerytalnych nabytych w Unii do innego funduszu emerytalnego lub do prywatnego zakładu ubezpieczeń, który zapewnia konkretne, szczególne gwarancje.
47 Po trzecie, z przepisów tych wynika również, że składki urzędników i pracowników Unii do SERUE, niezależnie od tego, czy chodzi o składki wynikające z obowiązków w służbie Unii, czy o składki wynikające z przeniesienia „in”, mają na celu finansowanie SERUE w celu przyszłej wypłaty emerytury, zgodnie z przepisami regulaminu pracowniczego i OPW. Przepisy te nie mają zatem na celu utworzenia kapitału, którym dany urzędnik lub pracownik mógłby dysponować. Tym samym, wbrew temu, co skarżący podnieśli na rozprawie, urzędnicy i pracownicy nie są „właścicielami” kwot odpowiadających ich wkładowi finansowemu do SERUE.
48 W niniejszej sprawie należy podkreślić, że wzbogacenie Unii wynikające z wpłaty przez zmarłego urzędnika składek do SERUE, których zwrotu żądają skarżący, niezależnie od tego, czy chodzi o składki wynikające z jego obowiązków w służbie Unii, czy o składki wynikające z przekazania „in”, którego dokonał w 2005 r. (zob. pkt 3 powyżej), nie jest pozbawione ważnej podstawy prawnej, ponieważ zapłata tych składek została dokonana w celu uzyskania w przyszłości emerytury za wysługę lat, zgodnie z przepisami regulaminu pracowniczego i OPW.
49 Ponadto należy zauważyć, że ponieważ zmarły urzędnik nie przepracował dziesięciu lat służby przed złożeniem rezygnacji ani nie ukończył 66 lat, przy czym te dwie przesłanki są kumulatywne na podstawie przepisów art. 77 regulaminu pracowniczego, przypomnianych w pkt 42 powyżej, nie mógł on ubiegać się o emeryturę.
50 Z całości przepisów przypomnianych w pkt 38–45 powyżej wynika bowiem, że w następstwie rezygnacji ze służby w Unii zmarły urzędnik mógł jedynie złożyć wniosek o przeniesienie „out” ekwiwalentu aktuarialnego swoich uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE, z których część wynikała z przeniesienia „in” dokonanego w 2005 r., do funduszu emerytalnego, w którym nabywał uprawnienia z tytułu pełnienia obowiązków w ITER, albo do wybranego przez siebie prywatnego ubezpieczenia lub funduszu emerytalnego, odpowiadającego liście kryteriów określonych w art. 12 ust. 1 lit. b) załącznika VIII do regulaminu pracowniczego.
51 Należy ponadto zauważyć, że żaden przepis regulaminu pracowniczego, załączników do niego lub OPW nie przewiduje możliwości ani obowiązku zwrotu, w przypadku rezygnacji urzędnika lub innego pracownika po ponad roku służby, ale przed upływem dziesięciu lat służby, całości lub części składek odpowiadających uprawnieniom emerytalnym nabytym w ramach SERUE byłemu urzędnikowi lub pracownikowi, lub, w przypadku jego śmierci, jego następcom prawnym, ponieważ składki te nie są równoznaczne z kapitałem, którym były urzędnik lub pracownik mógłby dysponować. Jedyny obowiązek ciążący na administracji w takich okolicznościach został ustanowiony w art. 3 ust. 1 OPW i polega, w chwili ostatecznego zakończenia służby przez urzędnika lub pracownika, na poinformowaniu go o kwocie ekwiwalentu, która odpowiada ogółowi uprawnień emerytalnych nabytych dotychczas w SERUE.
52 Ponadto, co się tyczy składek odpowiadających przeniesieniu do SERUE wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przez zmarłego urzędnika przed podjęciem służby w Unii, z jasnego i precyzyjnego brzmienia art. 8 ust. 5 OPW wynika, że każda decyzja dotycząca procedury przeniesienia „in”, takiej jak opisana w pkt 43 powyżej, jest „ze względu na swój charakter nieodwołalna”. Jedynie bowiem wniosek o przeniesienie „out” pozwala urzędnikowi lub pracownikowi, który ostatecznie kończy służbę w Unii, przenieść ekwiwalent aktuarialny jego uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE do innego systemu emerytalnego.
53 Zresztą nawet przy założeniu, że argumentację skarżących należy interpretować w ten sposób, że zmierza ona do podniesienia zarzutu niezgodności z prawem art. 8 ust. 5 OPW (zob. pkt 24 powyżej), należy zaznaczyć, że argumentacja ta została podniesiona po raz pierwszy na etapie repliki i że nie można jej uznać za rozszerzenie już podniesionego zarzutu. W konsekwencji stanowi ona nowy zarzut, który nie opiera się na okolicznościach prawnych i faktycznych ujawnionych w toku postępowania i który z tego względu należy odrzucić jako niedopuszczalny na podstawie art. 84 regulaminu postępowania przed Sądem, zakazującego podnoszenia nowych zarzutów w toku postępowania.
54 W niniejszej sprawie nie jest kwestionowane, niezależnie od wniosku o udzielenie informacji skierowanego do PMO w dniu 1 lipca 2020 r. (zob. pkt 6 powyżej), że zmarły urzędnik nie złożył wniosku o przeniesienie „out” uprawnień przed śmiercią, na podstawie przepisów art. 11 ust. 1 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, mimo że taki wniosek o udzielenie informacji może potwierdzać hipotezę zamiaru dokonania przez A takiego przeniesienia „out”.
55 Wynika z tego, że w braku wypłaty emerytury zmarłego urzędnika i złożenia przez niego wniosku o przeniesienie „out”, Komisji, której w każdym razie nie przysługuje na podstawie żadnego przepisu prawnego uprawnienie do zwrotu następcom prawnym całości lub części wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE lub przeniesionych przez zmarłego urzędnika do SERUE przed jego śmiercią, nie można zarzucić wzbogacenia bez ważnej podstawy prawnej ze względu na zatrzymanie, w następstwie śmierci zmarłego urzędnika, ogółu składek wniesionych przez niego na rzecz SERUE przed jego śmiercią.
56 Z powyższego wynika, że nie można uznać, iż wzbogacenie Unii wynikające z zatrzymania, w następstwie śmierci urzędnika, jego składek na rzecz SERUE, których zwrotu żądają skarżący, niezależnie od tego, czy chodzi o składki wynikające z pełnienia przez zmarłego urzędnika obowiązków w służbie Unii, czy o składki wynikające z przeniesienia „in”, którego dokonał on w 2005 r., jest pozbawione ważnej podstawy prawnej, w związku z czym pierwsza przesłanka, od której zależy stwierdzenie istnienia bezpodstawnego wzbogacenia, nie jest spełniona, a zatem nie ma potrzeby badania, czy spełniona jest druga przesłanka, o której mowa w pkt 33 powyżej.
57 W konsekwencji należy oddalić jedyny zarzut i oddalić wniosek o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji.
W przedmiocie żądania zwrotu żądanych kwot
58 W ramach żądania drugiego skarżący wnoszą do Sądu, po pierwsze, o nakazanie zwrotu uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przez zmarłego urzędnika przed podjęciem służby w Unii i przeniesionych do SERUE, a po drugie, uprawnień emerytalnych nabytych przez niego w SERUE przed jego śmiercią.
59 W niniejszej sprawie Sąd doszedł do wniosku, że jedyny zarzut podniesiony w rozpatrywanej skardze przez skarżących na poparcie żądań stwierdzenia nieważności, dotyczący bezpodstawnego wzbogacenia Unii, jest bezzasadny i należy go oddalić, w związku z czym żądania pieniężne, o których mowa w pkt 58 powyżej, również oparte na niezgodności z prawem zaskarżonej decyzji, należy w konsekwencji oddalić.
60 Z całości powyższych rozważań wynika, że skargę należy oddalić w całości.
W przedmiocie kosztów
61 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
62 Ponieważ skarżący przegrali sprawę, zgodnie z żądaniem Komisji należy obciążyć ich kosztami postępowania w całości.
Z powyższych względów
SĄD (dziewiąta izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) OR i OS zostają obciążeni kosztami postępowania.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 6 września 2023 r.
Podpisy