SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla)
27 ta’ Marzu 2014 (*)
“Appell — Trade mark Komunitarja — Regolament (KE) Nru 40/94 — Artikolu 52(2)(c) — Talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità bbażata fuq drittijiet tal-awtur preċedenti miksuba bis-saħħa tad-dritt nazzjonali — Applikazzjoni tad-dritt nazzjonali mill-UASI — Rwol tal-qorti tal-Unjoni”
Fil-Kawża C‑530/12 P,
li għandha bħala suġġett appell skont l-Artikolu 56 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, ippreżentant fil-21 ta’ Novembru 2012,
L-Uffiċċju għall-Armonizzazzjoni fis-Suq Intern (Trade marks u Disinni) (UASI), irrappreżentat minn P. Bullock u F. Mattina, bħala aġenti,
appellant,
il-parti l-oħra fil-kawża li hija:
National Lottery Commission, stabbilita f’Londra (ir-Renju Unit), irrappreżentata minn R. Cardas, avukat, u B. Brandreth, barrister,
rikorrenti fl-ewwel istanza,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla),
komposta minn A. Tizzano, President tal-Awla, V. Skouris, President tal-Qorti tal-Ġustizzja, li qed jaġixxi bħala Mħallef tal-Ewwel Awla, A. Borg Barthet, M. Berger (Relatur) u S. Rodin, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: Y. Bot,
Reġistratur: C. Strömholm, Amministratur,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tat-18 ta’ Settembru 2013,
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tat-28 ta’ Novembru 2013,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 Permezz tal-appell tiegħu, l-Uffiċċju għall-Armonizzazzjoni fis-Suq Intern (Trade marks u Disinni) (UASI) qiegħed jitlob l-annullament tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea tat-13 ta’ Settembru 2012, National Lottery Commission vs UASI — Mediatek Italia u De Gregorio (Rappreżentazzjoni ta’ id) (T‑404/10, iktar ’il quddiem is-“sentenza appellata”), li permezz tagħha l-Qorti Ġenerali laqgħet ir-rikors ippreżentat min-National Lottery Commission (iktar ’il quddiem l-“NLC”), intiż għall-annullament tad-deċiżjoni tal-Ewwel Bord tal-Appell tal-UASI tad-9 ta’ Ġunju 2010 (Każ R 1028/2009-1), dwar proċedimenti għal dikjarazzjoni ta’ invalidità bejn, minn naħa, Mediatek Italia Srl u Giuseppe De Gregorio (iktar ’il quddiem il-“persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità”) u, min-naħa l-oħra, l-NLC (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni kontenzjuża”).
Il-kuntest ġuridiku
Ir-Regolament (KE) Nru 40/94
2 Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 40/94, tal-20 ta’ Diċembru 1993, dwar it-trade mark Komunitarja (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 17, Vol. 1, p. 146), kif emendat bir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1891/2006, tat-18 ta’ Diċembru 2006 (ĠU L 200M, 1.8.2007, p. 562, iktar ’il quddiem ir-“Regolament Nru 40/94”), jinkludi Artikolu 52, intitolat “Raġunijiet relattivi ta’ invalidità”, li l-paragrafu 2 tiegħu huwa fformulat kif ġej:
“Trade-mark tal-Komunità għandha wkoll tkun iddikjarata invalida ma l-applikazzjoni lejn l-[UASI] jew fuq il-bażi ta’ kontra-talba fil-proċedimenti tal-ksur meta l-użu ta’ tali trade-mark jista jkun ipprojbit bis-saħħa ta’ dritt aktar kmieni, u partikolarment:
[...]
(c) id-dritt tal-awtur;
[...]
skont il-leġislazzjoni tal-Komunità jew ta’ liġi nazzjonali li tirregola l-protezzjoni.”
3 L-Artikolu 63 ta’ dan ir-regolament, dwar il-kawżi mressqa quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, jipprovdi, fil-paragrafi 1 u 2 tiegħu:
“1. Jistgħu jinfetħu kawżi quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja kontra deċiżjonijiet tal-Bordijiet ta’ l-Appell dwar appelli.
2. Il-kawża tista’ tinfetaħ fuq raġunijiet ta’ nuqqas ta’ kompetenza, vjolazzjoni ta’ rekwiżit proċedurali essenzjali, vjolazzjoni tat-Trattat, ta’ dan ir-Regolament jew ta’ kull regola tal-liġi li tirrigwarda l-applikazzjoni tagħhom jew abbuż ta’ poter.”
4 L-Artikolu 74 tar-Regolament Nru 40/94, intitolat “L-eżaminazzjoni tal-fatti mill-Uffiċċju fuq inizzjattiva tiegħu stess”, jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu:
“Fi proċedimenti quddiemu l-[UASI] għandu jeżamina l-fatti fuq l-inizzjattiva tiegħu stess; madanakollu, fi proċedimenti li jirrigwardaw raġunijiet relattivi għal ċaħda ta’ reġistrazzjoni, l-Uffiċċju għandu jkun ristrett għal eżaminazzjoni ta’ fatti, ta’ provi u ta’ argumenti ippreżentati mill-partijiet u tar-rimedji mitluba.”
Ir-Regolament (KE) Nru 207/2009
5 Ir-Regolament Nru 40/94 tħassar u ġie kkodifikat permezz tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 207/2009, tas-26 ta’ Frar 2009, dwar it-trade mark Komunitarja (ĠU L 78, p. 1), li daħal fis-seħħ fit-13 ta’ April 2009.
6 L-Artikoli 52, 63 u 74 tar-Regolament Nru 40/94 saru, mingħajr emenda sostanzjali, rispettivament, l-Artikoli 53, 65 u 76 tar-Regolament Nru 207/2009.
Ir-Regolament (KE) Nru 2868/95
7 Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 2868/95, tat-13 ta’ Diċembru 1995, li jimplimenta r-Regolament Nru 40/94 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 17, Vol. 1, p. 189), kif emendat bir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1041/2005, tad-29 ta’ Ġunju 2005 (ĠU L 287M, 18.10.2006, p. 12, iktar ’il quddiem ir-“Regolament ta’ implementazzjoni”), jistabbilixxi, b’mod partikolari, ir-regoli applikabbli għall-iżvolġiment quddiem l-UASI tal-proċedimenti għar-revoka jew għad-dikjarazzjoni ta’ invalidità ta’ trade mark Komunitarja.
8 Ir-Regola 37 tar-Regolament ta’ implementazzjoni hija fformulata kif ġej:
“Applikazzjoni lill-[UASI] għal revoka jew għal dikjarazzjoni ta’ invalidità [...] għandu jkun fiha:
[...]
(b) f’dak li għandu x’jaqsam mar-raġunijiet li fuqhom hija bbażata l-applikazzjoni[:]
[...]
(iii) fil-każ ta’ applikazzjoni skond l-Artikolu 52(2) tar-Regolament [Nru 40/94], dettalji tal-jedd li fuqu hija bbażata l-applikazzjoni għal dikjarazzjoni ta’ invalidità u dettalji li juru li l-applikant huwa l-proprjetarju ta jedd preċedenti kif imsemmi fl-Artikolu 52(2) tar-Regolament jew li huwa intitolat taħt il-liġi nazzjonali applikabbli li jagħmel pretensjoni għal dak il-jedd.”
Il-fatti li wasslu għall-kawża u d-deċiżjoni kontenzjuża
9 Fit-2 ta’ Ottubru 2007, l-NLC kisbet, mingħand l-UASI, ir-reġistrazzjoni tat-trade mark Komunitarja figurattiva segwenti (iktar ’il quddiem it-“trade mark ikkontestata”):
10 Fl-20 ta’ Novembru 2007, il-persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità ressqu quddiem l-UASI, fuq il-bażi tal-Artikolu 52(2)(c) tar-Regolament Nru 40/94, talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità tat-trade mark ikkontestata minħabba l-eżistenza ta’ drittijiet tal-awtur preċedenti allegatament miżmuma minn G. De Gregorio fir-rigward tas-sinjal figurattiv segwenti (iktar ’il quddiem il-“mano portafortuna”):
11 Permezz ta’ deċiżjoni tas-16 ta’ Lulju 2009, id-Diviżjoni tal-Kanċellament tal-UASI laqgħet din it-talba għar-raġuni, essenzjalment, li l-persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità kienu pprovaw l-eżistenza ta’ drittijiet tal-awtur protetti mil-leġiżlazzjoni Taljana li kienu kważi identiċi għat-trade mark ikkontestata kif ukoll in-natura preċedenti ta’ dawn id-drittijiet fil-konfront tat-trade mark imsemmija.
12 L-NLC appellat minn din id-deċiżjoni.
13 Permezz tad-deċiżjoni kontenzjuża, l-Ewwel Bord tal-Appell tal-UASI ċaħad dan l-appell għar-raġuni li l-kundizzjonijiet kollha meħtieġa mill-Artikolu 53(2) tar-Regolament Nru 207/2009 kienu ssodisfatti.
14 Fir-rigward tal-eżistenza ta’ drittijiet tal-awtur protetti mid-dritt Taljan, il-Bord tal-Appell ikkunsidra, fl-ewwel lok, li l-persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità kienu ressqu l-prova tal-ħolqien tax-xogħol kif ukoll tal-kwalità tagħhom bħala d-detenturi tad-drittijiet tal-awtur fir-rigward ta’ dan ix-xogħol permezz tal-produzzjoni tal-fotokopja ta’ kuntratt privat tas-16 ta’ Settembru 1986 (iktar ’il quddiem il-“kuntratt tal-1986”), li permezz tiegħu persuna terza li ppreżentat ruħha bħala l-awtur tal-mano portafortuna ddikjarat li kienet qiegħda tittrasferixxi lil waħda mill-persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità d-drittijiet tagħha fuq ir-riproduzzjoni u l-użu ta’ dan ix-xogħol, li kien riprodott, flimkien ma’ disinni oħra, fl-anness ta’ dan il-kuntratt.
15 Fit-tieni lok, il-Bord tal-Appell ikkunsidra li l-anomaliji osservati mill-NLC, jiġifieri l-fatt li jissemma tul massimu ta’ protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur ta’ 70 sena, meta tali tul ma kienx jeżisti qabel l-1996, id-data tat-timbru postali li tikkorrispondi għal Ħadd, ġurnata li matulha jkunu magħluqa l-uffiċċji postali, u d-differenza kwalitattiva u kunċettwali bejn id-disinn tal-mano portafortuna u d-disinni l-oħra li jinsabu fl-anness tal-kuntratt tal-1986, ma kinux ta’ natura li jqajmu dubji dwar in-natura awtentika tal-kontenut tal-kuntratt tal-1986. F’dan il-kuntest, il-Bord tal-Appell ppreċiża li, għalkemm, skont l-Artikolu 2702 tal-Kodiċi Ċivili Taljan, kuntratt privat jikkostitwixxi prova konklużiva tal-provenjenza tad-dikjarazzjonijiet ta’ dawk li kkonkludewh sakemm ma jiġix iddikjarat li huwa ffalsifikat, mill-formulazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni xorta waħda jirriżulta li huwa kellu l-kompetenza li jevalwa liberament il-kontenut tiegħu.
16 Fi tmiem l-eżami tiegħu tal-kuntratt tal-1986, il-Bord tal-Appell ikkonferma l-eżistenza ta’ drittijiet tal-awtur protetti mid-dritt Taljan.
Ir-rikors quddiem il-Qorti Ġenerali u s-sentenza appellata
17 Permezz ta’ att ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali fit-8 ta’ Settembru 2010, l-NLC ippreżentat rikors għall-annullament tad-deċiżjoni kontenzjuża. Insostenn tar-rikors tagħha, l-NLC invokat tliet motivi bbażati, fl-ewwel lok, fuq ksur tal-Artikolu 53(2)(c) tar-Regolament Nru 207/2009, sa fejn il-Bord tal-Appell ikkonkluda li l-persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità kienu pprovaw l-eżistenza ta’ drittijiet tal-awtur preċedenti; fit-tieni lok, fuq l-illegalità tar-rifjut tal-Bord tal-Appell li jiftaħ proċedura orali u li jordna l-produzzjoni tal-oriġinal tal-kuntratt tal-1986 kif ukoll, fit-tielet lok, fuq evalwazzjoni żbaljata min-naħa tal-Bord tal-Appell tal-kompetenza tiegħu li jeżamina n-natura awtentika ta’ dan il-kuntratt.
18 Permezz tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali laqgħat dan ir-rikors billi aċċettat l-ewwel u t-tielet motivi invokati mill-NLC insostenn tar-rikors tagħha.
19 F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali l-ewwel nett fakkret, fil-punti 14 sa 21 tas-sentenza appellata, ir-regoli u l-prinċipji li l-Bord tal-Appell għandu japplika sabiex jivverifika jekk tressqitx il-prova tal-eżistenza ta’ drittijiet tal-awtur protetti minn leġiżlazzjoni nazzjonali. Filwaqt li rreferiet għas-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Lulju 2011, Edwin vs UASI (C‑263/09 P, Ġabra p. I‑5853, punti 50 sa 52), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fil-punt 18, li huwa min iressaq it-talba li għandu jippreżenta lill-UASI mhux biss il-provi li juru li jissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa, inkonformità mal-leġiżlazzjoni nazzjonali li jkun qiegħed jitlob l-applikazzjoni tagħha, sabiex ikun jista’ jipprekludi l-użu ta’ trade mark Komunitarja bis-saħħa ta’ dritt preċedenti, iżda wkoll il-provi li jistabbilixxu l-kontenut ta’ din il-leġiżlazzjoni.
20 It-tieni nett, il-Qorti Ġenerali osservat, fil-punt 20 tas-sentenza appellata, li, skont il-ġurisprudenza tagħha stess, l-UASI għandu jinforma ruħu ex officio, permezz tal-mezzi li jidhrulu utli għal dan il-għan, dwar id-dritt nazzjonali tal-Istat Membru kkonċernat fil-każ li tali informazzjoni tkun neċessarja għall-evalwazzjoni tal-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni ta’ raġuni ta’ invalidità mqajma u, b’mod partikolari, tar-realtà tal-fatti mressqa jew tas-saħħa probatorja tad-dokumenti ppreżentati. Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali speċifikat li l-limitazzjoni tal-bażi fattwali tal-eżami mwettaq mill-UASI ma teskludix li dan jieħu inkunsiderazzjoni wkoll, minbarra l-fatti invokati espliċitament mill-partijiet fil-proċedimenti għal dikjarazzjoni ta’ invalidità, fatti li jkunu magħrufa, jiġifieri fatti li jkunu ta’ natura tali li jistgħu jkunu magħrufa minn kull persuna jew li jistgħu jkunu magħrufa permezz ta’ sorsi ġeneralment aċċessibbli.
21 Fl-aħħar nett, fid-dawl ta’ dawn il-prinċipji, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet, fil-punti 23 u 24 tas-sentenza appellata, li, għalkemm il-Bord tal-Appell kien ġustament ibbaża ruħu fuq id-dispożizzjonijiet legali Taljani li jiddeterminaw is-saħħa probatorja tal-kuntratt tal-1986, hija xorta waħda kellha tivverifika jekk kienx segwa interpretazzjoni korretta tad-dritt Taljan rilevanti meta kkonkluda li, skont l-Artikoli 2702 u 2703 tal-Kodiċi Ċivili Taljan, il-kuntratt tal-1986 kien jikkostitwixxi prova konklużiva tal-provenzjenza tad-dikjarazzjonijiet ta’ dawk li kkonkludewh sakemm ma tinfetaħx proċedura sabiex jiġi ddikjarat li huwa ffalsifikat.
22 F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali eżaminat, fil-punti 25 sa 32 tas-sentenza appellata, id-dispożizzjonijiet tad-dritt Taljan, b’mod partikolari l-Artikolu 2704 tal-Kodiċi Ċivili Taljan, kif interpretat mill-Corte suprema di cassazione (Qorti ta’ kassazzjoni, l-Italja) fis-sentenza tagħha Nru 13912 tal-14 ta’ Ġunju 2007 (iktar ’il quddiem is-“sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007”). Wara li osservat, fil-punt 33 tal-istess sentenza, li d-deċiżjoni kontenzjuża ma tagħmel ebda riferiment għal dan l-artikolu, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat, fil-punt 35 tas-sentenza appellata, li, skont il-ġurisprudenza tal-Corte suprema di cassazione, l-NLC setgħet tressaq prova li l-kuntratt tal-1986 kien, fil-verità, redatt f’data differenti minn dik indikata fit-timbru postali, u dan mingħajr ma kien meħtieġ li tiftaħ proċedura sabiex jiġi ddikjarat li huwa ffalsifikat. Minn dan il-Qorti Ġenerali kkonkludiet, fil-punt 36 tas-sentenza msemmija, li l-Bord tal-Appell kien segwa interpretazzjoni żbaljata tad-dritt nazzjonali applikabbli bis-saħħa tal-Artikolu 53(2) tar-Regolament Nru 207/2009 u, għaldaqstant, kien evalwa b’mod żbaljat il-portata preċiża tal-kompetenzi tiegħu.
23 Wara li kkonstatat, fil-punt 40 tas-sentenza appellata, li din l-interpretazzjoni żbaljata tad-dritt nazzjonali seta’ kellha impatt fuq il-kontenut tad-deċiżjoni kontenzjuża, fuq il-bażi ta’ din il-konstatazzjoni l-Qorti Ġenerali kkonkludiet, fil-punt 41 tas-sentenza msemmija, li d-deċiżjoni kontenzjuża kellha tiġi annullata mingħajr ma kien meħtieġ li jiġi eżaminat it-tieni motiv invokat mill-NLC insostenn tar-rikors tagħha.
It-talbiet tal-partijiet
24 L-UASI jitlob li s-sentenza appellata tiġi annullata u li l-NLC tiġi kkundannata għall-ispejjeż sostnuti minnu.
25 L-NLC titlob li l-appell jiġi miċħud.
Fuq l-appell
26 Insostenn tal-appell tiegħu, l-UASI qiegħed iqajjem tliet aggravji bbażati, l-ewwel wieħed, fuq ksur tal-Artikolu 76(1) tar-Regolament Nru 207/2009 kif ukoll tar-Regola 37 tar-Regolament ta’ implementazzjoni; it-tieni wieħed, fuq ksur tal-prinċipju ta’ kontradittorju sa fejn ma ġiex irrispettat id-dritt tal-UASI li jinstema’ dwar is-sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007 u, it-tielet wieħed, fuq inkoerenza manifesta kif ukoll fuq żnaturament tal-fatti li jikkaratterizzaw ir-raġunament u l-konklużjoni tal-Qorti Ġenerali.
Fuq l-ewwel aggravju
L-argumenti tal-partijiet
27 Permezz tal-ewwel aggravju tiegħu, li huwa maqsum f’żewġ partijiet, l-UASI jsostni li l-Qorti Ġenerali la setgħet tibbaża ruħha fuq l-Artikolu 2704 tal-Kodiċi Ċivili Taljan (l-ewwel parti) u lanqas fuq is-sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007 (it-tieni parti), peress li dawn iż-żewġ elementi ma kinux tqajmu mill-partijiet u, għaldaqstant, ma kinux jagħmlu parti mis-suġġett tat-tilwima mressqa quddiem il-Bord tal-Appell.
28 Peress li jqis li r-raġunament tal-Qorti Ġenerali ma jurix b’mod ċar jekk il-Qorti Ġenerali kkunsidratx id-dritt nazzjonali applikabbli bħala punt ta’ liġi jew bħala fatt magħruf, l-UASI jippreżenta raġunament alternattiv. Fil-każ li l-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-applikazzjoni tad-dritt nazzjonali tikkostitwixxi punt ta’ liġi, l-UASI jargumenta li l-Qorti Ġenerali kisret, minn naħa, il-prinċipju, espress fir-Regola 37(b)(iii) tar-Regolament ta’ implementazzjoni, li hija l-parti li tinvoka d-dritt nazzjonali li għandha tagħti lill-UASI l-provi li jistabbilixxu l-kontenut tal-leġiżlazzjoni u r-raġuni għaliex din il-leġiżlazzjoni tapplika għall-każ ineżami, kif ukoll, min-naħa l-oħra, is-soluzzjoni tas-sentenza Edwin vs UASI, iċċitata iktar ’il fuq, li minnha jirriżulta li d-dritt nazzjonali huwa punt ta’ fatt li għandu jiġi invokat u pprovat mill-partijiet. Fil-każ li l-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-applikazzjoni tad-dritt nazzjonali tikkostitwixxi punt ta’ fatt, l-UASI jargumenta li l-Qorti Ġenerali indebitament ikklassifikat il-leġiżlazzjoni nazzjonali bħala “fatt magħruf” li seta’, minħabba f’hekk, jiġi rriċerkat u invokat mill-UASI fuq inizjattiva tiegħu stess. Barra minn hekk, l-UASI jargumenta li l-Qorti Ġenerali ssostitwixxiet l-evalwazzjoni tal-Bord tal-Appell bl-evalwazzjoni tagħha u evalwat provi li fir-rigward tagħhom il-Bord tal-Appell ma kienx ħa pożizzjoni.
29 Sabiex tirribatti dawn l-argumenti, l-NLC issostni, fl-ewwel lok, li r-Regola 37 tar-Regolament ta’ implementazzjoni u s-sentenza Edwin vs UASI, iċċitata iktar ’il fuq, jikkonċernaw l-oneru tal-prova li għandha l-persuna li tressaq it-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità, iżda ma jirreferux għall-persuna li kontriha titressaq it-talba, li tkun tinsab f’sitwazzjoni żvantaġġjuża meta deċiżjoni tal-UASI tiġi kkontestata fuq il-bażi ta’ allegazzjoni bbażata fuq dritt li fir-rigward tiegħu din il-persuna jista’ ma jkollha ebda għarfien. Barra minn hekk, l-oneru tal-prova li għandha l-persuna li tressaq it-talba bis-saħħa ta’ din ir-Regola 37 u tas-sentenza msemmija Edwin vs UASI, ma jkoprix ukoll il-punti ta’ liġi proċedurali nazzjonali.
30 Fit-tieni lok, l-NLC ssostni li l-Bord tal-Appell ma wettaqx biss evalwazzjoni fattwali iżda ta deċiżjoni dwar punt ta’ liġi. Interpretazzjoni tal-Artikolu 76(1) tar-Regolament Nru 207/2009 fis-sens li din id-dispożizzjoni tillimita l-eżami tal-Bord tal-Appell esklużivament għar-raġunijiet relattivi għal rifjut imqajma mill-persuna li tressaq it-talba tkun kuntrarja għall-applikazzjoni tal-prinċipji fundamentali tad-dritt li l-UASI huwa meħtieġ jieħu inkunsiderazzjoni, kif ifakkru l-premessa 13 u l-Artikolu 83 tar-regolament imsemmi.
31 Fit-tielet lok, l-NLC tirrileva li l-iżball imwettaq mill-Bord tal-Appell jirriżulta minn interpretazzjoni żbaljata tal-Artikoli 2702 u 2703 tal-Kodiċi Ċivili Taljan, li tressqu għall-attenzjoni tiegħu, u li l-kwistjoni tas-saħħa probatorja tal-kuntratt tal-1986 kienet tqajmet quddiem il-Bord tal-Appell u quddiem il-Qorti Ġenerali. Għaldaqstant, anki jekk jitqies li l-Qorti Ġenerali żbaljat meta introduċiet raġunament dwar l-Artikolu 2704 tal-Kodiċi Ċivili Taljan u l‑ġurisprudenza relatata, dan l-iżball ma kellux impatt fuq ir-riżultat tal-analiżi mwettqa mill-Qorti Ġenerali u għalhekk dan l-aggravju għandu jiġi miċħud bħala ineffettiv.
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
32 Preliminarjament, għandu jiġi kkonstatat li, kemm fid-dawl tad-data li fiha nkisbet ir-reġistrazzjoni tat-trade mark ikkontestata, jiġifieri t-2 ta’ Ottubru 2007, u kemm fid-dawl tad-data li fiha l-persuni li ressqu t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità ressqu t-talba tagħhom quddiem l-UASI, jiġifieri l-20 ta’ Novembru tal-istess sena, dan l-aggravju għandu jiġi evalwat fid-dawl tad-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 40/94 peress li r-Regolament Nru 207/2009 ma kienx għadu fis-seħħ f’dawk id-dati (ara, b’mod partikolari, is-sentenza tat-3 ta’ Ottubru 2013, Rintisch vs UASI, C‑122/12 P, punt 2).
33 L-ewwel aggravju invokat insostenn tal-appell jikkonċerna, essenzjalment, il-qafas ta’ regoli proċedurali li fih jiġi applikat id-dritt nazzjonali fil-kuntest, minn naħa, ta’ talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità ta’ trade mark Komunitarja mressqa quddiem l-UASI u, min-naħa l-oħra, ta’ rikors ippreżentat quddiem il-Qorti Ġenerali kontra d-deċiżjoni mogħtija fir-rigward ta’ din it-talba, f’sitwazzjoni fejn it-tilwima tkun ibbażata, skont l-Artikolu 52(2) tar-Regolament Nru 40/94, fuq l-eżistenza ta’ drittijiet preċedenti protetti minn dispożizzjoni legali nazzjonali. Għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-fondatezza ta’ dan l-aggravju, għandu preliminarjament jitfakkar kif huma mqassma, f’tali kuntest, ir-rwoli bejn il-persuna li tressaq it-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità, l-istanzi kompetenti tal-UASI u l-Qorti Ġenerali.
34 Fir-rigward tar-rwol tal-persuna li tressaq it-talba msemmija, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li r-Regola 37 tar-Regolament ta’ implementazzjoni timponi fuq din il-persuna l-obbligu li tippreżenta lill-UASI mhux biss il-provi li juru li hija tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali li l-applikazzjoni tagħha tkun qiegħda titlob, sabiex tkun tista’ tipprekludi l-użu ta’ trade mark Komunitarja bis-saħħa ta’ dritt preċedenti, iżda li tippreżenta wkoll il-provi li jistabbilixxu l-kontenut ta’ din il-leġiżlazzjoni (sentenza Edwin vs UASI, iċċitata iktar ’il fuq, punt 50).
35 Fir-rigward tal-istanzi kompetenti tal-UASI, il-Qorti tal-Ġustizzja indikat li dawn għandhom jevalwa l-awtorità u l-portata tal-provi ppreżentati mill-persuna li tressaq it-talba sabiex jiġi stabbilit il-kontenut tad-dispożizzjoni legali nazzjonali invokata minnha (sentenza Edwin vs UASI, iċċitata iktar ’il fuq, punt 51).
36 Fir-rigward tar-rwol tal-Qorti Ġenerali, il-Qorti tal-Ġustizzja, filwaqt li rreferiet għall-Artikolu 63(2) tar-Regolament Nru 40/94, li jiddefinixxi l-każijiet li fihom kawża tista’ tinfetaħ kontra d-deċiżjonijiet tal-Bordijiet tal-Appell tal-UASI, ippreċiżat li l-Qorti Ġenerali għandha l-kompetenza li teżerċita stħarriġ sħiħ tal-legalità tal-evalwazzjonijiet magħmula mill-UASI fir-rigward tal-provi ppreżentati mill-persuna li tagħmel it-talba sabiex tistabbilixxi l-kontenut tal-leġiżlazzjoni nazzjonali li tagħha din il-persuna tkun qiegħda tinvoka l-protezzjoni (sentenza Edwin vs UASI, iċċitata iktar ’il fuq, punt 52).
37 Għall-kuntrarju ta’ dak li jsostni l-UASI, mill-punti 50 sa 52 tas-sentenza Edwin vs UASI, iċċitata iktar ’il fuq, ma jirriżultax li dispożizzjoni legali nazzjonali li tkun applikabbli permezz ta’ riferiment bħal dak magħmul fl-Artikolu 52(2) tar-Regolament Nru 40/94 għandha tiġi ttrattata bħala punt purament ta’ fatt li fir-rigward tiegħu l-UASI u l-Qorti Ġenerali għandhom sempliċement jikkonstataw l-eżistenza tiegħu fuq il-bażi tal-provi prodotti quddiemhom.
38 Għall-kuntrarju, mill-punti msemmija jirriżulta li l-Qorti tal-Ġustizzja xtaqet tenfasizza l-portata tal-kontroll li għalih għandha tkun suġġetta, kemm quddiem l-istanzi kompetenti tal-UASI u kemm quddiem il-Qorti Ġenerali, l-applikazzjoni tad-dritt nazzjonali f’tilwima mnissla minn talba għad-dikjarazzjoni ta’ invalidità ta’ trade mark Komunitarja.
39 Huwa fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li għandu jiġi eżaminat jekk l-UASI u l-Qorti Ġenerali, f’tali kuntest proċedurali, humiex obbligati li jillimitaw strettament ruħhom għal eżami tad-dokumenti ppreżentati mill-persuna li tressaq it-talba sabiex tistabbilixxi l-kontenut tad-dritt nazzjonali applikabbli jew jekk jistgħux jeżerċitaw setgħa ta’ verifika fir-rigward tar-rilevanza tad-dritt allegat li timplika, jekk ikun il-każ, li jinformaw ruħhom ex officio dwar il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet legali nazzjonali invokati u dwar il-portata tagħhom.
40 F’dan ir-rigward, għandu jiġi osservat li l-istħarriġ imwettaq mill-UASI u mill-Qorti Ġenerali għandu jsir fid-dawl tar-rekwiżit, imfakkar mill-Avukat Ġenerali fil-punt 91 tal-konklużjonijiet tiegħu, li tiġi żgurata l-effettività tar-Regolament Nru 40/94, jiġifieri li tiġi żgurata l-protezzjoni tat-trade mark Komunitarja.
41 F’dan id-dawl, billi l-applikazzjoni tad-dritt nazzjonali tista’ twassal sabiex tiġi kkonstatata l-eżistenza ta’ raġuni ta’ invalidità ta’ trade mark Komunitarja debitament irreġistrata, jidher neċessarju li l-UASI u l-Qorti Ġenerali għandhom ikunu jistgħu, qabel ma jilqgħu t-talba għad-dikjarazzjoni ta’ invalidità ta’ tali trade mark, jivverifikaw ir-rilevanza tal-provi prodotti mill-persuna li tkun qiegħda tressaq it-talba fir-rigward tal-produzzjoni tal-prova tal-kontenut ta’ dan id-dritt nazzjonali, li għandha tiġi prodotta minn din il-persuna.
42 L-istħarriġ eżerċitat mill-istanzi kompetenti tal-UASI u mill-Qorti Ġenerali għandu jissodisfa wkoll ir-rekwiżiti tal-funzjoni li dawn jeżerċitaw fil-kontenzjuż dwar it-trade mark Komunitarja.
43 Meta l-istanzi kompetenti tal-UASI jkunu meħtieġa jiddeċiedu, inizjalment, dwar talba għad-dikjarazzjoni ta’ invalidità ta’ trade mark Komunitarja bbażata fuq dritt preċedenti protett permezz ta’ dispożizzjoni legali nazzjonali, id-deċiżjoni tagħhom jista’ jkollha l-effett li ċċaħħad lill-proprjetarju tat-trade mark minn dritt li jkun ingħatalu. Il-portata ta’ tali deċiżjoni timplika neċessarjament li l-istanza li tieħu din id-deċiżjoni ma għandhiex tkun limitata għal rwol fejn sempliċement tivvalida d-dritt nazzjonali kif dan ikun ġie ppreżentat mill-persuna li tressaq it-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità.
44 Fir-rigward tal-istħarriġ ġudizzjarju eżerċitat, sussegwentement, mill-Qorti Ġenerali, għandu jiġi enfasizzat li, kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 92 tal-konklużjonijiet tiegħu, dan l-istħarriġ għandu jissodisfa r-rekwiżiti tal-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva. Sa fejn l-applikazzjoni tad-dritt nazzjonali, fil-kuntest proċedurali inkwistjoni, jista’ jkollha l-effett li ċċaħħad lill-proprjetarju ta’ trade mark Komunitarju mid-dritt tiegħu, huwa imperattiv li l-Qorti Ġenerali ma tkunx imċaħħda, minħabba eventwali nuqqasijiet fid-dokumenti prodotti bħala prova tad-dritt nazzjonali applikabbli, mill-possibbiltà reali li teżerċita stħarriġ effettiv. Għal dan il-għan, il-Qorti Ġenerali għandha tkun tista’ tivverifika, lil hinn mid-dokumenti prodotti, il-kontenut, il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni u l-portata tad-dispożizzjonijiet legali invokati mill-persuna li tressaq it-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità.
45 Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali ma wettqitx żball ta’ liġi meta ddeċidiet, fil-punt 20 tas-sentenza appellata, li “fiċ-ċirkustanzi fejn l-UASI jista’ jintalab jieħu inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, id-dritt nazzjonali tal-Istat Membru li fih igawdi minn protezzjoni dritt preċedenti li fuqu tkun ibbażata t-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità, l-UASI għandu jinforma ruħu ex officio, permezz tal-mezzi li jidhrulu utli għal dan il-għan, dwar id-dritt nazzjonali tal-Istat Membru kkonċernat fil-każ li tali informazzjoni tkun neċessarja għall-evalwazzjoni tal-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tar-raġuni ta’ invalidità inkwistjoni u, b’mod partikolari, tar-realtà tal-fatti mressqa jew tas-saħħa probatorja tad-dokumenti ppreżentati”.
46 Fil-kawża ineżami, il-Qorti Ġenerali, wara li osservat, fil-punt 24 tas-sentenza appellata, li l-UASI kien applika l-Artikoli 2702 u 2703 tal-Kodiċi Ċivili Taljan sabiex jevalwa s-saħħa probatorja tal-kuntratt tal-1986, ħadet inkunsiderazzjoni wkoll, fil-punti 27 sa 32 tas-sentenza msemmija, l-Artikolu 2704 tal-istess kodiċi, dwar in-natura ċerta tad-data ta’ kuntratt privat, kif ukoll il-ġurisprudenza nazzjonali dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni ta’ dan l-aħħar artikolu. Meta għamlet dan, il-Qorti Ġenerali ma qabżitx il-limiti tas-setgħa tagħha li tinforma ruħha ex officio sabiex tivverifika l-kontenut, il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni u l-portata tad-dispożizzjonijiet legali nazzjonali invokati mill-persuna li tressaq it-talba għal dikjarazzjoni ta’ invalidità sabiex tistabbilixxi s-saħħa probatorja tal-kuntratt li fuqu din tal-aħħar tkun qiegħda tibbaża d-dritt preċedenti tagħha għat-trade mark ikkontestata.
47 F’dawn iċ-ċirkustanzi, iż-żewġ partijiet tal-ewwel aggravju invokat insostenn tal-appell għandhom jiġu miċħuda.
Fuq it-tieni aggravju
L-argumenti tal-partijiet
48 Filwaqt li jirreferi għall-prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni li d-destinatarji tad-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet pubbliċi li jolqtu b’mod kunsiderevoli l-interessi tagħhom għandhom jingħataw il-possibbiltà li jesprimu effettivament il-pożizzjoni tagħhom, l-UASI jsostni li, fil-kawża ineżami, huwa ma kellux din il-possibbiltà fir-rigward tas-sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007, li ma kinitx issemmiet mill-partijiet matul il-proċedimenti amministrattivi u, għaldaqstant, ma kinitx tagħmel parti mis-suġġett tat-tilwima quddiem il-Bord tal-Appell. Skont l-UASI, li kieku kellu din il-possibbiltà, ir-raġunament u l-konklużjoni tal-Qorti Ġenerali kienu jkunu differenti.
49 Minn dan l-UASI jikkonkludi li l-Qorti Ġenerali kisret id-dritt għal smigħ tiegħu.
50 L-NLC tirribatti li l-punt ta’ liġi li fir-rigward tiegħu l-ġurisprudenza tal-Corte suprema di cassazione kienet rilevanti kien tqajjem qabel is-seduta sa fejn, skont l-Artikolu 64 tar-Regoli tal-Proċedura tagħha, il-Qorti Ġenerali kienet, permezz ta’ ittra tas-7 ta’ Frar 2012, stiednet lill-UASI sabiex iwieġeb għal numru ta’ mistoqsijiet dwar il-portata tal-Artikolu 2704 tal-Kodiċi Ċivili Taljan. Hija ssostni li b’hekk l-UASI kellu l-possibbiltà li jinstema’ dwar din il-kwistjoni, kemm bil-miktub kif ukoll matul is-seduta, u li ma jistax jiġi sostnut li, sakemm ma jkunx hemm indikazzjoni minn qabel dwar kull ġurisprudenza rilevanti jew potenzjalment rilevanti, sentenza li tagħmel riferiment għal tali ġurisprudenza tikser id-drittijiet tad-difiża.
51 L-NLC iżżid li, jekk jitqies li l-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta ma tatx lill-UASI l-possibbiltà li jippreżenta osservazzjonijiet dwar il-ġurisprudenza nazzjonali invokata minnha, dan l-iżball, fi kwalunkwe każ, ma kellu ebda effett fuq is-soluzzjoni mogħtija mill-Qorti Ġenerali għat-tilwima li kellha quddiemha.
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
52 Id-dritt għal smigħ xieraq jikkostitwixxi prinċipju fundamentali tad-dritt tal-Unjoni, irrikonoxxut fl-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.
53 Sabiex jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ dan id-dritt, il-qrati tal-Unjoni għandhom jiżguraw li l-prinċipju ta’ kontradittorju jkun osservat quddiemhom u minnhom stess, prinċipju dan li japplika għal kull proċedura li tista’ twassal għal deċiżjoni ta’ istituzzjoni tal-Unjoni li tolqot b’mod kunsiderevoli l-interessi ta’ persuna (sentenzi tat-2 ta’ Diċembru 2009, Il-Kummissjoni vs L-Irlanda, C‑89/08 P, Ġabra p. I‑11245, punti 51 u 53, kif ukoll tas-17 ta’ Diċembru 2009, Eżami mill-ġdid M vs EMEA, C‑197/09 RX-II, Ġabra p. I‑12033, punti 41 u 42).
54 Il-prinċipju ta’ kontradittorju ma jagħtix biss lil kull parti fil-kawża d-dritt li tieħu konoxxenza tad-dokumenti u tal-osservazzjonijiet ippreżentati lill-qorti mill-parti l-oħra u li tiddiskutihom. Dan il-prinċipju jimplika wkoll id-dritt għall-partijiet li jieħdu konoxxenza ta’ u li jiddiskutu l-elementi mqajma ex officio mill-qorti u li fuq il-bażi tagħhom din ikollha l-intenzjoni li tibbaża d-deċiżjoni tagħha. Sabiex jiġu ssodisfatti r-rekwiżiti marbuta mad-dritt għal smigħ xieraq, huwa fil-fatt meħtieġ li l-partijiet ikunu jafu u jkunu jistgħu jiddiskutu b’mod kontradittorju kemm il-punti ta’ fatt u kif ukoll il-punti ta’ liġi li jkunu deċiżivi għall-eżitu tal-proċedura (sentenzi Il-Kummissjoni vs L-Irlanda et, iċċitata iktar ’il fuq, punti 55 u 56, kif ukoll tal-21 ta’ Frar 2013, Banif Plus Bank, C‑472/11, punt 30).
55 Fil-kawża ineżami, huwa paċifiku li s-sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007 la ssemmiet matul il-proċedimenti quddiem l-UASI u lanqas fin-noti ppreżentati quddiem il-Qorti Ġenerali, iżda tqajmet ex officio minn din tal-aħħar wara li ntemmet il-proċedura bil-miktub.
56 Għaldaqstant, għandu jiġi eżaminat jekk, fil-kawża ineżami, il-partijiet ibbenefikawx jew le, matul il-proċedura quddiem il-Qorti Ġenerali, mill-possibbiltà li jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom dwar is-sentenza msemmija.
57 Kif jirriżulta mill-ittri mibgħuta lilhom fis-7 ta’ Frar 2012 mill-Qorti Ġenerali u mill-mistoqsijiet li kienu annessi magħhom, il-partijiet, għalkemm ġew mistiedna sabiex jesprimu l-pożizzjoni tagħhom dwar id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 2704 tal-Kodiċi Ċivili Taljan, ma ngħatawx, għall-kuntrarju, l-opportunità li jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom dwar is-sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007, li b’ebda mod ma tissemma f’dawn l-ittri.
58 Barra minn hekk, kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 117 tal-konklużjonijiet tiegħu, minn qari tal-punti 32, 35, 36, 39 u 40 tas-sentenza appellata jirriżulta b’mod ċar li l-kontenut tas-sentenza tal-14 ta’ Ġunju 2007 kien determinanti fir-raġunament tal-Qorti Ġenerali. Kien minħabba li kkonstatat li l-Bord tal-Appell ma kienx ħa inkunsiderazzjoni din il-ġurisprudenza, li minnha jirriżulta li l-prova kuntrarja tal-veraċità tad-data tat-timbru postali tista’ titressaq mingħajr ma jkun meħtieġ li tinfetaħ proċedura għal dikjarazzjoni li l-kuntratt huwa ffalsifikat, li l-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-Bord tal-Appell seta’ jagħti iktar importanza lill-anomaliji allegati mill-NLC u li għaldaqstant kien hemm lok li tiġi annullata d-deċiżjoni kontenzjuża.
59 Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li l-Qorti Ġenerali kisret il-prinċipju ta’ kontradittorju li jirriżulta mir-rekwiżiti marbuta mad-dritt għal smigħ xieraq.
60 Minn dan jirriżulta li t-tieni aggravju invokat mill-UASI insostenn tal-appell tiegħu għandu għaldaqstant jintlaqa’.
Fuq it-tielet aggravju
61 Fid-dawl tal-fatt li l-applikazzjoni, mill-Qorti Ġenerali, tal-ġurisprudenza tal-Corte suprema di cassazione dwar l-Artikolu 2704 tal-Kodiċi Ċivili Taljana hija vvizzjata b’difett proċedurali, f’dan l-istadju tal-proċedura ma hemmx lok li jiġi eżaminat it-tielet aggravju invokat mill-UASI u bbażat fuq l-inkoerenza manifesta u l-iżnaturament tal-fatti li jaffettwaw il-fondatezza tar-raġunament żviluppat mill-Qorti Ġenerali fuq il-bażi ta’ din il-ġurisprudenza.
62 Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha jirriżulta li s-sentenza appellata għandha tiġi annullata.
Fuq ir-rikors quddiem il-Qorti Ġenerali
63 Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 61 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, il-Qorti tal-Ġustizzja, fil-każ li tannulla d-deċiżjoni tal-Qorti Ġenerali, tista’ jew taqta’ l-kawża definittivament hija stess, meta din tkun fi stat li tiġi deċiża, jew tista’ tibgħatha lura quddiem il-Qorti Ġenerali sabiex din tiddeċidiha.
64 Fil-kawża ineżami, il-Qorti tal-Ġustizzja tqis li l-kawża ma tinsabx fi stat li tista’ tiġi deċiża billi l-partijiet għandhom qabel jingħataw il-possibbiltà li jiddibattu b’mod kontradittorju ċerti punti ta’ liġi nazzjonali mqajma ex officio mill-Qorti Ġenerali.
65 Għaldaqstant, il-kawża għandha tintbagħat lura quddiem il-Qorti Ġenerali sabiex din tiddeċiedi dwar il-mertu.
Fuq l-ispejjeż
66 Peress li l-kawża qiegħda tintbagħat lura quddiem il-Qorti Ġenerali, l-ispejjeż marbuta ma’ dan l-appell għandhom jiġu rriżervati.
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (L-Ewwel Awla) taqta’ u tiddeċiedi:
1) Is-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea tat-13 ta’ Settembru 2012, National Lottery Commission vs UASI — Mediatek Italia u De Gregorio (Rappreżentazzjoni ta’ id) (T‑404/10), hija annullata.
2) Il-kawża qiegħda tintbagħat lura quddiem il-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea sabiex din tiddeċiedi dwar il-fondatezza tar-rikors.
3) L-ispejjeż huma rriżervati.
Firem