Υπόθεση C‑19/13
Ministero dell’Interno
κατά
Fastweb SpA
(αίτηση του Consiglio di Stato
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Προδικαστική παραπομπή — Δημόσιες συμβάσεις — Οδηγία 89/665/ΕΟΚ — Άρθρο 2δ, παράγραφος 4 — Ερμηνεία και κύρος — Διαδικασίες προσφυγών όσον αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων — Ανενεργό της συμβάσεως — Αποκλείεται»
Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα)
της 11ης Σεπτεμβρίου 2014
Προσέγγιση των νομοθεσιών — Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και έργων — Οδηγία 89/665 — Σύναψη συμβάσεων — Μη προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Συνέπεια — Διατήρηση των αποτελεσμάτων της συναφθείσας συμβάσεως σε περίπτωση πληρώσεως των λοιπών προϋποθέσεων — Προσβολή του δικαιώματος σε αποτελεσματικό ένδικο βοήθημα και παραβίαση της αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων — Δεν υφίσταται
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47· οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου· οδηγία 89/665 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2007/66, άρθρα 1 § 1, εδ. 3, 2δ § 4, 3a και 31 § 1, στοιχείο β΄)
Το άρθρο 2δ, παράγραφος 4, της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2007/66, έχει την έννοια ότι, όταν μια δημόσια σύμβαση έχει συναφθεί άνευ προηγούμενης δημοσιεύσεως προκηρύξεως στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μολονότι αυτό δεν επιτρεπόταν δυνάμει της οδηγίας 2004/18, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, η διάταξη αυτή αποκλείει τη δυνατότητα να κηρυχθεί η σύμβαση ανενεργή, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τάσσει η εν λόγω διάταξη, πράγμα το οποίο απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να ελέγξει.
Συναφώς, προκειμένου να επιτευχθούν οι σκοποί του άρθρου 1, παράγραφος 1, τρίτο εδάφιο, της οδηγίας 89/665, οι οποίοι συνίστανται ιδίως στην καθιέρωση αποτελεσματικών προσφυγών κατά αποφάσεων που λαμβάνουν οι αναθέτουσες αρχές κατά παράβαση του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, το αρμόδιο για τη διαδικασία προσφυγής όργανο πρέπει να ασκεί πραγματικό έλεγχο όσον αφορά τη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 2δ, παράγραφος 4, της οδηγίας 89/665. Ειδικότερα, όσον αφορά την προϋπόθεση που περιλαμβάνεται στη δεύτερη περίπτωση του άρθρου 2δ, παράγραφος 4, η οποία προβλέπει ότι η αναθέτουσα αρχή πρέπει να δημοσιεύσει στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκήρυξη με την οποία να γνωστοποιεί την πρόθεσή της να συνάψει τη σύμβαση, η προκήρυξη αυτή πρέπει να περιλαμβάνει αιτιολόγηση από την οποία να προκύπτουν με σαφήνεια και χωρίς αμφισημία οι λόγοι για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή έκρινε ότι μπορούσε να αναθέσει τη σύμβαση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού, ώστε να μπορούν οι μεν ενδιαφερόμενοι να αποφασίσουν με πλήρη γνώση αν κρίνουν χρήσιμο να αποταθούν στο αρμόδιο για τη διαδικασία προσφυγής όργανο, το δε όργανο αυτό να ασκήσει πραγματικό έλεγχο.
Επιπλέον, το αρμόδιο για τη διαδικασία προσφυγής όργανο, στο πλαίσιο του ελέγχου που ασκεί, υποχρεούται να ελέγχει αν η αναθέτουσα αρχή, όταν αποφάσισε να κινήσει διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σχετικής προκηρύξεως προκειμένου να αναθέσει τη σύμβαση, ενήργησε με επιμέλεια και αν μπορούσε να εκτιμήσει ότι όντως συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 31, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας 2004/18.
Εξάλλου, το άρθρο 2δ, παράγραφος 4, δεύτερη περίπτωση, της οδηγίας 89/665 δεν είναι αντίθετο προς τις απαιτήσεις που απορρέουν από το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε προς την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων. Πράγματι, η διάταξη αυτή, προβλέποντας τη δημοσίευση προκηρύξεως στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει ως σκοπό να διασφαλίσει ότι όλοι οι δυνητικώς ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι θα μπορούν να λάβουν γνώση της αποφάσεως της αναθέτουσας αρχής να αναθέσει τη σύμβαση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού. Εξάλλου, κατά την τρίτη περίπτωση της ως άνω διατάξεως, η αναθέτουσα αρχή υποχρεούται να τηρεί ανασταλτική προθεσμία δέκα ημερών. Επομένως, στους ενδιαφερόμενους παρέχεται η δυνατότητα να αμφισβητήσουν ενώπιον των δικαστηρίων την απόφαση περί αναθέσεως πριν από τη σύναψη της συμβάσεως.
(βλ. σκέψεις 46-48, 50, 54, 61, 64, 65, διατακτ. 1)