Language of document : ECLI:EU:T:2022:517

WYROK SĄDU (czwarta izba)

z dnia 7 września 2022 r.(*)

Służba publiczna – Urzędnicy – Praca zdalna – Wniosek o zwrot wydatków na telefon i łącze internetowe – Oddalenie wniosku – Zarzut niezgodności z prawem – Częściowa dopuszczalność – Artykuł 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu – Obowiązek dbałości – Zasada równości i niedyskryminacji – Prawo do poszanowania życia prywatnego

W sprawie T‑486/21

OE, którą reprezentuje adwokat G. Hervet,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, którą reprezentują I. Melo Sampaio i L. Vernier, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

popieranej przez

Parlament Europejski, którą reprezentują M. Windisch, S. Bukšek Tomac i J. Van Pottelberge, w charakterze pełnomocników,

oraz przez

Radę Unii Europejskiej, którą reprezentuje M. Bauer, w charakterze pełnomocnika,

interwenienci,

SĄD (czwarta izba),

w składzie: S. Gervasoni, prezes, L. Madise i R. Frendo (sprawozdawczyni), sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

uwzględniając pisemny etap postępowania, w szczególności:

–        skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 3 sierpnia 2021 r.,

–        wnioski Rady Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego z dnia 27 września i 17 listopada 2021 r. o dopuszczenie do udziału w sprawie w charakterze interwenienta, które prezes czwartej izby Sądu uwzględnił, odpowiednio, w dniu 12 listopada i 15 grudnia 2021 r.,

uwzględniwszy, że w terminie trzech tygodni od dnia powiadomienia stron o zakończeniu pisemnego etapu postępowania nie wpłynął wniosek stron o wyznaczenie rozprawy, i postanowiwszy, na podstawie art. 106 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem, orzec w przedmiocie skargi bez przeprowadzenia ustnego etapu postępowania,

wydaje następujący

Wyrok

1        W skardze wniesionej na podstawie art. 270 TFUE skarżąca, OE, wnosi zasadniczo, po pierwsze, o stwierdzenie nieważności odmownej decyzji Urzędu ds. Infrastruktury i Logistyki w Brukseli (OIB) Komisji Europejskiej z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie jej wniosku o zwrot wydatków służbowych poniesionych w związku z systemem pracy zdalnej, który była obowiązana stosować, oraz o otrzymanie klucza USB 4G, a po drugie, o nakazanie Komisji przede wszystkim zwrotu tych wydatków, a ponadto udzielenia dostępu do Internetu, jak również wypłacenia odszkodowania w wysokości 10 000 EUR za poniesione przez skarżącą szkody.

I.      Okoliczności powstania sporu

2        W momencie zaistnienia okoliczności faktycznych skarżąca była urzędniczką Komisji Europejskiej.

3        W dniu 17 marca 2020 r. na mieszkańców Belgii został nałożony obowiązek izolacji domowej z powodu pandemii COVID‑19. Tym samym skarżąca, podobnie jak niemal wszyscy pracownicy Komisji, począwszy od tego dnia musiała wykonywać swoje obowiązki w trybie pracy zdalnej.

4        W zakresie świadczenia usług telefonicznych i dostępu do Internetu skarżąca jest związana ze spółką VOO umową abonencką obejmującą między innymi miesięczny pakiet danych internetowych wynoszący 100 gigabajtów (GB), za który miesięczna ryczałtowa opłata wynosi 37,46 EUR. Po przekroczeniu tego limitu skarżącą obowiązuje dodatkowa opłata.

5        VOO wystawiła skarżącej fakturę na kwotę 1,89 EUR za połączenia telefoniczne we wrześniu 2020 r. do działu pomocy informatycznej oraz do Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Informatyki Komisji Europejskiej. W listopadzie 2020 r. VOO wystawiła jej ponadto fakturę na dodatkową kwotę 50 EUR, ponieważ w październiku skarżąca zużyła 137,434 GB powyżej swojego limitu korzystania z Internetu.

6        Uznając, że koszty wspomniane w pkt 5 powyżej zostały spowodowane przez system pracy zdalnej przyjęty przez Komisję, w dniu 2 grudnia 2020 r. skarżąca złożyła wniosek o zwrot kwoty 51,89 EUR na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”).

7        W dniu 7 grudnia 2020 r. skarżąca uzupełniła swój wniosek sugestią, aby Komisja zapewniła jej – podobnie jak każdemu innemu urzędnikowi znajdującemu się w podobnej sytuacji pracy zdalnej – klucz USB 4G, który pozwoliłby jej korzystać z Internetu w celach służbowych poza biurami Komisji.

8        Decyzją z dnia 18 grudnia 2020 r. OIB Komisji oddalił wniosek skarżącej o zwrot kosztów „w odniesieniu do poniesionych przez nią wydatków lub zakupionego przez nią sprzętu”. OIB poinformował w szczególności skarżącą, że w określonych warunkach może ona skorzystać ze zwrotu kosztów zakupu do domu fotela biurowego i monitora komputerowego (zwanych dalej „sprzętami biurowymi”). OIB poinformował ją również, że jej wniosek nie może zostać rozpatrzony, ponieważ zasady zwrotu wydatków poniesionych na sprzęty biurowe w miejscu zamieszkania zostały ustalone i nie obejmują kosztów korzystania z Internetu i połączeń telefonicznych.

9        W dniu 8 stycznia 2021 r. skarżąca wniosła zażalenie, którego przedmiotem był zwrot wydatków wskazanych w pkt 6 powyżej oraz uzyskanie dostępu do Internetu do celów służbowych.

10      W dniu 5 maja 2021 r. organ powołujący oddalił zażalenie skarżącej, opierając się głównie na okoliczności, że żadna podstawa prawna – ani art. 71 regulaminu pracowniczego, ani decyzja Komisji z dnia 17 grudnia 2015 r. dotycząca wprowadzenia systemu pracy zdalnej dla służb Komisji, ani wytyczne Komisji dotyczące pracy zdalnej w czasie pandemii COVID‑19 (zwane dalej „wytycznymi dotyczącymi pracy zdalnej”) w brzmieniu mającym zastosowanie w dniu 18 grudnia 2020 r., tj. dacie wydania decyzji, o której mowa w pkt 8 powyżej – nie pozwalały uwzględnić jej wniosków (decyzja zwana dalej „decyzją oddalającą zażalenie”).

11      Organ powołujący przypomniał w szczególności, że zgodnie z art. 9 ust. 3 decyzji Komisji z dnia 17 grudnia 2015 r. dotyczącej wprowadzenia pracy zdalnej w służbach Komisji pracownik zdalny ponosi koszty opłat abonamentowych za dostęp do Internetu i połączenia telefoniczne wynikające z pracy zdalnej i że zwrot wydatków na cele służbowe przewidziany w art. 71 regulaminu pracowniczego odbywa się na warunkach określonych w załączniku VII do regulaminu pracowniczego, który nie wymienia tych kosztów. Organ powołujący wskazał również, że niektórzy urzędnicy instytucji Unii Europejskiej korzystają ze wsparcia finansowego na przedmiotowe koszty w formie ulgi podatkowej przewidzianej w art. 3 ust. 4 rozporządzenia Rady (EWG, Euratom, EWWIS) nr 260/68 z dnia 29 lutego 1968 r. ustanawiającego warunki i procedurę stosowania podatku na rzecz Wspólnot Europejskich (Dz.U. 1968, L 56, s. 8), która polega na obniżeniu o 10% podstawy opodatkowania z tytułu wydatków na cele służbowe, i że skarżąca korzysta z tej ulgi. Organ powołujący uznał, że odmowa zwrotu żądanej kwoty nie skutkuje naruszeniem zasady równego traktowania urzędników według ich hierarchii służbowej ani według warunków dostępu do Internetu oraz nie powoduje naruszenia przez skarżącą jej ewentualnego zobowiązania umownego do korzystania z abonamentu internetowego wyłącznie w celach prywatnych.

12      W międzyczasie skarżąca złożyła w dniu 21 kwietnia 2021 r. kolejny wniosek na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, dotyczący przyznania „pakietu internetowego w miejscu zamieszkania do użytku służbowego”. Urząd Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) Komisji Europejskiej oddalił ten wniosek decyzją z dnia 14 lipca 2021 r. ze względu na to, że miał on taki sam przedmiot jak zażalenie skarżącej z dnia 8 stycznia tego samego roku, które zostało już oddalone decyzją oddalającą zażalenie.

13      Ponadto w dniu 3 maja 2021 r. skarżąca przesłała wiadomość elektroniczną do swojej kierownik wydziału, informując, że „wobec braku Internetu” nie może mieć dostępu do serwera i narzędzi informatycznych, lecz pozostaje do dyspozycji w miejscu zamieszkania w celu wykonania wszelkich poleceń oraz jest dostępna telefonicznie. W związku z tą wiadomością elektroniczną DG ds. Zasobów Ludzkich i Bezpieczeństwa Komisji poinformowała skarżącą w dniu 19 maja, że jej nieobecność w dniu 3 maja 2021 r. została uznana za nieusprawiedliwioną i że potrącono jej jeden dzień z przysługującego jej corocznego urlopu wypoczynkowego. W dniu 16 lipca 2021 r. skarżąca złożyła zażalenie na tę decyzję.

II.    Żądania stron

14      Skarżąca wnosi do Sądu o:

–        tytułem głównym – stwierdzenie niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego, na podstawie którego została wydana decyzja oddalająca zażalenie;

–        tytułem ewentualnym – stwierdzenie nieważności decyzji oddalającej zażalenie;

–        w konsekwencji:

–        zasądzenie od Komisji Europejskiej na rzecz skarżącej kwoty 51,89 EUR tytułem zwrotu wydatków służbowych;

–        nakazanie Komisji Europejskiej przyznania skarżącej w ramach pracy zdalnej pakietu internetowego do użytku służbowego za pomocą dowolnych środków;

–        zasądzenie od Komisji Europejskiej na rzecz skarżącej kwoty 10 000 EUR tytułem naprawienia szkód;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

15      Komisja wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

16      Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej wnoszą do Sądu o oddalenie skargi.

III. Co do prawa

A.      W przedmiocie żądania pierwszego

17      W ramach żądania pierwszego, przedstawionego tytułem głównym, skarżąca wnosi do Sądu o stwierdzenie niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego. W związku z tym skarżąca podnosi zarzut niezgodności z prawem tego przepisu, który stanowi, że urzędnik jest uprawniony między innymi do zwrotu kosztów poniesionych przez niego w trakcie wykonywania obowiązków lub w związku z ich wykonywaniem, zgodnie z przepisami załącznika VII.

18      Tymczasem, jako żądanie niezależne w stosunku do pozostałych żądań, żądanie to należy oddalić ze względu na brak właściwości, ponieważ art. 270 TFUE oraz art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego nie przyznają sądowi Unii kompetencji do wydawania oświadczeń dotyczących prawa (zob. podobnie wyrok z dnia 16 stycznia 2018 r., SE/Rada, T‑231/17, niepublikowany, EU:T:2018:3, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo).

B.      W przedmiocie żądania drugiego

1.      Co do przedmiotu i dopuszczalności żądania drugiego

19      W ramach żądania drugiego skarżąca wnosi do Sądu o stwierdzenie nieważności decyzji oddalającej zażalenie.

20      Jednakże, jak podnosi Komisja, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądanie stwierdzenia nieważności formalnie skierowane przeciwko decyzji w sprawie oddalenia zażalenia skutkuje, w przypadku gdy decyzja jest pozbawiona autonomicznej treści, zaskarżeniem do Sądu aktu, na który zażalenie zostało złożone (zob. wyrok z dnia 13 stycznia 2021 r., ZR/EUIPO, T‑610/18, niepublikowany, EU:T:2021:5, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).

21      W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że decyzja oddalająca zażalenie jest rzeczywiście pozbawiona autonomicznej treści, a tym samym nie ma potrzeby rozstrzygać odrębnie w przedmiocie tej decyzji. Wprawdzie w tej decyzji organ powołujący orzekł w przedmiocie wniosku o zwrot kosztów przekraczających opłatę ryczałtową skarżącej oraz w przedmiocie dostarczenia jej urządzenia dostępowego do Internetu, jednakże w decyzji z dnia 18 grudnia 2020 r. sam OIB już zajął stanowisko, po pierwsze, w przedmiocie rozpatrywanego zwrotu kosztów, a po drugie, w przedmiocie przyznania wyposażenia w postaci klucza USB 4G, o czym skarżąca wspomniała w wiadomości elektronicznej z dnia 7 grudnia tego samego roku (zob. pkt 8 powyżej).

22      W związku z tym należy uznać, że żądanie drugie skarżącej zmierza do stwierdzenia nieważności decyzji OIB z dnia 18 grudnia 2020 r. oddalającej jej wniosek o zwrot kwoty 51,89 EUR, przedstawionej jako wydatki służbowe wynikające z systemu pracy zdalnej, na który musiała przejść, oraz o uzyskanie klucza USB 4G (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”).

23      Ponadto Komisja utrzymuje, że żądanie drugie jest niedopuszczalne w zakresie, w jakim ma ono na celu stwierdzenie nieważności decyzji PMO z dnia 14 lipca 2021 r. odmawiającej uwzględnienia wniosku złożonego przez skarżącą w dniu 21 kwietnia tego samego roku z żądaniem przyznania pakietu internetowego do użytku służbowego, ponieważ nie zostało ono poprzedzone zażaleniem.

24      Jednakże jak wynika z pkt 21 powyżej, skarżąca zasadniczo złożyła już ten wniosek o przyznanie limitu i OIB w zaskarżonej decyzji, a następnie organ powołujący w decyzji oddalającej zażalenie, orzekły w przedmiocie tego wniosku. Decyzja PMO z dnia 14 lipca 2021 r. (zob. pkt 12 powyżej) została zresztą uzasadniona tym, że wniosek z dnia 21 kwietnia tego samego roku był zbędny.

25      W tych okolicznościach żądanie drugie należy rozumieć jako mające na celu stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, w tym także w zakresie, w jakim odmówiono przyznania skarżącej pakietu internetowego do użytku służbowego. W związku z powyższym żądanie to jest dopuszczalne.

2.      W przedmiocie zarzutów podniesionych na poparcie żądania drugiego

26      Na poparcie żądania mającego na celu stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji skarżąca podnosi pięć zarzutów, z których pierwszy dotyczy niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu, drugi – podniesiony posiłkowo – dotyczy naruszenia tego artykułu, trzeci – naruszenia obowiązku dbałości i prawa do dobrej administracji, czwarty – naruszenia zasady niedyskryminacji, a piąty – naruszenia art. 7 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą praw podstawowych”).

a)      W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu

1)      W przedmiocie dopuszczalności zarzutu pierwszego

27      Parlament podnosi dwa zarzuty niedopuszczalności wobec zarzutu niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu. Pierwszy zarzut niedopuszczalności dotyczy braku precyzji zarzutu pierwszego skargi, a drugi – nieuwzględnienia incydentalnego charakteru zarzutów niezgodności z prawem.

28      Należy w tym względzie zauważyć, że zgodnie z art. 142 §1 regulaminu postępowania przed Sądem interwencja może mieć na celu wyłącznie poparcie, w całości lub w części, żądań jednej ze stron. Ponadto zgodnie z art. 142 ust. 3 tego regulaminu interwenient akceptuje stan sprawy, w jakim się ona znajduje w chwili jego wstąpienia.

29      Z przepisów tych wynika, że strona, która została dopuszczona do sprawy w charakterze interwenienta popierającego stronę pozwaną, nie ma legitymacji do podniesienia zarzutu niedopuszczalności, jeżeli zarzut ten nie został podniesiony w żądaniach tej strony (zob. wyrok z dnia 1 lipca 2008 r., Chronopost i La Poste/UFEX i in., C‑341/06 P i C‑342/06 P, EU:C:2008:375, pkt 67 i przytoczone tam orzecznictwo).

30      Z powyższego wynika, że Parlament nie ma legitymacji do podniesienia dwóch zarzutów niedopuszczalności przedstawionych w pkt 27 powyżej, wobec czego Sąd nie jest zobowiązany do ustosunkowania się do nich merytorycznie w sposób wyraźny.

31      Jednakże z uwagi na to, że zgodnie z art. 129 regulaminu postępowania Sąd może w każdym czasie z urzędu badać, po wysłuchaniu stron, czy skarga jest niedopuszczalna ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, w trosce o zapewnienie prawidłowego przebiegu postępowania w niniejszej sprawie należy zbadać wyżej wspomniane bezwzględne przeszkody procesowe [zob. podobnie wyroki: z dnia 24 marca 1993 r., CIRFS i in./Komisja, C‑313/90, EU:C:1993:111, pkt 23; z dnia 19 września 2018 r., HH Ferries i in./Komisja, T‑68/15, EU:T:2018:563, pkt 41 (niepublikowany)].

i)      W przedmiocie pierwszego zarzutu niedopuszczalności, dotyczącego braku precyzji zarzutu pierwszego skargi

32      W uwagach interwenienta Parlament twierdzi, że podniesiony przez skarżącą zarzut niezgodności z prawem jest nieprecyzyjny, ponieważ skarżąca podnosi jedynie, że art. 71 regulaminu pracowniczego, w związku z załącznikiem VII do tego regulaminu, jest „szczególnie problematyczny”, ponieważ nie przewiduje żadnych szczegółowych zasad dotyczących wykonywania obowiązków w ramach pracy zdalnej dla celów ewentualnego zwrotu poniesionych kosztów. Parlament ma kłopot z określeniem, na czym polega ten problem i niezgodność z prawem podnoszona przez skarżącą.

33      W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 21 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 76 lit. d) regulaminu postępowania przed Sądem skarga powinna zawierać określenie przedmiotu sporu oraz zwięzłe przedstawienie powoływanych zarzutów.

34      Aby zagwarantować pewność prawa i prawidłowy przebieg postępowania, owo zwięzłe przedstawienie zarzutów strony skarżącej musi być wystarczająco jasne i dokładne, aby umożliwić stronie pozwanej przygotowanie obrony, zaś właściwemu sądowi – orzeczenie w przedmiocie skargi (wyrok z dnia 11 września 2014 r., MasterCard i in./Komisja, C‑382/12 P, EU:C:2014:2201, pkt 41).

35      W niniejszym przypadku w ramach zarzutu niezgodności z prawem skarżąca krytykuje art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu w zakresie, w jakim przepisy te nie przewidują zwrotu kosztów służbowych, do poniesienia których zostali zmuszeni pracownicy w związku z pracą zdalną. Skarżąca wnioskuje z tego, po pierwsze, że rzeczone przepisy nie są dostosowane do sytuacji gospodarczej i sanitarnej spowodowanej pandemią COVID‑19, a po drugie, że luka ta przyznaje korzyść finansową określonej kategorii urzędników.

36      W tym kontekście należy przypomnieć, że przedstawienie zarzutów skargi nie jest związane z terminologią i wykazem zawartymi w regulaminie postępowania, w szczególności w art. 76 lit. d) tego regulaminu. Wynika z tego, że przedstawienie tych zarzutów raczej ze względu na ich istotną treść niż ich kwalifikację prawną może być wystarczające, pod warunkiem że zarzuty te wystarczająco jasno wynikają ze skargi [zob. wyrok z dnia 29 września 2021 r., Enosi Mastichoparagogon Chiou/EUIPO (MASTIHACARE), T‑60/20, niepublikowany, EU:T:2021:629, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo].

37      Mając na uwadze to orzecznictwo, należy orzec, że zarzut pierwszy dotyczący niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu jest wystarczająco precyzyjny, ponieważ w swojej istocie wskazuje w pierwszym argumencie niedostosowanie tych przepisów do okoliczności związanych z sytuacją pandemii COVID‑19. Poza tym Komisja, Rada, a nawet Parlament mogły ustosunkować się merytorycznie do rozpatrywanego zarzutu niezgodności z prawem.

38      Natomiast zarzut pierwszy jest nieprecyzyjny w odniesieniu do drugiego argumentu skarżącej, dotyczącego naruszenia zasady równości urzędników.

39      Skarga winna bowiem wyjaśniać, na czym polega zarzut, na którym się opiera, ponieważ samo abstrakcyjne wskazanie zarzutu nie czyni zadość wymogom regulaminu (zob. wyrok z dnia 11 września 2014 r., Gold East Paper i Gold Huasheng Paper/Rada, T‑444/11, EU:T:2014:773, pkt 93 i przytoczone tam orzecznictwo).

40      Ponadto w odniesieniu do zarzutu dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania z utrwalonego orzecznictwa wynika, że zasada ta wymaga, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób, a sytuacje odmienne nie były traktowane w sposób jednakowy, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione [zob. wyrok z dnia 8 marca 2022 r., Bezirkshauptmannschaft Hartberg‑Fürstenfeld (Bezpośrednia skuteczność), C‑205/20, EU:C:2022:168, pkt 54, 55 i przytoczone tam orzecznictwo].

41      Dodatkowo w przypadku przepisów regulaminu pracowniczego, takich jak przepisy będące przedmiotem sporu, oraz z uwagi na szeroki zakres swobodnego uznania przysługujący, tak jak w niniejszej sprawie, prawodawcy Unii, zasada równego traktowania jest naruszona jedynie wtedy, gdy prawodawca ten w sposób arbitralny lub oczywiście nieodpowiedni odmiennie traktuje dane sytuacje w odniesieniu do zamierzonego w danych uregulowaniach celu (zob. postanowienie z dnia 29 listopada 2021 r., Bergallou/Rada, T‑521/16, niepublikowane, EU:T:2021:854, pkt 80 i przytoczone tam orzecznictwo).

42      W związku z tym w ramach zarzutu dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania, zgodnie z ogólnymi regułami rządzącymi ciężarem dowodu i z domniemaniem zgodności z prawem związanym z aktami Unii, do strony skarżącej należy co do zasady przedstawienie dowodów wskazujących na to, że została ona potraktowana inaczej niż osoby znajdujące się w porównywalnej sytuacji (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 maja 2013 r., Morte Navarro/Parlament, T‑280/09, niepublikowany, EU:T:2013:279, pkt 48; z dnia 10 czerwca 2020 r., Spliethoff’s Bevrachtingskantoor/Komisja, T‑564/15 RENV, niepublikowany, EU:T:2020:252, pkt 97) i że zważywszy na to, iż prawodawca dysponuje szerokim zakresem swobodnego uznania, takie rozróżnienie jest arbitralne lub oczywiście nieodpowiednie.

43      Tymczasem w niniejszej sprawie w zarzucie pierwszym zawartym w skardze skarżąca nie przedstawiła korzyści finansowych, do których się odnosi, ani kategorii urzędników, które należałoby porównać, ani tym bardziej dowodów na to, że podnoszone przez nią rozróżnienie jest arbitralne lub oczywiście nieodpowiednie, aby spełnić wymogi art. 76 lit. d) regulaminu postępowania w zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania przez art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu.

44      Prawdą jest, że skarżąca powołuje się na art. 1d ust. 5 regulaminu pracowniczego, który przewiduje ukształtowanie ciężaru dowodu w taki sposób, że na instytucji spoczywa obowiązek udowodnienia, iż nie nastąpiło naruszenie zasady równego traktowania, w przypadku gdy urzędnik, który uważa się za pokrzywdzonego na skutek naruszenia tej zasady wobec niego, przedstawi okoliczności faktyczne, z których można domniemywać istnienie dyskryminacji bezpośredniej lub pośredniej.

45      Jednakże Rada słusznie zauważa, że przepis ten nie znajduje zastosowania, w przypadku gdy chodzi o domniemane naruszenie zasady równego traktowania przez sam regulamin pracowniczy, ponieważ z art. 1d ust. 1, do którego odsyła ust. 5 tego artykułu, wynika, że naruszenie zasady równego traktowania, o którym mowa, musi wynikać ze „stosowania” regulaminu pracowniczego.

46      Prawdą jest, że w skardze skarżąca podnosi inny zarzut, czwarty, dotyczący również naruszenia zasady niedyskryminacji, oraz krytykuje w nim odmienne traktowanie wynikające z tego, że urzędnicy, którzy nie mogą ponieść kosztów zakupu sprzętów biurowych podlegających zwrotowi na mocy wytycznych dotyczących pracy zdalnej, znajdują się w niekorzystnej sytuacji w stosunku do innych urzędników, mimo że oni również ponoszą koszty służbowe.

47      Jednak brak precyzji strony skarżącej nie może zmuszać Sądu do odtwarzania powiązania prawnego mającego poprzeć dany zarzut poprzez łączenie różnych elementów rozproszonych w skardze, gdyż istniałoby ryzyko, że odtworzony zarzut uzyskałby zakres, którego ta strona nie miała na myśli. Odmienna decyzja w tej kwestii byłaby sprzeczna jednocześnie z zasadą prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, z zasadą dyspozycyjności i z prawem do obrony strony pozwanej [wyrok z dnia 2 kwietnia 2019 r., Fleig/ESDZ, T‑492/17, EU:T:2019:211, pkt 44 (niepublikowany)].

48      Wreszcie w replice i w uwagach dotyczących uwag interwenienta przedstawionych przez Parlament skarżąca przywołała środki przyjęte przez tę instytucję i Europejski Komitet Ekonomiczno‑Społeczny (EKES) na rzecz ich urzędników, a także korzyści przysługujące urzędnikom Komisji posiadającym telefony służbowe.

49      Jednakże przy badaniu zgodności skargi z wymogami art. 76 regulaminu postępowania treść repliki lub innych późniejszych pism procesowych jest pozbawiona znaczenia. W szczególności potwierdzona w orzecznictwie dopuszczalność zarzutów i argumentów wysuwanych w replice z zamiarem wzmocnienia zarzutów zawartych w skardze nie może być przywoływana w celu zaradzenia istniejącemu w momencie wniesienia skargi uchybieniu wymogom ustanowionym we wspomnianym wyżej artykule, w przeciwnym bowiem wypadku przepis ten zostałby pozbawiony jakiegokolwiek znaczenia (wyrok z dnia 12 grudnia 2018 r., Deutsche Umwelthilfe/Komisja, T‑498/14, niepublikowany, EU:T:2018:913, pkt 49). Z powyższego wynika, że podnoszone w tym kontekście zarzuty i argumenty są spóźnione, a przy braku uzasadnienia – tak jak w niniejszej sprawie – są niedopuszczalne.

50      Należy zatem orzec, że pierwszy zarzut skargi umożliwiał obronę Komisji i interwenientom popierającym jej żądania, a Sądowi rozstrzygnięcie skargi, jednak wyłącznie w zakresie, w jakim skarżąca podnosi niedopasowanie art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu do okoliczności związanych z pandemią COVID‑19.

ii)    W przedmiocie drugiego zarzutu niedopuszczalności, dotyczącego nieuwzględnienia incydentalnego charakteru zarzutów niezgodności z prawem

51      Parlament podnosi, że zarzuty, które nie są oparte na zarzucie niezgodności z prawem dotyczącym art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu, zostały przedstawione jedynie posiłkowo i że takie podejście narusza incydentalny charakter zarzutu niezgodności z prawem.

52      Należy jednak przypomnieć, że incydentalny charakter zarzutu niezgodności z prawem oznacza, iż możliwość powołania się na niemożność stosowania aktu o charakterze generalnym na podstawie art. 277 TFUE nie stanowi autonomicznej podstawy zaskarżenia i nie można z niej korzystać w braku prawa do wniesienia skargi głównej (zob. postanowienie z dnia 16 maja 2019 r., ITSA/Komisja, T‑396/18, niepublikowane, EU:T:2019:342, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo). Natomiast postanowienia rzeczonego artykułu nie stoją na przeszkodzie temu, aby zarzut niezgodności z prawem został podniesiony tytułem głównym, a pozostałe zarzuty wyłącznie pomocniczo.

iii) Wniosek dotyczący dopuszczalności pierwszego zarzutu

53      W świetle całości powyższych rozważań pierwszy zarzut jest niedopuszczalny w zakresie, w jakim skarżąca powołuje się w nim na dyskryminujący charakter art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu. Jest on natomiast dopuszczalny w zakresie, w jakim skarżąca podnosi w nim, że rzeczone przepisy nie są dostosowane do okoliczności spowodowanych pandemią COVID‑19.

2)      Co do istoty pierwszego zarzutu skargi

54      Jak wskazano w pkt 35 powyżej, skarżąca twierdzi, że art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu nie są dostosowane do światowej sytuacji gospodarczej i sanitarnej spowodowanej pandemią COVID‑19, ponieważ przepisy te nie przewidują zwrotu wydatków służbowych, które urzędnicy są zmuszeni ponosić w ramach pracy zdalnej.

55      Należy jednak zauważyć, że kiedy prawodawca ostatnio dokonywał zmiany treści regulaminu pracowniczego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1023/2013 z dnia 22 października 2013 r. (Dz.U. 2013, L 287, s. 15), nie mógł on przewidzieć pandemii COVID‑19 i konieczności zorganizowania systemu pracy zdalnej, aby na taką sytuację zareagować. Skarżąca przyznaje to zresztą w swojej replice.

56      Niemniej jednak na stronie 5 komunikatu COM(2010) 543 wersja ostateczna z dnia 8 października 2010 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‑Społecznego i Komitetu Regionów, zatytułowanego „Inteligentne regulacje w Unii Europejskiej”, Komisja podkreśliła w szczególności korzyści oceny aktów prawnych ex post jako integralnej części „inteligentnych regulacji”. Tym samym Komisja uznała, że „kontrole sprawności” powinny posłużyć do oceny tego, czy ramy regulacyjne danej dziedziny polityki są adekwatne do celu, a jeśli nie, co należy zmienić, ponieważ celem jest w szczególności identyfikowanie nadmiernych obciążeń, niekonsekwencji i przestarzałych lub nieskutecznych środków.

57      Podobnie na stronach 9 i 11 komunikatu COM(2019) 178 wersja ostateczna z dnia 15 kwietnia 2019 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‑Społecznego i Komitetu Regionów, zatytułowanego „Lepsze stanowienie prawa: podsumowanie dotychczasowych osiągnięć i utrzymanie dalszego zaangażowania”, Komisja przypomniała, że ewaluacja ex post jest jednym z kluczowych filarów lepszego stanowienia prawa, ponieważ umożliwia sprawdzenie, czy prawodawstwo pozostaje aktualne, odpowiednie do realizacji zamierzonych celów i czy przynosi rezultaty oczekiwane przez prawodawcę oraz społeczeństwo.

58      Przede wszystkim, zgodnie z orzecznictwem, każda władza ustawodawcza jest zobowiązana, po pierwsze, do ciągłego lub co najmniej okresowego badania, czy ustanowione przez nią normy wciąż odpowiadają potrzebom, dla których zostały opracowane, a po drugie, do zmiany lub nawet uchylenia norm, które straciły rację bytu i okazały się nie przystawać już do nowego kontekstu, w którym powinny wywoływać swe skutki (zob. wyrok z dnia 5 grudnia 2012 r., Lebedef i in./Komisja, F‑110/11, EU:F:2012:174, pkt 40 i przywołane opinie rzeczników generalnych; zob. również podobnie wyrok z dnia 6 października 2015 r., Schrems, C‑362/14, EU:C:2015:650, pkt 76).

59      Prawodawca dysponuje jednak szerokim zakresem uznania przy weryfikacji dostosowania przepisów do potrzeb, jak również w odpowiednich sytuacjach w celu dostosowania regulaminu pracowniczego oraz modyfikacji praw i zobowiązań urzędników (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2007 r., Wils/Parlament, F‑105/05, EU:F:2007:128, pkt 126).

60      Tymczasem skarżąca nie przedstawia żadnego argumentu, a tym bardziej wystarczających dowodów, które – ze względu na wspomniany szeroki zakres uznania prawodawcy – w sposób oczywisty wykazałyby będące przedmiotem jej skargi niedostosowanie art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu oraz obowiązek zmiany tych przepisów ciążący ewentualnie na prawodawcy.

61      Ponadto nawet przy założeniu, że zwrot wydatków służbowych wynikających z systemu pracy zdalnej jest konieczny, należy wziąć pod uwagę, iż zgodnie z art. 336 TFUE zmiana regulaminu pracowniczego wymaga przyjęcia rozporządzenia przez Parlament Europejski i Radę, stanowiące zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą opisaną w art. 294 tego traktatu, po konsultacji z innymi zainteresowanymi instytucjami. Ponadto art. 294 ust. 2 TFUE stanowi, że procedura ustawodawcza rozpoczyna się złożeniem wniosku przez Komisję. Opracowanie takiego wniosku wymaga zaś wielu etapów, i to niezależnie od wyżej wspomnianych konsultacji.

62      Ze względu na złożoność tego procesu i związane z tym długie terminy wdrażania procesów ulepszania prawodawstwa oraz kontekst pilnych ograniczeń niezbędnych dla uporania się z pandemią COVID‑19 w dacie przyjęcia zaskarżonej decyzji, które należy uwzględnić przy ocenie jej zgodności z prawem, nie można czynić instytucjom Unii zarzutu z tego, że nie zmieniły regulaminu pracowniczego w trakcie tej pandemii.

63      Ten zarzut nie powinien być kierowany do prawodawcy, tym bardziej że należy uwzględnić środki przyjmowane w trybie pilnym przez instytucje i inne jednostki organizacyjne Unii. Na przykład Komisja bezzwłocznie przyjęła wytyczne dotyczące pracy zdalnej, które przewidywały dla jej pracowników zwrot wydatków na zakup sprzętów biurowych.

64      Wprawdzie w czwartym zarzucie skarżąca twierdzi, że wspomniane wytyczne są dyskryminujące, jednak ten zarzut należy oddalić, jak wynika z pkt 99–108 powyżej.

65      W tych okolicznościach należy oddalić pierwszy zarzut skargi, dotyczący niezgodności z prawem art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu.

b)      W przedmiocie zarzutu drugiego, podniesionego tytułem ewentualnym, dotyczącego naruszenia art. 71 regulaminu pracowniczego

66      Skarżąca utrzymuje, że uzasadniając decyzję oddalającą zażalenie tym, iż art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu nie przewidują zwrotu opłat za dostęp do Internet i telefon, organ powołujący, po pierwsze, nie uwzględnił celu tych przepisów, którym jest uniknięcie sytuacji, w której urzędnicy sami pokrywają ponoszone wydatki służbowe, a po drugie, zignorował fakt, że rzeczone przepisy nie mają charakteru zawężającego, o czym świadczy decyzja sekretarza generalnego EKES z dnia 9 czerwca 2021 r. przyznająca pracownikom tego komitetu comiesięczny dodatek na pokrycie kosztów spowodowanych przez pracę zdalną (zwana dalej „decyzją EKES z dnia 9 czerwca 2021 r.”).

67      Chociaż art. 71 regulaminu pracowniczego rzeczywiście ma na celu uniknięcie sytuacji, w której to urzędnicy sami ponoszą wydatki związane z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych (wyrok z dnia 18 listopada 2015 r., FH/Parlament, F‑26/15, EU:F:2015:137, pkt 32), to jednak zgodnie z jego treścią zwrot wydatków przysługuje na warunkach określonych w załączniku VII do regulaminu pracowniczego. Załącznik ten wymienia w sposób wyczerpujący świadczenia finansowe podlegające zwrotowi. W związku z tym decyzja oddalająca zażalenie mogła zasadnie opierać się między innymi na okoliczności, że art. 71 regulaminu pracowniczego nie pozwala na uwzględnienie żądań skarżącej.

68      Ponadto art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu, podobnie jak wszelki przepis prawa Unii, który przyznaje prawo do świadczeń finansowych, należy interpretować w sposób ścisły (zob. wyrok z dnia 18 lipca 2017 r., Komisja/RN, T‑695/16 P, niepublikowany, EU:T:2017:520, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo).

69      W szczególności „wykładnia celowościowa”, której zdaniem skarżącej powinien jakoby podlegać art. 71, jest sprzeczna z wolą prawodawcy. W rozporządzeniu Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. zmieniającym regulamin pracowniczy urzędników Unii Europejskiej i warunki zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej (Dz.U. 2004, L 124, s. 1) zamierzał on bowiem zracjonalizować rozmaite istniejące wówczas świadczenia, jak podkreśla motyw 26 rzeczonego rozporządzenia i jak zauważa Rada.

70      Ponadto, wbrew temu, co utrzymuje skarżąca, ani decyzja EKES z dnia 9 czerwca 2021 r., ani też zresztą wytyczne dotyczące pracy zdalnej przyjęte przez Komisję, nie podważają zawężającego charakteru art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu.

71      W istocie zasada jedności służby publicznej, wyrażona w art. 9 ust. 3 traktatu z Amsterdamu, zakłada wprawdzie, że wszyscy urzędnicy we wszystkich instytucjach Unii podlegają temu samemu regulaminowi, jednak nie oznacza ona, że instytucje winny w identyczny sposób korzystać z uznania przysługującego im na mocy regulaminu pracowniczego. Przeciwnie, w zakresie zarządzania swoim personelem jako pracodawcy korzystają one z zasady autonomii (wyroki: z dnia 18 września 2013 r., Scheidemann/Komisja, F‑76/12, EU:F:2013:132, pkt 26; z dnia 21 stycznia 2014 r., Van Asbroeck/Parlament, F‑102/12, EU:F:2014:4, pkt 29).

72      Wynika z tego, że o ile wobec urzędników i pracowników Unii należy stosować w ten sam sposób art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznik VII do tego regulaminu, o tyle zasada autonomii może skutecznie uzasadniać różnice pomiędzy ograniczoną liczbą środków przyjętych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii w celu uniknięcia sytuacji, w której ich pracownicy sami ponosić będą koszty związane z wykonywaniem obowiązków w ramach pracy zdalnej. Wniosek ten nasuwa się tym bardziej, że wspomniane środki musiały zostać przyjęte w trybie pilnym w wyjątkowych okolicznościach związanych z powszechnym i obowiązkowym systemem pracy zdalnej narzuconym przez państwa członkowskie w celu stawienia czoła pandemii COVID‑19.

73      Z powyższego wynika, że zarzut drugi, dotyczący naruszenia art. 71 regulaminu pracowniczego, należy oddalić.

c)      W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia obowiązku dbałości oraz zasady dobrej administracji

74      Skarżąca twierdzi, że wydając decyzję oddalającą zażalenie, organ powołujący naruszył ciążący na nim obowiązek dbałości i zasady dobrej administracji, ponieważ zwiększenie zużycia przez nią danych internetowych zostało spowodowane przez zainstalowanie różnych programów służbowych i udział w kursach szkoleniowych online oraz ponieważ Komisja zanegowała ekonomiczny wpływ pracy zdalnej na jej sytuację osobistą, co miało destabilizujący wpływ na stosunki skarżącej z Unią.

75      Obowiązek dbałości wymaga w szczególności, by podejmując decyzję dotyczącą sytuacji pracownika, organ brał pod uwagę całość elementów mogących wpłynąć na tę decyzję, a w ten sposób nie tylko uwzględniał interes służby, lecz również interes danego urzędnika (wyroki: z dnia 28 maja 1980 r., Kuhner/Komisja, 33/79 i 75/79, EU:C:1980:139, pkt 22; z dnia 7 listopada 2019 r., WN/Parlament, T‑431/18, niepublikowany, EU:T:2019:781, pkt 105). Jest on zatem szczególnym wyrazem zasady dobrej administracji, a w szczególności ciążącego na organie obowiązku przeprowadzenia w każdej dziedzinie pełnego i szczegółowego badania sytuacji przed wydaniem decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 25 maja 2016 r., GW/Komisja, F‑111/15, EU:F:2016:122, pkt 40).

76      Zgodnie z sugestią skarżącej obowiązek dbałości odzwierciedla zatem równowagę wzajemnych praw i obowiązków w stosunkach między organem publicznym a pracownikami służby publicznej ustanowionych w regulaminie pracowniczym (wyrok z dnia 17 stycznia 2017 r., LP/Europol, T‑719/15 P, niepublikowany, EU:T:2017:7, pkt 60). Jednakże jako wyraz tej równowagi wspomniany obowiązek dbałości w żadnym razie nie może zobowiązywać organu administracji do działania wbrew mającym zastosowanie przepisom. Nie może on w szczególności doprowadzić do tego, by administracja nadała przepisowi prawa Unii skutek przeciwny do jasnego i precyzyjnego brzmienia tego przepisu (zob. podobnie wyroki: z dnia 2 marca 2004 r., Di Marzio/Komisja, T‑14/03, EU:T:2004:59, pkt 100; z dnia 29 kwietnia 2020 r., CV i in./Komisja, T‑496/19, niepublikowany, EU:T:2020:163, pkt 50).

77      W związku z tym, ponieważ zwrot wydatków za zużycie danych internetowych wynikające z pracy zdalnej jest sprzeczne z zawężającym charakterem art. 71 regulaminu pracowniczego i załącznika VII do tego regulaminu (zob. pkt 67 powyżej), skarżąca nie może powoływać się na obowiązek dbałości w celu uzyskania takiego zwrotu kosztów.

78      Ponadto prawodawca Unii wziął już pod uwagę sytuację niektórych urzędników, do których należy również skarżąca, umożliwiając im skorzystanie z 10‑procentowej ulgi podatkowej w celu pokrycia wydatków służbowych, która została przewidziana w art. 3 ust. 4 rozporządzenia nr 260/68.

79      Dodatkowo sama Komisja wykazała się dbałością, przewidując w wytycznych dotyczących pracy zdalnej zwrot, pod pewnymi warunkami, kosztów nabycia sprzętu biurowego.

80      Z zastrzeżeniem kwestii poszanowania zasady równości, która zostanie zbadana w ramach zarzutu czwartego, okoliczność, że ta forma pomocy nie odpowiada skarżącej, jest niewystarczająca, aby należało stwierdzić naruszenie obowiązku dbałości.

81      Zważywszy bowiem na szeroki zakres uznania przysługujący administracji przy zarządzaniu jej pracownikami, w kwestii obowiązku dbałości sąd Unii może jedynie zbadać, czy dana instytucja utrzymała się w rozsądnych granicach i czy nie skorzystała ze swego uznania w sposób oczywiście błędny (zob. analogicznie wyrok z dnia 4 grudnia 2013 r., ETF/Schuerings, T‑107/11 P, EU:T:2013:624, pkt 102, 103).

82      Otóż należy zauważyć, że z wytycznych dotyczących pracy zdalnej wynika, iż Komisja zdecydowała się na zwrot wydatków na sprzęty biurowe, aby swoim urzędnikom i pracownikom zapewnić warunki pracy zgodne z odpowiednimi normami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiadające warunkom pracy w biurze, co w oczywisty sposób stanowi wyraz pewnej dbałości.

83      Tytułem uzupełnienia należy przypomnieć, że w odniesieniu do zwrotu kosztów orzeczono, iż zgodnie z zasadami rządzącymi ciężarem dowodu, w braku uregulowania, z którego wynikałoby, że domniemane koszty zostały poniesione, do urzędnika należy przedstawienie dowodu, iż rzeczywiście poniósł wydatki bezpośrednio związane z wykonywanymi obowiązkami służbowymi (zob. analogicznie wyrok z dnia 11 lipca 2000 r., Skrzypek/Komisja, T‑134/99, EU:T:2000:184, pkt 81).

84      Tymczasem skarżąca ogranicza się do twierdzenia, że zwiększenie przez nią zużycia danych internetowych w październiku 2020 r. i przekroczenie limitu 100 GB do wysokości 137,434 GB, które doprowadziło do podwyższenia opłaty za korzystanie przez nią z usługi, wynika z zainstalowania i wykorzystywania w celach służbowych programów takich jak Skype for business, Webex lub Teams, a także z udziału w kursach szkoleniowych online.

85      Jednak okoliczność, że zasadnicza część zużycia danych internetowych skarżącej w październiku 2020 r. ograniczała się do czterech dni roboczych, sama w sobie nie wystarcza do udowodnienia, iż część opłat przekraczająca ryczałt miesięczny wynikała z użytku służbowego. Dowód służbowego charakteru spornych kosztów jest tym bardziej niewiarygodny, że z dokumentów przedłożonych przez samą skarżącą wynika, iż w żadnym innym momencie obowiązywania systemu pracy zdalnej skarżąca nie przekroczyła limitu danych internetowych 100 GB odpowiadających jej ryczałtowi.

86      W związku z tym informacje przedstawione przez skarżącą nie pozwalają nawet uznać za udowodnione, że przekroczenie jej ryczałtu zużycia danych internetowych było spowodowane pracą zdalną, a tym bardziej – że odmawiając uwzględnienia tej okoliczności, Komisja mogła naruszyć ciążący na niej obowiązek dbałości i zasadę dobrej administracji.

87      Wreszcie chociaż bezsporne jest, że operator skarżącej wystawił jej fakturę na kwotę 1,89 EUR za dwa połączenia telefoniczne we wrześniu 2020 r. do działu pomocy informatycznej oraz do Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Informatyki Komisji Europejskiej, to jednak odmowy dokonania zwrotu tej kwoty nie można traktować jako naruszenia obowiązku dbałości, zważywszy na niewielką wysokość tej kwoty i na środki opisane w pkt 78 i 79 powyżej.

88      Trzeci zarzut należy zatem oddalić.

d)      W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego naruszenia zasady niedyskryminacji

89      Skarżąca podnosi, że organ powołujący uzasadnił decyzję oddalającą zażalenie wytycznymi w sprawie pracy zdalnej. Zdaniem skarżącej wytyczne te tworzą pierwszą nierówność między urzędnikami Komisji dysponującymi wystarczającymi środkami finansowymi, aby pokryć koszt sprzętów biurowych, i urzędnikami, którzy nie mają takich środków i którzy nie mogą otrzymać zwrotu innych wydatków służbowych. Wytyczne te prowadzą nawet do dalszej nierówności ze względu na korzyść, jaką urzędnicy i pracownicy EKES czerpią z decyzji EKES z dnia 9 czerwca 2021 r.

1)      W przedmiocie dopuszczalności zarzutu czwartego

90      Komisja twierdzi, że zarzut czwarty jest niedopuszczalny, ponieważ nie został podniesiony w zażaleniu.

91      Należy przypomnieć w tym względzie, że art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego uzależniają dopuszczalność skargi wniesionej przez urzędnika przeciwko instytucji, do której przynależy, od warunku prawidłowego przebiegu uprzedniego postępowania administracyjnego.

92      W tym kontekście zasada zgodności zażalenia z następującą po nim skargą, do której odnosi się Komisja, wymaga – pod rygorem niedopuszczalności – by zarzut podniesiony przed sądem Unii został już podniesiony w ramach postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, tak by organ powołujący mógł poznać zarzuty, jakie zainteresowany formułuje względem kwestionowanej decyzji (zob. wyrok z dnia 25 października 2013 r., Komisja/Moschonaki, T‑476/11 P, EU:T:2013:557, pkt 71 i przytoczone tam orzecznictwo).

93      W niniejszym przypadku skarżąca wskazała w zażaleniu naruszenie zasady równości. Skarżąca dokonuje porównania, po pierwsze, w odniesieniu do połączeń telefonicznych – urzędników wysokiego szczebla, którzy dysponują telefonami służbowymi, z pozostałymi urzędnikami, którzy muszą płacić za wykonywane przez nich połączenia służbowe, i po drugie, w odniesieniu do danych internetowych – urzędników, którzy w zależności od zawartych umów z dostawcami usług, dysponują dużym pakietem danych i większą prędkością ich pobierania, z urzędnikami, którzy nie korzystają z takich wygód.

94      Tak więc w zażaleniu powołano się na naruszenie zasady równości, lecz z innego punktu widzenia, niż ten, na którym został oparty czwarty zarzut skargi.

95      Należy jednak przypomnieć, że art. 91 regulaminu pracowniczego nie ma na celu związania w sposób rygorystyczny i ostateczny ewentualnego etapu sądowego, jeśli tyko skarga nie zmienia podstawy ani przedmiotu zażalenia. W tym zakresie zastrzeżenia podniesione w zażaleniu mogą zostać rozwinięte przed sądem Unii poprzez przedstawienie zarzutów i argumentów niekoniecznie zawartych w zażaleniu, pod warunkiem że są one ściśle z nimi związane (zob. podobnie wyroki: z dnia 25 października 2013 r., Komisja/Moschonaki, T‑476/11 P, EU:T:2013:557, pkt 73, 76; z dnia 2 marca 2017 r., DI/EASO, T‑730/15 P, EU:T:2017:138, pkt 65, 66).

96      W tych warunkach należy uznać, że okoliczność, iż skarżąca po raz pierwszy wyraźnie wskazała w swojej skardze odmienne traktowanie tych, którzy mają, i tych, którzy nie mają środków finansowych na pokrycie z góry kosztu sprzętów biurowych, nie zmienia podstawy ani przedmiotu zażalenia.

97      Ponadto nie można zarzucać skarżącej, że nie podniosła w swoim zażaleniu dyskryminacji jej samej jako urzędnika Komisji w stosunku do pracowników EKES, ponieważ decyzja EKES z dnia 9 czerwca 2021 r. została wydana po zakończeniu fazy poprzedzającej wniesienie skargi.

98      Z powyższego wynika, że czwarty zarzut jest dopuszczalny.

2)      Co do istoty zarzutu czwartego

99      Jak wskazano w pkt 40 powyżej, zasada równości wymaga, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób, a sytuacje odmienne nie były traktowane w sposób jednakowy, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione.

100    Po pierwsze, w niniejszym przypadku skarżąca zarzuca Komisji, że nie potraktowała inaczej urzędników, którzy nie posiadają środków na nabycie sprzętów biurowych, poprzez zagwarantowanie im możliwości uzyskania zwrotu kosztów ich połączeń telefonicznych i zużycia danych internetowych.

101    Skarżąca, która nie może występować w imieniu innych urzędników, należy do grupy zaszeregowania AST 4 i skorzystała z ulgi podatkowej wskazanej w pkt 78 powyżej, nie przedstawia jednak żadnego dowodu pozwalającego wykazać, że w rzeczywistości nie miała możliwości pokrycia kosztu sprzętów biurowych i że w związku z tym znajdowała się w niekorzystnej sytuacji, o której mowa w skardze. Tym samym skarżąca nie dowodzi, że została potraktowana jak urzędnicy, którzy są w stanie ponieść ten koszt, chociaż znajdowała się w innej sytuacji finansowej.

102    Ponadto – zakładając, że takie odmienne traktowanie zostanie udowodnione – skarżąca nie wykazuje w żadnym razie, iż rozróżnienie będące przedmiotem sporu jest arbitralne lub oczywiście nieodpowiednie w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 41 powyżej.

103    Przeciwnie, jak wskazano w wytycznych dotyczących pracy zdalnej, środek umożliwiający zwrot kosztów związanych z zakupem sprzętów biurowych był uzasadniony wynikającą z art. 1e ust. 2 regulaminu pracowniczego potrzebą udzielenia pomocy pracownikom zdalnym, aby mogli wykonywać swoje obowiązki w warunkach pracy zgodnych z odpowiednimi normami bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto, jak sugeruje Komisja, środek ten wynikał również z troski o to, by zwrotowi podlegały wyłącznie koszty pozostające w dającym się stwierdzić obiektywnie związku z wykonywaną pracą.

104    Po drugie, skarżąca twierdzi, że była dyskryminowana ze względu na bardziej korzystne traktowanie urzędników i pracowników EKES.

105    Niemniej jednak należy przypomnieć (zob. pkt 71 powyżej), że to, iż wszyscy urzędnicy we wszystkich instytucjach Unii podlegają tym samym przepisom, nie oznacza, że instytucje winny w identyczny sposób korzystać z uznania przysługującego im na mocy regulaminu pracowniczego, ponieważ w zakresie zarządzania swoim personelem jako pracodawcy korzystają one z zasady autonomii (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 września 1997 r., Gimenez/Komitet Regionów, T‑220/95, EU:T:1997:130, pkt 72; z dnia 21 stycznia 2014 r., Van Asbroeck/Parlament, F‑102/12, EU:F:2014:4, pkt 29).

106    Tymczasem w niniejszej sprawie wytyczne dotyczące pracy zdalnej przyjęte przez Komisję i decyzja EKES z dnia 9 czerwca 2021 r. stanowią wyraz zasady autonomii w zakresie traktowania urzędników w sytuacji nadzwyczajnej związanej z pandemią COVID‑19 (zob. pkt 72 powyżej).

107    W związku z tym wspomniane różnice pomiędzy środkami przyjętymi przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii nie mogą być w każdym razie podnoszone na poparcie zarzutu dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania (zob. podobnie wyrok z dnia 14 lutego 2017 r., Schönberger/Trybunał Obrachunkowy, T‑688/15 P, niepublikowany, EU:T:2017:76, pkt 187).

108    Z całości powyższych rozważań wynika, że zarzut czwarty należy oddalić.

e)      W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego naruszenia art. 7 karty praw podstawowych

109    Skarżąca podnosi, że była zmuszona zwrócić się do Komisji o zapewnienie dostępu do Internetu w celu zniwelowania kosztów spowodowanych wprowadzeniem obowiązkowej pracy zdalnej oraz że decyzja PMO z dnia 14 lipca 2021 r. oddalająca jej wniosek o zapewnienie dostępu do Internetu stanowi ingerencję w jej prawo do poszanowania życia prywatnego i domu.

110    Na mocy art. 7 karty praw podstawowych każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się. Niemniej jednak prawa zagwarantowanego w tym artykule nie sposób uznać za stanowiące prerogatywę o charakterze absolutnym. Prawo to może podlegać ograniczeniom zgodnie z art. 52 ust. 1 karty praw podstawowych (zob. podobnie wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., Facebook Ireland i Schrems, C‑311/18, EU:C:2020:559, pkt 172, 174 i przytoczone tam orzecznictwo).

111    W tym względzie należy zauważyć, że w przypadku gdy rozpatrywany jest środek indywidualny, tak jak w niniejszej sprawie, istnienie ograniczenia w rozumieniu art. 52 ust. 1 karty praw podstawowych należy oceniać w świetle jego rzeczywistego wpływu na daną osobę (zob. podobnie wyrok z dnia 25 stycznia 2018 r., F, C‑473/16, EU:C:2018:36, pkt 52–54). Ponadto ingerencja w korzystanie z określonego prawa nie zachodzi, jeżeli związek między tym prawem a rozpatrywanym środkiem jest nazbyt pośredni i niepewny, aby mógł zostać uwzględniony (zob. podobnie wyrok z dnia 4 grudnia 2018 r., Janoha i in./Komisja, T‑517/16, niepublikowany, EU:T:2018:874, pkt 72, 73).

112    Tymczasem w niniejszym przypadku skarżąca podnosi jedynie, że aby wykonywać swoje obowiązki w systemie pracy zdalnej poprzez swoje własne łącze internetowe, była zmuszona do naruszenia umowy, którą zawarła prywatnie z VOO i zgodnie z którą korzystanie przez nią z dostępu do Internetu było ograniczone do użytku prywatnego i osobistego.

113    Skarżąca nie przedstawiła jednak żadnego dowodu, z którego można wywnioskować, że VOO będzie interpretować jej umowę w ten sposób, iż zakazuje ona korzystania przez skarżącą z tego połączenia internetowego podczas wykonywania jej obowiązków służbowych i że ten zakaz ma nieunikniony wpływ na jej prawo do poszanowania życia prywatnego i domu. Komisja zauważa w tym względzie, że nie jest jej znana żadna skarga ze strony operatorów Internetu dotycząca korzystania przez ich klientów z połączenia internetowego w ramach pracy zdalnej, a skarżąca nie przedstawia żadnego dowodu podważającego to twierdzenie.

114    Prawdą jest, iż skarżąca podnosi, że inny operator internetowy wdrożył program pozwalający pracodawcom na finansowanie kosztów dostępu do Internetu swoich pracowników w celu zapłacenia za okresy wykonywania przez nich pracy zdalnej.

115    Jednakże Komisja słusznie podnosi, że wspomniany program był przedstawiany wyłącznie jako „bonus”, który pracodawcy mogą ofiarować swoim pracownikom. Jest on zatem tylko zwykłą opcją, a nie rozwiązaniem, które – według tego dostawcy – byłoby niezbędne przy realizacji obowiązków umownych przez jego klientów.

116    W tych okolicznościach nie można uznać, że zaskarżona decyzja stanowi ograniczenie prawa skarżącej do poszanowania życia prywatnego i domu.

117    Należy zatem oddalić piąty zarzut, a tym samym także drugie żądanie w całości.

C.      W przedmiocie żądania trzeciego

118    W żądaniu trzecim skarżąca wnosi do Sądu o zasądzenie od Komisji Europejskiej zapłaty na jej rzecz kwoty 51,89 EUR tytułem zwrotu wydatków służbowych, o udzielenie jej w ramach pracy zdalnej dostępu do Internetu do użytku służbowego oraz o wypłacenie jej odszkodowania w wysokości 10 000 EUR za poniesione przez nią szkody.

119    Ponieważ skarżąca sformułowała te wnioski „w konsekwencji” stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, wystarczy wskazać, że w związku z oddaleniem drugiego żądania należy oddalić również żądanie trzecie.

120    Ponadto należy również oddalić wniosek o zadośćuczynienie za krzywdę doznaną przez skarżącą z powodu powtarzającej się odmowy udzielenia jej dostępu do Internetu, obawy przed koniecznością ponownego ponoszenia przez nią samodzielnie wydatków służbowych oraz tego, że musiała odejść z pracy w Komisji, aby nie zostać ukaraną przy ocenie i awansie.

121    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem szkoda powinna być rzeczywista i niewątpliwa, natomiast szkoda czysto hipotetyczna i nieokreślona nie daje prawa do odszkodowania (wyrok z dnia 3 grudnia 2015 r., CN/Parlament, T‑343/13, EU:T:2015:926, pkt 118). To do strony, która dąży do stwierdzenia odpowiedzialności Unii, należy przedstawienie dowodów potwierdzających istnienie i zakres powoływanej przez nią szkody. Obowiązek ten dotyczy nawet krzywdy. Samo twierdzenie, które nie jest poparte żadnym dowodem, jest niewystarczające (zob. podobnie wyrok z dnia 3 grudnia 2015 r., CN/Parlament, T‑343/13, EU:T:2015:926, pkt 119, 121).

122    W niniejszym przypadku w celu wykazania rzeczywistego charakteru krzywdy, skarżąca przedstawiła zaświadczenie lekarskie stwierdzające jej niezdolność do pracy od dnia 22 grudnia 2020 r., od godziny 14.30, do dnia 24 grudnia 2020 r.

123    Jednakże to zaświadczenie lekarskie jest jednorazowe, krótkie, a w szczególności nie zawiera żadnej informacji o charakterze lub rodzaju choroby. Ponadto wspomniane zaświadczenie nie znajduje potwierdzenia w żadnym innym dokumencie, który umożliwiałby przypisanie krótkiej przerwy skarżącej w pracy wskazywanemu przez nią „szokowi psychicznemu i fizycznemu spowodowanemu odmową zapewnienia jej przez Komisję pakietu internetowego niezbędnego do wykonania przez nią obowiązków służbowych”.

124    Skarżąca nie przedstawia również dowodów na poparcie swojego twierdzenia, zgodnie z którym została zmuszona do odejścia z pracy w Komisji, aby nie zostać ukaraną przy ocenie i awansie. W tym względzie sam fakt, że Komisja uznała jej nieobecność w dniu 3 maja 2021 r. za nieusprawiedliwioną i że z tego powodu potrąciła jej jeden dzień z corocznego urlopu wypoczynkowego (zob. pkt 13 powyżej), nie jest w tym względzie nawet uprawdopodobnieniem.

125    Wreszcie skarżąca niepotrzebnie domaga się zadośćuczynienia za krzywdę, której miała doznać doznała z powodu utraty wyżej wspomnianego dnia urlopu z tytułu nieusprawiedliwionej obecności, kiedy to odmówiła używania swojego prywatnego dostępu do Internetu do celów służbowych.

126    Komisja podnosi, że ten wniosek jest niedopuszczalny. Został on bowiem sformułowany po raz pierwszy w skardze i nie był przedmiotem pełnego postępowania poprzedzającego wniesienie skargi zgodnie z art. 90 i 91 regulaminu pracowniczego, w sytuacji gdy bezpośrednia przyczyna dochodzonej szkody nie wynika z zaskarżonej decyzji, lecz z decyzji DG ds. Zasobów Ludzkich i Bezpieczeństwa Komisji z dnia 19 maja 2021 r.

127    W związku z powyższym należy oddalić żądanie trzecie.

128    W świetle wszystkich powyższych rozważań skargę należy oddalić w całości.

IV.    W przedmiocie kosztów

129    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

130    W niniejszym przypadku, ponieważ skarżąca przegrała sprawę, zgodnie z żądaniem Komisji należy ją obciążyć jej własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Komisję.

131    Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. Parlament i Rada pokryją zatem własne koszty.

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba)

postanawia, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      OE pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Komisję Europejską.

3)      Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej pokrywają własne koszty.

Gervasoni

Madise

Frendo

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 7 września 2022 r.

Podpisy


*      Język postępowania: francuski.