WYROK SĄDU (pierwsza izba)
z dnia 5 grudnia 2017 r.(*)
Służba publiczna – Urzędnicy – Emerytury – Przeniesienie krajowych uprawnień emerytalnych – Aprecjacja kapitału między datą wniosku o przeniesienie uprawnień a datą rzeczywistego przeniesienia
W sprawie T‑728/16
Sabine Tuerck, urzędnik Komisji Europejskiej, zamieszkała w Woluwe‑Saint‑Pierre (Belgia), reprezentowana przez adwokatów S. Orlandiego i T. Martina,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez G. Gattinarę i L. Radu Bouyon, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
mającej za przedmiot żądanie, na podstawie art. 270 TFUE, zmierzające do stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 10 grudnia 2015 r. dotyczącej potwierdzenia przeniesienia do systemu emerytalnego Unii Europejskiej uprawnień emerytalnych nabytych przez skarżącą przed podjęciem służby w Unii,
SĄD (pierwsza izba),
w składzie I. Pelikánová, prezes, V. Valančius (sprawozdawca) i U. Öberg, sędziowie,
sekretarz: M. Marescaux, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3 października 2017 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 Skarżąca, Sabine Tuerck, rozpoczęła służbę w Unii Europejskiej w dniu 1 marca 2004 r. Zgodnie z art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) skarżąca pismem z dnia 27 maja 2010 r. wniosła o przeniesienie do systemu emerytalnego Unii uprawnień emerytalnych nabytych przez nią przed podjęciem służby w Unii. W chwili złożenia wniosku skarżąca znajdowała się w grupie zaszeregowania AD 11, stopień 5.
2 W dniu 30 czerwca 2010 r. Urząd Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) potwierdził otrzymanie wniosku skarżącej.
3 W dniu 26 listopada 2010 r. skarżąca otrzymała awans do grupy zaszeregowania AD 12, stopień 1, ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2010 r.
4 W dniu 29 kwietnia 2013 r. PMO potwierdziło dopuszczalność wniosku skarżącej i przekazało go do Deutsche Rentenversicherung Bund (niemieckiego federalnego zakładu ubezpieczeń emerytalnych, zwanego dalej „DRV”).
5 Pismem z dnia 5 maja 2015 r. DRV odpowiedział, że podlegająca przeniesieniu wartość kapitałowa uprawnień emerytalnych nabytych dotychczas przez skarżącą wynosiła w dniu złożenia wniosku o przeniesienie, czyli w dniu 27 maja 2010 r., 141 652,07 EUR.
6 W dniu 22 czerwca 2015 r. PMO przedstawiło skarżącej propozycję doliczenia lat uprawniających do emerytury odpowiadających przenoszonym uprawnieniom emerytalnym nabytym w DRV przed wstąpieniem do służby Komisji Europejskiej (zwaną dalej „propozycją doliczenia”). W tym względzie, jeśliby skarżąca zgodziła się na propozycję doliczenia, na podstawie tymczasowych danych liczbowych dotyczących łącznej kwoty kapitału podanej przez DRV, czyli 141 652,07 EUR, przeniesienie uprawnień emerytalnych na mocy art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego miałoby miejsce w oparciu o parametry mające zastosowanie w chwili złożenia jej wniosku o przeniesienie, czyli w dniu 27 maja 2010 r., z uwzględnieniem jej wieku, grupy funkcyjnej i grupy zaszeregowania oraz stopnia w tym samym dniu, z uznaniem okresu składkowego o długości 3 lat, 8 miesięcy i 29 dni.
7 W dniu 30 czerwca 2015 r. skarżąca wyraziła zgodę na propozycję doliczenia.
8 W dniu 10 grudnia 2015 r. PMO doręczyło skarżącej decyzję uznającą doliczenie lat uprawniających do emerytury (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) w związku z rzeczywistym przeniesieniem na mocy art. 11 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych, które skarżąca nabyła w DRV przed podjęciem służby w Unii, i w świetle ogólnych przepisów wykonawczych do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, przyjętych w drodze decyzji Komisji C(2011) 1278 z dnia 3 marca 2011 r., opublikowanej w Informacjach Administracyjnych nr 17‑2011 z dnia 28 marca 2011 r. (zwanych dalej „OPW”). Zgodnie z tą decyzją przeniesienie uprawnień emerytalnych skarżącej wiązało się z uznaniem okresu składkowego o długości 3 lat i 4 miesięcy. PMO doszło do tego rezultatu poprzez pomniejszenie wartości kapitałowej 146 714,33 EUR, która została rzeczywiście przekazana przez DRV, o odsetki zwykłe według stopy 3,1% rocznie za czas, jaki upłynął między dniem złożenia wniosku o przeniesienie a dniem rzeczywistego przeniesienia, czyli poprzez odliczenie kwoty stanowiącej aprecjację kapitału między dniem złożenia wniosku a dniem rzeczywistego przeniesienia, w wysokości 20 666,28 EUR. W związku z tym PMO uznało, że dla potrzeb ustalenia doliczenia lat uprawniających do emerytury wartość uprawnień emerytalnych nabytych dotychczas przez skarżącą wynosiła 126 048,05 EUR.
9 W dniu 9 marca 2016 r. skarżąca wniosła zażalenie na zaskarżoną decyzję. Zażalenie to zostało oddalone decyzją z dnia 5 lipca 2016 r.
Przebieg postępowania i żądania stron
10 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 14 października 2016 r. skarżąca wniosła rozpatrywaną skargę.
11 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
12 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
13 W dniu 30 czerwca 2017 r. w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 89 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem Sąd wezwał strony do wypowiedzenia się na piśmie na temat niektórych aspektów sporu. Strony zastosowały się do tych wezwań w wyznaczonych terminach.
14 W dniu 27 lipca 2017 r. w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 89 § 3 regulaminu postępowania Sąd wezwał skarżącą, aby skontaktowała się z DRV i zwróciła się do tego organu o przedstawienie dokumentu, który, po pierwsze, poświadczy wysokość uprawnień emerytalnych skarżącej nabytych w systemie niemieckim na dzień 27 maja 2010 r., a po drugie, wyjaśni przyczyny, dla których istnieje różnica między kwotą, o której mowa powyżej, a kwotą rzeczywiście przekazaną Komisji w dniu 11 września 2015 r.
15 Skarżąca odpowiedziała na wniosek Sądu w piśmie z dnia 25 września 2017 r. Do swojego pisma załączyła pismo DRV z dnia 13 września 2017 r.
Co do prawa
16 Na poparcie skargi skarżąca podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy naruszenia art. 7 ust. 1 OPW, a drugi – naruszenia art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego.
17 Na poparcie zarzutu pierwszego skarżąca podnosi w istocie, że PMO nie miało podstaw do tego, aby – jak to uczyniło – odliczyć od wartości kapitałowej przeniesionej przez DRV odsetki zwykłe według stopy 3,1% rocznie za okres, jaki upłynął między dniem złożenia wniosku o przeniesienie a datą rzeczywistego przeniesienia. W tym względzie skarżąca utrzymuje, że zgodnie z art. 7 ust. 1 OPW odliczenie kwoty, która stanowi aprecjację kapitału między dniem złożenia wniosku o przeniesienie a dniem rzeczywistego przeniesienia, może następować w sposób „ryczałtowy” jedynie w przypadku, gdy instytucja, w której zostały nabyte dotychczasowe uprawnienia emerytalne, nie jest w stanie podać wartości tych praw w chwili wpłynięcia wniosku o przeniesienie. Tymczasem zdaniem skarżącej DRV pismem z dnia 5 maja 2015 r. poinformował PMO o wartości uprawnień emerytalnych w dniu wpłynięcia wniosku o przeniesienie, czyli w dniu 27 maja 2010 r.
18 Komisja odpiera, że DRV nie podał żadnych informacji na temat struktury zaktualizowanej kwoty rzeczywiście przekazanej, tak że nie można było rozróżnić pomiędzy z jednej strony wartością kapitałową uprawnień emerytalnych nabytych przez skarżącą na dzień wpłynięcia wniosku o przeniesienie a z drugiej strony aprecjacją tej wartości kapitałowej. Ponadto Komisja podnosi, że w celu zapewnienia obiektywnego wdrożenia procedury przenoszenia uprawnień emerytalnych konieczne jest stosowanie jednolitych parametrów, które mogą mieć zastosowanie do każdego postępowania w sprawie przeniesienia.
19 W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 11 ust. 2 akapit pierwszy załącznika VIII do regulaminu pracowniczego urzędnik, który podejmuje służbę w Unii po zakończeniu służby w administracji rządowej albo w organizacji krajowej lub międzynarodowej, lub po wykonywaniu działalności zawodowej na podstawie stosunku pracy lub na własny rachunek, po powołaniu, ale przed nabyciem uprawnień do wypłaty emerytury za wysługę lat w rozumieniu art. 77 regulaminu pracowniczego, ma możliwość wpłacenia na rzecz Unii wartości kapitałowej uaktualnionej z datą rzeczywistego przeniesienia praw nabytych do emerytury za wysługę lat z tytułu takiej służby lub działalności.
20 Artykuł 11 ust. 2 akapit drugi załącznika VIII do regulaminu pracowniczego przewiduje, że w takich przypadkach organ powołujący (zwany dalej „organem powołującym”) instytucji, w której urzędnik pełni służbę, uwzględniając wynagrodzenie podstawowe urzędnika, wiek oraz kurs wymiany walut z datą zastosowania przeniesienia, ustala na mocy ogólnych przepisów wykonawczych liczbę lat służby uprawniających do emerytury za wysługę lat, które podlegają zaliczeniu na podstawie systemu emerytalnego Unii w odniesieniu do poprzedniego okresu pracy, w oparciu o przekazany kapitał po odliczeniu kwoty stanowiącej aprecjację kapitału między datą wniosku o przeniesienie uprawnień zastosowania transferu a datą rzeczywistego przeniesienia.
21 Artykuł 7 ust. 1 akapit pierwszy OPW wyjaśnia, że podlegająca zaliczeniu liczba lat służby uprawniających do emerytury jest obliczana na podstawie podlegającej przeniesieniu kwoty odpowiadającej uprawnieniom nabytym w trakcie okresów, o których mowa w art. 5 pkt 1 akapit pierwszy i w art. 5 pkt 2 akapit pierwszy OPW, po odliczeniu kwoty stanowiącej aprecjację kapitału między datą wpłynięcia wniosku o przeniesienie uprawnień a datą rzeczywistego przeniesienia.
22 Artykuł 7 ust. 1 akapit drugi OPW stanowi w istocie, że w przypadku gdy instytucja krajowa lub międzynarodowa nie jest w stanie podać wartości uprawnień emerytalnych na dzień wpłynięcia wniosku, przekazywaną kwotę pomniejsza się o odsetki zwykłe według stopy 3,1% za okres trwający od dnia wpłynięcia wniosku do chwili rzeczywistego przeniesienia.
23 Z wyraźnego i precyzyjnego brzmienia przepisów wymienionych w pkt 19–22 powyżej wynika więc, że podstawą decyzji o uznaniu doliczenia lat uprawniających do emerytury jest wartość kapitałowa podlegająca przeniesieniu na dzień wpłynięcia wniosku, o której poinformują organ powołujący właściwe instytucje krajowe lub międzynarodowe, po odliczeniu w odpowiednim przypadku kwoty stanowiącej aprecjację kapitału między datą wpłynięcia wniosku a datą rzeczywistego przeniesienia. Wynika z niego ponadto, że dopiero w przypadku braku możliwości podania przez właściwą instytucję krajową lub międzynarodową wartości uprawnień emerytalnych w momencie wpłynięcia wniosku rzeczywiście przekazaną zaktualizowaną wartość kapitałową pomniejsza się o odsetki zwykłe według stopy 3,1%. I tak, w przypadku gdy właściwe instytucje krajowe lub międzynarodowe przekazały organowi powołującemu wartość uprawnień emerytalnych na dzień wpłynięcia wniosku, organ ten nie może dokonać żadnych odliczeń od tej kwoty, a zatem wyliczenie lat przepracowanych dających uprawnienia emerytalne zostaje dokonane na podstawie całości tej kwoty.
24 W odniesieniu do ustalenia przez właściwe instytucje krajowe lub międzynarodowe wartości uprawnień emerytalnych nabytych na dzień wpłynięcia wniosku z utrwalonego orzecznictwa wynika, że czynność ta podlega wyłącznej właściwości instytucji zarządzającej systemem emerytalnym, w którym zainteresowany był ubezpieczony przed podjęciem służby w Unii. Czynność ta decyduje o wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w krajowym systemie na mocy właściwych przepisów danego państwa członkowskiego (zob. wyrok z dnia 5 grudnia 2013 r., Časta, C‑166/12, EU:C:2013:792, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo). Ponadto z orzecznictwa wynika również, że państwom członkowskim przysługuje szeroki zakres uznania przy przyjmowaniu uregulowań krajowych w wykonaniu art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego (zob. wyrok z dnia 5 grudnia 2013 r., Časta, C‑166/12, EU:C:2013:792, pkt 31).
25 W niniejszej sprawie z zaskarżonej decyzji wynika, że w dniu 11 września 2015 r. DRV przekazał Komisji zaktualizowany kapitał w wysokości 146 714,33 EUR. PMO pomniejszyło tę wartość kapitałową o odsetki zwykłe według stopy 3,1% rocznie za czas, jaki upłynął między dniem złożenia wniosku o przeniesienie a dniem rzeczywistego przeniesienia, czyli o kwotę stanowiącą aprecjację kapitału między dniem złożenia wniosku a dniem rzeczywistego przeniesienia, w wysokości 20 666,28 EUR. W związku z tym PMO uznało, że wartość uprawnień emerytalnych nabytych dotychczas przez skarżącą wynosi 126 048,05 EUR.
26 Tymczasem pismem z dnia 5 maja 2015 r. DRV przekazał PMO informacje stanowiące jego zdaniem tymczasowe wyliczenie kwoty podlegającej przeniesieniu na dzień wpłynięcia wniosku skarżącej. Według tego pisma kwota podlegająca przeniesieniu na dzień 27 maja 2010 r. wynosiła 141 652,07 EUR, z czego 340,22 EUR odsetek.
27 Rzeczona kwota podlegająca przeniesieniu na dzień wpłynięcia wniosku skarżącej stanowiła podstawę propozycji doliczenia lat uprawniających do emerytury, która została złożona w dniu 22 czerwca 2015 r.
28 Z akt sprawy wynika również, że na wniosek skarżącej DRV potwierdził w piśmie z dnia 4 lutego 2016 r., iż kwota podlegająca przeniesieniu na dzień wpłynięcia wniosku o przeniesienie, czyli na dzień 27 maja 2010 r., wynosiła 141 652,07 EUR, z czego 141 311,85 EUR z tytułu uprawnień emerytalnych nabytych przez skarżącą na ten dzień, do których dochodziło 340,22 EUR odsetek.
29 Informacja ta została potwierdzona ponownie przez DRV w piśmie z dnia 13 września 2017 r., wysłanym do skarżącej w następstwie środka organizacji postępowania, o którym mowa w pkt 14 powyżej.
30 Zatem, po pierwsze, należy stwierdzić, że DRV poinformował Komisję o wartości uprawnień emerytalnych nabytych na dzień wpłynięcia wniosku skarżącej, czyli dzień 27 maja 2010 r. W konsekwencji Komisja nie może skutecznie twierdzić, jak to czyni, że na podstawie rzeczywiście przekazanej zaktualizowanej wartości kapitałowej niemożliwe było rozróżnienie pomiędzy z jednej strony kwotą odzwierciedlającą uprawnienia emerytalne nabyte przez skarżącą na dzień wpłynięcia wniosku o przeniesienie a z drugiej strony kwotą odpowiadającą aprecjacji tego kapitału między dniem wpłynięcia wniosku o przeniesienie uprawnień a dniem rzeczywistego przeniesienia.
31 Po drugie, co do obliczania liczby przepracowanych lat uprawniających do emerytury podlegających zaliczeniu w systemie emerytalnym Unii, które stanowi kalkulację odrębną od obliczenia wartości kapitałowej nabytych uprawnień emerytalnych, jak to wynika z pkt 24 powyżej, należy stwierdzić, że ani art. 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, ani żaden inny przepis regulaminu pracowniczego nie przewidują wyraźnie obowiązku pomniejszenia rzeczywiście przekazanej zaktualizowanej wartości kapitałowej o odsetki według stopy 3,1%, o której mowa w art. 8 tego załącznika. Wynika z tego, że twierdzenie Komisji, zgodnie z którym co do istoty art. 11 ust. 2 akapit drugi załącznika VIII do regulaminu pracowniczego wymaga w każdym razie, aby PMO „zaktualizowało” wartość kapitałową uprawnień emerytalnych nabytych na dzień wpłynięcia wniosku, nie opiera się na żadnym przepisie regulaminu. Jedynym odliczeniem przewidzianym przez regulamin pracowniczy jest pomniejszenie o kwotę, która odzwierciedla aprecjację kapitału między dniem złożenia wniosku o przeniesienie a rzeczywistym przeniesieniem wartości kapitałowej zaktualizowanej na ten dzień. W każdym razie Komisja nie jest właściwa do ustalenia lub – jak to nazywa – „zaktualizowania” kwoty kapitału stanowiącej pod względem rzeczowym uprawnienia emerytalne nabyte na dzień wpłynięcia wniosku o przeniesienie z tytułu wcześniejszej działalności danego urzędnika.
32 Po trzecie, należy podkreślić, że art. 7 ust. 1 OPW nie pozwala Komisji, wbrew temu, co twierdzi ta instytucja, odliczać odsetek, jeśli – tak jak w niniejszej sprawie – właściwa instytucja krajowa lub międzynarodowa była w stanie przedstawić wartość uprawnień emerytalnych nabytych na dzień wpłynięcia wniosku. Pozwolenie Komisji na dokonywanie potrąceń na rzecz budżetu Unii z wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych przez skarżącą na dzień wpłynięcia wniosku o przeniesienie prowadziłoby do nieuzasadnionego przywłaszczenia sobie przez tę instytucję części krajowych uprawnień emerytalnych przy okazji ich przeniesienia, które to uprawnienia zgodnie z orzecznictwem należą do urzędnika – a zatem prowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia Unii.
33 Należy ponadto zaznaczyć, że jak wynika z akt sprawy oraz z wyjaśnień przedstawionych przez skarżącą podczas rozprawy, różnica w wysokości 5062,26 EUR między z jednej strony podlegającą przeniesieniu wartością uprawnień emerytalnych nabytych w systemie niemieckim na dzień 27 maja 2010 r., podaną przez DRV Komisji w dniu 5 maja 2015 r., a z drugiej strony kwotą rzeczywiście przekazaną Komisji w dniu 11 września 2015 r., która odzwierciedla aprecjację kapitału między dniem złożenia wniosku a dniem rzeczywistego przeniesienia, wynika z zastosowania umowy w sprawie wdrożenia art. 11 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego, podpisanej przez Republikę Federalną Niemiec i Komisję w 1994 r. Zgodnie z tą umową właściwa niemiecka instytucja zabezpieczenia emerytalnego jest zobowiązana do zastosowania podwyższenia o 3,5% za każdy pełny miniony rok w odniesieniu do kwoty, która zostaje jej udostępniona ze skutkiem wstecznym przez organy krajowe, za okres od dnia przekazania tej instytucji odnośnych funduszy do dnia przekazania przez ową instytucję rzeczonych funduszy do systemu emerytalnego Unii. Tak więc w niniejszej sprawie kwota 5062,26 EUR jest rezultatem zastosowania stawki w wysokości 3,5% za każdy pełny miniony rok do kwoty udostępnionej DRV w dwóch etapach, a mianowicie w dniach 13 maja i 30 lipca 2014 r., a następnie przekazanej przez tę instytucję Komisji w dniu 11 września 2015 r.
34 Z całości powyższych rozważań wynika, że pomniejszając rzeczywiście przekazaną zaktualizowaną wartość kapitałową poprzez odliczenie odsetek zwykłych według stopy 3,1% rocznie za okres, jaki upłynął między dniem złożenia wniosku o przeniesienie a rzeczywistym przeniesieniem, nawet gdy w szczególnych okolicznościach niniejszej sprawy DRV był w stanie poinformować Komisję o wartości uprawnień emerytalnych nabytych przez skarżącą na dzień wpłynięcia jej wniosku, Komisja naruszyła prawo.
35 W świetle całości powyższych rozważań i bez konieczności badania zasadności podniesionego przez skarżącą drugiego zarzutu należy uwzględnić skargę i stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.
W przedmiocie kosztów
36 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. W niniejszym przypadku, ponieważ Komisja przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania zgodnie z żądaniem skarżącej.
Z powyższych względów
SĄD (pierwsza izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji z dnia 10 grudnia 2015 r. potwierdzającej przeniesienie do systemu emerytalnego Unii Europejskiej uprawnień emerytalnych nabytych przez Sabine Tuerck przed podjęciem służby w Unii.
2) Komisja zostaje obciążona kosztami postępowania.
Pelikánová | | Valančius Öberg |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 5 grudnia 2017 r.
Podpisy