Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως την οποία υπέβαλε το Augstākā tiesa (Senāts) (Λεττονία) στις 11 Ιανουαρίου 2021 – Sabiedrisko pakalpojumu regulēšanas komisija, Ekonomikas ministrija, Finanšu ministrija κατά SIA “GM”
(Υπόθεση C-17/21)
Γλώσσα διαδικασίας: η λεττονική
Αιτούν δικαστήριο
Augstākā tiesa (Senāts)
Διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης
Εναγομένη σε πρώτο βαθμό και αναιρεσείουσα: Sabiedrisko pakalpojumu regulēšanas komisija
Ενάγουσα σε πρώτο βαθμό και αναιρεσίβλητη: SIA “GM”
Λοιποί διάδικοι στη διαδικασία: Ekonomikas ministrija, Finanšu ministrija
Προδικαστικά ερωτήματα
Συνιστά παρέμβαση του κράτους ή ενίσχυση μέσω κρατικών πόρων κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η υποχρέωση που επιβάλλεται στον δημόσιο φορέα να αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια σε τιμή ανώτερη της αγοραίας τιμής από παραγωγούς που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, εκμεταλλευόμενος την υποχρέωση του τελικού καταναλωτή να καταβάλλει τιμή ανάλογη προς την πραγματοποιηθείσα κατανάλωση;
Έχει ο όρος «απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας» την έννοια ότι η εν λόγω απελευθέρωση πρέπει να θεωρείται συντελεσθείσα όταν συντρέχουν ορισμένα στοιχεία του ελεύθερου εμπορίου, όπως είναι για παράδειγμα η σύναψη συμβάσεων ενός δημόσιου φορέα με προμηθευτές άλλων κρατών μελών; Αρχίζει η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας κατά τον χρόνο κατά τον οποίον η νομοθεσία παρέχει σε μέρος των χρηστών ηλεκτρικής ενέργειας (για παράδειγμα, στους συνδεδεμένους με το δίκτυο διανομής χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας ή στους συνδεδεμένους με το δίκτυο διανομής μη οικιακούς χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας) το δικαίωμα αλλαγής διανομέα ηλεκτρικής ενέργειας; Τί επίπτωση έχει η εξέλιξη της ρυθμίσεως της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη Λετονία ως προς την αξιολόγηση των ενισχύσεων οι οποίες χορηγήθηκαν στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας υπό το πρίσμα του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (για την απάντηση στο πρώτο ερώτημα), και ειδικότερα η επικρατούσα προ του 2007 κατάσταση;
Αν από την απάντηση στο πρώτο και στο δεύτερο ερώτημα προκύπτει ότι η ενίσχυση που χορηγήθηκε στους παραγωγούς ηλεκτρικού ρεύματος δεν συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το γεγονός ότι η ενάγουσα δραστηριοποιείται σήμερα σε μια απελευθερωμένη αγορά ενέργειας και η καταβολή αποζημιώσεως παρέχει σε αυτήν πλεονέκτημα σε σχέση με άλλους παρόχους που δραστηριοποιούνται στη σχετική αγορά, συνεπάγεται ότι η αποζημίωση πρέπει να θεωρηθεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Αν από την απάντηση στο πρώτο και στο δεύτερο ερώτημα προκύπτει ότι η ενίσχυση που χορηγήθηκε στους παραγωγούς ηλεκτρικού ρεύματος αποτελεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να θεωρηθεί, στο πλαίσιο του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων που προβλέπει η διάταξη αυτή, ότι το αίτημα της ενάγουσας για την καταβολή αποζημιώσεως για τη ζημία που υπέστη λόγω μη ολοσχερούς ικανοποιήσεως του νομίμου δικαιώματος να λάβει μεγαλύτερη πληρωμή για το παραχθέν ηλεκτρικό ρεύμα συνιστά αίτημα λήψεως νέας κρατικής ενισχύσεως ή αίτημα για την πληρωμή τμήματος κρατικής ενισχύσεως που δεν έχει καταβληθεί προηγουμένως;
Αν στο τέταρτο προδικαστικό ερώτημα δοθεί η απάντηση ότι το αίτημα αποζημιώσεως πρέπει να θεωρηθεί, υπό το πρίσμα των παρελθουσών περιστάσεων, ως αίτημα πληρωμής του τμήματος κρατικής ενισχύσεως που δεν έχει καταβληθεί προηγουμένως, προκύπτει από το άρθρο 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι, εν τω παρόντι, για να κριθεί η καταβολή αυτής της κρατικής ενισχύσεως, πρέπει να αναλυθεί η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς και να ληφθεί υπόψη η ισχύουσα νομοθεσία (συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών που υφίστανται σήμερον);
Έχει σημασία για την ερμηνεία του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, το γεγονός ότι οι σταθμοί παραγωγής αιολικής ενέργειας, σε αντίθεση με τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς, έτυχαν κατά το παρελθόν πλήρους κρατικής ενισχύσεως;
Έχει σημασία για την ερμηνεία του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, το γεγονός ότι μόνον ένα μέρος από τους σταθμούς υδροηλεκτρικής ενέργειας στους οποίους χορηγήθηκαν ελλιπείς κρατικές ενισχύσεις λαμβάνει επί του παρόντος αποζημίωση;
Έχουν το άρθρο 3, παράγραφος 2, και το άρθρο 7, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΚ) 1407/2013 της Επιτροπής, της 18ης Σεπτεμβρίου 2013, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας1 , και με δεδομένο ότι το ποσό της επίδικης ενισχύσεως δεν υπερβαίνει το όριο των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, την έννοια ότι η εν λόγω ενίσχυση πληροί τα κριτήρια που καθορίζονται για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας; Έχει το άρθρο 5, παράγραφος 2, του κανονισμού 1407/2013 την έννοια ότι, στην υπό κρίση περίπτωση, λαμβανομένων υπόψη των προϋποθέσεων για την αποφυγή υπεραντισταθμίσεων που αναφέρονται στην απόφαση της Επιτροπής SA.43140, η θεώρηση της καταβολής αποζημιώσεως για την προκληθείσα ζημία ως ενισχύσεως ήσσονος σημασίας μπορεί να οδηγήσει σε απαράδεκτη σώρευση ενισχύσεων;
Σε περίπτωση που στην υπό κρίση υπόθεση θεωρηθεί ότι έχει χορηγηθεί/καταβληθεί κρατική ενίσχυση, έχει το άρθρο 1, στοιχεία β΄ και γ΄, του κανονισμού 2015/1589 (ΕΕ) του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2015, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης2 , την έννοια ότι περιστάσεις όπως αυτές της υπό κρίση υποθέσεως συνιστούν νέα κρατική ενίσχυση και όχι υφιστάμενη κρατική ενίσχυση;
Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στο ένατο ερώτημα, πρέπει, για την εκτίμηση της συμβατότητας της καταστάσεως της ενάγουσας με τις ενισχύσεις που θεωρούνται υφιστάμενες κατά την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο β΄, σημείο iv, του κανονισμού 2015/1589, να λαμβάνεται υπόψη μόνον η ημερομηνία κατά την οποία έλαβε χώρα η πραγματική καταβολή της ενισχύσεως ως χρόνος ενάρξεως της παραγραφής κατά την έννοια του άρθρου 17, παράγραφος 2, του κανονισμού 2015/1589;
Σε περίπτωση που θεωρηθεί ότι χορηγήθηκε/καταβλήθηκε κρατική ενίσχυση, πρέπει το άρθρο 108, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 2, παράγραφος 1, και το άρθρο 3 του κανονισμού 2015/1589 να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι μια διαδικασία κοινοποιήσεως κρατικής ενισχύσεως, όπως η επίμαχη στην υπό κρίση υπόθεση, κρίνεται προσήκουσα όταν το εθνικό δικαστήριο δέχεται το αίτημα καταβολής αποζημιώσεως για την προκληθείσα ζημία υπό τον όρο ότι έχει παραληφθεί απόφαση της Επιτροπής η οποία εγκρίνει την ενίσχυση και διατάζει το υπουργείο οικονομικών να κοινοποιήσει στην Επιτροπή την αντίστοιχη ενίσχυση στην εμπορική δραστηριότητα εντός προθεσμίας δύο μηνών από την έκδοση της αποφάσεως;
Έχει σημασία, για την ερμηνεία του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το γεγονός ότι η αποζημίωση για την προκληθείσα ζημία ζητείται από οργανισμό του δημοσίου τομέα (Ρυθμιστική αρχή των δημοσίων υπηρεσιών) ο οποίος, κατά το παρελθόν, δεν είχε την υποχρέωση να φέρει τέτοιες δαπάνες, καθώς και το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός του οργανισμού αυτού χρηματοδοτείται από κρατικά τέλη καταβαλλόμενα από τους παρόχους δημοσίων υπηρεσιών που εμπίπτουν στους ρυθμιζόμενους τομείς, τα οποία πρέπει να προορίζονται αποκλειστικά για τη ρυθμιστική του δραστηριότητα;
Είναι συμβατό ένα σύστημα αποζημιώσεως όπως το επίμαχο στην υπό κρίση υπόθεση με τις αρχές του δικαίου της Ένωσης που διέπουν τους ρυθμιζόμενους τομείς, και ειδικότερα με το άρθρο 12 και την αιτιολογική σκέψη 30 της οδηγίας 2002/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία για την αδειοδότηση)3 , όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/140/ΕΚ4 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009;
____________
1 ΕΕ 2013, L 352, σ. 1.
2 ΕΕ 2015, L 248, σ. 9.
3 ΕΕ 2002, L 108, σ. 21.
4 Οδηγία 2009/140/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, για την τροποποίηση των οδηγιών 2002/21/ΕΚ σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, 2002/19/ΕΚ σχετικά με την πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφείς ευκολίες καθώς και με τη διασύνδεσή τους, και 2002/20/ΕΚ για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (ΕΕ 2009, L 337, σ. 37).