KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
BOBEK
ippreżentati fid-9 ta’ Ġunju 2016 (1)
Kawża C‑212/15
ENEFI Energiahatekonysagi Nyrt
vs
Direcția Generală Regională a Finanțelor Publice Brașov (DGRFP)
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mit-Tribunalul Mureș Secția Civilă (qorti reġjonali, Mureș, awla ċivili, ir-Rumanija)]
“Proċedura ta’ insolvenza — Effetti previsti mil-liġi tal-Istat tal-ftuħ tal-proċedura fir-rigward ta’ kreditu tat-taxxa li ma ġiex irreġistrat f’din il-proċedura u li kien is-suġġett ta’ eżekuzzjoni forzata fi Stat Membru ieħor”
I – Introduzzjoni
1. Din il-kawża tikkonċerna l-eżekuzzjoni forzata ta’ kreditu fiskali fir-Rumanija kontra kumpannija li hija stabbilita u li kienet saret suġġetta għal proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija. Dan il-kreditu fiskali ma ġiex irreġistrat f’din il-proċedura ta’ insolvenza u, skont id-dritt Ungeriż, issa ddekada.
2. Il-Qorti tal-Ġustizzja qiegħda tintalab taċċerta jekk ir-Regolament (KE) Nru 1346/2000 dwar proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza] (2) jippermettix regola nazzjonali li tipprovdi għad-dekadenza jew għas-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ tali kreditu mhux irreġistrat. Il-Qorti tal-Ġustizzja qiegħda tiġi mistiedna wkoll tiddetermina jekk in-natura fiskali ta’ dan il-kreditu hijiex sinjifikattiva għal din l-analiżi. Dawn id-domandi jqajmu l-kwistjoni anċillari dwar jekk il-liġi nazzjonali applikabbli għall-proċedura ta’ insolvenza mibdija fi Stat Membru wieħed għandhiex tirregola wkoll l-impatt li l-bidu ta’ dawn il-proċeduri ta’ insolvenza jkollhom fuq azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata li tikkonċerna l-istess debitur fi Stat Membru ieħor.
II – Il-kuntest ġuridiku
A – Id-dritt tal-Unjoni
3. Skont l-Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 1346/2000 “[i]l-qrati ta’ l-Istat Membru li fit-territorju tiegħu jkun jinstab iċ-ċentru ta’ l-interessi prinċipali tad-debitur għandu jkollu l-ġurisdizzjoni biex jiftaħ il-proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza]. Fil-każ ta’ kumpannija jew persuna ġuridika, il-post ta’ l-uffiċju rreġistrat għandu jkun meqjus li huwa ċ-ċentru ta’ l-interessi prinċipali fin-nuqqas ta’ prova għal kuntrarju”.
4. L-Artikolu 4 tar-Regolament Nru 1346/2000 jistabbilixxi regoli dwar il-liġi applikabbli. Bħala regola ġenerali l-Artikolu 4(1) jgħid li “[ħ]ħlief fejn ipprovdut b’mod ieħor f’dan ir-Regolament, il-liġi applikabbli għal proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza] u l-effetti tagħhom għandha tkun dik ta’ l-Istat Membru li fit-territorju tiegħu tinfetaħ tali proċedura, minn hawn ’il quddiem imsemmija bħala l-‘Istat tal-ftuħ tal-proċedimenti’”.
5. Skont l-Artikolu 4(2) tar-Regolament Nru 1346/2000, il-liġi tal-Istat tal-ftuħ, imsejħa l-lex concursus fil-Premessa 23 tar-regolament, “għandha tiddetermina l-kondizzjonijiet tal-ftuħ ta’ dawk il-proċedimenti, il-manjiera tagħhom u l-egħluq tagħhom”. Din id-dispożizzjoni għandha lista mhux eżawrjenti ta’ aspetti li ma humiex irregolati mil-lex concursus, inklużi, fost affarijiet oħra, fis-subinċiż (f), “l-effetti tal-proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza] fuq il-proċedimenti miġjuba minn kredituri individwali, bl‑eċċezzjoni ta’ kawżi pendenti”, u fis-subinċiż (k), “id-drittijiet tal-kredituri wara l-egħluq ta’ proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza]”.
6. L-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000 jgħid li “[l]-effetti ta’ proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza] fuq kawżi pendenti li jikkonċernaw assi jew dritt li jkunu ittieħdu minn għand id-debitur għandhom jiġu regolati biss bil-liġi ta’ l-Istat Membru li fiħ il-kawża tkun pendenti”.
7. Skont l-Artikolu 20(1) tar-Regolament Nru 1346/2000, fil-prinċipju, “[k]reditur li, wara l-ftuħ tal-proċedimenti msemmija fl-Artikolu 3(1) jakkwista b’xi meżżi, b’mod partikolari permezz ta’ infurzar, sodisfazzjoni totali jew parzjali tat-talba tiegħu fuq l-assi li jappartienu lid-debitur li jkun jinsab fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor, għandu jrodd lura lill-likwidatur dak li jkun akkwista […]”
8. Fl-aħħar nett, l-Artikolu 39 tar-Regolament Nru 1346/2000 jirrikonoxxi d-dritt ta’ “[x]i kreditur li jkollu r-residenza abitwali tiegħu jew id-domiċilju jew l-uffiċju rreġistrat fi Stat Membru apparti minn dak l-Istat tal-ftuħ tal-proċedimenti, inklużi l-awtoritajiet tat-taxxa u awtoritajiet tas-sigurtà soċjali ta’ Stati Membri, għandu jkollu d-dritt li jippreżenta talbiet bil-miktub fil-proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza]”.
B – Id-dritt nazzjonali
9. L-Artikolu 20(3) tal-liġi Ungeriża dwar l-insolvenza, il-Liġi XLIX tal-1991, jipprovdi li kreditur li ma jkunx osserva t-terminu għad-dikjarazzjoni tal-krediti tiegħu skont l-Artikolu 10(2) ta’ din il-liġi jitlef il-possibbiltà li jipparteċipa fil-ftehim bejn id-debitur u l-kredituri fi tmiem il-proċedura ta’ insolvenza. Dan ifisser effettivament, li kreditur li ma jkunx irreġistra kreditu, ma jkunx jista’ fil-prinċipju jkompli jinvoka dan il-kreditu kontra d-debitur.
III – Il-fatti, il-proċeduri fil-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
10. ENEFI Energiahatekonysagi Nyrt (iktar ’il quddiem “ir-rikorrenti”) hija kumpannija bis-sede tagħha fl-Ungerija u bi stabbiliment fir-Rumanija.
11. Fit-13 ta’ Diċembru 2012, inbdiet proċedura ta’ insolvenza kontra r-rikorrenti fl-Ungerija.
12. Fis-7 ta’ Jannar 2013, id-Direcția Generală Regională a Finanțelor Publice Brașov (direttorat ġenerali reġjonali tal-finanzi pubbliċi ta’ Brasov) (iktar ’il quddiem il-“konvenut”), kien innotifikat li kienet inbdiet proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija u dwar il-possibbiltà li jkunu rreġistrati krediti kontra r-rikorrenti f’din il-proċedura.
13. F’Jannar 2013, il-konvenut ipprova jirreġistra żewġ krediti fil-proċedura ta’ insolvenza (iktar ’il quddiem “il-krediti inizjali”). Madankollu, huwa naqas milli josserva t-terminu applikabbli u ma ħallasx l-ispejjeż ta’ reġistrazzjoni applikabbli. Għalhekk, dawn il-krediti ma setgħux jiġu rreġistrati u jittieħdu inkunsiderazzjoni fil-proċedura ta’ insolvenza, kif indika l-likwidatur fit-2 ta’ Mejju 2013.
14. Bejn il-5 u l-25 ta’ Ġunju 2013, filwaqt li l-proċedura ta’ insolvenza kienet għadha pendenti, il-konvenut wettaq kontroll fiskali fil-bini tal-istabbiliment tar-rikorrenti fir-Rumanija. Fil-25 ta’ Ġunju 2013, il-konvenut ħareġ avviż ta’ taxxa dwar l-obbligi tal-VAT addizzjonali tar-rikorrenti (iktar ’il quddiem “l-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza”) tar-rikorrenti. Il-konvenut ma kien irreġistra ebda kreditu b’rabta mal-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza. Minflok, huwa beda proċedura ta’ eżekuzzjoni forzata fir-Rumanija fir-rigward ta’ dan l-avviż.
15. L-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza għall-bidu ma kienx ikkontestat mir-rikorrenti. Għaldaqstant, kienet inħarġet ordni ta’ eżekuzzjoni kontra r-rikorrenti fis-7 ta’ Awwissu 2013 mill-awtoritajiet Rumeni.
16. Il-proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija ngħalqet fis-7 ta’ Settembru 2013.
17. Fit-3 ta’ Settembru 2013, ir-rikorrenti bdiet proċedura ta’ oppożizzjoni kontra l-ordni ta’ eżekuzzjoni fir-Rumanija. Ir-rikorrenti hija tal-fehma li hija ma għandhiex l-obbligu tħallas is-somma mitluba f’tali ordni u tqis li l-eżekuzzjoni tagħha huwa illegali. Hija tenfasizza li, meta seħħ il-kontroll fiskali li wassal għall-ħruġ tal-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza, ir-rikorrenti kienet diġà suġġetta għall-proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija. Għalhekk, sabiex jiġu infurzati l-obbligi ta’ ħlas tar-rikorrenti skont l-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza, il-konvenut kellu jirreġistra t-talba ta’ eżekuzzjoni forzata tiegħu fil-proċedura ta’ insolvenza. Ir-rikorrenti tgħid li l-liġi Ungeriża hija l-liġi li tirregola l-insolvenza skont ir-Regolament (Nru) 1346/2000 u l-liġi Ungeriża tipprovdi li l-krediti li ma ġewx irreġistrati fil-proċedura ta’ insolvenza ddekadu. Għalhekk, skont ir-rikorrenti, id-dritt tal-konvenut skont l-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza issa ddekada.
18. F’dawn iċ-ċirkustanzi, it-Tribunalul Mureș Secția Civilă (qorti reġjonali, Mureș, awla ċivili) issospenda l-proċedura u rrinvija d-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:
(1) Fil-kuntest tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 4(1) u (2)(f) u (k) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1346/2000, tad-29 ta’ Mejju 2000, dwar proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza], l-effetti tal-proċeduri ta’ insolvenza previsti mil-liġi tal-Istat tal-ftuħ tal-proċeduri jistgħu jinkludu, fir-rigward ta’ kreditur li ma pparteċipax fil-proċeduri ta’ insolvenza, id-dekadenza mid-dritt li jieħu azzjoni sabiex jinforza l-kreditu tiegħu fi Stat Membru ieħor jew is-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ tali kreditu f’dan l-Istat Membru l-ieħor?
(2) Hija rilevanti f’dan ir-rigward in-natura fiskali tal-kreditu li huwa s-suġġett ta’ eżekuzzjoni forzata fi Stat Membru differenti mill-Istat tal-ftuħ tal-proċeduri?
19. Osservazzjonijiet bil-miktub kienu sottomessi mill-Gvern tal-Ungerija u mill-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea. Il-Gvern Ungeriż u l-Kummissjoni ppreżentaw sottomissjonijiet orali fis-seduta tal-14 ta’ April 2016.
IV – Analiżi
20. It-tieni domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju hija intiża, essenzjalment, sabiex jiġi aċċertat l-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 1346/2000. L-ewwel domanda tikkonċerna l-effetti ta’ dan ir-regolament, sa fejn ġie kkonfermat li r-Regolament Nru 1346/2000 huwa effettivament applikabbli għal krediti fiskali.
21. Il-kwistjoni tal-applikabbiltà tar-Regolament Nru 1346/2000 loġikament tippreċedi l-eżaminazzjoni tal-effetti tiegħu. Għalhekk, ser nibda l-analiżi tiegħi billi nirrispondi t-tieni domanda l-ewwel, jiġifieri jekk in-natura fiskali tal-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza hijiex b’mod jew ieħor rilevanti għall-applikabbiltà tar-Regolament Nru 1346/2000 (A). It-tieni nett, ser neżamina jekk ir-Regolament Nru 1346/2000 jippermettix liġi nazzjonali li tipprovdi d-dekadenza ta’ krediti mhux irreġistrati fi proċeduri ta’ insolvenza jew is-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ tali krediti fi Stat Membru differenti (B).
A – Id-Domanda 2
22. Permezz tat-tieni domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk in-natura speċifika tal-kreditu bbażat fuq l-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza huwiex rilevanti għall-analiżi tal-applikabbiltà tar-Regolament Nru 1346/2000.
23. Il-qorti tar-rinviju tuża l-kunċett ta’ “kreditu fiskali” (“fiscal claim”) sabiex tirreferi għall-obbligi fiskali (“tax obligations”) tar-rikorrenti li joriġinaw mid-dritt Rumen. Għalhekk, jidher li f’dan il-kuntest, it-terminu bl-Ingliż “fiscal” huwa essenzjalment sinonimu għal “taxxa” (jiġifieri “fiskali”, “ta’ taxxa”). Il-qorti tar-rinviju tidher li qiegħda tassumi li kreditu fiskali għandu jiġi ttrattat b’mod differenti peress li l-konvenut huwa awtorità tat-taxxa.
24. Bħall-pożizzjoni espressa mill-Gvern Ungeriż u mill-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi, kif ukoll mill-Kummissjoni, jiena m’iniex ta’ din il-fehma.
25. It-test tar-Regolament Nru 1346/2000 jindika b’mod ċar ħafna li huwa applikabbli kemm għal kredituri tad-dritt privat kif ukoll għal kreditu tad-dritt pubbliku, mingħajr distinzjoni. L-Artikolu 39 jirrikonoxxi d-dritt ta’ “[x]i kreditur li jkollu r-residenza abitwali tiegħu jew id-domiċilju jew l-uffiċju rreġistrat fi Stat Membru apparti minn dak l-Istat tal-ftuħ tal-proċedimenti, inklużi l-awtoritajiet tat-taxxa u awtoritajiet tas-sigurtà soċjali ta’ Stati Membri, […] li jippreżenta talbiet bil-miktub fil-proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza]” (3). Dan huwa mtenni wkoll fil-premessa 21 tar-regolament (4).
26. Barra minn hekk, f’termini fattwali, huwa manifest mid-digriet tar-rinviju li l-konvenut ipprova jaġixxi (fir-rigward tal-krediti inizjali) u seta’ jaġixxi (fir-rigward tal-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza) bħala kreditur fis-sens ordinarju ta’ dan it-terminu fi proċeduri ta’ insolvenza, jiġifieri, bi kreditu tiegħu stess li għandu jiġi ppreżentat kontra d-debitur insolventi (5).
27. Għalhekk, nissuġġerixxi li r-risposta li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tagħti għat-tieni domanda preliminari għandha tkun li n-natura fiskali ta’ azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata li tinbeda fi Stat Membru li ma jkunx l-Istat tal-ftuħ tal-proċeduri ta’ insolvenza ma hijiex rilevanti għall-applikabbiltà tar-Regolament Nru 1346/2000 għal din l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata.
28. Għall-finijiet ta’ ċarezza, għandu jiġi enfasizzat li n-newtralità tar-Regolament Nru 1346/2000 fir-rigward tal-applikabbiltà tiegħu għal krediti ta’ kredituri tad-dritt pubbliku u tad-dritt privat ma taffettwax id-drittijiet potenzjalment preferenzjali li jgawdu minnhom ċerti kategoriji ta’ kredituri fi proċeduri ta’ insolvenza skont il-liġi nazzjonali rilevanti. L-applikabbiltà tar-Regolament Nru 1346/2000, minn naħa, u drittijiet sostantivi li joriġinaw minn diversi liġijiet nazzjonali, min-naħa l-oħra, huma żewġ kwistjonijiet separati. Din il-kawża tikkonċerna tal-ewwel u mhux tal-aħħar.
B – Id-Domanda 1
29. Permezz tal-ewwel domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk ir-Regolament Nru 1346/2000 jippermettix leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi d-dekadenza ta’ krediti li ma jkunux ġew debitament irreġistrati fi proċedura ta’ insolvenza jew is-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ tali krediti fi Stat Membru differenti. Ser neżamina, l-ewwel nett, il-kwistjoni tad-dekadenza u tas-sospensjoni (i). Sussegwentement, ser neżamina jekk il-liġi Ungeriża, bħala lex concursus, għandhiex tirregola wkoll l-effetti tal-proċedura ta’ insolvenza fuq l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata fir-Rumanija (ii).
i) Dekadenza ta’ krediti mhux irreġistrati u sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata tagħhom
30. Il-qorti tar-rinviju tissuġġerixxi li, f’din il-kawża, il-liġi Ungeriża bħala lex concursus ma għandhiex tipprovdi għad-dekadenza ta’ kreditu invokat fi Stat Membru differenti. Huwa ssuġġerit li dan ikun inkompatibbli mal-possibbiltà ta’ ftuħ ta’ proċeduri sekondarji (6). Dan jippermetti wkoll lid-debitur jevadi l-obbligi fiskali nazzjonali tiegħu.
31. Għandu jiġi nnotat li l-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 1346/2000 huwa limitat prinċipalment għar-regoli dwar il-kunflitt tal-liġijiet (7). Dan jinkludi ftit regoli uniformi. Dawn ir-regoli uniformi li jinkludi ma jikkonċernawx il-konsegwenzi marbuta man-nuqqas ta’ reġistrazzjoni ta’ kreditu ta’ proċedura ta’ insolvenza.
32. Fil-kuntest leġiżlattiv, huma l-Istati Membri li għandhom jipprovdu r-regoli applikabbli li jirregolaw il-konsegwenzi marbuta man-nuqqas ta’ reġistrazzjoni ta’ kreditu fi proċedura ta’ insolvenza, bla ħsara għaż-żewġ rekwiżiti tal-ekwivalenza u tal-effettività (8). Dawn iż-żewġ rekwiżiti ser jiġu eżaminati issa, wieħed wieħed.
33. Ir-rekwiżit tal-ekwivalenza jimplika li d-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali b’rabta mal-parteċipazzjoni ta’ kredituri transkonfinali fi proċedura ta’ insolviment mibdija fl-Ungerija ma humiex inqas favorevoli mill-kundizzjonijiet ta’ parteċipazzjoni applikabbli għall-kredituri nazzjonali.
34. Skont l-Artikolu 20(3) tal-Liġi XLIX tal-1991, id-dekadenza ta’ kreditu mhux irreġistrat hija dovuta għan-nuqqas ta’ reġistrazzjoni tal-kreditu fit-terminu xieraq. Il-kwistjoni dwar jekk il-kreditu jkunx ġie ppreżentat minn kreditur nazzjonali jew transkonfinali ma għandha ebda sinjifikat f’dan ir-rigward.
35. Barra minn dan, ma hemm ebda indikazzjoni fid-digriet tar-rinviju li kredituri bbażati fi Stat Membru għajr l-Ungerija jkunu suġġetti għal trattament inqas favorevoli meta mqabbla ma’ kredituri nazzjonali fir-rigward tar-reġistrazzjoni tal-krediti tagħhom fi proċedura ta’ insolvenza mibdija fl-Ungerija jew meta jipparteċipaw f’dawn il-proċeduri.
36. Huwa minnu li, f’termini prattiċi, kredituri transkonfinali tipikament għandhom jegħlbu ostakoli li joriġinaw mid-distanza ġeografika u d-differenzi lingwistiċi u legali bejn l-Istat Membru li fih jinbdew il-proċeduri ta’ insolvenza u l-Istat Membru li fih ikunu bbażati tali kredituri. Madankollu, din hija karatteristika inerenti ta’ proċeduri ta’ insolvenza transkonfinali, simili għad-diffikultajiet li jistgħu jiltaqgħu magħhom il-partijiet f’litigazzjoni transkonfinali.
37. Ir-Regolament Nru 1346/2000 attwalment jindirizza tali tħassib billi jeżiġi li kredituri transkonfinali jiġu nnotifikati u informati dwar il-bidu ta’ proċeduri ta’ insolvenza fi Stat Membru ieħor (bħal skont l-Artikolu 40), sabiex b’hekk titjieb l-effiċjenza ġenerali ta’ proċeduri ta’ insolvenza.
38. Fl-aħħar nett, il-fatti ta’ din il-kawża juru li l-konvenut kien debitament informat bil-proċedura ta’ insolvenza u bit-terminu ta’ skadenza applikabbli għar-reġistrazzjoni ta’ kull kreditu. Dan jixhdu l-fatt li l-konvenut ipprova jirreġistra l-krediti inizjali.
39. Skont ir-rekwiżit ta’ effettività, l-Istati Membri huma preklużi milli jagħmlu l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mid-dritt tal-Unjoni prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċli.
40. Jekk ir-rekwiżit tal-effettività għandu jiġi analizzat indipendentement minn dak tal-ekwivalenza, u jkollu jiġi applikat filwaqt li tkun osservata l-awtonomija proċedurali ta’ bażi tal-Istati Membri, huwa għandu debitament jiġi limitat għal żewġ każijiet: l-ewwel nett, impossibbiltà ġenwina u t-tieni nett, livell ta’ ineffiċjenza fir-rigward tal-infurzar ta’ drittijiet ibbażati fuq id-dritt tal-Unjoni li jikkostitwixxi ksur tad-dritt għal rimedju effettiv previst fl-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Għal din l-aħħar kategorija, ir-rekwiżiti huma relattivament stretti.
41. Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà indikat li l-eżistenza ta’ terminu għar-reġistrazzjoni ta’ kreditu fi proċedura ta’ insolvenza ma hijiex, fiha nfisha, inkompatibbli mal-prinċipju ta’ effettività. L-iffissar ta’ termini raġonevoli jissodisfa l-prinċipju ta’ effettività, u jikkostitwixxi wkoll applikazzjoni prattika tal-prinċipju ta’ ċertezza legali (9).
42. Kif ġie nnotat diġà, il-konvenut ġie nnotifikat dwar il-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija. Barra minn hekk, huwa ġie informat ukoll dwar it-termini li fihom huwa kellu jirreġistra kull kreditu, bħal dak li tnissel mill-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza.
43. Mill-ġdid, l-informazzjoni mogħtija fid-digriet tar-rinviju ma fiha ebda informazzjoni li tindika li l-konvenut kien iltaqa’ ma’ ostakoli partikolari li rendew prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċli (skont kif deskritt iktar ’il fuq) sabiex huwa jirreġistra l-kreditu tiegħu li joriġina mill-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza u jipparteċipa fil-proċeduri ta’ insolvenza mibdija fl-Ungerija.
44. Fid-dawl tal-kunsiderazzjoni preċedenti, l-ewwel konklużjoni intermedjarja tiegħi hija li r-Regolament Nru 1346/2000 ma jipprekludix li dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali, bħall-Artikolu 20(3) tal-Liġi XLIX tal-1991, li tipprovdi d-dekadenza ta’ krediti li ma ġewx debitament irreġistrati fi proċedura ta’ insolvenza.
45. Barra minn hekk, il-kliem tal-ewwel domanda preliminari jirreferi mhux biss għad-dekadenza ta’ krediti mhux irreġistrati, iżda wkoll għas-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata fi Stat Membru ieħor ta’ tali krediti mhux irreġistrati. Madankollu, il-leġiżlazzjoni Ungeriża deskritta fid-digriet tar-rinviju tipprevedi biss id-dekadenza ta’ krediti mhux irreġistrati. Il-qorti tar-rinviju ma tat ebda informazzjoni dwar dispożizzjonijiet speċifiċi tad-dritt Ungeriża li jimplikaw is-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ krediti li ma ġewx irreġistrati fi proċedura ta’ insolvenza.
46. Madankollu, fl-ispirtu ta’ kooperazzjoni li jirregola l-proċedura ta’ deċiżjoni preliminari, u sabiex il-qorti nazzjonali tingħatalha risposta sħiħa u siewja, nixtieq inżid il-kummenti li ġejjin. Diġà ssuġġerixxejt li, fil-fehma tiegħi, ir-Regolament Nru 1346/2000 jippermetti regola lex concursus li għandha effett legali sostantiv importanti: id-dekadenza ta’ krediti mhux irreġistrati. Jekk effett daqstant sinjifikattiv huwa permess, l-istess regolament għandu, a fortiori, jippermetti wkoll regola lex concursus li sempliċement tissospendi l-proċedura ta’ eżekuzzjoni forzata relatata li jista’ jkollha effett inqas sinjifikattiv fuq id-drittijiet tal-partijiet milli dekadenza definittiva.
47. Għaldaqstant, it-tieni konklużjoni intermedjarja tiegħi hija li r-Regolament Nru 1346/2000 ma jipprekludix dispożizzjoni ta’ lex concursus li tipprevedi s-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ krediti li ma jkunux ġew irreġistrati fi proċedura ta’ insolvenza meta l-Istat Membru li fih l-eżekuzzjoni forzata tkun ser isseħħ, ikun differenti mill-Istat Membru li fih tkun inbdiet proċedura ta’ insolvenza.
ii) Il-liġi li tirregola l-effetti ta’ proċedura ta’ insolvenza fuq azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata fi Stat Membru differenti
48. Il-qorti tar-rinviju għandha dubji dwar jekk l-interpretazzjoni tal-Artikolu 4(1), tal-Artikolu 4(2)(f) u tal-Artikolu 4(2)(k) tar-Regolament Nru 1346/2000 timplikax li l-liġi Ungeriża, bħala lex concursus, għandha tirregola wkoll l-effetti tal-proċedura ta’ insolvenza mibdija fl-Ungerija fuq l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata pendenti quddiemha jew jekk tali effetti għandhomx ikunu rregolati mil-liġi Rumena.
49. Sabiex niċċara din il-kwistjoni, ser neżamina l-fatturi li jiddeterminaw il-liġi applikabbli f’din il-kawża.
50. L-ewwel nett, huwa paċifiku li l-proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija hija l-proċedura prinċipali ta’ insolvenza fis-sens tal-Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 1346/2000. Kif intqal fl-Artikolu 16(1) u kkonfermat mill-premessa 22 ta’ dan ir-regolament, l-effetti ta’ din il-proċedura għandhom, fil-prinċipju, jiġu rikonoxxuti fl-Istati Membri l-oħra kollha (10).
51. It-tieni nett, mid-digriet tar-rinviju jista’ jiġi identifikat li ebda proċedura sekondarja ma nbdiet fir-Rumanija.
52. Skont l-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 1346/2000, il-liġi Ungeriża hija, għalhekk, il-lex concursus. Minn din id-dispożizzjoni kif ukoll mill-premessa 22 tal-istess regolament isegwi li l-liġi Ungeriża tirregola, konsegwentement, il-kundizzjonijiet tal-ftuħ, l-iżvolġiment u l-għeluq tal-proċeduri ta’ insolvenza, inkluż, skont l-Artikolu 4(2)(k), id-drittijiet tal-kredituri wara l-għeluq tal-proċedura ta’ insolvenza. Din hija espressjoni tal-prinċipju tal-effetti universali tal-proċedura prinċipali ta’ insolvenza (11).
53. Madankollu, il-prinċipju għandu ċerti eċċezzjonijiet. Fir-rigward ta’ dawn l-eċċezzjonijiet, il-qorti tar-rinviju tindika l-Artikolu 4(2)(f) tar-Regolament Nru 1346/2000 li jipprovdi li l-liġi tal-Istat tal-ftuħ għandha tiddetermina “l-effetti tal-proċedimenti ta’ [insolvenza] fuq il-proċedimenti miġjuba minn kredituri individwali, bl-eċċezzjoni ta’ kawżi pendenti”.
54. L-Artikolu 4(2)(f) għandu jinqara flimkien mal-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000 li jipprovdi li “[l]-effetti ta’ proċedimenti ta’ [insolvenza] fuq kawżi pendenti li jikkonċernaw assi jew dritt li jkunu ittieħdu minn għand id-debitur għandhom jiġu regolati biss bil-liġi ta’ l-Istat Membru li fiħ il-kawża tkun pendenti”.
55. Għaldaqstant, kif tissuġġerixxi l-qorti tar-rinviju, jekk l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata fir-Rumanija tikkostitwixxi “kawża pendenti” fis-sens ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, hija l-liġi Rumena, pjuttost milli l-liġi Ungeriża, li hija l-liġi applikabbli f’din il-kawża. Għaldaqstant, il-liġi Rumena tkun tirregola l-effetti tal-proċedura ta’ insolvenza Ungeriża fuq din l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata.
56. L-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000 jista’ jiġi applikat biss jekk jiġu ssodisfatti żewġ kundizzjonijiet kumulattivi: l-ewwel nett, għandu jkun hemm “kawża”. It-tieni nett, din il-kawża għandha tkun “pendenti” fil-mument li fih tinbeda l-proċedura ta’ insolvenza.
57. Il-fatti ta’ din il-kawża jindikaw li l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata fir-Rumanija kienet manifestament mhux pendenti meta nbdiet il-proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija: il-proċedura ta’ eżekuzzjoni forzata fir-Rumanija nbdiet fis-7 ta’ Awwissu 2013, abbażi tal-avviż ta’ taxxa wara l-insolvenza maħruġ fil-25 ta’ Ġunju 2013. Dan l-avviż inħareġ abbażi ta’ kontroll fiskali mwettaq bejn il-5 u l-25 ta’ Ġunju 2013. Il-proċedura ta’ insolvenza fl-Ungerija nbdiet f’Diċembru 2012, jiġifieri diversi xhur qabel ma seħħ wieħed minn dawn l-avvenimenti.
58. Dan il-fattur, fih innifsu, jiġġustifika l-konklużjoni li l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata f’din il-kawża ma taqax taħt l-eċċezzjoni prevista fl-Artikolu 15 u fl-Artikolu 4(2)(f) tar-Regolament Nru 1346/2000.
59. Madankollu, għall-finijiet ta’ kompletezza, u b’kunsiderazzjoni għall-importanza relattiva tal-kwistjoni, ser nagħmel ftit kummenti konklużivi dwar l-ewwel kundizzjoni, jiġifieri l-kunċett ta’ “kawża” użat fl-Artikolu 4(2)(f) u fl-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000. B’mod partikolari, “kawża” għandha tinftiehem fis-sens li tkopri biss “proċedimenti dwar il-mertu”, u/jew “proċedimenti ta’ [eżekuzzjoni forzata]” ukoll? (12)
60. L-importanza ta’ din il-kwistjoni interpretattiva hija ċara: jekk il-konklużjoni tkun li l-kunċett ta’ “kawża” jestendi biss għall-proċeduri dwar il-mertu, il-proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata qatt ma jistgħu jaqgħu taħt l-eċċezzjoni prevista fl-Artikolu 15 [u fl-Artikolu 4(2)(f) tar-Regolament Nru 1346/2000].
61. Fir-rigward tat-test, l-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000 ma huwiex l-aħjar eżempju ta’ ċarezza. Fil-fatt, il-kliem tal-Artikolu 15 huwa vast u, prima facie, ikopri l-proċeduri ġudizzjarji kollha. It-terminu “kawża” jista’ jinftiehem bħala wieħed ġeneriku (13), li jirreferi għal kull tip ta’ proċedura ġudizzjarja, li jkopri b’hekk kemm proċeduri dwar il-mertu kif ukoll proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata.
62. Madankollu, inqis li hemm diversi raġunijiet li għalihom l-evalwazzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000 ma għandhiex tkun limitata għat-test ambigwu tiegħu. Nissuġġerixxi li l-kunċett ta’ “kawża” jiġi interpretat skont l-Artikolu 15 fis-sens li jirreferi biss għal proċeduri dwar il-mertu iżda li ma jkoprix proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata.
63. L-ewwel nett, hemm argument sistemiku. L-Artikolu 15 ma huwiex dispożizzjoni awtonoma għalkollox. B’mod sistematiku, huwa marbut mal-Artikolu 4(2)(f). Għaldaqstant, il-kunċett ta’ “kawża” għandu jiġi interpretat fid-dawl tar-rabta li hemm bejn dawn iż-żewġ dispożizzjonijiet.
64. L-Artikolu 4(2)(f) jiddistingwi bejn “proċedimenti miġjuba minn kredituri individwali”, minn naħa, u “kawżi pendenti”, min-naħa l-oħra (14). Din id-distinzjoni għandha wkoll tkun ta’ rilevanza għall-interpretazzjoni tal-Artikolu 15: jekk il-“kawża” skont l-Artikolu 4(2)(f) teskludi “proċedimenti individwali ta’ infurzar”, dan għandu wkoll ikun il-każ għall-interpretazzjoni tal-istess kunċett ta’ “kawża” li hemm riferiment għalih fl-Artikolu 15.
65. It-tieni nett, mill-Artikolu 4(2) tar-Regolament Nru 1346/2000 jirriżulta li, bħala regola ġenerali, liġi applikabbli waħda biss (jiġifieri l-lex concursus) għandha tirregola proċedimenti ta’ insolvenza. Dan jinkludi, skont l-ewwel parti tal-Artikolu 4(2)(f), “proċedimenti […] miġjuba minn kredituri individwali”.
66. Il-kliem tal-Artikolu 4(2)(f) tar-Regolament Nru 1346/2000 (“bl-eċċezzjoni ta’ kawżi pendenti”) jagħmilha ċara li l-Artikolu 15 jikkostitwixxi eċċezzjoni għar-regola stabbilita fl-ewwel parti tal-Artikolu 4(2)(f). Konsegwentement, bħala eċċezzjoni, l-Artikolu 15 għandu jiġi interpretat b’mod ristrett (15).
67. It-tielet nett, ir-Regolament Nru 1346/2000 huwa intiż li jiġbor l-assi kollha tad-debitur f’patrimonju wieħed ta’ insolvenza, sabiex b’hekk jippreżerva s-sistema ta’ riżoluzzjoni kollettiva tal-proċedura ta’ insolvenza u l-ugwaljanza fit-trattament tal-kredituri kollha li hija l-bażi ta’ kull proċedura ta’ insolvenza. Bla ħsara għall-eċċezzjonijiet espliċiti pprovduti fir-Regolament Nru 1346/2000, dan l-għan huwa inkompatibbli ma’ tentattivi individwali ta’ kredituri sabiex jissodisfaw il-krediti tagħhom permezz ta’ metodi proċedurali lil hinn mill-proċedura ta’ insolvenza.
68. L-għan li tinżamm l-unità tal-patrimonju tal-insolvenza sa tmiem il-proċedura ta’ insolvenza huwa wkoll rifless fl-Artikolu 20(1) tar-Regolament Nru 1346/2000. Din id-dispożizzjoni teżiġi li l-kreditur li jakkwista sodisfazzjon tal-kreditu tiegħu fuq l-assi tad-debitur li jkunu jinsabu fit-territorju ta’ Stat Membru differenti mill-Istat tal-ftuħ għandu jrodd lura lill-likwidatur dak li jkun akkwista.
69. Azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata tikkonsisti fit-twettiq tad-drittijiet ta’ kreditur wieħed jew iktar u għalhekk tista’ tkun ta’ detriment għall-universalità u għar-riżoluzzjoni kollettiva tal-proċedura ta’ insolvenza. Azzjoni dwar il-mertu ma timplikax tali riskju. Hija sempliċement tiddetermina d-drittijiet u l-obbligi b’rabta mal-assi tad-debitur mingħajr ma timplika t-twettiq tagħhom (16).
70. Ir-raba’ nett, is-suġġeriment li “kawża” fl-Artikolu 15 għandha tinftiehem fis-sens li tirreferi biss għal proċeduri ta’ mertu iżda mhux għal proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata huwa sostnut mill-intenzjoni tal-leġiżlatur stabbilita fil-punt 142 tar-Rapport Virgos-Schmit fuq il-Konvenzjoni Ewropea dwar il-Proċeduri ta’ Insolvenza (iktar ’il quddiem “il-Konvenzjoni”) (17). Dan id-dokument (li jitqies li huwa gwida mhux uffiċjali dwar l-interpretazzjoni tar-Regolament Nru 1346/2000) jindika li l-Artikolu 4(2)(f) tal-Konvenzjoni (li jikkorrispondi mal-istess dispożizzjoni tar-Regolament Nru 1346/2000) jiddistingwi bejn l-effetti tal-proċedura ta’ insolvenza fuq azzjonijiet individwali ta’ eżekuzzjoni u l-effetti fuq kawżi pendenti. Huwa jindika li l-effetti tal-proċedura ta’ insolvenza fuq azzjonijiet individwali ta’ eżekuzzjoni huma rregolati mil-lex concursus b’mod li l-proċedura ta’ insolvenza prinċipali tipprekludi l-proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata individwali minn kredituri kontra l-assi tad-debitur. Kuntrarjament, l-effetti tal-proċeduri ta’ insolvenza fuq proċeduri oħra dwar il-patrimonju tad-debitur huma rregolati mil-liġi tal-Istat fejn dawn l-azzjonijiet ikunu pendenti.
71. Il-ħames nett, l-istess intenzjoni leġiżlattiva tidher li hija kkonfermata mill-Artikolu 18 tar-Regolament (UE) Nru 848/2015 (18), li jikkostitwixxi r-riformulazzjoni tar-Regolament Nru 1346/2000. Din id-dispożizzjoni essenzjalment tirriproduċi l-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000. Il-verżjoni l-ġdida tal-Artikolu 15 (issa l-Artikolu 18) estendiet l-applikabbiltà tagħha wkoll għal proċeduri ta’ arbitraġġ (19).
72. Kif indika l-Gvern Ungeriż waqt is-seduta, inqis li dan it-tibdil jista’ jinftiehem fis-sens li jtenni l-intenzjoni tal-leġiżlatur li l-kunċett ta’ “kawża pendenti” jiġi limitat għal proċeduri dwar il-mertu.
73. Fl-aħħarnett, jistgħu jinsiltu analoġiji iktar vasti ma’ leġiżlazzjoni oħra tal-Unjoni marbuta mal-insolvenza, insostenn ta’ din l-interpretazzjoni tal-Artikolu 15. Fil-Kawża LBI, il-Qorti tal-Ġustizzja interpretat il-kunċett ta’ “kawża pendenti” li jinsab fl-Artikolu 10(2)(e) tad-Direttiva Nru 2001/24/KE (20) fis-sens li jkopri biss proċeduri dwar il-mertu iżda mhux proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, jekk dawn tal-aħħar jitqiesu li huma koperti mill-kunċett ta’ “kawża pendenti”, dan jikkomprometti l-effettività tal-prinċipju ta’ universalità stabbilit fid-Direttiva 2001/24 minħabba li azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata tnaqqas id-disponibbiltà tal-assi tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu kkonċernati (21).
74. Dan huwa minnu wkoll għall-interpretazzjoni tal-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000. L-Artikolu 10(2)(e) tad-Direttiva Nru 2001/24 (22) huwa analogu għall-Artikolu 4(2)(f) tar-Regolament Nru 1346/2000, filwaqt li l‑Artikolu 32 ta’ din id-Direttiva 2001/24 (23) jixbah l-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000.
75. Madankollu, għandu jiġi rrikonoxxut li l-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-Kawża LBI kienet ibbażata fuq il-premessa 30 tad-Direttiva Nru 2001/24, li espliċitament tagħmel riferiment għal “kawżi pendenti” bħala li huma distinti minn “azzjonijiet individwali ta’ [eżekuzzjoni forzata]” (24).
76. Filwaqt li ma ssirx distinzjoni espliċita bħal din fir-Regolament Nru 1346/2000, ma naħsibx li n-nuqqas ta’ premessa simili għandha twassal għal interpretazzjoni differenti. Kemm ir-Regolament Nru 1346/2000, kif ukoll id-Direttiva 2001/24 jużaw it-terminu “kawża pendenti” fiċ-ċirkustanzi komparabbli ta’ insolvenza, minn naħa, u ta’ riorganizzazzjoni u likwidazzjoni ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu, min-naħa l-oħra.
77. Fid-dawl ta’ dawn l-argumenti, inqis li l-kunċett ta’ “kawża” skont l-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 1346/2000 għandu jinftiehem fis-sens li jirreferi biss għal proċeduri dwar il-mertu iżda mhux għal proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata.
78. Għal din il-kawża, dan ifisser li l-liġi Ungeriża, bħala l-lex concursus, għandha tirregola l-effetti tal-ftuħ tal-proċeduri ta’ insolvenza fuq l-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata pendenti quddiem il-qorti tar-rinviju.
79. Permezz ta’ post scriptum inżid ukoll li, jekk il-lex concursus applikabbli f’din il-kawża twassal effettivament għas-sospensjoni tal-azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata pendenti quddiem il-qorti tar-rinviju, aspett li għandu jiġi vverifikat mill-qorti nazzjonali, tali konsegwenza ftit li xejn tkun sorprendenti peress li l-liġijiet fis-seħħ ta’ diversi Stati Membri jipprovdu għamla jew oħra ta’ sospensjoni tal-proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata relatati mal-assi tad-debitur fil-każ ta’ introduzzjoni ta’ proċedura ta’ insolvenza (25).
80. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nissuġġerixxi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għall-ewwel domanda preliminari fis-sens li r-Regolament Nru 1346/2000 ma jipprekludix dispożizzjoni tal-lex concursus li tipprevedi d-dekadenza ta’ kreditu li ma jkunx ġie rreġistrat minn kreditur fi proċedura ta’ insolvenza mibdija fi Stat Membru jew is-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ dan il-kreditu fi Stat Membru ieħor.
V – Konklużjoni
81. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tagħti risposta għad-domandi rrinvijati lilha mit-Tribunalul Mureș Secția civilă (qorti reġjonali, Mureș, awla ċivili) kif ġej:
(1) Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1346/2000, tad-29 ta’ Mejju 2000, dwar proċedimenti ta’ falliment [[proċeduri ta’ insolvenza] ma jipprekludix dispożizzjoni tal-lex concursus li tipprevedi d-dekadenza ta’ kreditu li ma jkunx ġie rreġistrat minn kreditur fi proċeduri ta’ insolvenza fi Stat Membru jew is-sospensjoni tal-eżekuzzjoni forzata ta’ dan il-kreditu fi Stat Membru ieħor.
(2) In-natura fiskali ta’ azzjoni ta’ eżekuzzjoni forzata li tinbeda fi Stat Membru li ma jkunx l-Istat li fih ikunu nfetħu proċeduri ta’ insolvenza ma hijiex rilevanti għall-applikabbiltà tar-Regolament Nru (KE) 1346/2000 tad-29 ta’ Mejju 2000 dwar proċedimenti ta’ falliment [proċeduri ta’ insolvenza].