Sprawa C‑45/12
Office national d’allocations familiales pour travailleurs salariés (ONAFTS)
przeciwko
Radii Hadj Ahmed
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Cour du travail de Bruxelles)
Zabezpieczenie społeczne pracowników migrujących – Rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 – Podmiotowy zakres stosowania – Przyznanie świadczeń rodzinnych obywatelce państwa trzeciego, której przysługuje prawo pobytu w państwie członkowskim – Rozporządzenie (WE) nr 859/2003 – Dyrektywa 2004/38/WE – Rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 – Warunek wymaganego okresu zamieszkania
Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 13 czerwca 2013 r.
1. Zabezpieczenie społeczne – Pracownicy migrujący – Uregulowania Unii – Podmiotowy zakres stosowania – Członkowie rodziny pracownika migrującego – Obywatelka państwa trzeciego i jej córka, także obywatelka państwa trzeciego, która uzyskała w okresie krótszym niż pięć lat dokument pobytowy w państwie członkowskim, aby dołączyć poza ramami małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego do obywatela innego państwa członkowskiego, z którym ma dziecko będące również obywatelem tego innego państwa członkowskiego – Oboje dzieci będących członkami gospodarstwa domowego swojej matki, podczas gdy w międzyczasie wspólne zamieszkiwanie ustało – Wyłączenie – Warunki
[rozporządzenie Rady nr 1408/71, art. 1 lit. f) ppkt (ii)]
2. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Zachowanie prawa pobytu przez członków rodziny w przypadku rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub ustania zarejestrowanego związku partnerskiego – Obywatelka państwa trzeciego i jej córka, także obywatelka państwa trzeciego, która uzyskała w okresie krótszym niż pięć lat dokument pobytowy w państwie członkowskim, aby dołączyć poza ramami małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego do obywatela innego państwa członkowskiego, z którym ma dziecko będące również obywatelem tego innego państwa członkowskiego – Oboje dzieci będących członkami gospodarstwa domowego swojej matki, podczas gdy w międzyczasie wspólne zamieszkiwanie ustało – Warunek pięcioletniego okresu zamieszkania dla przyznania gwarantowanych świadczeń rodzinnych – Dopuszczalność
(art. 18 TFUE; dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 13 ust. 2, art. 14)
3. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Ustalenie istotnych przepisów prawa Unii
(art. 267 TFUE)
4. Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Prawo pobytu członków rodziny – Rodzic sprawujący faktycznie pieczę nad dzieckiem pracownika migrującego lub byłego pracownika migrującego – Konieczność rozpoczęcia przez dziecko nauki w ramach szkolnictwa przyjmującego państwa członkowskiego
(rozporządzenie Rady nr 1612/68, art. 12)
1. Rozporządzenie nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, należy interpretować w taki sposób, że obywatelka państwa trzeciego lub jej córka, która również jest obywatelką państwa trzeciego, których sytuacja przedstawia się następująco:
– obywatelka państwa trzeciego uzyskała w okresie krótszym niż pięć lat dokument pobytowy w państwie członkowskim, aby dołączyć – poza ramami małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego – do obywatela innego państwa członkowskiego, z którym ma dziecko posiadające obywatelstwo tego innego państwa członkowskiego;
– jedynie obywatel innego państwa członkowskiego posiada status pracownika;
– w międzyczasie ustało wspólne zamieszkiwanie obywatelki państwa trzeciego z obywatelem innego państwa członkowskiego; oraz
– dwoje dzieci jest członkami gospodarstwa domowego swojej matki,
nie są objęte podmiotowym zakresem stosowania tego rozporządzenia, chyba że w rozumieniu prawa krajowego i dla potrzeb jego stosowania można uznać je za „członków rodziny” obywatela innego państwa członkowskiego, a jeżeli nie, to można je uważać za pozostające „głównie na utrzymaniu” tego obywatela.
(por. pkt 34; pkt 1 sentencji)
2. Artykuł 13 ust. 2 i art. 14 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, w związku z art. 18 TFUE należy interpretować w taki sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniom państwa członkowskiego, w drodze których państwo to nakłada na obywatelkę państwa trzeciego, której sytuacja przedstawia się następująco:
– obywatelka państwa trzeciego uzyskała w okresie krótszym niż pięć lat dokument pobytowy w państwie członkowskim, aby dołączyć – poza ramami małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego – do obywatela innego państwa członkowskiego, z którym ma dziecko posiadające obywatelstwo tego innego państwa członkowskiego;
– jedynie obywatel innego państwa członkowskiego posiada status pracownika;
– w międzyczasie ustało wspólne zamieszkiwanie obywatelki państwa trzeciego z obywatelem innego państwa członkowskiego; oraz
– dwoje dzieci jest członkami gospodarstwa domowego swojej matki,
obowiązek spełnienia warunku pięcioletniego okresu zamieszkania dla przyznania gwarantowanych świadczeń rodzinnych, podczas gdy takiego wymogu nie nakłada na własnych obywateli.
W istocie z treści art. 13 ust. 2 dyrektywy 2004/38 wyraźnie wynika, że zgodnie z tym przepisem i pod pewnymi warunkami jedynie rozwód, unieważnienie małżeństwa lub ustanie zarejestrowanego związku partnerskiego nie prowadzą do utraty prawa pobytu przez członków rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich. W braku małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego obywatel państwa trzeciego nie może powoływać się na prawo pobytu na podstawie art. 13 ust. 2 dyrektywy 2004/38 ani też na podstawie art. 14 tej dyrektywy, który w ust. 2 ogranicza się do przypomnienia o konieczności spełnienia warunków określonych w szczególności w art. 13 owej dyrektywy przez zainteresowane osoby, aby mogły one zachować prawo pobytu. Wniosku tego nie podważa uwzględnienie art. 18 TFUE.
(por. pkt 36–38, 54; pkt 2 sentencji)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 42)
4. Aby obywatelowi państwa trzeciego, jako rodzicowi sprawujący faktycznie pieczę nad dzieckiem obywatela państwa członkowskiego aktualnego lub byłego pracownika na terytorium innego państwa członkowskiego, przysługiwało prawo pobytu na podstawie art. 12 rozporządzenia nr 1612/68 w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty, konieczne jest by to dziecko rozpoczęło naukę w ramach systemu szkolnictwa przyjmującego państwa członkowskiego.
(por. pkt 52)