WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)

z dnia 13 czerwca 2012 r.

Sprawa F‑63/11

Luigi Macchia

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Personel tymczasowy – Nieprzedłużenie umowy zawartej na czas określony – Uznanie administracyjne – Obowiązek staranności – Artykuł 8 WZIP – Artykuł 4 decyzji dyrektora generalnego OLAF‑u z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie nowej polityki naboru i zatrudniania personelu tymczasowego OLAF‑u – Maksymalny czas trwania umów o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego

Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której L. Macchia żąda w szczególności stwierdzenia nieważności dorozumianej decyzji odmownej p.o. dyrektora generalnego Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) z dnia 12 sierpnia 2010 r. w sprawie wniosku o przedłużenie z nim umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego.

Orzeczenie: Stwierdza się nieważność odmownej decyzji p.o. dyrektora generalnego Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) z dnia 12 sierpnia 2010 r. w sprawie wniosku o przedłużenie umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego z L. Macchią. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.  Komisja pokrywa własne koszty i zostaje obciążona kosztami poniesionymi przez skarżącego.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Skarga na dorozumianą decyzję odmowną w sprawie wniosku – Zarzut dotyczący braku uzasadnienia – Uwzględnienie uzasadnienia zawartego w decyzji oddalającej zażalenie

(regulamin pracowniczy, art. 90, 91; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 46)

2.      Urzędnicy – Personel tymczasowy – Zatrudnienie – Przedłużenie umowy zawartej na czas określony – Uznanie administracyjne – Kontrola sądowa – Zakres

[warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 8, art. 47 ust. 1 lit. b)]

3.      Urzędnicy – Personel tymczasowy – Obowiązek staranności ciążący na administracji – Zasada dobrej administracji – Zakres – Kontrola sądowa – Granice

(regulamin pracowniczy, art. 24; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 11)

4.      Urzędnicy – Personel tymczasowy – Zatrudnienie – Nieprzedłużenie umowy zawartej na czas określony – Kontrola sądowa – Zakres – Decyzja niepoprzedzona badaniem sytuacji pracownika w świetle interesu służby –Niezgodność z prawem

[warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 2 lit. a), art. 8 akapit pierwszy]

5.      Urzędnicy – Skarga – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Obowiązek podjęcia działań zapewniających wykonanie wyroku – Zakres – Stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie nieprzedłużenia umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego – Brak rekompensaty z uwagi na możliwość zastąpienia z mocą wsteczną aktu, którego nieważność stwierdzono

(art. 266 TFUE)

1.      Z uwagi na rozwojowy charakter postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, jeżeli decyzja administracji w sprawie oddalenia zażalenia zawiera uzasadnienie, którego ewidentnie brakowało w dorozumianej decyzji odmownej w sprawie wniosku, na którą to decyzję złożono zażalenie, owo uzasadnienie zawarte w decyzji oddalającej zażalenie należy brać pod uwagę przy badaniu zgodności z prawem pierwotnego aktu niekorzystnego, gdyż przyjmuje się, że uzasadnienie to stanowi uzupełnienie omawianego aktu. Niemniej to właśnie pierwotny akt niekorzystny podlega badaniu zgodności z prawem, w świetle uzasadnienia zawartego w decyzji oddalającej zażalenie.

(zob. pkt 18, 41)

Odesłanie:

Sąd Unii Europejskiej: 9 grudnia 2009 r., Komisja przeciwko Birkhoff, sprawa T‑377/08 P, pkt 58, 59 i przytoczone tam orzecznictwo

2.      Chociaż personelowi tymczasowemu nie przysługuje roszczenie o przedłużenie umowy zawartej na czas określony, a administracja ma szerokie uprawnienia dyskrecjonalne w zakresie przedłużania umów, to gdy do sądu Unii zostanie wniesiona skarga o stwierdzenie nieważności aktu wydanego w ramach takich uprawnień dyskrecjonalnych, wciąż sprawuje on kontrolę zgodności z prawem, która przejawia się w odniesieniu do wielu względów, niezależnie od tego, czy istnieje formalny obowiązek uzasadnienia.

Tym samym może zajść konieczność dokonania przez sąd Unii kontroli, czy administracja nie oparła swojej decyzji na nieprawdziwych lub niepełnych ustaleniach faktycznych. W tym celu Sąd powinien sprawdzić, czy administracja skutecznie wykorzystała posiadane kompetencje w celu ustalenia okoliczności faktycznych leżących u podstaw decyzji, biorąc przy tym pod uwagę wszystkie istotne elementy. Może również zajść konieczność zbadania przez sąd Unii, czy administracja przeprowadziła szczegółową lub konkretną analizę istotnych elementów danej sprawy, dokonując w ten sposób badania w sposób staranny i bezstronny.

Sąd Unii powinien więc sprawdzić, czy administracja nie popełniła oczywistego błędu przy ocenie okoliczności, które przyjęła za podstawę do wydania kwestionowanej decyzji. Zaś w sytuacji gdy administracji przysługuje szeroki zakres uznania, wykazanie, że administracja popełniła oczywisty błąd w ocenie stanu faktycznego mogący uzasadniać stwierdzenie nieważności wydanej na podstawie tej oceny decyzji wymaga, by dowody, których dostarczenie należy do strony skarżącej, były wystarczające, by zaprzeczyć wiarygodności oceny dokonanej przez administrację.

(zob. pkt 43, 45, 47–49)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑12/03 P Komisja przeciwko Tetra Laval, 15 lutego 2005 r., pkt 39; sprawa C‑413/06 P Bertelsmann i Sony Corporation of America przeciwko Impala, 10 lipca 2008 r., pkt 145

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑78/92 Perakis przeciwko Parlamentowi, 30 listopada 1993 r., pkt 16; sprawa T‑380/94 AIUFFASS i AKT przeciwko Komisji, 12 grudnia 1996 r., pkt 59; sprawa T‑182/99 Caravelis przeciwko Parlamentowi, 8 maja 2001 r., pkt 32; sprawy połączone T‑330/00 i T‑114/01 Cocchi i Hainz przeciwko Komisji, 17 października 2002 r., pkt 82; sprawa T‑7/01 Pyres przeciwko Komisji, 6 lutego 2003 r., pkt 64; sprawa T‑55/03 Brendel przeciwko Komisji, 26 października 2004 r., pkt 60; sprawa T‑413/03 Shandong Reipu Biochemicals przeciwko Radzie, 13 lipca 2006 r., pkt 63; sprawy połączone T‑44/02 OP, T‑54/02 OP, T‑56/02 OP, T‑60/02 OP i T‑61/02 OP Dresdner Bank przeciwko Komisji, 27 września 2006 r., pkt 67; sprawa T‑289/03 BUPA i in. przeciwko Komisji, 12 lutego 2008 r., pkt 221

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑54/08 Bernard przeciwko Europolowi, 7 lipca 2009 r., pkt 44; sprawa F‑8/10 Gheysens przeciwko Radzie, 23 listopada 2010 r., pkt 75

3.      Obowiązek staranności, jak również zasada dobrej administracji wymagają w szczególności, by przy podejmowaniu decyzji w sprawie sytuacji urzędnika lub pracownika właściwy organ, nawet korzystając z szerokiego zakresu uznania, brał pod uwagę wszystkie okoliczności mogące wpłynąć na tę decyzję, przy czym powinien mieć na względzie nie tylko interes służby, ale również interes danego urzędnika lub pracownika. Właśnie zważywszy na szeroki zakres uznania, przysługujący instytucjom przy ocenie interesu służby, kontrola sądu Unii powinna ograniczyć się do tego, czy dana instytucja utrzymała się w rozsądnych granicach i nie skorzystała z uznania w sposób błędny.

(zob. pkt 50)

Odesłanie:

Trybunał: sprawy połączone 33/79 i 75/79 Kuhner przeciwko Komisji, 28 maja 1980 r., pkt 22; sprawa 125/80 Arning przeciwko Komisji, 29 października 1981 r., pkt 19

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑112/96 i T‑115/96 Séché przeciwko Komisji, 6 lipca 1999 r., pkt 147–149; sprawa T‑14/03 Di Marzio przeciwko Komisji, 2 marca 2004 r., pkt 99, 100

4.      O ile nie jest rolą sądu Unii kontrolowanie decyzji w sprawie polityki personalnej, którą zamierza obrać instytucja w celu wypełniania powierzonych jej zadań, o tyle w słuszny sposób może on, gdy wniesiony do niego zostanie wniosek o stwierdzenie nieważności odmowy przedłużenia umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego, sprawdzić, czy podane przez administrację powody nie mogą podważać podstawowych kryteriów i warunków ustalonych przez prawodawcę w regulaminie pracowniczym, a zmierzających w szczególności do zagwarantowania personelowi kontraktowemu, by, w odpowiednim przypadku po określonym upływie czasu, przysługiwał mu pewien stopień ciągłości zatrudnienia. Tak oto rozumieć należy art. 8 akapit pierwszy warunków zatrudnienia innych pracowników, stanowiący, że umowa o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego w rozumieniu art. 2 lit. a) WZIP może zostać przedłużona na czas określony tylko jeden raz, a każde następne przedłużenie umowy następuje na czas nieokreślony, co właśnie można interpretować jako środki zaradcze służące do zwalczania niepewności zatrudnienia. Taką wykładnię wzmacnia jeszcze obowiązek staranności, wymagający, by właściwy organ, otrzymawszy wniosek o przedłużenie umowy, zbadał w szczególności, czy nie istnieje inne stanowisko członka personelu tymczasowego w rozumieniu art. 2 lit. a) WZIP, na którym można by było skutecznie przedłużyć ze skarżącym umowę, w interesie służby i zważywszy na priorytetowe wymogi danego przypadku.

Z powyższego wynika, że organ upoważniony do zawierania umów narusza obowiązek staranności i art. 8 WZIP, jeżeli, rozpatrując odmownie wniosek o przedłużenie umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego zawartej na podstawie art. 2 lit. a) WZIP, powołuje się w sposób abstrakcyjny na możliwości budżetowe oraz osiągnięcia i umiejętności skarżącego, a zaniecha zbadania, w ramach indywidualnej analizy konkretnej sytuacji skarżącego i usług, jakie byłby on w stanie oddać na rzecz instytucji, czy realizowanego przez nią interesu służby nie można pogodzić z przydzieleniem skarżącemu nowych zadań i funkcji, a zatem z możliwością przedłużenia z nim umowy lub podpisania z nim nowej umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego.

(zob. pkt 54, 60, 61)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑251/11 Huet, 8 marca 2012 r., pkt 37

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑87/08 Schuerings przeciwko ETF, 9 grudnia 2010 r., pkt 58, 60; sprawa F‑88/08 Vandeuren przeciwko ETF, 9 grudnia 2010 r., pkt 59, 60

5.      Stwierdzenie przez sąd Unii nieważności aktu powoduje jego wycofanie z porządku prawnego ze skutkiem wstecznym, a gdy akt, którego nieważność stwierdzono, został już wykonany, wyeliminowanie jego skutków wymaga przywrócenia sytuacji prawnej, w której strona skarżąca znajdowała się przed jego wydaniem. Ponadto zgodnie z art. 266 TFUE instytucja przyjmująca akt, którego nieważność stwierdzono, jest zobowiązana do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku, którego jest ona adresatem.

Jednak w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji o nieprzedłużeniu umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego, nie można w każdym razie wykluczyć, że instytucja uzna, iż może ponownie wydać decyzję o nieprzedłużeniu ze skarżącym umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego, po dokonaniu ponownego, tym razem pełnego i szczegółowego badania sprawy, z uwzględnieniem uzasadnienia niniejszego wyroku.

W związku z powyższym sąd Unii nie może zasądzić od instytucji wypłaty wynagrodzenia zainteresowanego od chwili wydania niezgodnej z prawem decyzji.

(zob. pkt 64, 66, 67)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑1/05 Landgren przeciwko ETF, 26 października 2006 r., pkt 92; sprawa F‑83/09 Kalmár przeciwko Europolowi, 26 maja 2011 r., pkt 88, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑455/11 P