Language of document : ECLI:EU:T:2020:561

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τρίτο τμήμα)

της 25ης Νοεμβρίου 2020 (*)

«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Επέκταση της προστασίας διεθνούς καταχώρισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Τρισδιάστατο σημείο – Σχήμα σκουρόχρωμης φιάλης – Απόλυτος λόγος απαραδέκτου – Έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα – Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001»

Στην υπόθεση T‑862/19,

Brasserie St Avold, με έδρα το Saint-Avold (Γαλλία), εκπροσωπούμενη από τον P. Greffe και τις D. Brun και F. Donaud, δικηγόρους,

προσφεύγουσα,

κατά

Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), εκπροσωπούμενου από τους A. Folliard-Monguiral και V. Ruzek,

καθού,

με αντικείμενο προσφυγή κατά της αποφάσεως του τετάρτου τμήματος προσφυγών του EUIPO της 21ης Οκτωβρίου 2019 (υπόθεση R 466/2019-4), σχετικά με την επέκταση, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της προστασίας της διεθνούς καταχώρισης τρισδιάστατου σημείου αποτελούμενου από το σχήμα σκουρόχρωμης φιάλης,

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τρίτο τμήμα)

συγκείμενο από τους A. M. Collins, πρόεδρο, V. Kreuschitz και G. Steinfatt (εισηγήτρια), δικαστές,

γραμματέας: J. Pichon, διοικητική υπάλληλος,

έχοντας υπόψη το δικόγραφο της προσφυγής, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 18 Δεκεμβρίου 2019,

έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 28 Φεβρουαρίου 2020,

κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 10ης Σεπτεμβρίου 2020,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

 Ιστορικό της διαφοράς

1        Στις 16 Μαρτίου 2018, η προσφεύγουσα Brasserie St Avold ζήτησε την επέκταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση της προστασίας της υπ’ αριθ. 1408065 διεθνούς καταχώρισης τρισδιάστατου σημείου αποτελούμενου από το σχήμα σκουρόχρωμης φιάλης. Το σήμα που αποτελεί το αντικείμενο της διεθνούς καταχώρισης για την οποία ζητείται η επέκταση της προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το τρισδιάστατο σημείο που απεικονίζεται κατωτέρω:

Image not found

2        Τα προϊόντα για τα οποία ζητήθηκε η προστασία του σήματος εμπίπτουν στις κλάσεις 32 και 33 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας για τη διεθνή ταξινόμηση προϊόντων και υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και αντιστοιχούν στην ακόλουθη περιγραφή:

–        κλάση 32: «Ζύθος· μεταλλικά νερά (ποτά)· αεριούχα νερά· ποτά με βάση τα φρούτα· χυμοί φρούτων· σιρόπια για ποτά· παρασκευάσματα για ποτοποιία· λεμονάδες· νέκταρ φρούτων· σόδα· απεριτίφ μη οινοπνευματώδη»·

–        κλάση 33: «Οινοπνευματώδη ποτά (εκτός ζύθου)· οίνοι· οίνοι με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης· οίνοι με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη».

3        Με απόφαση της 25ης Ιανουαρίου 2019, η εξετάστρια του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) αρνήθηκε την επέκταση της προστασίας της διεθνούς καταχώρισης βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2017, L 154, σ. 1).

4        Στις 20 Φεβρουαρίου 2019, η προσφεύγουσα άσκησε προσφυγή ενώπιον του EUIPO, δυνάμει των άρθρων 66 έως 71 του κανονισμού 2017/1001, κατά της αποφάσεως της εξετάστριας.

5        Με απόφαση της 21ης Οκτωβρίου 2019 (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση), το τέταρτο τμήμα προσφυγών του EUIPO απέρριψε την προσφυγή για τον λόγο ότι το επίμαχο σημείο στερείται διακριτικού χαρακτήρα κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001.

6        Προκειμένου να καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό, το τμήμα προσφυγών έκρινε, πρώτον, ότι, δεδομένου ότι το επίμαχο σημείο αντιστοιχεί σε ένα από τα πλέον προφανή σχήματα συσκευασίας για τα οινοπνευματώδη και μη οινοπνευματώδη ποτά που αφορά η αίτηση προστασίας, ήτοι τη φιάλη, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως διακριτικό παρά μόνον υπό την προϋπόθεση της σημαντικής απόκλισης από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα. Οι αποκλίσεις αυτές πρέπει να είναι ιδιαίτερες, δυνάμενες να απομνημονευθούν και να γίνονται αντιληπτές από το κοινό ως ενδείξεις της εμπορικής προέλευσης των προϊόντων.

7        Δεύτερον, το ενδιαφερόμενο κοινό αποτελείται από αγοραστές οινοπνευματωδών ή μη ποτών σε ολόκληρη την Ένωση.

8        Τρίτον, το σχήμα της σκουρόχρωμης φιάλης, η οποία σφραγίζεται με πώμα, είναι σύνηθες στον τομέα των ποτών. Όσον αφορά τη λευκή ετικέτα που τυλίγεται ακανόνιστα στο σώμα της φιάλης, τα συγκεκριμένα παραδείγματα που επισήμανε η εξετάστρια καταδεικνύουν ότι πρόκειται για χαρακτηριστικό το οποίο δεν είναι ασύνηθες στον συγκεκριμένο τομέα, είτε η ετικέτα καλύπτει τη φιάλη εν όλω είτε εν μέρει. Τα συγκεκριμένα αυτά παραδείγματα στηρίζουν το συμπέρασμα ότι το ενδιαφερόμενο κοινό τείνει περισσότερο να προσδιορίσει την εμπορική προέλευση των ποτών, οινοπνευματωδών ή μη, με αναφορά στα λεκτικά στοιχεία των ετικετών και όχι με αναφορά στο σχήμα ή τη θέση των τελευταίων. Το ενδιαφερόμενο κοινό δεν αντιλαμβάνεται το επίμαχο σημείο ως ένδειξη προέλευσης, ανεξαρτήτως του αν η ετικέτα γίνεται αντιληπτή ως απεικόνιση επισκοπικής μίτρας ή ως πετσέτα φαγητού διπλωμένη τριγωνικά. Το επίμαχο σημείο δεν μπορεί να απομνημονευθεί εύκολα και αμέσως από το ενδιαφερόμενο κοινό ως διακριτικό σημείο. Εξάλλου, η ετικέτα μπορεί να εκληφθεί ως επιτελούσα λειτουργία παρεμπόδισης της στάλαξης κατά την έκχυση του υγρού.

9        Επομένως, το επίμαχο σημείο αποτελείται μόνον από συνδυασμό τυπικών στοιχείων των σχετικών προϊόντων, ήτοι μιας φιάλης και μιας ετικέτας, με σχήμα και διάταξη που δεν διαφέρουν ουσιωδώς από ορισμένα βασικά σχήματα των εν λόγω προϊόντων, αλλά μάλλον αποτελούν απλή παραλλαγή τους. Οι προβαλλόμενες διαφορές σε σχέση με τα γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα γίνονται αντιληπτές μόνον κατόπιν περισσότερο προσεκτικού ελέγχου, τον οποίο δεν διενεργεί ο μέσος καταναλωτής, οπότε δεν εκλαμβάνονται ως ενδείξεις της εμπορικής προέλευσης των σχετικών προϊόντων. Ο εν λόγω καταναλωτής αντιλαμβάνεται το επίμαχο σημείο ως αισθητικό, διακοσμητικό ή λειτουργικό φινίρισμα των σχετικών προϊόντων, το οποίο εξάλλου δεν διαφέρει ουσιωδώς από τα γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα.

10      Τέταρτον, το τμήμα προσφυγών διευκρίνισε ότι οι καταχωρίσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να το δεσμεύσουν ως προς την εκτίμησή του.

 Αιτήματα των διαδίκων

11      Η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:

–        να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση·

–        να καταδικάσει το EUIPO στα δικαστικά έξοδα.

12      Το EUIPO ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:

–        να απορρίψει την προσφυγή·

–        να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.

 Σκεπτικό

 Επί του παραδεκτού των αποδεικτικών στοιχείων που προσκομίστηκαν για πρώτη φορά ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου

13      Στο σημείο 43 του δικογράφου της προσφυγής περιλαμβάνονται δύο φωτογραφίες, οι οποίες υποτίθεται ότι απεικονίζουν, αντιστοίχως, ένα ράφι με φιάλες οι οποίες φέρουν ετικέτες σύμφωνες προς τα φερόμενα ως γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα και ένα ράφι με προϊόντα της προσφεύγουσας που φέρουν το επίμαχο σήμα.

14      Τα στοιχεία αυτά, τα οποία προσκομίστηκαν για πρώτη φορά ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη. Πράγματι, η προσφυγή ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου αφορά τον έλεγχο της νομιμότητας των αποφάσεων των τμημάτων προσφυγών του EUIPO κατά την έννοια του άρθρου 72 του κανονισμού 2017/1001, οπότε το Γενικό Δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο να επανεξετάσει τα πραγματικά περιστατικά υπό το πρίσμα των εγγράφων που προσκομίζονται για πρώτη φορά ενώπιόν του. Συνεπώς, η συνεκτίμηση των ως άνω στοιχείων αποκλείεται, χωρίς να απαιτείται να εξεταστεί η αποδεικτική τους ισχύς [πρβλ. απόφαση της 24ης Νοεμβρίου 2005, Sadas κατά ΓΕΕΑ – LTJ Diffusion (ARTHUR ET FELICIE), T‑346/04, EU:T:2005:420, σκέψη 19 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

 Επί της ουσίας

15      Προς στήριξη της προσφυγής, η προσφεύγουσα προβάλλει έναν μόνο λόγο ακυρώσεως, ο οποίος αφορά παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001.

16      Ο λόγος αυτός έχει τρία σκέλη. Πρώτον, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών εκτίμησε εσφαλμένως τα χαρακτηριστικά και τη φύση του επίμαχου σημείου. Δεύτερον, το τμήμα προσφυγών εφάρμοσε, κατ’ ουσίαν, εσφαλμένα κριτήρια για την εκτίμηση του διακριτικού χαρακτήρα του επίμαχου σημείου. Τρίτον, το τμήμα προσφυγών υπέπεσε σε πλάνη καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το επίμαχο σημείο στερείται διακριτικού χαρακτήρα.

 Επί του πρώτου σκέλους, με το οποίο προβάλλεται πλάνη κατά την εκτίμηση των χαρακτηριστικών και της φύσης του επίμαχου σήματος

17      Η προσφεύγουσα διατυπώνει, κατ’ ουσίαν, τρεις αιτιάσεις στο πλαίσιο του σκέλους αυτού. Πρώτον, προσάπτει στο τμήμα προσφυγών ότι προέβη σε εσφαλμένο προσδιορισμό του επίμαχου σημείου. Το εν λόγω σημείο αποτελείται από την ετικέτα, η οποία τοποθετείται με συγκεκριμένο τρόπο πάνω στη φιάλη, χωρίς η φιάλη αυτή να αποτελεί μέρος του επίμαχου σημείου. Δεύτερον, υποστηρίζει ότι το σχήμα και η θέση της ετικέτας αυτής στη φιάλη αποκλίνουν σημαντικά από τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα. Τρίτον, η εν λόγω ετικέτα δεν έχει λειτουργικό χαρακτήρα.

18      Στο μέτρο που τα επιχειρήματα που προβάλλονται στο πλαίσιο των δύο τελευταίων αιτιάσεων αφορούν τη συγκεκριμένη κρίση περί της υπάρξεως διακριτικού χαρακτήρα του επίμαχου σημείου και συμπληρώνουν εκείνα που προβάλλονται στο πλαίσιο του τρίτου σκέλους, θα ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο του τελευταίου αυτού σκέλους.

19      Όσον αφορά την πρώτη αιτίαση, η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι το επίμαχο σημείο αποτελείται από τα ακόλουθα στοιχεία:

–        ετικέτα σε σχήμα ορθογωνίου τριγώνου·

–        ειδική επίθεση της ετικέτας αυτής στη φιάλη: τοποθέτηση της υποτείνουσας στο κάτω μέρος της φιάλης και πλήρης περιτύλιξη της ετικέτας γύρω από το κυλινδρικό σώμα της φιάλης, ώστε το ύψος της να ποικίλλει κατά μήκος της περιφέρειας της φιάλης σχηματίζοντας μια αιχμηρή προεξοχή στη μια πλευρά και μια εγκοπή σε σχήμα κεφαλαίου γράμματος «V» στην αντίθετη πλευρά, παραπέμποντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στο σχήμα επισκοπικής μίτρας· η ετικέτα δε έχει τέτοιο ύψος ώστε να υπερβαίνει το κυλινδρικό σώμα της φιάλης, οπότε στο σημείο της προεξοχής δεν εφαρμόζει στο σχήμα της φιάλης.

20      Επομένως, ελάχιστη σημασία έχει το γεγονός ότι «η σκουρόχρωμη φιάλη η οποία σφραγίζεται με πώμα-στεφάνη [είναι] συνήθης συσκευασία των εν λόγω προϊόντων», δεδομένου ότι η προσφεύγουσα διεκδικεί δικαιώματα επί συγκεκριμένης ετικέτας, τοποθετημένης επί της φιάλης κατά τρόπο προσδίδοντα διακριτικό χαρακτήρα, και όχι δικαιώματα επί της ίδιας της φιάλης. Κατά συνέπεια, είναι αλυσιτελής η εξέταση των χαρακτηριστικών της φιάλης και ανακριβής η περιγραφή, όπως αυτή στην οποία προέβη το τμήμα προσφυγών, του επίμαχου σημείου ως αποτελούντος «τρισδιάστατη απεικόνιση υπό τέσσερις διαφορετικές γωνίες μιας σκουρόχρωμης φιάλης η οποία σφραγίζεται με πώμα-στεφάνη […] η οποία φέρει λευκή ετικέτα τυλιγμένη στο κατώτερο μέρος της φιάλης». Αντιθέτως, το τμήμα προσφυγών όφειλε να εξετάσει αν ο συνδυασμός των στοιχείων της ετικέτας που προσδιορίστηκαν στη σκέψη 19 της παρούσας αποφάσεως αποτελούσε, στο σύνολό του, διακριτικό σημείο.

21      Το EUIPO αμφισβητεί την ορθότητα των επιχειρημάτων της προσφεύγουσας.

22      Συναφώς, απαντώντας σε ερώτηση που έθεσε το Γενικό Δικαστήριο κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, η προσφεύγουσα διευκρίνισε ότι το σημείο του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση ήταν πράγματι τρισδιάστατο σημείο, όπως απεικονίζεται στο σημείο 2 του δικογράφου της προσφυγής και στην αίτηση προστασίας, ήτοι φιάλη φέρουσα πώμα-στεφάνη και ετικέτα.

23      Επομένως, ορθώς το τμήμα προσφυγών έλαβε υπόψη τη συνολική εντύπωση που προκαλεί το σύνολο των στοιχείων αυτών.

24      Εξάλλου, ιδίως από τις σκέψεις 16, 17, 20, 22, 23 και 25 της προσβαλλομένης αποφάσεως προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών έλαβε δεόντως υπόψη το σύνολο των στοιχείων που χαρακτηρίζουν τον τρόπο με τον οποίο ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής αντιλαμβάνεται το επίμαχο σημείο.

25      Ως εκ τούτου, και υπό την επιφύλαξη της διευκρίνισης που έγινε στη σκέψη 18 της παρούσας αποφάσεως, το πρώτο σκέλος πρέπει να απορριφθεί.

 Επί του δευτέρου σκέλους, με το οποίο προβάλλεται εφαρμογή εσφαλμένων κριτηρίων για την εκτίμηση του διακριτικού χαρακτήρα του επίμαχου σημείου

26      Παραπέμποντας στην απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2002, Eurocool Logistik κατά ΓΕΕΑ (EUROCOOL) (T‑34/00, EU:T:2002:41, σκέψη 39), η προσφεύγουσα ισχυρίζεται ότι αρκεί ένας ελάχιστος διακριτικός χαρακτήρας προκειμένου να μην εφαρμοστεί το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001. Εν προκειμένω, το επίμαχο σημείο αποτελείται από συνδυασμό στοιχείων που το διαφοροποιούν σαφώς από τα λοιπά υφιστάμενα στην αγορά σχήματα για τα συγκεκριμένα προϊόντα, οπότε, θεωρούμενο στο σύνολό του, το σημείο αυτό διαθέτει τον απαιτούμενο ελάχιστο διακριτικό χαρακτήρα.

27      Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνει η απόφαση της 3ης Οκτωβρίου 2018, Wajos κατά EUIPO (Σχήμα φιάλης) (T‑313/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:638, σκέψη 26), κατά την οποία, στον τομέα των τροφίμων, ο οποίος χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, οι επιχειρηματίες έχουν ισχυρό κίνητρο να καταστήσουν τα προϊόντα τους αναγνωρίσιμα σε σχέση με εκείνα των ανταγωνιστών, ιδίως όσον αφορά τη μορφή τους και τον σχεδιασμό της συσκευασίας τους, προκειμένου να προσελκύσουν την προσοχή των καταναλωτών. Επομένως, ο μέσος καταναλωτής είναι απολύτως ικανός να αντιληφθεί το σχήμα της συσκευασίας των συγκεκριμένων προϊόντων ως ένδειξη της εμπορικής προέλευσής τους, εφόσον το σχήμα αυτό έχει επαρκή χαρακτηριστικά γνωρίσματα για να προσελκύσει την προσοχή του.

28      Ωστόσο, το τμήμα προσφυγών δεν έλαβε υπόψη τη νομολογία αυτή στη σκέψη 11 της προσβαλλομένης αποφάσεως, κρίνοντας, κατ’ ουσίαν, ότι μπορεί να αποδειχθεί δυσχερέστερη η διαπίστωση του διακριτικού χαρακτήρα ενός τρισδιάστατου σημείου, το οποίο αποτελείται από τη μορφή του ίδιου του προϊόντος ή της συσκευασίας του, σε σχέση με τη διαπίστωση του διακριτικού χαρακτήρα ενός λεκτικού ή εικονιστικού σήματος. Επομένως, απαιτώντας υψηλότερο βαθμό διακριτικού χαρακτήρα για το επίμαχο σημείο, το τμήμα προσφυγών υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο.

29      Το EUIPO αμφισβητεί την ορθότητα των επιχειρημάτων της προσφεύγουσας.

30      Συναφώς, κατά το άρθρο 4 του κανονισμού 2017/1001, το σχήμα ενός προϊόντος ή της συσκευασίας του μπορεί να αποτελέσει σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό την προϋπόθεση ότι το σχήμα αυτό είναι ικανό να διακρίνει τα προϊόντα μιας επιχείρησης από εκείνα άλλων επιχειρήσεων.

31      Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001, τα σήματα που στερούνται διακριτικού χαρακτήρα δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση.

32      Κατά πάγια νομολογία, ο διακριτικός χαρακτήρας σήματος, κατά την έννοια της τελευταίας αυτής διάταξης, σημαίνει ότι το σήμα αυτό καθιστά δυνατό να εξατομικευτούν το προϊόν ή η υπηρεσία για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση ως προερχόμενα από συγκεκριμένη επιχείρηση και, επομένως, να διακρίνεται το προϊόν αυτό από εκείνα άλλων επιχειρήσεων [βλ. αποφάσεις της 20ής Οκτωβρίου 2011, Freixenet κατά ΓΕΕΑ, C‑344/10 P και C‑345/10 P, EU:C:2011:680, σκέψη 42 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 24ης Σεπτεμβρίου 2019, Fränkischer Weinbauverband κατά EUIPO (Σχήμα ελλειψοειδούς φιάλης), T‑68/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:677, σκέψη 15 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

33      Ο διακριτικός αυτός χαρακτήρας σήματος πρέπει να εκτιμάται, αφενός, σε σχέση με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση και, αφετέρου, σε σχέση με τη σχετική περί αυτού αντίληψη του ενδιαφερομένου κοινού [βλ. αποφάσεις της 20ής Οκτωβρίου 2011, Freixenet κατά ΓΕΕΑ, C‑344/10 P και C‑345/10 P, EU:C:2011:680, σκέψη 43 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 16ης Ιανουαρίου 2014, Steiff κατά ΓΕΕΑ (Στερέωση μέσω μεταλλικού κουμπιού μιας ετικέτας στο μέσο του αυτιού ενός λούτρινου ζώου), T‑434/12, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2014:6, σκέψη 19 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

34      Πρέπει επίσης να υπομνησθεί ότι, προκειμένου να εκτιμηθεί αν ένα σήμα στερείται ή όχι διακριτικού χαρακτήρα, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η συνολική εντύπωση που αυτό προκαλεί. Εντούτοις, τούτο δεν συνεπάγεται ότι δεν απαιτείται, αρχικώς, διαδοχική εξέταση των διαφόρων στοιχείων παρουσίασης που χρησιμοποιούνται για το σήμα αυτό. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της συνολικής εκτίμησης, μπορεί να είναι χρήσιμο να εξεταστεί καθένα από τα συστατικά στοιχεία του συγκεκριμένου σήματος (βλ. απόφαση της 16ης Ιανουαρίου 2014, Στερέωση μέσω μεταλλικού κουμπιού μιας ετικέτας στο μέσο του αυτιού ενός λούτρινου ζώου, T‑434/12, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2014:6, σκέψη 18 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

35      Εξάλλου, ένας ελάχιστος βαθμός διακριτικού χαρακτήρα αρκεί, προκειμένου να μην έχει εφαρμογή ο απόλυτος λόγος απαραδέκτου τον οποίο προβλέπει το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009 [βλ. απόφαση της 25ης Σεπτεμβρίου 2015, Bopp κατά ΓΕΕΑ (Αναπαράσταση πράσινου οκταγωνικού πλαισίου), T‑209/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:701, σκέψη 45 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

36      Κατά πάγια νομολογία, τα κριτήρια εκτίμησης του διακριτικού χαρακτήρα των τρισδιάστατων σημάτων που αποτελούνται από το σχήμα του ίδιου του προϊόντος δεν είναι διαφορετικά από εκείνα που εφαρμόζονται στις λοιπές κατηγορίες σημάτων. Εντούτοις, στο πλαίσιο της εφαρμογής των κριτηρίων αυτών, η σχετική αντίληψη του μέσου καταναλωτή δεν είναι κατ’ ανάγκην η ίδια στην περίπτωση τρισδιάστατου σήματος, που αποτελείται από την μορφή του ίδιου του προϊόντος, και στην περίπτωση λεκτικού ή εικονιστικού σήματος, αποτελούμενου από σημείο ανεξάρτητο της όψεως των προϊόντων που προσδιορίζει. Πράγματι, ο μέσος καταναλωτής δεν συνηθίζει να αναγνωρίζει την προέλευση ενός προϊόντος βάσει του σχήματός του ή του σχήματος της συσκευασίας του, χωρίς την ύπαρξη κάποιου εικονιστικού ή λεκτικού στοιχείου, και, κατά συνέπεια, η διαπίστωση του διακριτικού χαρακτήρα ενός τέτοιου τρισδιάστατου σήματος θα μπορούσε να αποδειχθεί δυσχερέστερη από τη διαπίστωση του διακριτικού χαρακτήρα κάποιου λεκτικού ή εικονιστικού σήματος [βλ. αποφάσεις της 20ής Οκτωβρίου 2011, Freixenet κατά ΓΕΕΑ, C‑344/10 P και C‑345/10 P, EU:C:2011:680, σκέψεις 45 και 46 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 24ης Σεπτεμβρίου 2019, Fränkischer Weinbauverband κατά EUIPO (Σχήμα ελλειψοειδούς φιάλης), T‑68/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:677, σκέψη 17 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία· βλ. επίσης, κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 8ης Απριλίου 2003, Linde κ.λπ., C‑53/01 έως C‑55/01, EU:C:2003:206, σκέψη 48].

37      Ειδικότερα, δεδομένου ότι η συσκευασία υγρού προϊόντος αποτελεί προϋπόθεση της διάθεσής του στο εμπόριο, ο μέσος καταναλωτής τής αποδίδει, κατ’ αρχάς, την απλή αυτή λειτουργία. Ένα τρισδιάστατο σήμα το οποίο συνίσταται σε μια τέτοια συσκευασία έχει διακριτικό χαρακτήρα μόνον εάν επιτρέπει στον μέσο καταναλωτή του εν λόγω προϊόντος που έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος, ακόμη και χωρίς να προβεί σε ανάλυση ή σύγκριση, καθώς και χωρίς να εντείνει ιδιαιτέρως την προσοχή του, να διακρίνει το εν λόγω προϊόν από εκείνα άλλων επιχειρήσεων [βλ. απόφαση της 24ης Σεπτεμβρίου 2019, Fränkischer Weinbauverband κατά EUIPO (Σχήμα ελλειψοειδούς φιάλης), T‑68/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:677, σκέψη 18 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία· βλ. επίσης, κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 12ης Φεβρουαρίου 2004, Henkel, C‑218/01, EU:C:2004:88, σκέψη 53].

38      Υπό τις συνθήκες αυτές, όσο περισσότερο ομοιάζει το σχήμα το οποίο ζητείται να καταχωριστεί ως σήμα με το πλέον πιθανό σχήμα που θα λάβει το επίμαχο προϊόν τόσο πιθανότερο είναι το εν λόγω σχήμα να στερείται διακριτικού χαρακτήρα, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001. Διακριτικό χαρακτήρα, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001, διαθέτει μόνον το σήμα το οποίο αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα και, λόγω αυτού του γεγονότος, επιτελεί τη βασική του λειτουργία του προσδιορισμού της προέλευσης του προϊόντος (βλ. αποφάσεις της 29ης Απριλίου 2004, Henkel κατά ΓΕΕΑ, C‑456/01 P και C‑457/01 P, EU:C:2004:258, σκέψη 39, και της 12ης Δεκεμβρίου 2019, EUIPO κατά Wajos, C‑783/18 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2019:1073, σκέψη 24 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία· βλ. επίσης, κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 12ης Φεβρουαρίου 2004, Henkel, C‑218/01, EU:C:2004:88, σκέψη 49).

39      Ομοίως, πρέπει να υπομνησθεί ότι η καινοτομία ή η πρωτοτυπία δεν αποτελούν πρόσφορα κριτήρια για την εκτίμηση του διακριτικού χαρακτήρα ενός σήματος, οπότε, για την καταχώριση ενός σήματος, δεν αρκεί το σήμα αυτό να είναι πρωτότυπο, αλλά πρέπει να διαφέρει ουσιωδώς από τα βασικά σχήματα του επίμαχου προϊόντος τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως στο εμπόριο και να μην εμφανίζεται ως απλή παραλλαγή ή ως πιθανή παραλλαγή των σχημάτων αυτών. Επιπλέον, δεν είναι απαραίτητο να αποδειχθεί ο συνήθης χαρακτήρας του σχήματος στο εμπόριο για να διαπιστωθεί η έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του σήματος για το οποίο ζητείται η καταχώριση [βλ. απόφαση της 7ης Οκτωβρίου 2015, The Smiley Company κατά ΓΕΕΑ (Σχήμα προσώπου υπό τη μορφή αστεριού), T‑244/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:764, σκέψη 38 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία· πρβλ. απόφαση της 28ης Ιουνίου 2019, Gibson Brands κατά EUIPO – Wilfer (Σχήμα κιθάρας), T‑340/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:455, σκέψη 39].

40      Το Γενικό Δικαστήριο έχει επίσης διευκρινίσει ότι η παρουσία στην αγορά σημαντικού αριθμού σχημάτων τα οποία έχει ενώπιόν του ο καταναλωτής καθιστά μάλλον απίθανο να θεωρήσει ο τελευταίος έναν ιδιαίτερο τύπο σχήματος ως ανήκοντα σε συγκεκριμένο κατασκευαστή και όχι ως απόρροια της ποικιλομορφίας που χαρακτηρίζει την εν λόγω αγορά. Πράγματι, η σημαντική ποικιλία των σχημάτων που έχουν πρωτότυπη ή εκκεντρική εμφάνιση και υπάρχουν ήδη στην αγορά περιορίζει το ενδεχόμενο ένα ιδιαίτερο σχήμα να θεωρηθεί ότι αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς ισχύοντα στην εν λόγω αγορά και, ως εκ τούτου, να αναγνωρίζεται από τους καταναλωτές βάσει της ιδιαιτερότητάς του ή της πρωτοτυπίας του και μόνον (απόφαση της 28ης Ιουνίου 2019, Σχήμα κιθάρας, T‑340/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:455, σκέψη 36).

41      Επομένως, όταν τρισδιάστατο σήμα αποτελείται από το σχήμα του προϊόντος για το οποίο ζητείται η καταχώριση ή από το σχήμα της συσκευασίας του προϊόντος, το γεγονός και μόνον ότι το σχήμα αυτό αποτελεί παραλλαγή ενός από τα συνήθη σχήματα προϊόντων αυτού του είδους ή συσκευασιών αυτού του είδους προϊόντων δεν αρκεί για να διαπιστωθεί ότι το εν λόγω σήμα δεν στερείται διακριτικού χαρακτήρα, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001. Πρέπει πάντα να εξετάζεται εάν ένα τέτοιο σήμα παρέχει στον μέσο καταναλωτή του οικείου προϊόντος ο οποίος έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος τη δυνατότητα να διακρίνει, χωρίς να προβεί σε ανάλυση και χωρίς να εντείνει ιδιαιτέρως την προσοχή του, το εν λόγω προϊόν από τα αντίστοιχα άλλων επιχειρήσεων (βλ. απόφαση της 12ης Δεκεμβρίου 2019, EUIPO κατά Wajos, C‑783/18 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2019:1073, σκέψη 25 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

42      Εν προκειμένω, στις σκέψεις 8 έως 13 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών παρουσίασε τη νομολογία που έχει εφαρμογή όσον αφορά την εξέταση της ύπαρξης διακριτικού χαρακτήρα τρισδιάστατου σήματος, αποτελούμενου εκ του σχήματος του ίδιου του προϊόντος ή της συσκευασίας του. Υπενθύμισε, μεταξύ άλλων, την απαίτηση κατά την οποία ένα τέτοιο σήμα πρέπει να αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα. Στα σημεία 14 έως 27 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών εφάρμοσε τη νομολογία αυτή στο επίμαχο σημείο και συνήγαγε, στις σκέψεις 25 έως 27 της αποφάσεως αυτής, πρώτον, ότι το σημείο αυτό αποτελείται μόνον από συνδυασμό τυπικών στοιχείων των σχετικών προϊόντων, ήτοι μιας φιάλης και μιας ετικέτας, της οποίας το σχήμα και η διάταξη δεν διαφοροποιούνται ουσιωδώς από ορισμένα βασικά σχήματα των εν λόγω προϊόντων, αλλά μάλλον εμφανίζονται ως απλή παραλλαγή αυτών, δεύτερον, ότι οι προβαλλόμενες διαφορές σε σχέση με τα γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα μπορούν να γίνουν αντιληπτές μόνον κατόπιν περισσότερο προσεκτικού ελέγχου, τον οποίο δεν διενεργεί ο μέσος καταναλωτής, οπότε δεν εκλαμβάνονται ως ενδείξεις της εμπορικής προέλευσης των προϊόντων για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση και, τρίτον, ότι ο εν λόγω καταναλωτής αντιλαμβάνεται το σήμα ως αισθητικό, διακοσμητικό ή λειτουργικό φινίρισμα των προϊόντων που καλύπτονται από αυτό, το οποίο εξάλλου δεν διαφέρει ουσιωδώς από τα γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα.

43      Βεβαίως, από τη σκέψη 26 της αποφάσεως της 3ης Οκτωβρίου 2018, Σχήμα φιάλης (T‑313/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:638), στην οποία παραπέμπει η προσφεύγουσα, προκύπτει ότι, στον τομέα των τροφίμων, ο οποίος χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, οι επιχειρηματίες έχουν ισχυρό κίνητρο να καταστήσουν τα προϊόντα τους αναγνωρίσιμα σε σχέση με εκείνα των ανταγωνιστών, ιδίως όσον αφορά τη μορφή τους και τον σχεδιασμό της συσκευασίας τους, προκειμένου να προσελκύσουν την προσοχή των καταναλωτών, οπότε ο μέσος καταναλωτής είναι απολύτως ικανός να αντιληφθεί το σχήμα της συσκευασίας των σχετικών προϊόντων ως ένδειξη της εμπορικής προέλευσής τους, εφόσον το σχήμα αυτό έχει επαρκή χαρακτηριστικά γνωρίσματα για να προσελκύσει την προσοχή του.

44      Εντούτοις, αφενός, πρέπει να υπομνησθεί ότι, από της εκδόσεως της αποφάσεως της 8ης Απριλίου 2003, Linde κ.λπ. (C‑53/01 έως C‑55/01, EU:C:2003:206, σκέψη 48), η οποία εκδόθηκε μεν στο πλαίσιο της εφαρμογής της πρώτης οδηγίας 89/104/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων (ΕΕ 1989, L 40, σ. 1), αλλά οι αρχές της μπορούν να εφαρμοστούν εν προκειμένω, κατά πάγια νομολογία, ο μέσος καταναλωτής δεν συνηθίζει να αναγνωρίζει την προέλευση ενός προϊόντος βάσει του σχήματός του ή του σχήματος της συσκευασίας του, χωρίς την ύπαρξη κάποιου εικονιστικού ή λεκτικού στοιχείου, και, επομένως, η διαπίστωση του διακριτικού χαρακτήρα ενός τέτοιου τρισδιάστατου σήματος θα μπορούσε να αποδειχθεί δυσχερέστερη από τη διαπίστωση του διακριτικού χαρακτήρα κάποιου λεκτικού ή εικονιστικού σήματος (βλ. σκέψη 36 της παρούσας αποφάσεως).

45      Αφετέρου, στη σκέψη 26 της αποφάσεως της 3ης Οκτωβρίου 2018, Σχήμα φιάλης (T‑313/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:638), το Γενικό Δικαστήριο παρέπεμψε στην απόφασή του της 3ης Δεκεμβρίου 2003, Nestlé Waters France κατά ΓΕΕΑ (Σχήμα φιάλης) (T‑305/02, EU:T:2003:328, σκέψη 34), η οποία είχε εκδοθεί πριν το Δικαστήριο διευκρινίσει, με τις αποφάσεις του της 12ης Φεβρουαρίου 2004, Henkel (C‑218/01, EU:C:2004:88, σκέψη 49), της 29ης Απριλίου 2004, Henkel κατά ΓΕΕΑ (C‑456/01 P και C‑457/01 P, EU:C:2004:258, σκέψη 39), και της 7ης Οκτωβρίου 2004, Mag Instrument κατά ΓΕΕΑ (C‑136/02 P, EU:C:2004:592, σκέψη 31), ότι, όσον αφορά τα τρισδιάστατα σήματα που αποτελούνται από το σχήμα του ίδιου του προϊόντος ή της συσκευασίας του, μόνον ένα σήμα το οποίο αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα και, λόγω αυτού, επιτελεί τη βασική του λειτουργία του προσδιορισμού της προέλευσης του προϊόντος δεν στερείται διακριτικού χαρακτήρα κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001 (βλ. σκέψη 38 της παρούσας αποφάσεως).

46      Επομένως, ο κανόνας που απορρέει από τη σκέψη 34 της αποφάσεως της 3ης Δεκεμβρίου 2003, Σχήμα φιάλης (T‑305/02, EU:T:2003:328), πρέπει να ερμηνευθεί υπό το πρίσμα της μεταγενέστερης νομολογίας του Δικαστηρίου (βλ. σκέψεις 36 και 38 της παρούσας αποφάσεως). Ως εκ τούτου, η παραδοχή ότι ο μέσος καταναλωτής είναι απολύτως ικανός να αντιληφθεί το σχήμα της συσκευασίας των σχετικών προϊόντων ως ένδειξη της εμπορικής προέλευσης τους, εφόσον το σχήμα αυτό έχει επαρκή χαρακτηριστικά γνωρίσματα για να προσελκύσει την προσοχή του, πρέπει να νοηθεί υπό την έννοια ότι αφορά την περίπτωση όπου το τρισδιάστατο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, και το οποίο αποτελείται από το σχήμα του ίδιου του προϊόντος ή της συσκευασίας του, αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα.

47      Τούτο ισχύει κατά μείζονα λόγο καθόσον το Γενικό Δικαστήριο, με την απόφασή του της 3ης Οκτωβρίου 2018, Σχήμα φιάλης (T‑313/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:638, σκέψη 28), διευκρίνισε ότι, προκειμένου να εκτιμηθεί ο διακριτικός χαρακτήρας τρισδιάστατου σήματος, αποτελούμενου εκ του σχήματος του ίδιου του προϊόντος ή της συσκευασίας του, έπρεπε να εξεταστεί αν το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση διέφερε σημαντικά από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα. Με την απόφασή του της 12ης Δεκεμβρίου 2019, EUIPO κατά Wajos (C‑783/18 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2019:1073, σκέψεις 24, 26 και 30), το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ρητώς ότι επί του εν λόγω ζητήματος εφαρμόζεται το κριτήριο της «σημαντικής απόκλισης σε σχέση με τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα».

48      Επομένως, κακώς η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών εφάρμοσε εσφαλμένα κριτήρια για την εκτίμηση του διακριτικού χαρακτήρα του επίμαχου σήματος.

49      Κατά συνέπεια, το δεύτερο σκέλος πρέπει να απορριφθεί.

 Επί του τρίτου σκέλους, με το οποίο προβάλλεται ότι το τμήμα προσφυγών εσφαλμένως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το επίμαχο σημείο στερείται διακριτικού χαρακτήρα

50      Λαμβανομένης υπόψη της διευκρίνισης που παρατίθεται στη σκέψη 18 της παρούσας αποφάσεως, η προσφεύγουσα προβάλλει δύο αιτιάσεις στο πλαίσιο του εξεταζόμενου τρίτου σκέλους. Πρώτον, ισχυρίζεται, κατ’ ουσίαν, ότι το τμήμα προσφυγών προσδιόρισε εσφαλμένα τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα. Δεύτερον, ισχυρίζεται ότι το σχήμα και η θέση της ετικέτας στη φιάλη δεν έχουν καμία λειτουργική διάσταση και αποκλίνουν σημαντικά από τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα.

–       Επί της πρώτης αιτιάσεως, με την οποία προβάλλεται πλάνη κατά τον καθορισμό των γενικώς και συνήθως ισχυόντων στον οικείο τομέα

51      Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι τα παραδείγματα που παρέθεσε το τμήμα προσφυγών δεν είναι αντιπροσωπευτικά των γενικώς και συνήθως ισχυόντων στον οικείο τομέα. Στον τομέα των τροφίμων και, ειδικότερα, στον τομέα των οινοπνευματωδών ποτών, ο κανόνας είναι να τίθεται πάνω στη φιάλη ετικέτα, συνήθως ορθογώνια, η οποία εφαρμόζει πλήρως σε ένα μέρος του κυλινδρικού σώματος της φιάλης.

52      Το EUIPO αμφισβητεί την ορθότητα των επιχειρημάτων της προσφεύγουσας.

53      Συναφώς, από πάγια νομολογία προκύπτει ότι ο προσφεύγων, καθόσον προβάλλει τον διακριτικό χαρακτήρα του επίμαχου σήματος, παρά την ανάλυση του EUIPO, υποχρεούται να προσκομίσει συγκεκριμένα και τεκμηριωμένα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το σήμα αυτό έχει εγγενή διακριτικό χαρακτήρα [βλ. αποφάσεις της 28ης Σεπτεμβρίου 2010, Rosenruist κατά ΓΕΕΑ (Απεικόνιση δύο καμπυλών πάνω σε τσέπη), T‑388/09, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2010:410, σκέψη 37 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία, και της 21ης Νοεμβρίου 2018, Bopp κατά EUIPO (Απεικόνιση ενός ισογώνιου οκταγώνου), T‑460/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:816, σκέψη 53 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

54      Επίσης, πρέπει να υπομνησθεί ότι το τμήμα προσφυγών δεν υποχρεούται να αναφέρει, επιπλέον, κατά τρόπο γενικό και αφηρημένο, το σύνολο των γενικώς και συνήθως ισχυόντων στον οικείο τομέα [βλ. απόφαση της 13ης Μαΐου 2020, Cognac Ferrand κατά EUIPO (Σχήμα πλέγματος επί φιάλης), T‑172/19, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2020:202, σκέψη 49 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

55      Εν προκειμένω, αποδεχόμενο την ανάλυση της εξετάστριας σχετικά με την ποικιλία των σχημάτων των ετικετών στις φιάλες για ποτά, μεταξύ άλλων και όσον αφορά την τοποθέτησή τους, και παραθέτοντας ορισμένες από τις ετικέτες στη σκέψη 17 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών διαπίστωσε ότι τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον τομέα αυτό χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλία σχημάτων παρουσίασης (πρβλ. απόφαση της 28ης Ιουνίου 2019, Σχήμα κιθάρας, T‑340/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:455, σκέψεις 38 και 39).

56      Επομένως, ακόμη και αν υποτεθεί ότι το κυρίαρχο σχήμα όσον αφορά τις ετικέτες των εν λόγω προϊόντων είναι, όπως υποστηρίζει η προσφεύγουσα, εκείνο της ορθογώνιας ετικέτας η οποία εφαρμόζει πλήρως σε ένα μέρος του κυλινδρικού σώματος της φιάλης, τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα δεν μπορούν να περιοριστούν, όπως ορθώς υποστηρίζει το EUIPO, μόνο στο στατιστικώς πλέον διαδεδομένο σχήμα, αλλά περιλαμβάνουν όλα τα σχήματα που ο καταναλωτής έχει συνηθίσει να συναντά στην αγορά.

57      Κατά συνέπεια, η πρώτη αιτίαση πρέπει να απορριφθεί.

–       Επί της δεύτερης αιτιάσεως, με την οποία προβάλλεται πλάνη κατά την εκτίμηση του λειτουργικού χαρακτήρα της ετικέτας και της σημαντικής απόκλισης από τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα

58      Πρώτον, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το σχήμα της ετικέτας και ο τρόπος με τον οποίο τυλίγεται γύρω από τη φιάλη είναι όλως ιδιάζοντα. Το επίμαχο σημείο χαρακτηρίζεται από την ετικέτα του σε σχήμα ορθογώνιου τριγώνου, του οποίου η υποτείνουσα βρίσκεται στο κάτω μέρος της φιάλης και του οποίου το ύψος ποικίλλει κατά μήκος της περιφέρειας της φιάλης σχηματίζοντας μια αιχμηρή προεξοχή στη μια πλευρά και μια εγκοπή σε σχήμα κεφαλαίου γράμματος «V» στην αντίθετη πλευρά, παραπέμποντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, στο σχήμα επισκοπικής μίτρας. Η ετικέτα έχει ύψος που υπερβαίνει το κυλινδρικό σώμα της φιάλης, οπότε, στο σημείο της προεξοχής, η ετικέτα δεν εφαρμόζει στο σχήμα της φιάλης.

59      Αντιθέτως, στο σύνολο σχεδόν των παραδειγμάτων που παρέθεσε το τμήμα προσφυγών, η ετικέτα παρουσιάζει πτυχώσεις και δεν είναι λεία. Οι ετικέτες αυτές εφαρμόζουν πλήρως και όχι εν μέρει στο σώμα της φιάλης. Το μόνο δε παράδειγμα που παρατίθεται στην προσβαλλόμενη απόφαση το οποίο αναπαριστά ετικέτα που τυλίγεται πλήρως γύρω από το σώμα της φιάλης, αφορά μια ορθογώνια ετικέτα το ύψος της οποίας είναι κανονικό κατά μήκος ολόκληρης της περιφέρειας της φιάλης, και όχι ετικέτα ακανόνιστου ύψους με αιχμηρή προεξοχή.

60      Επομένως, το επίμαχο σημείο είναι πολύ διαφορετικό από τα παραδείγματα αυτά και, κατά συνέπεια, από τα γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα. Κανένα από τα παραδείγματα που παρέθεσε το τμήμα προσφυγών δεν απεικονίζει φιάλη της οποίας η ετικέτα έχει τα διακριτικά χαρακτηριστικά του επίμαχου σημείου. Η ιδιαίτερη όψη αυτού γίνεται αντιληπτή ακόμη και εξ αποστάσεως. Το ενδιαφερόμενο κοινό δεν θα το εκλάβει ως κλασική παραλλαγή των πιθανών σχημάτων των σχετικών προϊόντων, αλλά ως ένδειξη προέλευσης η οποία απομνημονεύεται εύκολα και του παρέχει τη δυνατότητα, χωρίς καν να εξετάσει τα αναγραφόμενα σε αυτή στοιχεία, να διακρίνει αμέσως τα προϊόντα της προσφεύγουσας από εκείνα που έχουν άλλη εμπορική προέλευση.

61      Δεύτερον, η διαπίστωση του τμήματος προσφυγών στη σκέψη 20 της προσβαλλομένης αποφάσεως ότι η αιχμηρή προεξοχή της ετικέτας ενδέχεται να μην είναι ορατή ή να μη γίνεται αντιληπτή αν εκείνος που καταναλώνει το υγρό της φιάλης πιάσει με το χέρι αυτό το μέρος της φιάλης προκαλεί έκπληξη. Αφενός, η προεξοχή δεν βρίσκεται στο επίπεδο του σώματος της φιάλης, δηλαδή του κατώτερου μέρους της, από το οποίο ο καταναλωτής την πιάνει όταν επιθυμεί να καταναλώσει το υγρό, αλλά στο επίπεδο του λαιμού της φιάλης, οπότε δεν την καλύπτει με το χέρι του όταν πίνει. Αφετέρου, ουδόλως απαιτείται, προκειμένου να έχει διακριτικό χαρακτήρα, ένα σημείο να είναι διαρκώς ορατό από τον καταναλωτή. Στην αντίθετη περίπτωση, κανένα σήμα δεν θα μπορούσε να προστατευθεί, δεδομένου ότι κάθε σημείο το οποίο τίθεται σε ένα προϊόν θα αποκρύβεται προσωρινά ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύεται ή χρησιμοποιείται το προϊόν.

62      Τρίτον, αντιθέτως προς ό,τι επισημαίνει το τμήμα προσφυγών στη σκέψη 24 της προσβαλλομένης αποφάσεως, η ετικέτα στην οποία αναφέρεται η προσφεύγουσα δεν έχει καμία λειτουργική διάσταση και δεν προορίζεται να συγκρατεί τις εναπομένουσες στο στόμιο της φιάλης σταγόνες αμέσως μετά το σερβίρισμα σε ποτήρι ή μετά την πόση απευθείας από το στόμιο. Συγκεκριμένα, δεν πρόκειται για πετσέτα, αλλά για ετικέτα από χαρτί υψηλής ποιότητας χωρίς απορροφητικές ιδιότητες. Μια σταγόνα που θα κυλήσει κατά μήκος της φιάλης, είτε από την πλευρά της αιχμηρής προεξοχής είτε από την πλευρά της εγκοπής σε σχήμα «V», δεν θα συγκρατηθεί από την εν λόγω ετικέτα περισσότερο από ό,τι από οποιαδήποτε άλλη χάρτινη ετικέτα.

63      Το EUIPO αμφισβητεί την ορθότητα των επιχειρημάτων της προσφεύγουσας.

64      Συναφώς, πρώτον, πρέπει να υπομνησθεί ότι το επίμαχο σημείο αποτελείται από την τρισδιάστατη απεικόνιση υπό τέσσερις διαφορετικές γωνίες μιας σκουρόχρωμης φιάλης, η οποία σφραγίζεται με πώμα-στεφάνη. Μια λευκή ετικέτα τυλίγεται στο κατώτερο μέρος της φιάλης κατά τρόπο ακανόνιστο, με εξαίρεση μια αιχμηρή προεξοχή προς τα πάνω, η οποία δεν εφαρμόζει στο σώμα της φιάλης στο μέρος αυτό. Από την άλλη πλευρά της φιάλης, η ετικέτα σχηματίζει εγκοπή σε σχήμα κεφαλαίου γράμματος «V».

65      Τόσο το τμήμα προσφυγών όσο και η εξετάστρια απέδειξαν ότι ο τομέας των ποτών χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία σχημάτων και τρόπων τοποθέτησης των ετικετών στις φιάλες. Υπάρχουν, μεταξύ άλλων, ετικέτες που παρουσιάζουν πτυχώσεις ή ετικέτες λείες, όπως η επίμαχη, καθώς και ετικέτες που καλύπτουν πλήρως τη φιάλη ή την περιβάλλουν μόνον εν μέρει, όπως η επίμαχη ετικέτα. Ορισμένες ετικέτες επικολλώνται πλήρως στη φιάλη, ενώ άλλες, όπως η επίμαχη, αποσπώνται μερικώς από αυτή. Ομοίως, υπάρχουν ορθογώνιες ετικέτες, στρογγυλές ή εκείνες οι οποίες, όπως η επίμαχη, λαμβάνουν τη μορφή άλλων γεωμετρικών σχημάτων. Μολονότι δεν αποκλείεται μια ετικέτα όπως αυτή την οποία αφορά η αίτηση καταχώρισης, ή ακόμη και μια ετικέτα με μεγάλη ομοιότητα προς αυτή, να μην υπάρχει ακόμη στην αγορά των σχετικών προϊόντων, πρέπει ωστόσο να υπομνησθεί ότι η καινοτομία ή η πρωτοτυπία δεν αποτελούν πρόσφορα κριτήρια για την εκτίμηση του διακριτικού χαρακτήρα ενός σήματος. Η μορφή και η τοποθέτηση της επίμαχης ετικέτας στη φιάλη εντάσσονται στη σειρά των σχημάτων που είθισται να συναντά στην αγορά ο καταναλωτής. Επομένως, όπως προκύπτει κατ’ ουσίαν ιδίως από τις σκέψεις 17 έως 25 της προσβαλλομένης αποφάσεως, η ετικέτα αυτή όχι μόνο δεν αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα, αλλά αποτελεί απλώς μια πιθανή παραλλαγή των ήδη υφιστάμενων σχημάτων.

66      Όπως ορθώς διαπίστωσε το τμήμα προσφυγών, ιδίως στις σκέψεις 23 και 26 της προσβαλλομένης αποφάσεως, προκειμένου να γίνουν αντιληπτές οι διαφορές μεταξύ της ετικέτας την οποία αφορά το επίμαχο σημείο και των λοιπών σχημάτων ετικετών που απαντούν συνήθως στην αγορά, πρέπει να γίνει προσεκτικός έλεγχος, τον οποίο δεν θα πραγματοποιήσει ο μέσος καταναλωτής των εν λόγω προϊόντων. Επομένως, οι εν λόγω αποκλίσεις δεν θα προσελκύσουν την προσοχή του και δεν θα συγκρατηθούν στη μνήμη του ως διακριτικό σημείο (βλ. μνημονευόμενη στις σκέψεις 37 και 41 της παρούσας αποφάσεως νομολογία).

67      Εν πάση περιπτώσει, μια απλή απόκλιση από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα δεν αρκεί για να γίνει δεκτός ο διακριτικός χαρακτήρας του επίμαχου σημείου (απόφαση της 13ης Μαΐου 2020, Σχήμα πλέγματος επί φιάλης, T‑172/19, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2020:202, σκέψη 55).

68      Δεύτερον, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 18, 19, 22 και 27 της προσβαλλομένης αποφάσεως, και όπως ορθώς υποστηρίζει το EUIPO, ο μέσος καταναλωτής αναμένει να αποτελεί η ετικέτα το μέσο πληροφόρησης σχετικά με τα επίμαχα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του προσδιορισμού της εμπορικής τους προέλευσης, αλλά όχι να προσδιορίζει αφ’ εαυτής, δηλαδή ελλείψει οποιουδήποτε γραφιστικού ή εικονιστικού στοιχείου, την προέλευση των προϊόντων αυτών. Η προσφεύγουσα παραδέχεται εξάλλου ότι η ετικέτα θα καλύπτεται με λεκτικά στοιχεία (βλ. σκέψη 60 της παρούσας αποφάσεως). Οι καταναλωτές θα μπορούσαν επίσης να αντιληφθούν την ετικέτα ως αισθητικό φινίρισμα. Ελλείψει πληροφοριακών στοιχείων ικανών να βοηθήσουν τους εν λόγω καταναλωτές να συνειδητοποιήσουν ότι αυτό το σημείο προορίζεται να προσδιορίσει την προέλευση των σχετικών προϊόντων, οι καταναλωτές δεν θα είναι σε θέση να φανταστούν ότι το εν λόγω σημείο προορίζεται να προσδιορίσει συγκεκριμένο παραγωγό και δεν θα δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό [βλ., κατ’ αναλογίαν, αποφάσεις της 9ης Οκτωβρίου 2002, Glaverbel κατά ΓΕΕΑ (Επιφάνεια υαλοπίνακα), T‑36/01, EU:T:2002:245, σκέψη 28, και της 21ης Νοεμβρίου 2018, Bopp κατά EUIPO (Απεικόνιση ενός ισογώνιου οκταγώνου), T‑460/17, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:816, σκέψη 63].

69      Ως εκ τούτου, το επίμαχο σημείο δεν είναι ικανό να δηλώσει την προέλευση των εν λόγω προϊόντων. Επομένως, δεν διαθέτει τον ελάχιστο απαιτούμενο διακριτικό χαρακτήρα.

70      Το συμπέρασμα αυτό δεν αναιρείται από τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας.

71      Πρώτον, η προσφεύγουσα δεν απέδειξε ότι ο μέσος καταναλωτής θα αντιλαμβανόταν την ετικέτα ως παραπέμπουσα σε επισκοπική μίτρα, πράγμα που θα συνέβαλλε στο να διαφοροποιηθεί από τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα. Αφενός, σε αντίθεση με την εν λόγω ετικέτα, μια επισκοπική μίτρα έχει συνήθως δύο προεξοχές, τη μία μπροστά και την άλλη πίσω. Αφετέρου, η ετικέτα θα έπρεπε να γίνεται αντιληπτή ως επισκοπική μίτρα από τους καταναλωτές σε επίπεδο Ένωσης, θεωρούμενης στο σύνολό της. Ωστόσο, μια μίτρα με αιχμηρές προεξοχές αποτελεί συνήθως μέρος των αμφίων μόνον των επισκόπων της καθολικής και της αγγλικανικής εκκλησίας καθώς και άλλων λιγότερο διαδεδομένων εκκλησιών. Δεν χρησιμοποιείται στην ορθόδοξη ή την ευαγγελική εκκλησία, οι οποίες ωστόσο είναι ευρέως διαδεδομένες σε πολλά κράτη μέλη. Εν πάση περιπτώσει, η προσφεύγουσα διευκρίνισε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση ότι δεν έχει σημασία αν οι καταναλωτές αναγνωρίζουν την ετικέτα ως παραπέμπουσα σε μίτρα.

72      Δεύτερον, η διαπίστωση του τμήματος προσφυγών στη σκέψη 20 της προσβαλλομένης αποφάσεως, κατά την οποία, κατ’ ουσίαν, οι καταναλωτές ενδέχεται να μην αντιληφθούν ότι η προεξοχή της ετικέτας δεν εφαρμόζει στο άνω μέρος της φιάλης, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο κρατούν τη φιάλη όταν καταναλώνουν το περιεχόμενό της, πρέπει να γίνει αντιληπτή υπό το πρίσμα της νομολογίας που μνημονεύεται στις σκέψεις 37 και 41 της παρούσας αποφάσεως, όπως αυτή υπομνήσθηκε και εφαρμόζεται ιδίως στις σκέψεις 12, 22, 23 και 26 της προσβαλλομένης αποφάσεως, κατά την οποία το ενδιαφερόμενο κοινό το οποίο έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικό δεν επιδεικνύει γενικώς ιδιαίτερη προσοχή κατά την απόκτηση των συγκεκριμένων προϊόντων, οπότε η επίμαχη ετικέτα καθώς και ο τρόπος τοποθέτησής της στη φιάλη δεν θα προσελκύσουν πράγματι την προσοχή του. Ομοίως, το τμήμα προσφυγών δεν διαπίστωσε ότι κανείς από τους καταναλωτές δεν θα αντιλαμβανόταν το στοιχείο αυτό. Επομένως, το τμήμα προσφυγών απλώς ανέφερε το ενδεχόμενο ένας καταναλωτής που επιδεικνύει τη συνήθη προσοχή να μην αντιληφθεί την ιδιαιτερότητα αυτή αν κρατήσει τη φιάλη με ορισμένο τρόπο. Μολονότι απίθανη, η περίπτωση αυτή δεν μπορεί πράγματι να αποκλειστεί, στο μέτρο που η φιάλη μπορεί να κρατηθεί τόσο από το κατώτερο όσο και από το ανώτερο μέρος της.

73      Εξάλλου, από τις σκέψεις 17 έως 19, 21, 22 και 27 της προσβαλλομένης αποφάσεως προκύπτει σαφώς ότι το ιδιαίτερο αυτό χαρακτηριστικό της ετικέτας δεν θα γίνει αντιληπτό από τους καταναλωτές ως στοιχείο ικανό να της προσδώσει διακριτικό χαρακτήρα. Αφενός, αντιπροσωπεύει μια μικρή αισθητική ή διακοσμητική παραλλαγή σε σχέση με τα σχήματα που υπάρχουν στην αγορά. Αφετέρου, ο μέσος καταναλωτής αναμένει να αποτελεί η ετικέτα το μέσο πληροφόρησης σχετικά με τα επίμαχα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του προσδιορισμού της εμπορικής τους προέλευσης, αλλά όχι να προσδιορίζει αφεαυτής, δηλαδή ελλείψει οποιουδήποτε γραφιστικού ή εικονιστικού στοιχείου, την προέλευση. Ως εκ τούτου, η αιτιολογία που παρατίθεται στη σκέψη 20 της προσβαλλομένης αποφάσεως παρατίθεται ως εκ περισσού.

74      Τρίτον, μολονότι η αιτιολογία που παρατίθεται στις σκέψεις 24 και 27 της προσβαλλομένης αποφάσεως, σχετικά με την προβαλλόμενη λειτουργία της επίμαχης ετικέτας κατά της στάλαξης, είναι ελάχιστα πειστική, όπως εξάλλου παραδέχεται και το EUIPO, εν πάση περιπτώσει, παρατίθεται ως εκ περισσού. Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι οι λοιπές αιτιολογίες που παρατίθενται στην προσβαλλόμενη απόφαση αρκούν για να δικαιολογήσουν την έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του επίμαχου σημείου, πέραν αυτού δε οι εν λόγω διαπιστώσεις εισάγονται με τις εκφράσεις «ομοίως», καθώς και «ή ακόμη», οι οποίες επιβεβαιώνουν τη δευτερεύουσα σημασία τους στο πλαίσιο της συλλογιστικής του τμήματος προσφυγών. Κατά συνέπεια, τα επιχειρήματα με τα οποία η προσφεύγουσα βάλλει κατά της ως άνω αιτιολογίας πρέπει να απορριφθούν, καθόσον είναι, εν προκειμένω, αλυσιτελή [πρβλ. απόφαση της 29ης Ιανουαρίου 2020, Vinos de Arganza κατά EUIPO – Nordbrand Nordhausen (ENCANTO), T‑239/19, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2020:12, σκέψη 51].

75      Επομένως, οι καταναλωτές των συγκεκριμένων προϊόντων δεν θα αντιληφθούν το επίμαχο σημείο ως δηλωτικό της εμπορικής τους προέλευσης, οπότε το σημείο αυτό δεν διαθέτει τον ελάχιστο διακριτικό χαρακτήρα κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2017/1001.

76      Η διαπίστωση περί ελλείψεως του ελαχίστου διακριτικού χαρακτήρα κατά την έννοια της διάταξης αυτής ισχύει κατά μείζονα λόγο καθόσον το επίμαχο σημείο αποτελείται, πέραν της εν λόγω ετικέτας, από σκουρόχρωμη φιάλη φέρουσα πώμα, της οποίας ο απολύτως συνήθης χαρακτήρας σε σχέση με τα γενικώς ισχύοντα στον οικείο τομέα, τον οποίο διαπίστωσε το τμήμα προσφυγών, δεν αμφισβητήθηκε από την προσφεύγουσα. Επομένως, το επίμαχο σημείο αποτελεί απλώς παραλλαγή των σχημάτων παρουσίασης που υπάρχουν στην αγορά.

77      Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι η προσφεύγουσα δεν απέδειξε ότι το επίμαχο σημείο αποκλίνει ουσιωδώς από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα σε μια αγορά που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία σχημάτων συσκευασιών. Ως εκ τούτου, η δεύτερη αιτίαση του τρίτου σκέλους πρέπει επίσης να απορριφθεί.

78      Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι ο μοναδικός λόγος ακυρώσεως και, ως εκ τούτου, η προσφυγή στο σύνολό της πρέπει να απορριφθούν.

 Επί των δικαστικών εξόδων

79      Κατά το άρθρο 134, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα του EUIPO.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τρίτο τμήμα)

αποφασίζει:

1)      Απορρίπτει την προσφυγή.

2)      Καταδικάζει την Brasserie St Avold στα δικαστικά έξοδα.

Collins

Kreuschitz

Steinfatt

Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 25 Νοεμβρίου 2020.

(υπογραφές)


*      Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική.