Sprawa T‑4/13 R
Communicaid Group Ltd
przeciwko
Komisji Europejskiej
Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zamówienia publiczne – Procedura przetargowa – Usługi kształcenia językowego – Odrzucenie oferty złożonej przez oferenta – Wniosek o zawieszenie wykonania i o zastosowanie środków tymczasowych – Utrata szansy –Brak poważnej i nieodwracalnej szkody – Brak pilnego charakteru
Streszczenie – postanowienie Prezesa Sądu z dnia 11 marca 2013 r.
1. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Środki tymczasowe – Przesłanki zastosowania – Fumus boni iuris – Pilny charakter – Poważna i nieodwracalna szkoda – Charakter kumulatywny – Wyważenie wszystkich spornych interesów – Kolejność badania i sposób weryfikacji – Swobodna ocena przysługująca sędziemu orzekającemu w przedmiocie środków tymczasowych
(art. 256 ust. 1 TFUE, art. 278 TFUE, 279 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 104 § 2)
2. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Środki tymczasowe – Przesłanki zastosowania – Pilny charakter – Poważna i nieodwracalna szkoda – Ciężar dowodu
(art. 278 TFUE, 279 TFUE)
3. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Środki tymczasowe – Przesłanki zastosowania – Poważna i nieodwracalna szkoda – Szkoda finansowa – Sytuacja, która może stanowić zagrożenie dla istnienia skarżącej spółki – Ciężar dowodu
(art. 278 TFUE, 279 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 104 § 2)
4. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Środki tymczasowe – Przesłanki zastosowania – Pilny charakter – Poważna i nieodwracalna szkoda – Utrata szansy wynikająca z wykluczenia oferenta z procedury przetargowej – Utrata niestanowiąca sama w sobie poważnej szkody
(art. 278 TFUE, 279 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 104 § 2)
5. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Środki tymczasowe – Przesłanki zastosowania – Poważna i nieodwracalna szkoda – Szkoda finansowa – Utrata szansy wynikająca z wykluczenia oferenta z procedury przetargowej – Szkoda, którą można naprawić w całości w drodze skargi o odszkodowanie
(art. 268 TFUE, 278 TFUE, 279 TFUE, 340 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 104 § 2)
6. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Środki tymczasowe – Przesłanki zastosowania – Poważna i nieodwracalna szkoda – Decyzja o wykluczeniu oferenta z procedury przetargowej – Naruszenie reputacji – Szkoda, której nie można uznać za nieodwracalną
(art. 278 TFUE, 279 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 104 § 2)
7. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Zawieszenie wykonania – Zawieszenie wykonania decyzji w dziedzinie zamówień publicznych – Przesłanki zastosowania – Pilny charakter – Zakres
(art. 278 TFUE)
8. Prawa podstawowe – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Powołanie się na nie, w ramach postępowania w przedmiocie środka tymczasowego, przez wnioskodawcę podnoszącego pilny charakter swej sytuacji, lecz który nie wystąpił o przeprowadzenie sprawy w postępowaniu głównym w trybie przyspieszonym – Naruszenie – Brak
(art. 278 TFUE, 279 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 76a)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 12–14)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 21)
3. Szkoda o charakterze finansowym nie może, poza wyjątkowymi okolicznościami, być postrzegana jako nieodwracalna lub trudna do naprawienia, jeżeli co do zasady może stanowić ona przedmiot późniejszego odszkodowania pieniężnego. W takim przypadku wnioskowany środek tymczasowy może zostać uznany za uzasadniony, jeżeli okaże się, że w braku tego środka skarżący znajdowałby się w sytuacji, która mogłaby zagrozić jego finansowemu przetrwaniu przed wydaniem orzeczenia kończącego postępowanie główne, lub gdyby jego udział w rynku uległ zmianie w sposób nieodwracalny i znaczący zwłaszcza z uwagi na rozmiar jego przedsiębiorstwa.
Aby móc oceniać to, czy zarzucana szkoda ma poważny i nieodwracalny charakter, a tym samym, że uzasadnia ona ustanowienie tytułem wyjątku wnioskowanych środków tymczasowych, sędzia orzekający w przedmiocie środków tymczasowych powinien dysponować konkretnymi i dokładnymi wskazówkami, popartymi przez szczegółowe dokumenty, które wykażą sytuację finansową skarżącego i umożliwią ocenę dokładnych skutków, jakie prawdopodobnie wynikną z braku wnioskowanych środków. Skarżący powinien w związku z tym przedstawić dowody na poparcie informacji, które mogą w wiarygodny sposób wykazać wierny i całościowy obraz jego sytuacji finansowej.
Ten wierny i całościowy obraz powinien ponadto zostać przedstawiony w tekście wniosku o zastosowanie środków tymczasowych. W rzeczywistości bowiem taki wniosek powinien być wystarczająco jasny i dokładny, aby sam mógł umożliwić stronie pozwanej przygotowanie uwag, a sędziemu orzekającemu w przedmiocie środków tymczasowych rozpatrzenie wniosku, w odpowiednim przypadku bez dodatkowych informacji na jego poparcie, ponieważ istotne elementy faktyczne i prawne, na jakich się on opiera, powinny wynikać w spójny i zrozumiały sposób z tekstu samego wniosku o zastosowanie środków tymczasowych. Ponadto wskazówki dające taki wierny i całościowy obraz powinny być poparte szczegółowymi dokumentami poświadczonymi przez niezależnego i odrębnego od skarżącego eksperta, pozwalającymi na ocenę prawdziwości rzeczonych wskazówek.
(por. pkt 22, 24, 25)
4. Postępowanie przetargowe w celu udzielenia zamówienia publicznego ma na celu umożliwić danemu organowi wybór spośród kilku konkurencyjnych ofert oferty, która wydaje mu się jak najbardziej zgodna z wcześniej określonymi kryteriami wyboru, dlatego też rzeczony organ dysponuje w tym celu szerokim swobodnym uznaniem. Przedsiębiorstwo, które uczestniczy w takim postępowaniu, nie ma zatem nigdy bezwarunkowej gwarancji, że zamówienie zostanie mu przysądzone, lecz powinno zawsze brać pod uwagę ewentualność przyznania go innemu oferentowi. W tych okolicznościach niekorzystne skutki finansowe dla danego przedsiębiorstwa, które wynikają z odrzucenia jego oferty, co do zasady stanowią część zwykłego ryzyka handlowego, któremu każde działające na rynku przedsiębiorstwo powinno stawić czoło.
Z powyższego wynika, że utrata szansy uzyskania i wykonania zamówienia publicznego jest nierozerwalnie związana z wykluczeniem z przedmiotowego postępowania przetargowego i nie powinna być sama w sobie uznana za przyczynę poważnej szkody, tym bardziej że nawet oferent, którego oferta została wybrana, powinien liczyć się z tym, że organ zamawiający na podstawie art. 101 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich może przed podpisaniem umowy, bądź to zrezygnować z zamówienia, bądź to unieważnić postępowanie w sprawie udzielenia zamówienia, przy czym ów oferent nie może zasadniczo domagać się odszkodowania. W rzeczywistości bowiem przed podpisaniem umowy z wyłonionym oferentem organ zamawiający nie jest zobowiązany i może, również w ramach pełnienia misji leżącej w interesie powszechnym, zrezygnować z zamówienia lub stwierdzić nieważność postępowania przetargowego bez konieczności zapłaty odszkodowania na rzecz rzeczonego oferenta.
W tym względzie art. 101 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1605/2002 wyłącza zatem możliwość zobowiązania organu zamawiającego przez wyłonionego oferenta do zawarcia odnośnej umowy poprzez twierdzenie, że jego kondycja finansowa, to znaczy przetrwanie finansowe zależy od wykonania zamówienia, które zostało mu udzielone.
Ta niepewność właściwa dla sytuacji prawnej i gospodarczej przedsiębiorstwa będącego oferentem, które pomimo przyznania mu danego zamówienia powinno liczyć się już od samego początku ze stratą bez odszkodowania, zalicza się do czynników, które powinny być brane pod uwagę przez sędziego orzekającego w przedmiocie środków tymczasowych przy ocenie takiego wniosku złożonego przez oferenta, którego oferta została odrzucona: podobnie jak w przypadku wyłonionego oferenta sama tylko okoliczność, że odrzucenie oferty może mieć niekorzystne skutki finansowe, nawet poważne, dla odrzuconego oferenta, nie może uzasadniać samo w sobie wnioskowanych przez niego środków tymczasowych.
(por. pkt 28–30)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 33, 34, 37)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 40)
7. Pilny charakter może – szczególnie w sprawach o zastosowanie środka tymczasowego w dziedzinie zamówień publicznych – polegać na nadrzędnej konieczności jak najszybszego naprawienia tego, co na pierwszy rzut oka wydaje się szczególnie rażącą i poważną bezprawnością, a tym samym szczególnie ważnym fumus boni iuris.
(por. pkt 45)
8. W ramach postępowania w przedmiocie środka tymczasowego, jeżeli skarżący nie występuje w skardze w sprawie głównej z wnioskiem o rozpoznanie sprawy w trybie przyśpieszonym na podstawie art. 76a regulaminu postępowania przed Sądem, zrzekając się tym samym szansy uzyskania pilnej ochrony sądowej, to nie może on skutecznie powoływać się na to, że oddalenie jego wniosku o zastosowanie środków tymczasowych jako takie stanowiłoby naruszenie jego prawa do skutecznej ochrony sądowej.
(por. pkt 48)