WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)
z dnia 14 października 2010 r.
Sprawa F‑86/09
W
przeciwko
Komisji Europejskiej
Służba publiczna – Personel kontraktowy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Para osób tej samej płci – Dodatek na gospodarstwo domowe – Warunki przyznania – Możliwość zawarcia cywilnego związku małżeńskiego – Pojęcie – Artykuł 1 ust. 2 lit. c) ppkt (iv) załącznika VII do regulaminu pracowniczego
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której W żąda stwierdzenia nieważności odmownych decyzji Komisji z dnia 5 marca 2009 r. oraz z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie przyznania mu dodatku na gospodarstwo domowe przewidzianego w art. 1 załącznika VII do Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność odmownych decyzji Komisji z dnia 5 marca 2009 r. oraz z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie przyznania na rzecz W dodatku na gospodarstwo domowe, przewidzianego w art. 1 załącznika VII do Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej. Komisja zostaje obciążona całością kosztów postępowania.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Skarga – Akt niekorzystny – Decyzja oddalająca zażalenie – Oddalenie niewnoszące niczego nowego – Akt potwierdzający – Niedopuszczalność – Wyjątek
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)
2. Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na gospodarstwo domowe – Warunki przyznania – Urzędnik zarejestrowany jako partner pozostający w stałym związku niemałżeńskim
(art. 19 ust. 1 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 7, art. 21 ust. 1; regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt (iv); rozporządzenie Rady nr 723/2004)
1. Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji o wyraźnym lub dorozumianym oddaleniu zażalenia jest, jako takie, pozbawione niezależnej treści i w rzeczywistości pokrywa się z żądaniem stwierdzenia nieważności aktu niekorzystnego, na który wniesiono zażalenie. Wyraźna lub dorozumiana decyzja oddalająca, jeśli tylko utrzymuje w mocy akt lub potwierdza powstrzymanie się od działania, na które zostało wniesione zażalenie, rozpatrywana odrębnie, nie stanowi bowiem aktu zaskarżalnego.
Akt wyłącznie potwierdzający, jak ma to miejsce w przypadku aktu, który nie zawiera żadnego nowego elementu w stosunku do wcześniej przyjętego niekorzystnego aktu i który więc tego wcześniejszego aktu nie zastąpił, nie może zostać uznany za akt niekorzystny. Jednakże decyzja oddalająca w wyraźny sposób zażalenie może ze względu na swą treść nie stanowić decyzji potwierdzającej akt podważany przez skarżącego. Jest tak w przypadku decyzji oddalającej zażalenie, w której ponownie zbadano sytuację skarżącego w świetle nowych okoliczności prawnych lub faktycznych, lub decyzji, która zmienia albo uzupełnia decyzję wydaną pierwotnie. W takich przypadkach oddalenie zażalenia stanowi akt podlegający kontroli sądu, który bierze go pod uwagę przy ocenie zgodności z prawem zaskarżonego aktu.
(zob. pkt 26–29)
Odesłanie:
Trybunał: sprawy połączone 33/79 i 75/79, Kuhner przeciwko Komisji, 28 maja 1980 r., Rec. s. 1677, pkt 9; sprawa 23/80 Grasselli przeciwko Komisji, 10 grudnia 1980 r., Rec. s. 3709, pkt 18; sprawa 371/87 Progoulis przeciwko Komisji, 16 czerwca 1988 r., Rec. s. 3081, pkt 17
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑608/97 Plug przeciwko Komisji, 27 czerwca 2000 r., RecFP s. I‑A‑125, II‑569, pkt 23; sprawy połączone T‑338/00 i T‑376/00 Morello przeciwko Komisji, 12 grudnia 2002 r., RecFP s. I‑A‑301, II‑1457, pkt 34; sprawa T‑14/03 Di Marzio przeciwko Komisji, 2 marca 2004 r., RecFP s. I‑A‑43, II‑167, pkt 54; sprawa T‑258/01 Eveillard przeciwko Komisji, 10 czerwca 2004 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑167, II‑747, pkt 31; sprawa T‑375/02 Cavallaro przeciwko Komisji, 7 czerwca 2005 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑151, II‑673 pkt 63– 66
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑18/08 Ritto przeciwko Komisji, 9 września 2008 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑281, II‑A‑1‑1495, pkt 17; sprawa F‑7/09 Faria przeciwko OHIM, 23 lutego 2010 r., pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo
2. Rozszerzenie uprawnienia do dodatku na gospodarstwo domowe na urzędników zarejestrowanych jako partnerzy pozostający w stałym związku niemałżeńskim, w tym także związku jednopłciowym, w świetle motywu 7 rozporządzenia nr 723/2004 zmieniającego regulamin pracowniczy urzędników i warunki zatrudnienia innych pracowników, wynika z dbałości prawodawcy o przestrzeganie zgodności z zasadą niedyskryminacji określoną w art. 19 ust. 1 TFUE, która stwarza potrzebę dalszego rozwoju polityki pracowniczej zapewniającej wszystkim równe szanse bez względu na orientację seksualną lub stan cywilny zainteresowanego, co wiąże się również z zakazem wszelkiej dyskryminacji ze względu na orientację seksualną, o którym mowa w art. 21 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Ponadto rozszerzenie uprawnienia do dodatku na gospodarstwo domowe na urzędników zarejestrowanych jako partnerzy pozostający w stałym związku niemałżeńskim, w tym także związku jednopłciowym, jest zgodne z wymogiem ochrony urzędników przed ingerencją administracji w korzystanie przez nich z prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, w kształcie uznanym przez art. 7 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 8 europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC).
Podobnie jak w przypadku ochrony praw zagwarantowanych przez EKPC również przepisom regulaminu pracowniczego rozszerzającym uprawnienie do dodatku na gospodarstwo domowe na urzędników zarejestrowanych jako partnerzy pozostający w stałym związku niemałżeńskim, w tym także związku jednopłciowym, należy nadać wykładnię, która jest w stanie zapewnić im jak największą efektywność, tak żeby rozpatrywane uprawnienie nie pozostało teoretyczne czy iluzoryczne, lecz było praktyczne i skuteczne.
Otóż dla urzędników zarejestrowanych jako partnerzy pozostający w stałym związku niemałżeńskim, w tym także związku jednopłciowym, uprawnienie do dodatku na gospodarstwo domowe, w kształcie ustalonym przez art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt (iv) regulaminu pracowniczego, mogłoby okazać się teoretyczne i iluzoryczne, gdyby pojęcie możliwości zawarcia cywilnego związku małżeńskiego w państwie członkowskim – której brak stanowi jeden z warunków wymaganych, by takiemu urzędnikowi przysługiwał dodatek na gospodarstwo domowe – było pojmowane w znaczeniu wyłącznie formalnym przy uzależnieniu stosowania pierwszego spornego przepisu od ustalenia, czy para spełnia warunki prawne wymagane przez właściwe prawo krajowe, bez zweryfikowania praktycznej i skutecznej możliwości zawarcia małżeństwa w rozumieniu przytoczonego powyżej orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Wynika stąd, iż przy badaniu, czy para osób tej samej płci ma możliwość zawarcia cywilnego związku małżeńskiego zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego, administracja nie może pominąć przepisów prawa innego państwa, z którym rozpatrywana sytuacja ma ścisły związek ze względu na obywatelstwo zainteresowanych osób, jeżeli takie prawo – oczywiście niemające zastosowania do zawarcia związku małżeńskiego – może sprawić, że możliwość zawarcia małżeństwa stanie się teoretyczna i iluzoryczna, a zatem również i uprawnienie do dodatku na gospodarstwo domowe. Tak właśnie dzieje się zwłaszcza w przypadku prawa krajowego, które penalizuje stosunki homoseksualne bez względu nawet na miejsce, w którym do nich doszło.
(zob. pkt 42–45)