Υπόθεση C-375/15
BAWAG PSK Bank für Arbeit und Wirtschaft und Österreichische Postsparkasse AG
κατά
Verein für Konsumenteninformation
(αίτηση του Oberster Gerichtshofγια την έκδοση προδικαστικής απόφασης)
«Προδικαστική παραπομπή – Οδηγία 2007/64/ΕΚ – Υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά – Συμβάσεις-πλαίσια – Προηγούμενη γενική ενημέρωση – Υποχρέωση παροχής των σχετικών πληροφοριών σε έντυπο ή σε άλλο μέσο ανθεκτικό στον χρόνο – Διαβίβαση των πληροφοριών μέσω θυρίδας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενσωματωμένης σε ιστότοπο ηλεκτρονικής τραπεζικής»
Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα)της 25ης Ιανουαρίου 2017
1. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά – Οδηγία 2007/64 – Συμβάσεις-πλαίσια – Προηγούμενη γενική ενημέρωση – Πληροφορίες σχετικές με τροποποιήσεις των όρων – Υποχρέωση παροχής τους σε έντυπο ή σε άλλο μέσο ανθεκτικό στον χρόνο – Έννοια του ανθεκτικού στον χρόνο μέσου – Διαδικτυακός ιστότοπος – Εμπίπτει – Προϋποθέσεις
(Οδηγία 2007/64 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/111, αιτιολογικές σκέψεις 21 και 22, άρθρο 4, σημείο 25)
2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά – Οδηγία 2007/64 – Συμβάσεις-πλαίσια – Προηγούμενη γενική ενημέρωση – Πληροφορίες σχετικές με τροποποιήσεις των όρων – Υποχρέωση παροχής τους σε έντυπο ή σε άλλο μέσο ανθεκτικό στον χρόνο – Περιεχόμενο – Διαβίβαση των πληροφοριών μέσω θυρίδας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενσωματωμένης σε ιστότοπο ηλεκτρονικής τραπεζικής – Καλύπτεται – Προϋποθέσεις
(Οδηγία 2007/64 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/111, άρθρο 4, σημεία 25, 36 § 1, 41 § 1, 42 και 44 § 1)
1. Πρέπει να γίνει δεκτό, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στα σημεία 51 έως 63 των προτάσεών του, και όπως έκρινε κατ’ ουσίαν το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών με την απόφασή του της 27ης Ιανουαρίου 2010, Inconsult Anstalt κατά Finanzmarktaufsicht (E‑04/09, EFTA Court Report 2009-2010, σ. 86, σκέψεις 63 έως 66), ότι ορισμένοι διαδικτυακοί ιστότοποι μπορούν να χαρακτηριστούν «μέσα ανθεκτικά στον χρόνο» κατά την έννοια του άρθρου 4, σημείο 25, της οδηγίας 2007/64.
Λαμβανομένων ιδίως υπόψη των σκέψεων 40 έως 42 της παρούσας απόφασης, τούτο ισχύει στην περίπτωση ιστότοπου ο οποίος παρέχει στον χρήστη υπηρεσιών πληρωμών τη δυνατότητα να αποθηκεύσει τις πληροφορίες που του απευθύνονται προσωπικά, με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί κατόπιν να τις συμβουλευθεί για χρονικό διάστημα ανάλογο προς τον σκοπό τον οποίο αυτές εξυπηρετούν, καθώς και να τις αναπαράγει ακριβώς ως έχουν. Επιπλέον, για να μπορεί ιστότοπος να θεωρηθεί «μέσο ανθεκτικό στον χρόνο» κατά την έννοια της διάταξης αυτής, πρέπει να αποκλείεται κάθε ενδεχόμενο μονομερούς τροποποίησης του περιεχομένου του από τον πάροχο των υπηρεσιών πληρωμών ή από οποιονδήποτε άλλον επαγγελματία στον οποίο έχει ανατεθεί η διαχείριση του ιστότοπου.
Η ερμηνεία αυτή συνάδει με τον σκοπό για τον οποίο γίνεται λόγος στις αιτιολογικές σκέψεις 21 και 22 της οδηγίας 2007/64, ήτοι την προστασία των χρηστών των υπηρεσιών πληρωμών, και πιο συγκεκριμένα των καταναλωτών.
(βλ. σκέψεις 43-45)
2. Το άρθρο 41, παράγραφος 1, και το άρθρο 44, παράγραφος 1, της οδηγίας 2007/64/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2007, για τις υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά, την τροποποίηση των οδηγιών 97/7/ΕΚ, 2002/65/ΕΚ, 2005/60/ΕΚ και 2006/48/ΕΚ, και την κατάργηση της οδηγίας 97/5/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/111/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Σεπτεμβρίου 2009, σε συνδυασμό με το άρθρο 4, σημείο 25, της οδηγίας αυτής, έχουν την έννοια ότι μπορεί να γίνει δεκτό ότι οι τροποποιήσεις των πληροφοριών και των όρων που απαριθμούνται στο άρθρο 42 της εν λόγω οδηγίας, καθώς και οι τροποποιήσεις της σύμβασης-πλαισίου οι οποίες γνωστοποιούνται από τον πάροχο στον χρήστη υπηρεσιών πληρωμών μέσω θυρίδας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενσωματωμένης σε διαδικτυακό σύστημα ηλεκτρονικής τραπεζικής, παρέχονται επί μέσου ανθεκτικού στον χρόνο, κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων, μόνον αν συντρέχουν οι ακόλουθες δύο προϋποθέσεις:
– ο ιστότοπος παρέχει στον χρήστη αυτόν την ευχέρεια να αποθηκεύσει τις πληροφορίες που του έχουν απευθυνθεί προσωπικά, με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές και να τις αναπαράγει ακριβώς ως έχουν, για όσο χρόνο χρειάζεται, χωρίς να είναι δυνατή η μονομερής τροποποίηση του περιεχομένου τους είτε από τον ίδιο τον πάροχο είτε από άλλο επαγγελματία, και
– ναι μεν ο χρήστης υπηρεσιών πληρωμών είναι υποχρεωμένος να ανατρέξει στον συγκεκριμένο ιστότοπο προκειμένου να λάβει γνώση των εν λόγω πληροφοριών, πλην όμως η διαβίβαση των πληροφοριών αυτών συνοδεύεται από ενεργή συμπεριφορά του παρόχου η οποία έχει ως σκοπό να θέσει υπόψη του χρήστη ότι οι πληροφορίες υπάρχουν και είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο.
Όπως τόνισε κατ’ ουσίαν ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 79 των προτάσεών του, η ενέργεια αυτή μπορεί, ειδικότερα, να συνίσταται στην αποστολή ταχυδρομικής επιστολής ή ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση η οποία χρησιμοποιείται συνήθως από τον χρήστη των υπηρεσιών για την επικοινωνία του με άλλα πρόσωπα και έχει συμφωνηθεί, στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου που έχει συναφθεί μεταξύ του χρήστη και του παρόχου, ότι μπορεί να χρησιμοποιείται και μεταξύ τους. Δεν επιτρέπεται όμως να επιλεγεί ως τέτοια διεύθυνση η θυρίδα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του συγκεκριμένου χρήστη στο διαδικτυακό σύστημα ηλεκτρονικής τραπεζικής το οποίο διαχειρίζεται ο πάροχος ή άλλος επαγγελματίας στον οποίο έχει ανατεθεί η διαχείριση του ιστότοπου, δεδομένου ότι ο ιστότοπος αυτός, ακόμη κι αν περιέχει τέτοια θυρίδα, δεν χρησιμοποιείται από τον ίδιο χρήστη για τη συνήθη του επικοινωνία με άλλα πρόσωπα, πέραν του παρόχου.
Στην περίπτωση όπου ο χρήστης υπηρεσιών πληρωμών είναι υποχρεωμένος να ανατρέξει στον συγκεκριμένο ιστότοπο προκειμένου να λάβει γνώση των υπό κρίση πληροφοριών, τότε αυτές τίθενται απλώς στη διάθεσή του, κατά την έννοια του άρθρου 36, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, της οδηγίας 2007/64, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/111, εφόσον η διαβίβασή τους δεν συνοδεύεται από τέτοια ενεργή συμπεριφορά του παρόχου υπηρεσιών πληρωμών.
(βλ. σκέψεις 51, 53 και διατακτ.)