Υπόθεση T‑825/16

Κυπριακή Δημοκρατία

κατά

Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διαδικασία ανακοπής – Αίτηση καταχώρισης εικονιστικού σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Pallas Halloumi – Προγενέστερο λεκτικό σήμα πιστοποίησης του Ηνωμένου Βασιλείου HALLOUMI – Σχετικός λόγος απαραδέκτου – Έλλειψη κινδύνου σύγχυσης – Άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009 [νυν άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001]»

Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 13ης Ιουλίου 2018

1.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος σύγχυσης με το προγενέστερο σήμα – Κριτήρια εκτίμησης – Διακριτικός χαρακτήρας ή φήμη του προγενέστερου σήματος – Συνέπειες

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

2.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος σύγχυσης με το προγενέστερο σήμα – Εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης – Καθορισμός του ενδιαφερόμενου κοινού – Βαθμός προσοχής του κοινού

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

3.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Ομοιότητα των οικείων σημάτων – Κριτήρια εκτίμησης

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

4.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος σύγχυσης με το προγενέστερο σήμα – Συνύπαρξη προγενέστερων σημάτων – Αναγνώριση σε εθνικό σήμα ενός βαθμού διακριτικού χαρακτήρα

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

5.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος σύγχυσης με το προγενέστερο σήμα – Εικονιστικό σήμα Pallas Halloumi και λεκτικό σήμα HALLOUMI

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

6.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Ομοιότητα των οικείων σημάτων – Κριτήρια εκτίμησης – Σύνθετο σήμα

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

7.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Ομοιότητα των οικείων σημάτων – Οπτική ομοιότητα μεταξύ εικονιστικού και λεκτικού σήματος

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

8.      Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωριστεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος σύγχυσης με το προγενέστερο σήμα – Ασθενής διακριτικός χαρακτήρας του προγενέστερου σήματος – Συνέπειες

(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

1.      Κατά πάγια νομολογία, συνιστά κίνδυνο σύγχυσης το ενδεχόμενο να πιστέψει το κοινό ότι τα επίμαχα προϊόντα ή υπηρεσίες προέρχονται από την ίδια επιχείρηση ή από οικονομικώς συνδεόμενες μεταξύ τους επιχειρήσεις. Κατά την ίδια νομολογία, ο κίνδυνος σύγχυσης πρέπει να εκτιμάται σφαιρικά, αναλόγως του τρόπου με τον οποίο το ενδιαφερόμενο κοινό αντιλαμβάνεται τα επίμαχα σημεία και τα επίμαχα προϊόντα ή υπηρεσίες, λαμβανομένων υπόψη όλων των κρίσιμων εν προκειμένω παραγόντων, ιδίως δε της αλληλεξάρτησης μεταξύ της ομοιότητας των σημείων και της ομοιότητας των προσδιοριζόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών.

Η σφαιρική εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης συνεπάγεται κάποια αλληλεξάρτηση των παραγόντων που λαμβάνονται υπόψη και, ιδίως, της ομοιότητας των σημάτων και της ομοιότητας των προσδιοριζόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών. Έτσι, ο μικρός βαθμός ομοιότητας των προσδιοριζόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών μπορεί να αντισταθμιστεί με τον μεγάλο βαθμό ομοιότητας των σημάτων, και αντιστρόφως.

Όπως προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού 207/2009 για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (νυν αιτιολογική σκέψη 11 του κανονισμού 2017/1001), η εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων το πόσο γνωστό είναι το σήμα στην επίμαχη αγορά. Δεδομένου ότι ο κίνδυνος σύγχυσης αυξάνεται αναλόγως της έντασης του διακριτικού χαρακτήρα του σήματος, τα σήματα με ισχυρό διακριτικό χαρακτήρα, είτε από την ίδια τους τη φύση είτε λόγω του ότι είναι γνωστά στο κοινό, απολαύουν προστασίας μεγαλύτερης από εκείνα των οποίων ο διακριτικός χαρακτήρας είναι ασθενέστερος.

(βλ. σκέψεις 23, 75, 76)

2.      Ο κίνδυνος σύγχυσης, κατά την έννοια του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009 για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ δύο αντιπαρατιθέμενων σημάτων δεν πρέπει να εκτιμάται βάσει αφηρημένης σύγκρισης των αντιπαρατιθέμενων σημείων και των προϊόντων ή υπηρεσιών που αυτά προσδιορίζουν. Αντιθέτως, η εκτίμηση του κινδύνου αυτού πρέπει να στηρίζεται στην αντίληψη την οποία θα σχηματίσει το ενδιαφερόμενο κοινό σε σχέση με τα εν λόγω σημεία, προϊόντα και υπηρεσίες.

Ειδικότερα, κατά τη νομολογία, στο πλαίσιο της σφαιρικής εκτίμησης του κινδύνου σύγχυσης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο μέσος καταναλωτής της σχετικής κατηγορίας προϊόντων, ο οποίος έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος. Πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη ότι ο βαθμός προσοχής του μέσου καταναλωτή είναι δυνατόν να μεταβάλλεται αναλόγως της κατηγορίας των επίμαχων προϊόντων ή υπηρεσιών.

(βλ. σκέψεις 24, 25)

3.      Η σφαιρική εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης πρέπει, όσον αφορά την οπτική, φωνητική ή εννοιολογική ομοιότητα των αντιπαρατιθέμενων σημείων, να στηρίζεται στη συνολική εντύπωση που δημιουργούν τα σημεία αυτά, λαμβανομένων, ιδίως, υπόψη των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους. Ο τρόπος με τον οποίο ο μέσος καταναλωτής των επίμαχων προϊόντων ή υπηρεσιών αντιλαμβάνεται τα σήματα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για τη σφαιρική εκτίμηση του εν λόγω κινδύνου. Συναφώς, ο μέσος καταναλωτής έχει συνήθως συνολική αντίληψη για το σήμα και δεν εξετάζει τις διάφορες λεπτομέρειές του.

Η εκτίμηση της ομοιότητας μεταξύ δύο σημάτων δεν σημαίνει ότι μόνο ένα από τα στοιχεία που συναποτελούν το σύνθετο σήμα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να συγκρίνεται με το άλλο σήμα. Αντιθέτως, κατά τη σύγκριση αυτή, τα επίμαχα σήματα πρέπει να εξετάζονται το καθένα ως ενιαίο σύνολο, εξέταση η οποία δεν αποκλείει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το ενδεχόμενο να κυριαρχούν στη συνολική εντύπωση που δημιουργεί ένα σύνθετο σήμα στη μνήμη του ενδιαφερόμενου κοινού ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία που το συναποτελούν. Το κυρίαρχο στοιχείο μπορεί να αποτελέσει το μοναδικό κριτήριο για την εκτίμηση της ομοιότητας μόνο στην περίπτωση κατά την οποία όλα τα άλλα συστατικά στοιχεία του σήματος είναι αμελητέα. Τούτο μπορεί να συμβεί ιδίως όταν το εν λόγω συστατικό στοιχείο δύναται να κυριαρχεί, μόνο αυτό, στην εικόνα του σήματος την οποία συγκρατεί στη μνήμη του το ενδιαφερόμενο κοινό και, επομένως, όλα τα λοιπά στοιχεία που συναποτελούν το σήμα είναι αμελητέα στο πλαίσιο της συνολικής εντύπωσης που το εν λόγω σήμα δημιουργεί.

(βλ. σκέψεις 27, 28)

4.      Η εκτίμηση του διακριτικού χαρακτήρα σήματος έχει ιδιαίτερη σημασία στο μέτρο που η εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης γίνεται κατά τρόπο σφαιρικό και συνεπάγεται κάποια αλληλεξάρτηση μεταξύ των παραγόντων που λαμβάνονται υπόψη, ως εκ τούτου δε ο εν λόγω κίνδυνος είναι τόσο μεγαλύτερος όσο πιο έντονος είναι ο διακριτικός χαρακτήρας του προγενέστερου σήματος. Επομένως, μικρός βαθμός διακριτικού χαρακτήρα προϋποθέτει σημαντικότερο βαθμό ομοιότητας μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων σημείων ή μεταξύ των σχετικών προϊόντων και υπηρεσιών, προκειμένου να συναχθεί η ύπαρξη κινδύνου σύγχυσης.

Όταν η ανακοπή στηρίζεται στην ύπαρξη προγενέστερου εθνικού σήματος, υπάρχουν, ωστόσο, όρια στην εξέταση του βαθμού του διακριτικού χαρακτήρα του σήματος αυτού, καθώς η εν λόγω εξέταση δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη διαπίστωση ενός από τους απόλυτους λόγους απαραδέκτου που προβλέπονται ιδίως στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχεία βʹ και γʹ, του κανονισμού 207/2009 για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή της έλλειψης διακριτικού χαρακτήρα ή του αμιγώς περιγραφικού χαρακτήρα του σήματος αυτού. Επομένως, για να μην υπάρχει παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, σε συνδυασμό με το άρθρο 8, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, περίπτωση ii, του κανονισμού 207/2009, πρέπει να αναγνωριστεί στο εθνικό σήμα του οποίου γίνεται επίκληση προς στήριξη ανακοπής κατά της καταχώρισης σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένας βαθμός διακριτικού χαρακτήρα.

(βλ. σκέψεις 36, 37)

5.      Βλ. το κείμενο της απόφασης.

(βλ. σκέψεις 41-43, 47, 51-53, 59-68, 83, 84)

6.      Βλ. το κείμενο της απόφασης.

(βλ. σκέψη 50)

7.      Βλ. το κείμενο της απόφασης.

(βλ. σκέψη 58)

8.      Η αναγνώριση του ασθενούς διακριτικού χαρακτήρα του προγενέστερου σήματος δεν εμποδίζει τη διαπίστωση ύπαρξης κινδύνου σύγχυσης. Συγκεκριμένα, ναι μεν ο διακριτικός χαρακτήρας του προγενέστερου σήματος πρέπει να ληφθεί υπόψη για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος σύγχυσης, πλην όμως είναι ένα μόνο από τα στοιχεία που υπεισέρχονται στην εκτίμηση αυτή. Έτσι, ακόμη και εάν ένα προγενέστερο σήμα έχει ασθενή διακριτικό χαρακτήρα, μπορεί να υφίσταται κίνδυνος σύγχυσης, ιδίως λόγω ομοιότητας των σχετικών σημείων και προϊόντων ή υπηρεσιών.

(βλ. σκέψη 77)