KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
SZPUNAR
ippreżentati fid-19 ta’ Jannar 2017 (1)
Kawża C-591/15
The Queen, fuq talba ta’:
The Gibraltar Betting and Gaming Association Limited
vs
Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs
Her Majesty’s Treasury
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-High Court of Justice (England & Wales), Queen’s Bench Division (Administrative Court) (ir-Renju Unit)]
“Artikolu 355(3) TFUE – Kamp ta’ applikazzjoni territorjali tat-Trattati – Status ta’ Ġibiltà – Artikolu 56 TFUE – Libertà li jiġu pprovduti servizzi – Sitwazzjoni purament interna – Logħob tal-ażżard – Kunċett ta’ restrizzjoni – Miżura fiskali li tapplika mingħajr distinzjoni”
Introduzzjoni
1. Fis-sena 2014, ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq (ir-Renju Unit) adotta sistema fiskali ġdida (iktar ’il quddiem “is-sistema fiskali ġdida”) għal ċerti taxxi fuq il-logħob tal-ażżard, li teżiġi mingħand il-fornituri tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard li jħallsu taxxa tal-logħob tal-ażżard fir-rigward ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard ipprovduti lil “persuni stabbiliti fir-Renju Unit”, indipendentement minn jekk il-fornitur tas-servizz tal-logħob tal-ażżard ikunx stabbilit fir-Renju Unit jew f’pajjiż ieħor. Din is-sistema fiskali ġdida ssostitwixxiet is-sistema fiskali preċedenti li skontha l-fornituri tas-servizzi stabbiliti fir-Renju Unit biss kienu mitluba jħallsu taxxi tal-logħob tal-ażżard fuq il-profitti gross mil-logħob tal-ażżard li jirriżultaw mill-provvista ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard lill-klijenti mad-dinja kollha.
2. Il-Gibraltar Betting and Gaming Association (iktar ’il quddiem “il-GBGA”), kumpannija inkorporata f’Ġibiltà, tikkritika din is-sistema fiskali ġdida, peress li s-servizzi tal-logħob tal-ażżard offruti minn Ġibiltà lir-Renju Unit issa huma suġġetti għal taxxa addizzjonali fir-Renju Unit. Il-GBGA tallega li t-taxxa tmur kontra l-libertà li jiġu pprovduti servizzi, stabbilita fl-Artikolu 56 TFUE.
3. Il-fatt dwar jekk l-Artikolu 56 TFUE jistax jiġi invokat f’sitwazzjoni fejn il-fatti huma ristretti għar-Renju Unit u għal Ġibiltà jiddependi fuq jekk, għall-finijiet ta’ din id-dispożizzjoni, dawn iż-żewġ entitajiet jagħmlux parti mill-istess Stat Membru jew le. Fi kliem ieħor, ikun irid jiġi stabbilit jekk hemmx inkwistjoni l-każ li ġeneralment jissejjaħ “sitwazzjoni purament interna”.
4. Għalkemm dan il-każ jirrigwarda r-relazzjoni bejn gżira (2) u blata, jiena miniex ser nirrikorri għat-teknika narrattiva ta’ cliff hanger: f’dawn il-konklużjonijiet ser nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li, għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE, Ġibiltà u r-Renju Unit għandhom ikunu ittrattati bħala entità waħda. Hemm sitwazzjoni purament interna li ma tiskattax l-applikabbiltà tal-Artikolu 56 TFUE. Sussidjarjament, jekk il-Qorti tikkonstata mod ieħor, nipproponi li jiġi deċiż li d-dispożizzjonijiet tas-sistema fiskali ġdida li huma kkontestati f’dan il-każ ma jikkostitwixxux restrizzjoni għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi, peress li dawn japplikaw mingħajr distinzjoni u fuq bażi nondiskriminatorja għall-fornituri tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard stabbiliti fir-Renju Unit u mkien ieħor.
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-UE
5. L-Artikolu 355 jipprovdi kif ġej:
“Barra mid-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 52 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea dwar il-kamp ta’ applikazzjoni territorjali tat-Trattati, għandhom japplikaw id-dispożizzjonijiet li ġejjin:
[…]
3. Id-dispożizzjonijiet tat-Trattati għandhom japplikaw għal territorji Ewropej li r-relazzjonijiet barranin tagħhom huma r-responsabbiltà ta’ Stat Membru”.
6. L-Artikolu 28 tal-Att li jirrigwarda l-kundizzjonijiet ta’ adeżjoni u l-aġġustamenti għat-Trattati (3) jipprovdi kif ġej:
“L-Atti tal-istituzzjonijiet tal-Komunità dwar il-prodotti elenkati fl-Anness II tat-Trattat tal-KEE u l-prodotti li, mal-importazzjoni tagħhom fil-Komunità, huma suġġetti għal regoli speċifiċi bħala riżultat tal-implementazzjoni tal-Politika Agrikola Komuni, kif ukoll l-atti dwar l-armonizzazzjoni ta’ liġijiet tal-Istati Membri dwar it-taxxi fuq il-fatturat, ma japplikawx għal Ġibiltà sakemm il-Kunsill li jaġixxi b’mod unanimu fuq proposta tal-Kummissjoni, ma jipprovdix xorta oħra”. [traduzzjoni mhux uffiċjali]
7. Mill-qari konġunt tal-Artikolu 29 tal-istess Att ta’ Adeżjoni u tal-punt 1.4 tal-Anness I tal-Att ta’ Adeżjoni jirriżulta ċar li Ġibiltà ma hijiex parti mit-territorju doganali tal-Unjoni (4).
Id-dritt tar-Renju Unit
8. Fir-Renju Unit, jeżistu seba’ taxxi tal-logħob tal-ażżard: it-taxxa ġenerali fuq l-imħatri, it-taxxa fuq l-imħatri komuni (pool betting), it-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod, it-taxxa fuq il-logħob, it-taxxa fuq it-tombla, it-taxxa fuq il-lotteriji u t-taxxa fuq il-magni tal-logħob.
9. Dan il-każ jirrigwarda t-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod.
10. Fis-sena 2014, fir-Renju Unit, il-Finance Act 2014 (iktar ’il quddiem il-“FA 2014”) introduċa s-sistema fiskali ġdida għall-impożizzjoni ta’ taxxa tas-sisa fuq is-servizzi tal-logħob tal-ażżard. L-Artikolu 154 tal-Kapitolu 3 tat-Taqsima 3 tal-FA 2014 jiddefinixxi “l-logħob tal-ażżard mill-bogħod” bħala l-logħob tal-ażżard fejn il-persuni jipparteċipaw bl-użu tal-internet, bit-telefon, bit-televixin, bir-radju jew b’kull tip ieħor ta’ teknoloġija elettronika jew ta’ teknoloġija oħra li tiffaċilita l-komunikazzjoni. “Logħob tal-ażżard” huwa ddefinit fl-Artikolu 188(1)(a) tal-FA 2014 bħala l-“logħob tal-ażżard bil-għan li jinkiseb premju”.
11. L-Artikolu 155(1) tal-Att jipprovdi li għandha tiġi imposta taxxa tas-sisa, magħrufa bħala taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod, fuq il-“parteċipazzjoni ta’ persuna taxxabbli fil-logħob tal-ażżard mill-bogħod f’arranġamenti bejn din il-persuna u persuna oħra”.
12. “Persuna taxxabbli” kif iddefinita fl-Artikolu 155(2) tal-FA 2014 tinkludi “kull persuna stabbilita fir-Renju Unit”. Permezz tal-Artikolu 186(1) tal-FA 2014, “persuna stabbilita fir-Renju Unit” hija ddefinita bħala “individwu li normalment jirrisjedi fir-Renju Unit”, jew “korp ġuridiku li huwa kkostitwit legalment fir-Renju Unit”. L-operaturi (inklużi l-fornituri tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard) għandhom iżommu rekords xierqa li jippermettulhom jivverifikaw jekk il-klijenti jirrisjedux normalment fir-Renju Unit (“persuni stabbiliti fir-Renju Unit”) jew jekk normalment jirrisjedux barra mir-Renju Unit (ara Her Majesty Revenue and Customs Guidance, ippubblikat skont ir-rekwiżiti tal-Artikolu 187 tal-FA 2014). L-operaturi għandhom, inter alia, jiċċekkjaw l-indirizz tal-klijent (fuq rendikont bankarju, assoċjat ma’ karta tal-kreditu jew imsemmi f’liċenzja tas-sewqan) jew in-numru tat-telefon tal-klijent. Jekk ikun hemm żewġ indikaturi jew iktar ta’ post fir-Renju Unit, l-operaturi għandhom jittrattaw lil dan il-klijent bħala persuna stabbilita fir-Renju Unit, u jiddikjarawha lil Her Majesty Revenue and Customs.
13. It-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod hija ta’ 15 % mill-“profotti tal-fornitur tal-logħob tal-ażżard” fuq logħob tal-ażżard mill-bogħod għal sena finanzjarja. Essenzjalment, il-profitti jistgħu jiġu kkalkolati bħala l-ammonti ta’ ġugati rċevuti, wara tnaqqis tar-rebħ li jitħallas (ara l-Artikolu 157 tal-FA 2014).
14. Skont l-Artikolu 162 tal-FA 2014: “Fornitur tal-logħob tal-ażżard huwa responsabbli għat-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard fuq il-profitti tal-fornitur fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod għal sena finanzjarja”.
Il-fatti, il-proċedura u d-domandi preliminari
15. Il-GBGA hija assoċjazzjoni tal-kummerċ li l-membri tagħha huma prinċipalment fornituri tal-logħob tal-ażżard ibbażati f’Ġibiltà li jipprovdu servizzi tal-logħob tal-ażżard lil klijenti fir-Renju Unit u postijiet oħra. Minn tal-inqas 55 % tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod ipprovduti lil klijenti bbażati fir-Renju Unit huma pprovduti minn kumpanniji bbażati f’Ġibiltà u kważi 90 % mill-attività ekonomika minn klijenti bbażati fir-Renju Unit fis-suq tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod tar-Renju Unit ma kinitx suġġetta għat-taxxa tas-sisa lit-teżor tar-Renju Unit.
16. Taħt is-sistema fiskali li kienet tippreċedi s-sistema fiskali ġdida, il-liġi fiskali rilevanti tar-Renju Unit kienet tipprovdi li l-fornituri ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod stabbiliti fir-Renju Unit iħallsu fir-Renju Unit fuq il-profitti gross li joriġinaw minn servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod ipprovduti lil klijenti, indipendentement minn fejn jirrisjedu, bir-rata ta’ 15 %. Skont il-qorti tar-rinviju, kien paċifiku li din setgħet korrettament tiġi deskritta bħala taxxa “tal-post tal-provvista”. Il-fornituri tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod stabbiliti barra mir-Renju Unit (inkluż Ġibiltà) ma kinux iħallsu taxxa fir-Renju Unit fuq is-servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod ipprovduti lil persuni fir-Renju Unit. Il-fornituri tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod stabbiliti f’Ġibiltà kienu jħallsu taxxa f’Ġibiltà fuq is-servizzi mondjali tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod a) bir-rata ta’ 1 % fuq id-dħul mill-bejgħ fir-rigward ta’ mħatri online bi kwota fissa u ta’ skambji ta’ mħatri u b) bir-rata ta’ 1 % fuq il-profitt gross jew fuq ir-rendiment mil-logħob fir-rigward ta’ każinòs online. Skont il-qorti tar-rinviju, kien paċifiku wkoll li din setgħet tiġi korrettament deskritta bħala taxxa “tal-lok tal-provvista”.
17. Il-GBGA kkontestat quddiem il-qorti tar-rinviju s-sistema fiskali ġdida tar-Renju Unit għal ċerti taxxi fuq il-logħob tal-ażżard introdotti mill-FA 2014. Hija tikkontesta l-fatt li l-fornituri ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod bbażati f’Ġibiltà ma għadhomx jistgħu jipprovdu tali servizzi lil persuni stabbiliti fir-Renju Unit u li huma ħielsa mit-taxxa tar-Renju Unit. Dawn il-fornituri ser jinkorru spiża addizzjonali sabiex jikkonformaw ruħhom mas-sistema fiskali ġdida u mal-qafas regolatorju ġdid u, sakemm jidħol fis-seħħ ftehim dwar taxxa doppja jew sakemm Ġibiltà tbiddel is-sistema fiskali tagħha, ser iħallsu taxxa kemm fir-Renju Unit kif ukoll f’Ġibiltà fuq l-istess attività ekonomika ma’ persuni stabbiliti fir-Renju Unit.
18. Huwa fil-kuntest ta’ dawn il-proċeduri li, b’digriet tal-21 ta’ Settembru 2015, li wasal fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fit-13 ta’ Novembru 2015, il-High Court of Justice (England & Wales), Queen’s Bench Division (Administrative Court) (ir-Renju Unit) għamlu d-domandi preliminari li ġejjin:
1) “Għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE u fid-dawl tar-relazzjonijiet kostituzzjonali li jeżistu bejn Ġibiltà u r-Renju Unit:
(1) Ġibiltà u r-Renju Unit għandhom jitqiesu bħala li jifformaw parti minn Stat Membru wieħed għall-finijiet tad-dritt tal-Unjoni Ewropea, b’tali mod li l-Artikolu 56 TFUE ma huwiex applikabbli, ħlief sa fejn dan jista’ jkun applikabbli għal miżura interna? Sussidjarjament,
(2) Fid-dawl tal-Artikolu 355(3) TFUE, Ġibiltà għandha l-istatus kostituzzjonali ta’ territorju separat mir-Renju Unit fi ħdan l-Unjoni Ewropea, b’tali mod li l-provvisti ta’ servizzi bejn Ġibiltà u r-Renju Unit għandhom jiġu ttrattati bħala kummerċ intern fl-Unjoni għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE? Sussidjarjament,
(3) Ġibiltà għandha tiġi ttrattata bħala pajjiż jew territorju terz, b’tali mod li d-dritt tal-Unjoni Ewropea huwa applikabbli għall-kummerċ bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà biss meta dan id-dritt huwa applikabbli bejn Stat Membru u Stat mhux membru? Sussidjarjament,
(4) Ir-relazzjonijiet kostituzzjonali bejn Ġibiltà u r-Renju Unit għandhom jiġu trattati b’xi mod ieħor għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE?
2) Miżuri nazzjonali fil-qasam fiskali li għandhom karatterisitiċi bħal dawk tan-New Tax Regime jikkostitwixxu restrizzjoni għad-dritt ta’ moviment liberu tas-servizzi, għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE?
3) Jekk dan huwa l-każ, l-għanijiet imfittxija, skont il-qorti tar-rinviju, mill-miżuri nazzjonali [bħas-sistema fiskali ġdida] huma għanijiet leġittimi li jistgħu jiġġustifikaw restrizzjoni tad-dritt ta’ moviment liberu tas-servizzi, skont l-Artikolu 56 TFUE?”
19. Il-GBGA u l-Gvernijiet tar-Renju Unit, tal-Belġju, tar-Repubblika Ċeka, tal-Irlanda, ta’ Spanja, tal-Portugall u ta’ Ġibiltà ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub, l-istess bħalma għamlet il-Kummissjoni. Dawn kollha, ħlief għar-Repubblika Ċeka, ippreżentaw sottomissjonijiet orali fis-seduta tal-4 ta’ Ottubru 2016.
Analiżi
L-ewwel domanda: l-applikabbiltà tal-Artikolu 56 TFUE f’sitwazzjoni kkonfinata għal Ġibiltà u r-Renju Unit?
20. Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq essenzjalment taċċerta jekk l-Artikolu 56 TFUE jistax jiġi invokat minn individwu f’sitwazzjoni fejn il-fatti jkunu kkonfinati għar-Renju Unit u għal Ġibiltà.
Il-kwistjoni: l-Artikolu 56 TFUE jista’ jiġi invokat bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà?
21. Il-qorti tar-rinviju tinsab inċerta peress li fil-fehma tal-Gvern ta’ Ġibiltà, fid-dawl tal-istat kostituzzjonali distint tagħha, il-provvista ta’ servizzi minn operaturi li jirrisjedu Ġibiltà lil persuni li jirrisjedu fir-Renju Unit hija “protetta” mid-dritt tal-UE u kwalunkwe restrizzjoni għandha tkun iġġustifikata. Fil-fehma tal-Gvern ta’ Ġibiltà, dan il-prinċipju ma jiddependix fuq analiżi dwar jekk hemmx, fil-fatt, effetti attwali jew potenzjali fuq il-kummerċ intra-UE bejn l-Istati Membri.
22. Huwa sorprendenti li l-Qorti tal-Ġustizzja sa issa għadha ma ntalbitx tistabbilixxi jekk il-libertà li jiġu pprovduti servizzi tapplikax bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà. Barra minn hekk, sa fejn nista’ nikkonstata, lanqas id-duttrina ma ffukat speċifikament fuq il-kwistjoni tar-relazzjoni bejn Ġibiltà u r-Renju Unit fir-rigward tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi. F’dan l-istadju, nista’ nqis li dan huwa l-każ peress li ġeneralment jitqies li s-sitwazzjoni bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà hija kwistjoni purament interna li tirrigwarda l-libertà li jiġu pprovduti servizzi taħt l-Artikolu 56 TFUE. Fi kwalunkwe każ, fil-fehma tiegħi, il-każ inkwistjoni huwa wieħed ta’ sitwazzjoni purament interna, li jfisser li l-Artikolu 56 TFUE ma jistax jiġi invokat.
23. Ir-raġunijiet huma s-segwenti.
Id-dispożizzjonijiet tat-Trattat: l-Artikolu 52 TUE u l-Artikolu 355 TFUE
24. Permezz tal-Artikolu 52(1) TUE, it-Trattati japplikaw għat-28 Stat Membru. Din id-dispożizzjoni tikkonferma l-prinċipju ġenerali tad-dritt internazzjonali pubbliku, li skontu l-organizzazzjonijiet internazzjonali ma għandhomx territorju tagħhom stess iżda huma komposti mit-territorji tal-Istati Membri tagħhom (5). Barra minn hekk, l-Artikolu 29 tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna fuq il-Liġi tat-Trattati, tat-23 ta’ Mejju 1969 (6) jipprovdi li sakemm ma tkunx tirriżulta mit-trattat jew tkun stabbilita mkien ieħor intenzjoni differenti, trattat jorbot fuq kull kontraent fir-rigward tat-territorju kollu tiegħu. It-territorju ta’ Stat Membru huwa ddefinit mid-dritt nazzjonali u mid-dritt internazzjonali pubbliku (7).
25. L-Artikolu 52(2) TUE iżid li l-kamp ta’ applikazzjoni territorjali tat-Trattati huwa speċifikat fl-Artikolu 355 TFUE.
26. L-Artikolu 355(3) TFUE, min-naħa tiegħu, jipprovdi li, minbarra d-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 52 TUE, id-dispożizzjonijiet tat-Trattati għandhom japplikaw għal territorji Ewropej li r-relazzjonijiet barranin tagħhom huma r-responsabbiltà ta’ Stat Membru. L-oriġini ta’ din id-dispożizzjoni tinsab fl-Artikolu 79 tat-Trattat ta’ Pariġi tal-1951 li jistabbilixxi l-Komunità tal-Faħam u l-Azzar (8). Id-dispożizzjoni inizjali tat-Trattat KEFA kienet intiża għar-reġjun ta’ Saarland (9). Sussegwentement, kemm it-Trattat KEE (10) kif ukoll Euratom (11) kellhom klawżola bi kliem simili. Illum-il ġurnata, l-Artikolu 355(3) TFUE jitqies li japplika għas-sitwazzjoni ta’ Ġibiltà. Dan ġie kkonfermat mill-Qorti tal-Ġustizzja, kif ser jintwera fid-dettall iktar ’il quddiem (12). Barra minn hekk, fid-Dikjarazzjoni Nru 55 li ma hijiex vinkolanti iżda madankollu indikattiva, li tinsab annessa mal-att finali tal-konferenza intergovernattiva li adottat it-Trattat ta’ Lisbona, ir-Renju ta’ Spanja u r-Renju Unit jiddikjaraw li “it-Trattati japplikaw ukoll għall-Ġibiltà bħala territorju Ewropew li għar-relazzjonijiet esterni tiegħu huwa responsabbli Stat Membru. Dan ma jimplikax bidliet fil-pożizzjonijiet rispettivi ta’ l-Istati Membri kkonċernati”.
27. Għaldaqstant, wieħed jista’ jgħid li kif jinnota b’mod korrett il-Gvern ta’ Ġibiltà, l-applikazzjoni tad-dritt tal-UE għal Ġibiltà tirriżulta minn artikolu tat-trattat [Artikolu 355(3) TFUE] differenti minn dak applikabbli għar-Renju Unit [Artikolu 52(1) TUE].
28. Dak li l-Artikolu 355(3) TFUE ma jgħid xejn dwaru huwa fuq ir-relazzjoni bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà fejn jirrigwarda l-applikazzjoni tal-libertajiet fundamentali. Dak li jirriżulta direttament minn din id-dispożizzjoni huwa li d-dritt tal-UE japplika għal Ġibiltà.
Il-ġurisprudenza dwar Ġibiltà
29. Kien hemm diversi okkażjonijiet li fihom il-Qorti tal-Ġustizzja kellha tiddeċiedi dwar sitwazzjonijiet li b’mod jew ieħor kienu jinvolvu lil Ġibiltà.
– Kawża C-145/04, Spanja vs Ir-Renju Unit
30. Din il-kawża tikkostitwixxi waħda mill-okkażjonijiet rari li fihom Stat Membru beda proċeduri għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kontra Stat Membru ieħor abbażi tal-Artikolu 259 TFUE. Ir-Renju ta’ Spanja kien tal-fehma li r-Renju Unit kien kiser id-dritt tal-UE permezz tal-arranġamenti li huwa kien għamel għar-residenti ta’ Ġibiltà sabiex jivvotaw fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u b’mod partikolari minħabba l-possibbiltà ta’ votazzjoni li huwa pprovda lil persuni li jirrisjedu f’dan it-territorju iżda li ma għandhomx iċ-ċittadinanza ta’ Stat Membru jew, għaldaqstant, iċ-ċittadinanza tal-Unjoni. F’dak il-każ, il-Qorti tal-Ġustizzja ntalbet prinċipalment tistabbilixxi jekk ir-Renju Unit kienx intitolat jagħti d-dritt tal-vot fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew lil persuni li jirrisjedu f’Ġibiltà iżda li ma għandhomx iċ-ċittadinanza ta’ Stat Membru jew, għaldaqstant, iċ-ċittadinanza tal-Unjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja ċaħdet ir-rikors ta’ Spanja (13).
31. Ir-raġuni għaliex insemmi din il-kawża hawnhekk hija għaliex tipprovdi sunt storiku u politiku li huwa ta’ użu ġenerali għall-kawża ineżami.
32. Fi kliem il-Qorti tal-Ġustizzja, “Ġibiltà ġiet ċeduta mir-Re ta’ Spanja lill-Kuruna Britannika permezz tat-Trattat ta’ Utrecht konkluż bejn dak ta’ l-ewwel u r-Reġina tal-Gran Brittanja fit-13 ta’ Lulju 1713, fil-kuntest tat-Trattati li ġabu fit-tmiem il-gwerra ta’ suċċessjoni ta’ Spanja. L-aħħar frażi ta’ l-Artikolu X ta’ dan it-Trattat jippreċiża li jekk il-Kuruna Britannika qatt ikollha l-intenzjoni li tagħti, tbiegħ jew tittrasferixxi bi kwalunkwe mezz ieħor il-proprjetà tal-belt ta’ Ġibiltà, hija għandha tagħti preferenza lill-Kuruna ta’ Spanja, bi prijorità fuq kull interess ieħor. Bħalissa, Gibiltà hija kolonja tal-Kuruna Britannika. Ma tagħmilx parti mir-Renju Unit. Il-poter eżekuttiv huwa eżerċitat minn gvernatur maħtur mir-Reġina u, għal kompetenzi interni determinati, minn Chief minister u ministri eletti lokalment. Dawn ta’ l-aħħar huma responsabbli lejn il-Parlament (House of Assembly), li jiġi elett kull ħames snin. Il-Parlament għandu l-poter jivvota liġijiet dwar suġġetti interni determinati. Madankollu, il-gvernatur għandu l-poter jirrifjuta li japprova liġi. Il-Parlament tar-Renju Unit u r-Reġina fi ħdan il-Kunsill privat tagħha (Queen in Council) għandhom il-poter jippromulgaw liġijiet applikabbli għal Ġibiltà. Ġibiltà għandha qrati tagħha stess. Madankollu, teżisti possibbiltà ta’ appell mis-sentenzi ta’ l-ogħla qorti ta’ Ġibiltà quddiem il-kumitat ġudizzjarju tal-Kunsill Privat (Judicial Committee of the Privy Council). Skond id-dritt Komunitarju, Ġibiltà hija territorju Ewropew li għar-relazzjonijiet esterni tagħha huwa responsabbli Stat Membru skond l-[Artikolu 355(3) TFUE] u li għaliha japplikaw id-dispożizzjonijiet tat-Trattat KE. L-att dwar il-kundizzjonijiet ta’ adeżjoni tar-Renju tad-Danimarka, ta’ l-Irlanda u tar-Renju tal-Gran Brittanja u ta’ l-Irlanda ta’ Fuq u l-emendi għat-Trattati (ĠU 1972, L 73, p. 14) madankollu jipprovdi li ċertu partijiet tat-Trattat ma japplikawx għal Ġibiltà” (14).
33. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà konxja mill-fatt li Ġibiltà ma hijiex effettivament parti mir-Renju Unit.
– Kawża C-30/01, Il-Kummissjoni vs Ir-Renju Unit
34. Fil-Kawża C-30/01, Il-Kummissjoni vs Ir-Renju Unit, il-Kummissjoni talbet dikjarazzjoni mill-Qorti tal-Ġustizzja li r-Renju Unit kien naqas, fir-rigward ta’ Ġibiltà, milli jadotta numru ta’ liġijiet, regolamenti jew dispożizzjonijiet amministrattivi sabiex jikkonforma ruħu ma’ sensiela ta’ strumenti tad-dritt sekondarju tas-suq intern tal-UE li jirrigwardaw il-moviment liberu tal-merkanzija.
35. Filwaqt li ċaħdet ir-rikors tal-Kummissjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-esklużjoni ta’ Ġibiltà mit-territorju doganali tal-UE timplika li la r-regoli tat-Trattat dwar il-moviment liberu tal-merkanzija u lanqas ir-regoli tal-leġiżlazzjoni sekondarja tal-UE ma kienu intiżi, għal dak li jirrigwarda l-moviment liberu tal-merkanzija, li jiżguraw l-approssimazzjoni tal-liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi tal-Istati Membri skont l-Artikoli 114 u 115 TFUE (15). Fil-fehma tiegħi, din hija konklużjoni loġika fid-dawl tal-fatt li Ġibiltà, kif intwera iktar ’il fuq, hija eskluża mit-territorju doganali tal-UE. F’dan ir-rigward, għaldaqstant, kif esprima l-Avukat Ġenerali Tizzano f’din il-kawża, “Ġibiltà għandha titqies li hija pajjiż terz għall-finijiet tad-dispożizzjonijiet Komunitarji dwar il-moviment tal-merkanzija” (16) [traduzzjoni mhux uffiċjali].
36. Barra minn hekk mill-Kawża C-30/01 jirriżulta li l-proċeduri għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu taħt l-Artikolu 258 et seq TFUE jinbdew kontra r-Renju Unit fil-każ ta’ Ġibiltà.
37. Fil-fehma tiegħi, din hija l-ewwel indikazzjoni li l-każ ineżami jikkonċerna sitwazzjoni purament interna. Huwa r-Renju Unit u mhux Ġibiltà li ntrabat b’obbligi lejn l-Istati Membri l-oħra meta rratifika t-Trattati. Loġikament, għaldaqstant, il-proċeduri għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu fir-rigward ta’ Ġibiltà jinbdew kontra r-Renju Unit. Li kieku l-libertà li jiġu pprovduti servizzi tapplika bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà, din tkun timplika, kif tinnota ġustament il-Kummissjoni, li permezz tat-Trattati r-Renju Unit jimpenja ruħu b’obbligu fil-konfront tiegħu stess, liema sitwazzjoni tkun pjuttost stramba.
38. Barra minn hekk, la l-proċeduri għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu ma jistgħux jitressqu kontra Ġibiltà, lanqas jistgħu loġikament jitressqu minn Ġibiltà, minħabba li ma għandhiex il-kwalità ta’ Stat Membru tal-UE (17). Li kieku Ġibiltà tadotta leġiżlazzjoni li l-Kummissjoni jew ukoll ir-Renju Unit jew Stat Membru ieħor jopponu taħt l-Artikolu 56 TFUE, ma jkunux jistgħu jitressqu proċeduri kontriha taħt l-Artikolu 258 jew 259 TFUE. Ir-Renju Unit ikollu jressaq proċeduri huwa stess minħabba leġiżlazzjoni adottata minn Ġibiltà. Tali sitwazzjoni tkun iktar u iktar stramba (18).
– Il-ġurisprudenza dwar il-libertà li jiġu pprovduti servizzi fil-każ ta’ mħatri fuq l-internet
39. Fil-kuntest speċifiku tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi taħt it-Trattat, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet konsistentement li impriża li għandha l-uffiċċju rreġistrat tagħha f’Ġibiltà hija operatur privat stabbilit fi Stat Membru (19), fejn barra minn hekk lanqas jissemma’ l-Artikolu 355(3) TFUE (20). Dan ifisser ukoll li tali impriża tista’ tibbenefika mid-drittijiet stabbiliti fl-Artikolu 56 TFUE u toffri s-servizzi tagħha permezz tal-internet “fi Stat Membru li ma huwiex dak li huwa stabbilit fih” (21). Ovvjament, dawk il-każijiet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja kienu jikkonċernaw biss is-sitwazzjoni bejn Ġibiltà u Stat Membru għajr ir-Renju Unit.
40. Mill-ġdid, ma hemmx indikazzjonijiet oħra li jistgħu jirriżultaw minn dawn il-kawżi. La, kif inhu inkontestat u ċar, Ġibiltà ma hijiex pajjiż terz, loġikament, għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE, hija trid tifforma parti minn Stat Membru.
41. Madankollu, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, minflok li r-Renju Unit u Ġibiltà jiġu ttrattati bħala entità waħda għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE, hemmx il-possibbiltà li Ġibiltà titqies li għandha l-istatus kostituzzjonali ta’ territorju separat mir-Renju Unit fl-UE b’mod li l-provvista ta’ servizzi bejn Ġibiltà u r-Renju Unit tiġi ttrattata bħala kummerċ intra-Komunitarju għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE.
42. Indipendentement mill-interpretazzjoni tal-Artikolu 355(3) TFUE, ma narax kif dan jista’ jkun possibbli.
Il-ġurisprudenza dwar territorji oħra
– Kawża C-355/89, Barr u Montrose
43. Il-Gvern ta’ Ġibiltà jirreferi għall-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali fil-kawża Barr u Montrose Holdings, fejn l-Avukat Ġenerali jgħid li l-moviment tal-ħaddiema bejn ir-Renju Unit u l-Isle of Man ma “kienx ‘kompletament intern għal Stat Membru’, peress li […] l-Isle of Man ma hijiex parti mir-Renju Unit” (22). [traduzzjoni mhux uffiċjali]
44. Frankament, ma narax rabta legali mal-każ ineżami, peress li Isle of Man hija suġġetta għal sistema legali differenti minn Ġibiltà. Dak li Ġibiltà u l-Isle of Man għandhom komuni bejniethom huwa li ma humiex parti mir-Renju Unit.
45. L-Artikolu 355(5)(ċ) jipprovdi li, b’deroga mill-Artikolu 52 TUE u mill-Artikolu 355(1) sa (4), it-Trattati japplikaw għaċ-Channel Islands u l-Isle of Man biss sa fejn huwa meħtieg li tiġi aċċertata l-implementazzjoni tal-arranġamenti għal dawn il-gżejjer ipprovduti fit-Trattat ta’ adeżjoni ta’ Stati Membri ġodda mal-KEE u mal-Euratom iffirmat fit-22 ta’ Jannar 1972. L-Artikolu 74 tal-Protokoll Nru 3 għall-Att ta’ Adeżjoni tar-Renju Unit jipprovdi, min-naħa tiegħu, li l-moviment liberu tal-ħaddiema, kif stabbilit fl-Artikolu 45 TFUE ma japplikax għall-Isle of Man. Għaldaqstant, huwa loġiku li, fir-rigward tal-Artikolu 45 TFUE, is-sitwazzjoni bejn ir-Renju Unit u l-Isle of Man ma hijiex waħda purament interna. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, jew pjuttost ikkonfermat, li skont l-Artikolu 2 tal-Protokoll Nru 3, id-drittijiet li jgawdu ċ-ċittadini ta’ Isle of Man (Manxmen) fir-Renju Unit ma humiex affettwati bl-Att ta’ Adeżjoni, iżda li dan l-artikolu kien jispeċifika li tali persuni ma jibbenefikawx mid-dispożizzjonijiet Komunitarji li jirrigwardaw il-moviment liberu tal-persuni u s-servizzi (23) u li la din id-dispożizzjoni u lanqas id-dispożizzjonijiet l-oħra ta’ dan il-Protokoll ma setgħu jiġu interpretati fis-sens li jeżiġu li l-awtoritajiet tal-Isle of Man jittrattaw il-persuni fiżiċi jew ġuridiċi mill-Komunità bl-istess mod li l-Manxmen huma ttrattati fir-Renju Unit (24). Għaldaqstant, kif tenfasizza wkoll il-Kummissjoni, mill-aspett tad-dritt tal-UE, ċittadin tar-Renju Unit li jistabbilixxi ruħu fl-Isle of Man għandu l-istess drittijiet bħal kull ċittadin ieħor tal-UE. Għaldaqstant, id-dikjarazzjoni tal-Avukat Ġenerali Jacob għandha tittieħed f’dan il-kuntest u, bħala tali, ma hijiex ta’ rilevanza diretta għall-każ ineżami.
– Kawża C-293/02, Jersey Produce Marketing Organisation
46. Il-kawża li tat lok għas-sentenza Jersey Produce Marketing Organisation hija ferm iktar rilevanti għall-finijiet tar-risposta li għandha tingħata għall-ewwel domanda preliminari.
47. Il-produtturi tal-gżira Jersey kienu pprojbiti milli jesportaw il-patata tagħhom lejn ir-Renju Unit sakemm ma jkunux irreġistraw mal-Jersey Potato Export Marketing Board u kkonkludew ftehim ta’ kummerċjalizzazzjoni magħhom. Dawn il-produtturi nvokaw l-Artikolu 35 TFUE. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja kellha tistabbilixxi jekk għall-finijiet tat-Trattat FUE, il-kummerċ ta’ din il-merkanzija bejn Jersey u r-Renju Unit għandux jiġi ttrattat bħallikieku kien kummerċ ta’ merkanzija bejn Stati Membri jew inkella, għall-finijiet ta’ din il-kawża, Jersey u r-Renju Unit għandhomx jiġu ttrattati bħala li jifformaw parti minn Stat Membru wieħed.
48. L-istess bħal Ġibiltà, Jersey ma tifformax parti mir-Renju Unit. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja stess affermat li, għall-finijiet tal-Artikolu 355(3) TFUE, il-gżira ta’ Jersey hija territorju Ewropew li għar-relazzjonijiet esterni tagħha huwa responsabbli Stat Membru (25). L-unika differenza fit-trattament legali bejn Ġibiltà u Jersey hija li, inkwantu jirrigwarda lil din tal-aħħar, hemm id-dispożizzjoni tal-Artikolu 355(5)(ċ) TFUE li tikkostitwixxi lex specialis fir-rigward tal-Artikolu 355(3) TFUE u li, b’riżultat ta’ din id-dispożizzjoni speċjalizzata, ir-regoli tat-Trattat ma japplikawx b’mod sħiħ iżda japplikaw biss parzjalment fir-rigward ta’ Jersey, sal-limiti stabbiliti bis-sistema speċifika li nħolqot għalihom. F’dan ir-rigward, is-sitwazzjoni legali ġenerali li tirrigwarda lil Jersey hija identika għal dik ta’ Isle of Man.
49. Issa, u dan hu l-qofol tal-kwistjoni: il-kawża Jersey kienet tirrigwarda d-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-moviment liberu tal-merkanzija. B’kuntrast mas-sitwazzjoni f’Barr u Montrose Holdings, l-ebda regoli tas-sistema speċifika ma kienu japplikaw għaċ-Channel Islands. Konsegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li “għall-finijiet ta’ l-applikazzjoni [tal-Artikoli 28, 30, 34 u 35 TFUE], il-Gżejjer Channel, il-Gżira ta’ Man u r-Renju Unit għandhom jiġu inkorporati fi Stat Membru wieħed” (26).
50. Fil-fehma tiegħi, ma hemm xejn iktar li jista’ jew li għandu jingħad dwar is-sitwazzjoni bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà fir-rigward tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi taħt l-Artikolu 56 TFUE.
Kunsiderazzjonijiet oħra
51. Il-gvern ta’ Ġibiltà jenfasizza li peress li l-Artikolu 355(3) TFUE għandu jkun interpretat b’riferiment għall-għan u għall-iskop tiegħu, li huwa li tiġi żgurata l-applikazzjoni effettiva tad-dritt tal-UE fir-rigward tat-territorji Ewropej ikkonċernati minn din id-dispożizzjoni u peress li dan l-iskop jinkludi l-ħolqien ta’ suq intern “bla fruntieri interni” [ara Artikolu 26(2) TFUE], l-interpretazzjoni korretta tal-Artikolu 355(3) TFUE teżiġi li jkun hemm moviment liberu ta’ servizzi bejn Ġibiltà u r-Renju Unit. Ikun żbaljat li wieħed jibbaża ruħu fuq analoġija bejn, minn naħa, Ġibiltà, u min-naħa l-oħra, iċ-Channel Islands u l-Isle of Man – li fir-rigward tagħhom japplika l-Artikolu 355(5)(ċ) TFUE.
52. Jiena ma naqbilx ma’ dan ir-raġunament.
53. B’din il-loġika, kwalunkwe sitwazzjoni interna tkun tista’ taqa’ fil-kuntest tal-libertajiet tas-suq intern. Il-Qorti tal-Ġustizzja rrikorriet għall-kliem “bla fruntieri interni” tal-Artikolu 26(2) TFUE insostenn tal-argument. Pereżempju, fil-kawża li tat lok għas-sentenza Carbonati Apuani, li kienet tikkonċerna taxxa fuq l-irħam pagabbli fuq l-irħam skavat f’muniċipalità waħda speċifika (27), il-Qorti tal-Ġustizzja rreferiet għall-Artikolu 26(2) TFUE (28) insostenn tal-argument iktar fundamentali tagħha li l-prinċipju stess ta’ unjoni doganali jeżiġi li l-moviment liberu tal-merkanzija jiġi żgurat b’mod ġenerali fl-unjoni mhux biss fil-kuntest tal-kummerċ bejn l-Istati Membri iżda, b’mod iktar wiesa’, fit-territorju kollu tal-unjoni doganali (29).
54. Dawn il-kunsiderazzjonijiet huma speċifiċi ħafna għall-ħolqien ta’ unjoni doganali (30). Kwalunkwe demarkazzjoni territorjali, anki fi Stat Membru, hija marbuta jkollha konsegwenzi fuq il-moviment liberu tal-merkanzija ġewwa l-Unjoni. Għaldaqstant, dawn il-kunsiderazzjonijiet ma jistgħux jiġu trasposti, bħala tali, għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi.
55. Barra minn hekk, kif tinnota wkoll il-Kummissjoni fl-osservazzjonijiet tagħha, il-kawża Carbonati Apuani ma kinitx każ ta’ sitwazzjoni purament interna. Fil-fatt, it-taxxa inkwistjoni, min-natura u mit-termini tagħha stess kienet taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri (31). L-istess japplika għal kawżi preċedenti, li l-Qorti tal-Ġustizzja rreferiet speċifikament għalihom f’din il-kawża (32).
56. Minn kull aspett, l-Artikolu 56 TFUE jikkonċerna l-libertà li jiġu pprovduti servizzi “ċittadini ta’ Stati Membri” (33). L-Artikolu 355(3) ma jżid ebda Stat Membru ieħor. Għaldaqstant, għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 56 TFUE, Ġibiltà u r-Renju Unit għandhom jitqiesu li huma pajjiż wieħed.
57. Fil-qosor, jiena ninterpreta l-Artikolu 355(3) TFUE fis-sens li ma joħloqx drittijiet (jew obbligi) ġodda jew addizzjonali bejn ir-Renju Unit u Ġibiltà flimkien ma’ dawk li jirriżultaw mid-dritt kostituzzjonali tar-Renju Unit u Ġibiltà.
Konklużjoni
58. Għaldaqstant, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi l-ewwel domanda fis-sens li r-Renju Unit u Ġibiltà għandhom jitqiesu bħala Stat Membru wieħed għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 56 TFUE.
Fuq it-tieni domanda: restrizzjoni skont l-Artikolu 56 TFUE?
In-natura ipotetika tat-tieni domanda
59. Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq taċċerta jekk l-introduzzjoni ta’ taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod tikkostitwixxix restrizzjoni fuq il-libertà li jiġu pprovduti servizzi fis-sens tal-Artikolu 56 TFUE.
60. Peress li d-dispożizzjonijiet tat-Trattat FUE dwar il-libertà li jiġu pprovduti servizzi ma japplikawx għal sitwazzjoni li l-aspetti kollha tagħha huma kkonfinati għal Stat Membru wieħed (34), it-tieni domanda hija ipotetika.
61. Madankollu, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tasal għal konklużjoni differenti fir-rigward tal-ewwel domanda u tkun tal-fehma li l-Artikolu 56 TFUE japplika għall-każ ineżami, allura din id-dispożizzjoni jkollha tiġi eżaminata.
62. L-istess japplika, inċidentalment, f’każ li l-Qorti tal-Ġustizzja ssib li għalkemm il-kwistjoni fil-kawża prinċipali hija kkonfinata għal Stat Membru wieħed (għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE), hemm interess li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domanda fil-mertu minħabba waħda mir-raġunijiet imsemmija reċentement fis-sentenza Ullens de Schooten (35). Dan premess, nixtieq inżid kelma ta’ kawzjoni f’dan l-istadju: jekk jitqies li s-sitwazzjoni fil-każ ineżami hija waħda purament interna, ma jidhirlix li l-qorti tar-rinviju indikat, skont ir-rekwiżiti tal-Artikolu 94 tar-Regoli ta’ Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, b’liema mod il-kawża quddiemha, minkejja n-natura purament nazzjonali tagħha, għandha fattur ta’ konnessjoni mad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-UE dwar il-libertà li jiġu pprovduti servizzi li jrendi neċessarju l-fatt li tingħata deċiżjoni preliminari sabiex tkun tista’ taqta’ s-sentenza f’din il-kawża (36). Dan għaliex il-qorti tar-rinviju tidher li tikkonċentra biss fuq jekk is-sitwazzjoni fil-kawża prinċipali hijiex interna jew le u mhux fuq jekk, fil-każ li hija interna, hemmx rabta ta’ konnessjoni mad-dritt tal-UE.
63. Għaldaqstant, dak li ser jingħad issa, ser jingħad biss b’mod ipotetiku.
Il-karatteristiċi essenzjali tas-sistema fiskali ġdida
64. Il-qorti tar-rinviju kkonstatat li wara l-introduzzjoni tas-sistema fiskali ġdida: (1) ġiet imposta taxxa tar-Renju Unit (jew “taxxa fuq il-logħob tal-ażżard”) fuq il-parteċipazzjoni ta’ “persuna taxxabbli” fil-logħob tal-ażżard mill-bogħod ma’ fornituri ta’ logħob tal-ażżard, kemm jekk dawk il-fornituri tal-logħob tal-ażżard huma stabbiliti fir-Renju Unit, f’Ġibiltà jew imkien ieħor fid-dinja, (2) “persuna taxxabbli” hija kull persuna stabbilita fir-Renju Unit (persuna stabbilita fir-Renju Unit hija ddefinita min-naħa tagħha bħala “individwu li normalment jirrisjedi fir-Renju Unit” jew “korp ġuridiku li huwa kkostitwit legalment fir-Renju Unit”), (3) ir-rata ta’ taxxa fuq il-logħob tal-ażżard hija ta’ 15 % mill-profitti (kif iddefiniti) tal-fornitur tal-logħob tal-ażżard fil-perijodu rilevanti, (4) it-taxxa titħallas mill-fornituri tal-logħob tal-ażżard, u dan il-pagament huwa rekwiżit sabiex iżommu l-liċenzja li jipprovdu s-servizzi, (5) sabiex jiġi kkalkolat l-ammont ta’ profitti tal-fornitur tal-logħob tal-ażżard għal sena finanzjarja fir-rigward ta’ logħob ordinarju, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni t-total ta’ ħlasijiet li jsiru lill-fornitur fis-sena finanzjarja fir-rigward tal-logħob ordinarju u għandu jitnaqqas l-ammont tal-ispejjeż tal-fornitur għal dak il-perijodu tal-premji fir-rigward ta’ dan il-logħob tal-ażżard, (6) il-parti mid-dħul u mill-ispejjeż tal-fornitur li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni sabiex jiġi stabbilit il-profitt għandha tkun identifikata fil-kontabbilità tagħha u għalhekk distinta minn dħul u spejjeż oħra tal-fornitur, (7) ir-riżultat ta’ din l-identifikazzjoni jista’, bħala tali, jittieħed inkunsiderazzjoni fil-kalkolu tal-profitti tal-fornitur mill-attivitajiet kollha tiegħu, (8) dan ir-riżultat huwa identifikat u kkwantifikat mingħajr riferiment għall-ispejjeż amministrattivi jew spejjeż oħra (pereżempju, kera u pagi) jew il-15 % taxxa pagabbli fuq dik is-somma (jiġifieri fuq id-differenza bejn id-dħul iddefinit u l-ispejjeż iddefiniti).
65. Kif tenfasizza l-qorti tar-rinviju, il-punt fundamentali tal-bidla essenzjali u tal-effett essenzjali tat-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod huwa li din tidentifika u timponi taxxa fuq dħul nett iddefinit minn suq identifikat u li dan is-suq u dan id-dħul huma ddefiniti bl-istess mod għall-fornituri kollha tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod f’dan is-suq.
“Extraterritorjalità”
66. Il-GBGA u l-gvern ta’ Ġibiltà jsostnu li t-taxxi pagabbli taħt is-sistema fiskali ġdida għandhom ikunu kkaratterizzati bħala taxxi extraterritorjali peress li ma humiex taxxi fuq il-konsum jew fuq il-konsumaturi, iżda taxxi fuq il-profitti tal-fornituri li huma stabbiliti barra mir-Renju Unit. Peress li t-taxxa hija stabbilita għal 15 % tal-profitti gross tal-fornitur mil-logħob tal-ażżard, jew “ġugati netti”, jiġifieri l-ammont tad-dħul kollu rċevut mill-persuni stabbiliti fir-Renju Unit nieqes l-ammont imħallas għar-rebħ lill-persuni stabbiliti fir-Renju Unit, hija tiġi imposta bħala proporzjon fiss tal-qligħ totali tal-fornitur minn tranżazzjonijiet fil-logħob tal-ażżard mal-persuni stabbiliti fir-Renju Unit. Peress li l-fornitur ma jkollux qligħ minn kull tranżazzjoni (minħabba li l-ġugatur ġieli jirbaħ), hija ma tistax titqies bħala taxxa fuq il-parteċipazzjoni f’attivitajiet tal-logħob tal-ażżard. Il-konsumaturi jistgħu jilagħbu b’mod estensiv, iżda sa fejn jirbħu, ebda taxxa ma tkun pagabbli mill-fornitur fir-rigward ta’ tali konsum. Peress li l-ġugati netti jiġu kkalkolati kumulattivament fuq perijodu ta’ tliet xhur, ma huwiex possibbli li porzjon mit-taxxa pagabbli mill-operatur tiġi imputata għal konsum partikolari ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard fuq konsumatur.
67. Il-fehma opposta, invokata mill-Gvern tar-Renju Unit, hija li s-sistema fiskali ġdida timponi taxxi fuq il-logħob tal-ażżard nazzjonali li huma nondiskriminatorji fin-natura tagħhom. Din tintaxxa l-attività ekonomika fil-forma ta’ konsum ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard fir-Renju Unit minn persuni li normalment jgħixu fir-Renju Unit jew minn kumpanniji stabbiliti fir-Renju Unit. It-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod hija imposta fuq il-parteċipazzjoni ta’ persuna fil-logħob tal-ażżard mill-bogħod. Il-persuna taxxabbli hija dik li tirċievi s-servizz tal-logħob tal-ażżard, minkejja li t-taxxa titħallas mill-fornitur tas-servizz tal-logħob tal-ażżard. It-taxxa li titħallas fir-rigward ta’ din il-parteċipazzjoni ma tiġix ikkalkolata b’riferiment għall-profitti tal-fornituri tas-servizz, iżda pjuttost b’riferiment għall-ammonti rċevuti mil-logħob nieqes l-ammonti li jitħallsu minħabba r-rebħ. Għaldaqstant, hija taxxa fuq il-ġugati netti totali. Indipendentement mill-metodu tal-kalkolu, hija tibqa’ taxxa fuq il-parteċipazzjoni fil-logħob tal-ażżard mill-bogħod. Għaldaqstant, ma hijiex taxxa extraterritorjali.
68. Fil-fehma tiegħi, it-terminoloġija ta’ extraterritorjalità hija sfortunata fil-kuntest ta’ din il-kawża. Bħala regola, fin-nuqqas ta’ armonizzazzjoni u bis-saħħa tas-sovranità fiskali tiegħu, Stat (Membru) huwa liberu li jiddefinixxi unilateralment lil min, fejn u taħt liema kundizzjonijiet huwa jintaxxa, kemm fir-rigward tat-tassazzjoni diretta kif ukoll tat-tassazzjoni indiretta. Huwa biss f’każijiet estremi fejn l-ebda rabta mal-ġurisdizzjoni tagħha ma tkun tista’ tiġi stabbilita li jista’ jkun hemm inkwistjoni taxxa li hija pprojbita minħabba l-extraterritorjalità tagħha.
69. Fil-każ ineżami, madankollu, hemm rabtiet ċari mar-Renju Unit. Il-punt tat-tluq huwa konsum minn persuna stabbilita fir-Renju Unit, li huwa b’mod ċar ħafna konsum li jsir fiżikament fir-Renju Unit. Barra minn hekk, kif tinnota l-qorti tar-rinviju, il-ħlas tat-taxxa hija kundizzjoni għaż-żamma tal-liċenzja tal-fornitur tal-logħob tal-ażżard li jipprovdi s-servizzi lill-klijenti fir-Renju Unit. Għaldaqstant, huwa diffiċli li t-taxxa titqies li hija illegali minħabba allegata extraterritorjalità.
Taxxa diretta jew indiretta?
70. Għal dak li jirrigwarda jekk it-taxxa ineżami tikkostitwixxix taxxa diretta jew indiretta, inqis li din il-kwistjoni ma hijiex rilevanti f’dan il-kuntest. It-tnejn li huma jiġu evalwati bl-istess mod fid-dawl tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi. Barra minn hekk, jiena miniex f’pożizzjoni li nagħti risposta definittiva għal din id-domanda li, fil-fehma tiegħi, għandha titħalla f’idejn il-qorti tar-rinviju.
71. It-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod għandha kemm elementi li jindikaw taxxa diretta fuq il-provvista tas-servizzi offruti minn Ġibiltà kif ukoll elementi li jindikaw taxxa indiretta fuq il-konsum li jsir fir-Renju Unit.
72. L-elementi indikattivi ta’ taxxa diretta huma dawn li ġejjin: jidhirli li l-piż ekonomiku tat-taxxa, fl-aħħar mill-aħħar, huwa sostnut mill-fornitur tas-servizz u li f’dan ir-rigward it-taxxa inkwistjoni toqrob it-taxxa fuq il-profitti. Barra minn hekk, ma għandix l-impressjoni li t-taxxa hija inkluża diġà fil-prezz tas-servizz offrut lill-konsumatur. Il-qorti tar-rinviju stess tindika f’dan ir-rigward li l-effett tas-sistema fiskali ġdida huwa li tiġi imposta taxxa fuq parti ddefinita mill-flus irċevuti minn fornitur nieqes parti ddefinita mill-ispejjeż tal-fornitur. Id-determinazzjoni u allura l-evalwazzjoni ta’ din il-parti mill-profitti tirrigwarda s-sors tal-kummerċ, jiġifieri, b’mod ġenerali, is-suq tar-Renju Unit.
73. Minkejja dan, dak li jiskatta dan l-eżerċizzju ta’ tassazzjoni kollu huwa l-konsum ta’ servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-konsumatur (persuna stabbilita fir-Renju Unit), anki jekk mhux il-konsum kollu jiġi ntaxxat, jiġifieri konsum li jwassal għal rebħ mill-konsumatur.
Il-post tal-konsum
74. Għandu jiġi analizzat iktar mill-qrib il-punt partikolari tal-konsum.
75. Il-GBGA u l-Gvern ta’ Ġibiltà jikkritikaw il-fatt li t-taxxi inkwistjoni ma humiex limitati għall-konsum attwali li jseħħ fir-Renju Unit minħabba li l-konsumatur, jiġifieri l-persuna taxxabbli taħt is-sistema fiskali ġdida, jista’ jkun li ma jkunx fir-Renju Unit fil-mument tat-tranżazzjoni.
76. Dan l-argument ma jikkonvinċinix u jidhirli wkoll li dan l-argument jipprova jinversa l-prinċipju li tranżazzjoni permezz tal-internet tista’ u għandha dejjem tkun marbuta ma’ Stat (Membru) speċifiku. Huwa ċertament minnu li persuna li hija residenti fir-Renju Unit u rreġistrata bħala persuna stabbilita fir-Renju Unit bid-dettalji tal-karta tal-kreditu tagħha tkun tista’ tipparteċipa fil-logħob tal-ażżard fuq l-internet, jiġifieri li tagħmel tranżazzjoni, meta tkun vaganza barra mill-pajjiż. Madankollu, dan ma huwiex il-punt. Dak li huwa determinanti huwa liema ġurisdizzjoni legali hija suġġetta għaliha din il-persuna. Jekk persuna tkun irreġistrata fir-Renju Unit minħabba li huwa hemmhekk li għandha ċ-ċentru ta’ interess tagħha, allura nifhem kompletament li, għall-finijiet tat-taxxa fuq il-konsum, hija titqies li tikkonsma fir-Renju Unit.
77. Fi kliem ieħor: is-sempliċi fatt li l-internet huwa daqstant universali u li persuna tista’ twettaq tranżazzjonijiet meta ma tkunx fiżikament preżenti fl-Istat Membru tal-oriġini tiegħu ma jfissirx li persuna ma tikkonsmax f’dan l-Istat Membru. Għaldaqstant, Stat Membru jista’ jiddefinixxi l-post tal-konsum, anki jekk, f’ċerti ċirkustanzi, hemm diskrepanza bejn il-post fiżiku tal-konsum u l-post ta’ konsum iddefinit.
78. Dan jista’ jwassal ukoll għal sitwazzjonijiet fejn Stati differenti jintaxxaw l-istess konsum, f’sitwazzjoni fejn konsumatur tar-Renju Unit jikkonsma waqt li jivvjaġġa. Madankollu, tassazzjoni doppja ma twassalx, bħala tali, għal ksur tal-Artikolu 56 TFUE, kif ser jintwera issa.
Restrizzjoni?
79. Skont l-Artikolu 56 TFUE, ir-restrizzjonijiet fuq il-libertà li jiġu pprovduti servizzi fl-Unjoni huma pprojbiti fir-rigward ta’ ċittadini ta’ Stati Membri li huma stabbiliti fi Stat Membru għajr dak tal-persuna li għaliha huma ddestinati s-servizzi.
80. Kif inhu magħruf sew, l-Artikolu 56 TFUE ma jeżiġix biss l-eliminazzjoni ta’ kull diskriminazzjoni fil-konfront ta’ fornituri ta’ servizzi minħabba ċ-ċittadinanza tagħhom, jew minħabba l-fatt li jkunu stabbiliti fi Stat Membru differenti minn dak fejn issir il-provvista, iżda wkoll it-tneħħija ta’ kull restrizzjoni, anki jekk din tapplika mingħajr distinzjoni għal fornituri nazzjonali u għal fornituri ta’ Stati Membri oħra, li tista’ tipprekludi, tfixkel, jew trendi inqas attraenti l-attivitajiet ta’ fornitur stabbilit fi Stat Membru ieħor, fejn huwa jipprovdi legalment servizzi analogi (37).
81. B’tali interpretazzjoni wiesa’ tal-Artikolu 56 TFUE, il-miżuri inkwistjoni huma tali li jrendu inqas attraenti l-eżerċizzju tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi bejn Ġibiltà u r-Renju Unit. Peress li dawn jikkostitwixxu piż addizzjonali fuq l-operaturi ekonomiċi ta’ Ġibiltà, jista’ jkun hemm inklinazzjoni ta’ ħsieb li dawn jikkostitwixxu restrizzjoni fis-sens tal-Artikolu 56 TFUE.
82. Il-problema b’tali approċċ hija li, fir-rigward ta’ taxxi nazzjonali, is-sempliċi impożizzjoni ta’ taxxa twassal għal restrizzjoni. Fil-fatt, l-impożizzjoni ta’ kwalunkwe taxxa tostakola jew trendi inqas attraenti attività ekonomika (38). Dan huwa ta’ spiss l-iskop proprju tat-taxxi. Din hija r-raġuni għalfejn il-Qorti tal-Ġustizzja, kif jidhirli li jista’ issa jiġi preżunt, tieħu approċċ inqas restrittiv fil-każ ta’ taxxi li jaqgħu fil-kamp tal-libertajiet tas-suq intern, b’mod partikolari l-libertà li jiġu pprovduti servizzi, il-libertà ta’ stabbiliment u l-moviment liberu tal-kapital.
83. Hija l-Avukat Ġenerali Kokott li kienet l-iktar espliċita f’dan ir-rigward u li argumentat ripetutament u estensivament f’diversi konklużjonijiet tagħha (39) għal approċċ iktar artikulat fil-qasam tat-taxxi. Jiena ser nirrikorri għal ċerti argumenti tagħha f’dan l-istadju peress li naħseb li jenfasizzaw ir-raġunament tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-każijiet rilevanti.
84. Li kieku taxxa setgħet tagħti lok għal “evalwazzjoni taħt id-dritt tal-Unjoni fuq il-bażi tal-libertajiet fundamentali, anki f’dawk il-każijiet fejn din it-taxxa la tkun diskriminatorja b’mod manifest u lanqas b’mod moħbi u għalhekk tkun imposta b’mod uniformi fuq iċ-ċittadini kollha tal-Unjoni, kwalunkwe deċiżjoni ta’ Stat Membru dwar l-impożizzjoni ta’ taxxa fuq sitwazzjoni partikolari u kull żieda fit-taxxa jkunu kkaratterizzati mid-dritt tal-Unjoni. Dan iwassal sabiex ma tkunx osservata s-sovranità fiskali tal-Istati Membri li huma jgawdu taħt is-sistema attwali ta’ tqassim ta’ kompetenzi fi ħdan l-Unjoni. Għaldaqstant, taxxa imposta b’mod kompletament ħieles minn diskriminazzjoni ma għandhiex, bħala prinċipju, twassal għal restrizzjoni ta’ libertà fundamentali” (40).
85. Minkejja dan, il-Qorti tal-Ġustizzja identifikat il-possibbiltà ta’ restrizzjoni għall-finijiet tal-Artikolu 56 TFUE fejn taxxa tkun imposta b’rata projbittiva (41). Fil-każ ineżami, madankollu, ma jistax jiġi argumentat li 15 % tikkostitwixxi rata projbittiva.
86. Konsegwentement, it-taxxa tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod ma tikkostitwixxix restrizzjoni fis-sens tal-Artikolu 56 TFUE, jekk tkun tapplika mingħajr distinzjoni kemm għall-operaturi ekonomiċi stabbiliti tar-Renju Unit kif ukoll għal dawk li ma humiex u jekk tkun nondiskriminatorja. Ser neżamina dan l-aħħar punt hawn isfel.
Taxxa doppja
87. Il-kwistjoni ta’ taxxa doppja hija marbuta inseparabbilment mal-kwistjoni ta’ restrizzjoni taħt l-Artikolu 56 TFUE. Kif tenfasizza ġustament il-Kummissjoni fl-osservazzjonijiet tagħha, l-eżistenza ta’ taxxa doppja ma tikkostitwixxix restrizzjoni. Fin-nuqqas ta’ armonizzazzjoni, it-taxxa doppja, bħala tali, ma hijiex ipprojbita mil-libertajiet fundamentali iżda hija sempliċiment konsegwenza tal-prinċipju li l-Istati (Membri) għandhom is-setgħa ta’ tassazzjoni li tirriżulta mis-sovranità fiskali tagħhom (42).
88. Fir-rigward tat-tassazzjoni diretta, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet konsistentement li t-taxxa doppja ma tmurx kontra l-libertajiet fundamentali (43).
Diskriminazzjoni?
89. Din il-kawża hija kawża ta’ diskriminazzjoni bejn operaturi tal-logħob tal-ażżard ibbażati fir-Renju Unit u dawk ibbażati f’Ġibiltà? Li kieku dan kien il-każ, kien ikun hemm effettivament ksur tal-Artikolu 56 TFUE, jekk dik id-diskriminazzjoni ma tkunx iġġustifikata.
90. L-Artikolu 56 TFUE huwa intiż ukoll li jneħħi d-diskriminazzjoni bejn ċittadini tal-Istati Membri fir-rigward tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi. Din id-dispożizzjoni hija, għaldaqstant, konkretizzazzjoni tal-prinċipju ġenerali ta’ nondiskriminazzjoni sottostanti t-Trattati (44).
91. Il-GBGA u l-gvern ta’ Ġibiltà jsostnu li t-taxxi imposti taħt is-sistema fiskali ġdida huma (indirettament) diskriminatorji. Għalkemm “tapplika mingħajr distinzjoni”, is-sistema fiskali ġdida tpoġġi lill-fornituri tal-logħob tal-ażżard barra mir-Renju Unit, inklużi dawk stabbiliti f’Ġibiltà, fi żvantaġġ partikolari meta pparagunati mal-fornituri fir-Renju Unit. Dan għaliex il-fornituri f’Ġibiltà ikunu suġġetti għal tassazzjoni doppja fir-rigward tas-servizzi tagħhom ipprovduti lil persuni tar-Renju Unit, filwaqt li l-operaturi bbażati fir-Renju Unit li jipprovdu servizzi lill-istess konsumaturi ma jkunux.
92. Jiena ma naqbilx ma’ dan ir-raġunament.
93. Fil-fatt, kif isostni r-Renju Unit, is-sistema fiskali ġdida timponi taxxi domestiċi fuq il-logħob tal-ażżard li huma nondiskriminatorji min-natura tagħhom. Għalkemm is-sistema fiskali ġdida toħloq spiża addizzjonali għall-fornituri tas-servizz, hija tapplika ugwalment għall-fornituri tas-servizz tal-logħob tal-ażżard kollha, indipendentement minn fejn ikunu stabbiliti, li jkunu involuti f’attività ekonomika fis-suq tal-logħob tal-ażżard fir-Renju Unit. Għaldaqstant, fiha nnifisha, ma hijiex intiża li tirrestrinġi l-libertà li jiġu pprovduti servizzi taħt l-Artikolu 56 TFUE.
94. Għalija huwa ċar li, li kieku l-impożizzjoni ta’ taxxa kellha effett ikbar fuq sitwazzjonijiet transkonfinali milli fuq sitwazzjonijiet purament domestiċi, ikun hemm tabilħaqq ksur tal-prinċipju tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi. Madankollu, dan ma huwiex il-każ hawnhekk.
95. Il-każ preżenti ma huwiex wieħed ta’ diskriminazzjoni. It-taxxa inkwistjoni tapplika mingħajr distinzjoni għall-fornituri tas-servizzi, indipendentement minn jekk ikunux stabbiliti fir-Renju Unit jew le. Għal darba oħra, kif tenfasizza l-qorti tar-rinviju, il-bidla essenzjali u l-effett essenzjali tat-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod huma li din tidentifika u timponi taxxa fuq dħul nett iddefinit minn suq identifikat u li dan is-suq u dan id-dħul huma ddefiniti bl-istess mod għall-fornituri kollha tas-servizzi tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod f’dan is-suq.
96. Dak li, fir-realtà, il-GBGA u l-Gvern ta’ Ġibiltà jikkontestaw huwa l-prinċipju tas-setgħa ta’ tassazzjoni tar-Renju Unit u l-kwistjoni tat-taxxa doppja. Madankollu, dan il-punt diġà ġie ttrattat iktar ’il fuq.
Konklużjoni
97. Għaldaqstant, inqis li l-Artikolu 56 TFUE ma jipprekludix l-impożizzjoni ta’ miżuri nazzjonali ta’ tassazzjoni li għandhom karatteristiċi bħal dawk tal-iskema tal-logħob tal-ażżard mill-bogħod.
It-tielet domanda
98. Permezz tat-tielet domanda, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk ir-restrizzjoni għall-Artikolu 56 TFUE hijiex iġġustifikata.
99. Fid-dawl tar-risposta proposta li tingħata għat-tieni domanda, din id-domanda hija ipotetika. Għaldaqstant, il-kunsiderazzjonijiet segwenti jsiru fl-eventwalità li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi kemm li din ma hijiex sitwazzjoni purament interna u li hemm restrizzjoni għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi fil-każ ineżami.
100. Ir-Renju Unit isostni li s-sistema fiskali ġdida għandha l-għanijiet leġittimi li ġejjin: (1) tillivella s-suq li fih joperaw l-operaturi stabbiliti fir-Renju Unit u l-operaturi li ma humiex stabbiliti tar-Renju Unit; (2) tiżgura li r-Renju Unit jkun jista’ jeżerċita superviżjoni fiskali tajba fuq is-suq tal-logħob tal-ażżard, inkluż li jimminimizza r-riskju tal-operaturi li jevitaw it-taxxa fuq l-attività ekonomika mal-konsumaturi tar-Renju Unit, fuq il-bażi tal-prinċipju ta’territorjalità fiskali (45); (3) tiżgura li r-Renju Unit iżomm il-koerenza tas-sistema fiskali tar-Renju Unit (46), u (4) iżżid id-dħul mit-taxxa.
101. Dwar l-aħħar punt, iż-żieda tad-dħul mit-taxxa, il-Qorti tal-Ġustizzja ripetutament iddeċidiet li l-għan waħdieni ta’ massimizzazzjoni tad-dħul tat-teżor pubbliku ma jistax jippermetti restrizzjoni għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi (47). Madankollu, il-fatt li restrizzjoni tal-attivitajiet tal-logħob tal-ażżard tkun ta’ benefiċċju b’mod anċillari għall-baġit tal-Istat Membru kkonċernat ma jipprekludix li din ir-restrizzjoni tkun iġġustifikata sa fejn ikollha effettivament għanijiet relatati ma’ raġunijiet imperattivi ta’ interess ġenerali (48). Għaldaqstant, filwaqt li l-massimizzazzjoni tad-dħul mit-taxxa ma tikkostitwixxix raġuni ta’ ġustifikazzjoni minnha nnifisha, hija ma tkunx ta’ ostakolu fil-każ li jkun hemm raġunijiet validi ta’ ġustifikazzjoni li inċidentalment iwasslu għal żieda fid-dħul mit-taxxa.
102. Għal dak li jirrigwarda t-tliet raġunijiet ta’ ġustifikazzjoni oħra msemmija mir-Renju Unit, jiena ma nsib ebda oġġezzjoni fir-rigward tar-raġunijiet infushom. Madankollu, fir-rigward tat-test ta’ proporzjonalità, il-qorti tar-rinviju pprovdiet ftit wisq informazzjoni u għalhekk miniex f’pożizzjoni li nagħti gwida tajba. Għaldaqstant, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tistabbilixxi jekk it-taxxa fuq il-logħob tal-ażżard mill-bogħod hijiex xierqa u neċessarja sabiex jintlaħqu l-għanijiet invokati mir-Renju Unit.
Konklużjoni
103. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domandi magħmula mill-High Court of Justice (England & Wales), Queen’s Bench Division (Administrative Court) (ir-Renju Unit) kif ġej:
Ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq u Ġibiltà għandhom jitqiesu bħala Stat Membru wieħed għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 56 TFUE.