Υπόθεση T-539/08
Etimine SA και AB Etiproducts Oy
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Προσφυγή ακυρώσεως – Περιβάλλον και προστασία της υγείας του ανθρώπου – Ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση ορισμένων βορικών αλάτων ως επικίνδυνων ουσιών – Οδηγία 2008/58/ΕΚ – Οδηγία 67/548/ΕΟΚ – Κανονισμός (ΕΚ) 790/2009 – Κανονισμός (ΕΚ) 1272/2008 – Προσαρμογή των αιτημάτων – Διαχρονική εφαρμογή του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ – Δεν αφορά ατομικά τις προσφεύγουσες – Απαράδεκτο»
Περίληψη της διατάξεως
1. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Δυνατότητα ασκήσεως προσφυγής βάσει του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, πριν την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας – Δεν υφίσταται
(Άρθρα 230, εδ. 4 και 5, ΕΚ και 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)
2. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Ενδεχόμενο απόφαση γενικής ισχύος να αφορά ατομικά ορισμένα πρόσωπα – Προϋποθέσεις – Πράξεις που αφορούν διαδικασίες αξιολόγησης των κινδύνων και ταξινόμησης των επικίνδυνων ουσιών
(Άρθρο 230 ΕΚ)
3. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Ενδεχόμενο απόφαση γενικής ισχύος να αφορά ατομικά ορισμένα πρόσωπα – Προϋποθέσεις – Πράξεις που αφορούν διαδικασίες αξιολόγησης των κινδύνων και ταξινόμησης των επικίνδυνων ουσιών
(Άρθρο 230, εδ. 4, ΕΚ)
1. Η Συνθήκη ΛΕΕ δεν προβλέπει καμία ειδική μεταβατική διάταξη που να ρυθμίζει το ζήτημα του κατά πόσον το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ έχει εφαρμογή σε δικαστικές διαδικασίες που εκκρεμούν κατά την ημερομηνία της 1ης Δεκεμβρίου 2009. Όσον αφορά συγκεκριμένα το ζήτημα της δυνατότητας διαχρονικής εφαρμογής των κανόνων που ορίζουν τις προϋποθέσεις του παραδεκτού προσφυγής ακυρώσεως που ασκεί ιδιώτης ενώπιον δικαστή της Ένωσης, αφενός, σύμφωνα με την αρχή tempus regit actum, το ζήτημα του παραδεκτού της προσφυγής πρέπει να κριθεί βάσει των κανόνων που ισχύουν κατά την ημερομηνία που ασκήθηκε και, αφετέρου, οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της προσφυγής εκτιμώνται κατά τον χρόνο ασκήσεώς της, δηλαδή κατά τον χρόνο κατάθεσης του δικογράφου της προσφυγής το οποίο μπορεί να συμπληρωθεί μόνον εντός της προθεσμίας ασκήσεως της προσφυγής. Επομένως, εφόσον κατά τον χρόνο ασκήσεως της προσφυγής ακυρώσεως, δηλαδή τόσο της καταθέσεως του εισαγωγικού δικογράφου της προσφυγής όσο και της αίτησης προσαρμογής των αιτημάτων και των λόγων ακυρώσεως, οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της διέπονταν από το άρθρο 230 ΕΚ, το ζήτημα αν οι προσφεύγουσες είχαν έννομο συμφέρον να ζητήσουν την ακύρωση των προσβαλλόμενων πράξεων πρέπει να κριθεί βάσει του εν λόγω άρθρου.
(βλ. σκέψεις 75-76, 78)
2. Όταν η απόφαση θίγει ομάδα προσώπων τα οποία έχουν εξατομικευθεί ή ήταν δυνατό να εξατομικευθούν κατά τον χρόνο εκδόσεως μιας πράξεως γενικού χαρακτήρα κατά την έννοια του άρθρου 230 ΕΚ και βάσει κριτηρίων που σχετίζονται ειδικώς με τα μέλη της ομάδας, η πράξη αυτή δύναται να αφορά ατομικά τα πρόσωπα αυτά, καθόσον αποτελούν μέρος ενός στενού επιχειρηματικού κύκλου. Ωστόσο, η δυνατότητα προσδιορισμού, με μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ακριβείας, του αριθμού ή και της ταυτότητας των υποκειμένων δικαίου στα οποία εφαρμόζεται ένα μέτρο ουδόλως σημαίνει ότι το μέτρο αυτό πρέπει να θεωρείται ως αφορών τα πρόσωπα αυτά ατομικά, όταν δεν αμφισβητείται ότι η εφαρμογή αυτή λαμβάνει χώρα βάσει αντικειμενικής έννομης ή πραγματικής καταστάσεως την οποία καθορίζει η εν λόγω πράξη. Έτσι, η ύπαρξη αποκλειστικών δικαιωμάτων με αντικείμενο την εισαγωγή και την εμπορία στην Ένωση βορικών αλάτων από τρίτη χώρα δεν δύναται αφ’ εαυτού να εξατομικεύσει τον δικαιούχο του εν λόγω δικαιώματος, ειδικότερα όταν άλλοι επιχειρηματίες ενδέχεται να διαθέτουν ανάλογα δικαιώματα.
Εφόσον οι προσφεύγουσες, επιχειρήσεις που κατέχουν δικαιώματα εξόρυξης βορικού άλατος οι οποίες πλήττονται από την πράξη ταξινόμησης του προϊόντος αυτού ως επικίνδυνης ουσίας, δεν προσδιόρισαν άλλες επιχειρήσεις δικαιούχους ανάλογων δικαιωμάτων ούτε τους λόγους για τους οποίους ενδέχεται, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων ιδιοτήτων τους, να σχηματίζουν ένα στενό επιχειρηματικό κύκλο ούτε εξάλλου απέδειξαν ότι οι επίμαχες ταξινομήσεις είχαν ως αντικείμενο ή ως αποτέλεσμα να προσβάλουν το περιεχόμενο των προβαλλόμενων αποκλειστικών δικαιωμάτων, ή ακόμα και να εμποδίσουν την άσκησή τους, η προσβαλλόμενη πράξη δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αφορά τις εν λόγω προσφεύγουσες ατομικά, κατά την έννοια του άρθρου 230 ΕΚ.
Συγκεκριμένα, οι επίμαχες ταξινομήσεις δεν θίγουν τα αποκλειστικά δικαιώματα των προσφευγουσών να εισάγουν και να εμπορεύονται στην Ένωση ουσίες με βάση το βορικό άλας. Το γεγονός απλώς ότι οι ταξινομήσεις αυτές μπορούν, ενδεχομένως, από τη φύση τους, να καταστήσουν δυσχερέστερη την άσκηση των εν λόγω αποκλειστικών δικαιωμάτων δεν αρκεί για την εξατομίκευση των προσφευγουσών, κατά την έννοια του άρθρου 230, τέταρτο εδάφιο, ΕΚ, εφόσον θίγουν, a priori, με τον ίδιο τρόπο όλες τις επιχειρήσεις που ασκούν ή ενδεχομένως ασκούν δραστηριότητες που έχουν ως αποτέλεσμα την εισαγωγή και/ή την εμπορία ουσιών με βάση το βορικό άλας στην Ένωση, είτε διαθέτουν είτε όχι αποκλειστικά προς τούτο δικαιώματα. Συναφώς, η πιθανότητα να υποστούν οι προσφεύγουσες οικονομική ζημία –ακόμα και σημαντική– λόγω των προσβαλλόμενων ταξινομήσεων δεν αποδεικνύει κατ’ ανάγκη ότι οι εν λόγω ταξινομήσεις τις εξατομικεύουν σε σχέση με κάθε άλλη επιχείρηση που μπορεί να υποστεί ανάλογες συνέπειες. Τέλος, το γεγονός ότι ο προσφεύγων είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας βορικών αλάτων στην Ένωση δεν είναι ικανό να τον εξατομικεύσει σε σχέση με τους άλλους εισαγωγείς. Συγκεκριμένα, μία επιχείρηση μικρότερου μεγέθους που διαθέτει ανάλογα δικαιώματα διανομής θα αντιμετωπίσει ανάλογες οικονομικές δυσχέρειες, δεδομένου ότι οι εν λόγω ταξινομήσεις τις επηρεάζουν όλες υπό την ιδιότητά τους αυτή σε συνάρτηση με το μέγεθος τους και το μέγεθος της εμπορικής δραστηριότητάς τους όσον αφορά τα βορικά άλατα.
(βλ. σκέψεις 100-101, 104-107)
3. Το γεγονός ότι ένα πρόσωπο παρεμβαίνει στη διαδικασία εκδόσεως πράξης της Ένωσης δεν είναι ικανό να το εξατομικεύσει σε σχέση με την εν λόγω πράξη παρά μόνο στην περίπτωση που η κανονιστική ρύθμιση της Ένωσης προβλέπει διαδικαστικές εγγυήσεις υπέρ του προσώπου αυτού. Όσον αφορά την οδηγία 2008/58, για τροποποίηση, με σκοπό την προσαρμογή της στην τεχνική πρόοδο, για 30ή φορά, της οδηγίας 67/548/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί προσεγγίσεως των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων που αφορούν την ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση των επικινδύνων ουσιών, οι διαδικαστικοί κανόνες που διέπουν τη διαδικασία έκδοσής της δεν προβλέπουν τέτοιες διαδικαστικές εγγυήσεις υπέρ των επιχειρήσεων που ενδέχεται να θίγονται από το αποτέλεσμα διαδικασίας προσαρμογής στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 67/548. Επιπλέον, οι εν λόγω διατάξεις δεν έχουν εφαρμογή στη διαδικασία ταξινόμησης μιας ουσίας ως επικίνδυνης και δεν μπορεί επομένως να γίνει επίκλησή τους λόγω της ενεργής συμμετοχής των προσφευγουσών στη διαδικασία των άρθρων 6 έως 10 του κανονισμού 793/93, για την αξιολόγηση και τον έλεγχο των κινδύνων από τις υπάρχουσες ουσίες, που αφορούν τη διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων, η οποία είναι διαφορετική από τη διαδικασία της ταξινόμησης μιας ουσίας. Οι εν λόγω διατάξεις δεν θεσπίζουν επομένως διαδικαστικές εγγυήσεις που έχουν εφαρμογή στην ταξινόμηση μιας ουσίας ως επικίνδυνης βάσει της οδηγίας 67/548 ή του κανονισμού 1272/2008, για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων, την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ και την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) 1907/2006. Επομένως, οι διατάξεις αυτές δεν μπορούν να εξατομικεύσουν τις προσφεύγουσες όσον αφορά τις ταξινομήσεις που αποτελούν αντικείμενο της προσφυγής ακυρώσεως βάσει του άρθρου 230 ΕΚ, δεδομένου ότι οι ταξινομήσεις αυτές δεν αποτελούν την κατάληξη της διαδικασίας αξιολόγησης των κινδύνων βάσει του κανονισμού 793/93, αλλά το αποτέλεσμα των αντίστοιχων διακριτών διαδικασιών προσαρμογής στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 67/548 και του κανονισμού 1272/2008, στο πλαίσιο των οποίων οι προσφεύγουσες δεν διαθέτουν τέτοιες εγγυήσεις.
(βλ. σκέψεις 109, 112, 114-116)