Sprawa C‑171/17

Komisja Europejska

przeciwko

Węgrom

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dyrektywa 2006/123/WE – Artykuły 15, 13 i 17 – Artykuł 49 TFUE – Swoboda przedsiębiorczości – Artykuł 56 TFUE – Swoboda świadczenia usług – Krajowy system płatności mobilnych – Monopol

1.        Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Usługi na rynku wewnętrznym – Dyrektywa 2006/123 – Zakres stosowania – Usługi w ogólnym interesie gospodarczym i monopole ustanowione po wejściu w życie dyrektywy 2006/123 – Włączenie

(dyrektywa 2006/123 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 1 ust. 2, art. 3)

2.        Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Usługi na rynku wewnętrznym – Dyrektywa 2006/123 – Usługi w ogólnym interesie gospodarczym – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich – Zakres – Usługa już wcześniej oferowana przez obecnych na danym rynku operatorów – Okoliczność niewystarczająca do stwierdzenia braku usługi w ogólnym interesie gospodarczym

(dyrektywa 2006/123 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 15 ust. 4, art. 17)

3.        Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Usługi na rynku wewnętrznym – Dyrektywa 2006/123 – Wymogi, jakie należy ocenić – Uregulowanie krajowe w dziedzinie usług w ogólnym interesie gospodarczym – Wyłączenie – Przesłanki

(dyrektywa 2006/123 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 15)

4.        Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Usługi na rynku wewnętrznym – Dyrektywa 2006/123 – Wymogi, jakie należy ocenić – Uregulowanie krajowe ustanawiające obowiązkowy system płatności mobilnych, eksploatowany przez przedsiębiorstwo publiczne – Dopuszczalność – Przesłanki – Przestrzeganie warunków dotyczących niedyskryminacji, niezbędnego charakteru i proporcjonalności – Brak

[dyrektywa 2006/123 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 15 ust. 2 lit. d), art. 15 ust. 3]

5.        Swoboda świadczenia usług – Ograniczenia – Uregulowanie krajowe ustanawiające obowiązkowy system płatności mobilnych, eksploatowany przez przedsiębiorstwo publiczne – Uzasadnienie – Nadrzędne względy interesu ogólnego – Proporcjonalność – Brak

(art. 56 TFUE)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 41–43)

2.      Dyrektywa 2006/123 dotycząca usług na rynku wewnętrznym zawiera szczególne postanowienia w zakresie stosowania tych przepisów w odniesieniu do usługi świadczonej w interesie ogólnym, a mianowicie, po pierwsze, art. 15 ust. 4, oraz po drugie, art. 17 tej dyrektywy.

W tym kontekście państwom członkowskim przysługuje uprawnienie – pod warunkiem przestrzegania prawa Unii – do określania zakresu i organizacji świadczenia usług świadczonych w interesie ogólnym z uwzględnieniem w szczególności celów odpowiadających ich polityce krajowej. W tym zakresie państwom członkowskim przysługuje szeroki zakres uznania, który może zostać zakwestionowany przez Komisję jedynie w przypadku dopuszczenia się oczywistego błędu.

Tymczasem sama okoliczność, że usługa zakwalifikowana przez państwo członkowskie jako usługa świadczona w interesie ogólnym była już wcześniej oferowana przez obecnych na danym rynku operatorów, nie stanowi wystarczającego dowodu na to, że taka kwalifikacja jest dotknięta oczywistym błędem w ocenie. Okoliczność, że dana usługa była już świadczona na rynku, lecz na niezadowalających i niezgodnych ze zdefiniowanym przez dane państwo członkowskie interesem publicznym warunkach, może bowiem uzasadniać kwalifikację tej usługi jako usługę świadczoną w interesie ogólnym.

(zob. pkt 47, 49, 55, 56)

3.      Artykuł 15 ust. 4 dyrektywy 2006/123 dotyczącej usług na rynku wewnętrznym nie wyklucza automatycznie usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym z zakresu stosowania tego artykułu. Wspomniany ust. 4 stanowi bowiem, że ust. 1, 2 i 3 artykułu 15 mają zastosowanie do prawodawstwa w dziedzinie usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym jedynie w sytuacji, gdy ich stosowanie nie zakłóca wykonywania, pod względem prawnym lub w rzeczywistości, określonego zadania im przypisanego.

Z powyższego wynika że art. 15 nie sprzeciwia się uregulowaniu krajowemu nakładającemu wymóg w rozumieniu art. 15 ust. 2 lit. d), pod warunkiem że wymóg ten jest niezbędny do wykonywania w warunkach opłacalnych ekonomicznie szczególnego odnośnego zadania użyteczności publicznej.

(zob. pkt 62, 85)

4.      Państwo członkowskie, które wprowadza i utrzymuje w mocy krajowy system płatności mobilnych eksploatowany przez jedno – kontrolowane przez państwo – przedsiębiorstwo, którego to systemu używanie jest obowiązkowe w różnych obszarach zastosowań, a mianowicie w przypadku korzystania z parkingów publicznych, udostępniania sieci dróg w celu poruszania się po nich, przewozu osób przez przedsiębiorstwo państwowe i innych usług oferowanych przez podmioty państwowe, uchybia zobowiązaniom, które na nim ciążą na podstawie art. 15 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2006/123 dotyczącej usług na rynku wewnętrznym.

W istocie system zastrzegający dostęp do świadczenia usług płatności mobilnych dla przedsiębiorstwa publicznego, poprzez ustanowienie monopolu, stanowi wymóg w rozumieniu art. 15 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2006/123, który państwa członkowskie muszą zbadać pod kątem jego zgodności z warunkami niedyskryminacji, niezbędnego charakteru i proporcjonalności, o których mowa w art. 15 ust. 3 tej dyrektywy. Tymczasem taki wymóg nie spełnia przesłanki dotyczącej braku mniej restrykcyjnych środków służących realizacji założonego skutku, gdy istnieją mniej restrykcyjne i w mniejszym stopniu ograniczające swobodę przedsiębiorczości środki pozwalające na osiągnięcie powołanych celów, takie jak np. system koncesji w oparciu o postępowanie otwarte na konkurencję. Ponieważ przesłanki wymienione w art. 15 ust. 3 dyrektywy 2006/123 mają charakter kumulatywny, taki wniosek wystarcza do wykazania, że przepis ten nie został zachowany.

(zob. pkt 76, 79, 81–83, 87; pkt 1 sentencji)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 88–92, 96; pkt 1 sentencji)