WYROK SĄDU (siódma izba)
z dnia 14 marca 2014 r.(*)
Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja w sprawie żądania informacji – Konieczność żądanych informacji – Obowiązek uzasadnienia – Proporcjonalność
W sprawie T‑306/11
Schwenk Zement KG, z siedzibą w Ulm (Niemcy), reprezentowana przez adwokata M. Raiblego,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez M. Kellerbauera, R. Sauera oraz C. Hödlmayra, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez adwokata A. Böhlkego,
strona pozwana,
której przedmiotem jest żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2011) 2367 wersja ostateczna z dnia 30 marca 2011 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 (sprawa 39520 – Cement i produkty pokrewne),
SĄD (siódma izba),
w składzie: A. Dittrich, prezes, I. Wiszniewska-Białecka i M. Prek (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: T. Weiler, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 lutego 2013 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
1 W listopadzie 2008 r. i we wrześniu 2009 r. Komisja Wspólnot Europejskich przeprowadziła na podstawie art. 20 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. [101 TFUE] i [102 TFUE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim: rozdz. 8, t. 2, s. 205) szereg kontroli w lokalach spółek działających w sektorze cementowym. W następstwie tych kontroli wysłane zostały żądania informacji na podstawie art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003. Skarżąca, spółka Schwenk Zement KG, nie została poddana kontroli w lokalach ani nie zostało do niej skierowane żądanie informacji.
2 Pismem z dnia 19 listopada 2010 r. Komisja powiadomiła skarżącą o zamiarze skierowania do niej decyzji w sprawie żądania informacji zgodnie z art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 i przedstawiła jej projekt kwestionariusza, który planowała załączyć do tej decyzji.
3 Pismem z dnia 6 grudnia 2010 r. skarżąca przedstawiła swoje uwagi dotyczące projektu kwestionariusza.
4 Tego samego dnia Komisja powiadomiła skarżącą, że postanowiła wszcząć postępowanie na podstawie art. 11 ust. 6 rozporządzenia nr 1/2003 w stosunku do niej, a także w stosunku do siedmiu innych spółek działających w sektorze cementowym, z powodu domniemanych naruszeń art. 101 TFUE obejmujących „ograniczenia przepływów handlowych w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), w tym ograniczenia przywozu do EOG z państw spoza EOG, podział rynku, ustalanie cen i pokrewne praktyki antykonkurencyjne na rynku cementu i rynkach produktów pokrewnych” (zwaną dalej „decyzją o wszczęciu postępowania”).
5 W dniu 30 marca 2011 r. Komisja wydała decyzję C(2011) 2367 wersja ostateczna dotyczącą postępowania na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 (sprawa 39520 – Cement i produkty pokrewne) (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”).
6 W zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że zgodnie z art. 18 rozporządzenia nr 1/2003 w celu wypełnienia obowiązków wyznaczonych tym rozporządzeniem może zwrócić się do przedsiębiorstw lub związków przedsiębiorstw o dostarczenie wszelkich koniecznych informacji (motyw 3 zaskarżonej decyzji). Przypomniawszy, że skarżąca została powiadomiona o zamiarze wydania przez Komisję decyzji zgodnie z art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 i że przedstawiła ona uwagi odnośnie do projektu kwestionariusza (motywy 4 i 5 zaskarżonej decyzji), Komisja w drodze decyzji zażądała od skarżącej i jej spółek zależnych mających siedzibę w Unii Europejskiej i kontrolowanych bezpośrednio lub pośrednio przez skarżącą odpowiedzi na kwestionariusz zawarty w załączniku I, który obejmował 94 strony i składał się z jedenastu serii pytań (motyw 6 zaskarżonej decyzji). Instrukcje dotyczące odpowiedzi na kwestionariusz były zawarte w załączniku II do zaskarżonej decyzji, natomiast wzory odpowiedzi znajdowały się w załączniku III.
7 Komisja przypomniała też opis domniemanych naruszeń zawarty w pkt 4 powyżej (motyw 2 zaskarżonej decyzji).
8 Biorąc pod uwagę charakter i ilość żądanych informacji, a także wagi domniemanych naruszeń reguł konkurencji, Komisja uznała, że na udzielenie odpowiedzi należy przyznać skarżącej termin dwunastu tygodni w odniesieniu do pierwszych dziesięciu serii pytań i dwóch tygodni w odniesieniu do serii jedenastej, dotyczącej „Kontaktów i spotkań” (motyw 8 zaskarżonej decyzji).
9 Część normatywna zaskarżonej decyzji ma następujące brzmienie:
„Artykuł 1
[Skarżąca] wraz ze swoimi spółkami zależnymi, które mają siedzibę w UE i są przez nią bezpośrednio lub pośrednio kontrolowane, dostarczy informacji wskazanych w załączniku I do niniejszej decyzji, w formie wymaganej w załączniku II i w załączniku III do tej decyzji, w terminie na udzielenie odpowiedzi wynoszącym dwanaście tygodni w odniesieniu do pytań 1–10 i dwa tygodnie w odniesieniu do pytania 11 liczonym od dnia notyfikacji niniejszej decyzji. Wszystkie załączniki stanowią integralną część niniejszej decyzji.
Artykuł 2
[Skarżąca] wraz ze swoimi spółkami zależnymi, które mają siedzibę w UE i są przez nią bezpośrednio lub pośrednio kontrolowane, są adresatami niniejszej decyzji” [tłumaczenie nieoficjalne].
10 Pismem z dnia 11 kwietnia 2011 r. oraz w drodze wiadomości elektronicznej z dnia 12 kwietnia 2011 r. skarżąca wniosła o przedłużenie terminu udzielenia odpowiedzi dotyczącego jedenastej serii pytań do dnia 2 maja 2011 r. W drodze wiadomości elektronicznej z dnia 12 kwietnia 2011 r. skarżąca została poinformowana, że jej wniosek nie zostanie uwzględniony.
11 W dniach 18 kwietnia i 5 maja 2011 r. skarżąca przekazała odpowiedź na jedenastą serię pytań. W dniu 27 czerwca 2011 r. skarżąca przekazała odpowiedź na dziesięć pierwszych serii pytań.
Przebieg postępowania i żądania stron
12 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 10 czerwca 2011 r. skarżąca wniosła niniejszą skargę.
13 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji oraz
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
14 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
15 Po zapoznaniu się ze sprawozdaniem sędziego sprawozdawcy Sąd (siódma izba w składzie powiększonym) postanowił o otwarciu ustnego etapu postępowania.
16 Na rozprawie w dniu 8 lutego 2013 r. wysłuchane zostały wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania zadane ustnie przez Sąd.
Co do prawa
17 Na poparcie skargi skarżąca podnosi pięć zarzutów, dotyczących, po pierwsze, nieproporcjonalności wydania decyzji na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, po drugie, naruszenia wspomnianego artykułu 18 ust. 3, po trzecie, nieproporcjonalności terminu dwóch tygodni ustalonego na udzielenie odpowiedzi na jedenastą serię pytań, po czwarte, niewystarczającego charakteru uzasadnienia zaskarżonej decyzji, i po piąte, naruszenia prawa do obrony.
W przedmiocie zawartego w zarzutach drugim i czwartym podważenia uzasadnienia zaskarżonej decyzji
18 W części pierwszej zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, skarżąca podnosi między innymi, że zaskarżonej decyzji brakuje szczegółowości w odniesieniu do podejrzeń dotyczących popełnienia naruszenia, które Komisja zamierza zweryfikować, co uniemożliwiło skarżącej ocenę konieczności udzielenia żądanych informacji.
19 W zarzucie czwartym skarżąca wskazuje niewystarczający charakter uzasadnienia zaskarżonej decyzji, stanowiący naruszenie art. 269 akapit drugi TFUE. Skarżąca zarzuca Komisji w szczególności, że sparafrazowała ona brzmienia art. 101 ust. 1 TFUE i art. 18 rozporządzenia nr 1/2003 zamiast przedstawić elementy uzasadnienia dotyczące zarzucanych jej czynów, wagi zarzucanego jej zachowania i konieczności udzielenia żądanych informacji. Podnosi ona również w istocie, iż obowiązek uzasadnienia zaskarżonej decyzji był wzmocniony za względu na, w szczególności, niecodzienny charakter terminu dwóch tygodni wyznaczonego na udzielenie odpowiedzi na jedenastą serię pytań.
20 W ramach odpowiedzi na zarzut drugi Komisja podnosi, że zaskarżona decyzja wyjaśnia w sposób wystarczająco szczegółowy podejrzenia popełnienia naruszenia, które Komisja zamierza zweryfikować. W ramach odpowiedzi na zarzut czwarty Komisja podnosi, że zaskarżona decyzja jest uzasadniona w wymagany prawem sposób.
21 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem istotne elementy uzasadnienia decyzji w sprawie żądania informacji są określone w samym art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 (zob. wyrok Sądu z dnia 22 marca 2012 r. w sprawach połączonych T‑458/09 i T‑717/10, pkt 76, 77 i przytoczone tam orzecznictwo).
22 Wobec tego zarzut czwarty (niewystarczające uzasadnienie) i część pierwsza zarzutu drugiego (naruszenie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003) częściowo się pokrywają, ponieważ uwagi krytyczne dotyczące braku dokładności w wyjaśnieniu przez Komisję podejrzeń dotyczących popełnienia naruszeń, które zamierza zweryfikować, formalnie przedstawione w ramach zarzutu drugiego, są równoznaczne z podważeniem uzasadnienia zaskarżonej decyzji w odniesieniu do tego punktu.
23 Celem obowiązku uzasadnienia decyzji indywidualnej jest umożliwienie sądowi kontroli zgodności z prawem tej decyzji i dostarczenie zainteresowanemu danych wystarczających do zweryfikowania, czy decyzja jest zasadna i czy ewentualnie jest obarczona błędem pozwalającym zakwestionować jej ważność, przy czym zakres tego obowiązku zależy od charakteru rozpatrywanego aktu oraz okoliczności jego wydania, jak również od całości przepisów prawa regulującego daną dziedzinę (wyrok Trybunału z dnia 25 października 1984 r. w sprawie 185/83 Interfacultair Instituut Electronenmicroscopie der Rijksuniversiteit te Groningen, Rec. s. 3623, pkt 38; wyroki Sądu: z dnia 15 czerwca 2005 r. w sprawie T‑349/03 Corsica Ferries France przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2197, pkt 62, 63; z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie T‑266/03 CB przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 35).
24 Artykuł 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 przewiduje, że Komisja „podaje podstawę prawną i cel żądania, określa zakres żądanych informacji i ustala termin, w którym należy je dostarczyć”. Artykuł 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 uściśla ponadto, że Komisja „poucza o karach przewidzianych w art. 23”, że „poucza lub nakłada kary przewidziane w art. 24 [poucza o karach przewidzianych w art. 24 lub kary te nakłada]” i że „poucza również o prawie do wniesienia odwołania od decyzji do Trybunału Sprawiedliwości”.
25 Takie oznaczenie granic obowiązku uzasadnienia znajduje wytłumaczenie w fakcie, że decyzje w sprawie żądania informacji mają charakter środka dochodzeniowego.
26 Należy bowiem mieć na uwadze, że toczące się przed Komisją postępowanie administracyjne na podstawie rozporządzenia nr 1/2003 składa się z dwóch odrębnych i następujących po sobie etapów, z których każdy ma własną wewnętrzną logikę, to jest po pierwsze – ze wstępnego dochodzenia, a po drugie – z etapu kontradyktoryjnego. Etap wstępnego dochodzenia, w trakcie którego Komisja wykorzystuje uprawnienia dochodzeniowe przewidziane w rozporządzeniu nr 1/2003 i który rozciąga się aż do momentu przedstawienia zarzutów, ma na celu umożliwienie Komisji zebrania wszystkich istotnych informacji potwierdzających – lub nie – zaistnienie naruszenia reguł konkurencji i zajęcie przez nią wstępnego stanowiska w przedmiocie kierunku oraz dalszego rozwoju postępowania. Natomiast etap kontradyktoryjny, rozciągający się od przedstawienia zarzutów do wydania ostatecznej decyzji, musi umożliwiać Komisji ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie zarzucanego naruszenia (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 8 lipca 2008 r. w sprawie T‑99/04 AC-Treuhand przeciwko Komisji, Zb.Orz. II‑1501, pkt 47).
27 Po pierwsze, co się tyczy etapu wstępnego dochodzenia, rozpoczyna się on w dniu, w którym Komisja, wykonując uprawnienia przyznane jej w rozporządzeniu nr 1/2003, podejmuje w ramach dochodzenia wstępnego środki prowadzące do zarzucenia popełnienia naruszenia i mające istotny wpływ na sytuację podejrzanych przedsiębiorstw. Po drugie, dopiero na początku kontradyktoryjnego etapu postępowania administracyjnego przedsiębiorstwo, którego ono dotyczy, zostaje poinformowane pismem w sprawie przedstawienia zarzutów o wszystkich istotnych okolicznościach, na których opiera się Komisja na tym etapie postępowania, oraz przedsiębiorstwu temu przysługuje prawo dostępu do akt sprawy, mające na celu zagwarantowanie skutecznego wykonania prawa do obrony. W konsekwencji dopiero po wysłaniu pisma w sprawie przedstawienia zarzutów dane przedsiębiorstwo może w pełni skorzystać z prawa do obrony. Gdyby bowiem wspomniane uprawnienia zostały rozszerzone na okres poprzedzający wysłanie pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, skuteczność dochodzenia Komisji zostałaby zagrożona, ponieważ już na wstępnym etapie dochodzenia zainteresowane przedsiębiorstwo byłoby w stanie określić informacje znane już Komisji, a więc i informacje, które mogą jeszcze zostać przed nią ukryte (zob. podobnie ww. w pkt 26 wyrok w sprawie AC‑Treuhand przeciwko Komisji, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).
28 Jednak środki dochodzeniowe podjęte przez Komisję na etapie wstępnego dochodzenia, w szczególności środki kontrolne i żądania informacji, z natury prowadzą do postawienia zarzutu naruszenia i mogą mieć istotny wpływ na sytuację podejrzanych przedsiębiorstw. Istotne jest zatem, by nie dopuścić do nieodwracalnego naruszenia prawa do obrony na tym etapie postępowania administracyjnego, ponieważ podjęte środki dochodzeniowe mogą mieć decydujący charakter dla ustalenia dowodów bezprawności zachowań przedsiębiorstw mogących prowadzić do pociągnięcia ich do odpowiedzialności (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 21 września 1989 r. w sprawach połączonych 46/87 i 227/88 Hoechst przeciwko Komisji, Rec. s. 2859, pkt 15; ww. w pkt 26 wyrok w sprawie AC‑Treuhand przeciwko Komisji, pkt 50, 51).
29 W tym kontekście należy przypomnieć, że nałożony na Komisję w art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 obowiązek wskazania podstawy prawnej i celu żądania udzielenia informacji stanowi podstawowy wymóg służący wykazaniu uzasadnionego charakteru informacji żądanych od odnośnych przedsiębiorstw, ale także umożliwieniu tym przedsiębiorstwom poznania zakresu ich obowiązku współpracy, z jednoczesnym poszanowaniem ich prawa do obrony. Wynika z tego, że Komisja może wymagać jedynie przekazania informacji mogących pozwolić jej zweryfikować podejrzenia dotyczące popełnienia naruszenia, które uzasadniają prowadzenie dochodzenia i zostały wskazane w żądaniu informacji (zob. podobnie i analogicznie wyroki Sądu: z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie T‑39/90 SEP przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1497, pkt 25; z dnia 8 marca 1995 r. w sprawie T‑34/93 Société Générale przeciwko Komisji, Rec. s. II‑545, pkt 40).
30 Jak wskazał rzecznik generalny F.G. Jacobs w pkt 30 opinii w sprawie C‑36/92 P SEP przeciwko Komisji (wyrok z dnia 19 maja 1994 r.), Rec. s. I‑1911, I‑1914, obowiązek wskazania celu żądania oznacza „oczywiście [że Komisja] powinna określić zarzucane [przedsiębiorstwu] naruszenie reguł konkurencji”, „konieczność udzielenia informacji powinna być oceniana w odniesieniu do celu wskazanego w żądaniu udzielenia informacji”, a „cel powinien być wskazany z wystarczającą dokładnością, bez czego nie byłoby możliwe stwierdzenie, czy udzielenie informacji jest konieczne, i Trybunał nie mógłby dokonać kontroli”.
31 Z utrwalonego orzecznictwa wynika też, że Komisja nie ma obowiązku przekazania adresatowi takiej decyzji wszystkich informacji, jakie posiada na temat domniemanych naruszeń, ani dokonania ścisłej kwalifikacji prawnej tych naruszeń, lecz że powinna jasno wskazać domniemania, jakie zamierza zweryfikować (ww. w pkt 29 wyrok w sprawie Société Générale przeciwko Komisji, pkt 62, 63; ww. w pkt 21 wyrok w sprawie Slovak Telekom przeciwko Komisji, pkt 77).
32 Nie można jednak wymagać, aby na etapie wstępnego dochodzenia Komisja, oprócz podejrzeń dotyczących naruszenia, które zamierza zweryfikować, wskazała poszlaki, to znaczy informacje, które sprawiły, że rozważa hipotezę naruszenia art. 101 TFUE. Taki obowiązek naruszałby bowiem równowagę, którą orzecznictwo wprowadza pomiędzy ochroną skuteczności dochodzenia i przestrzeganiem prawa do obrony danego przedsiębiorstwa.
33 W niniejszym przypadku w zaskarżonej decyzji wyraźnie wskazano, że została ona wydana w oparciu o art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 i że praktyki, których dotyczy dochodzenie, mogą stanowić naruszenie art. 101 TFUE. Jej motywy 10 i 11 odnoszą się wyraźnie do kar i do prawa wniesienia odwołania, o których mowa w pkt 24 powyżej.
34 Wystarczająco uzasadniony charakter zaskarżonej decyzji bądź jego brak zależą zatem wyłącznie od tego, czy podejrzenia dotyczące naruszenia, które Komisja zamierza zbadać, zostały wskazane w sposób wystarczająco jasny.
35 Uzasadnienie zaskarżonej decyzji w tym względzie stanowi wyjaśnienie zawarte w motywie 2 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym „domniemane naruszenia dotyczą ograniczeń przepływów handlowych w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), w tym ograniczeń przywozu do EOG z państw spoza EOG, podziału rynku, ustalania cen i pokrewnych praktyk antykonkurencyjnych na rynku cementu i rynkach produktów pokrewnych”.
36 Ponadto zaskarżona decyzja wyraźnie odsyła do decyzji o wszczęciu postępowania, o której mowa w pkt 5 powyżej, zawierającej dodatkowe informacje na temat geograficznego zasięgu podejrzeń dotyczących naruszeń, jak również rodzaju produktów, do których się odnoszą.
37 Sąd wskazuje, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest sformułowane w sposób bardzo ogólny, który należałoby uszczegółowić, i w związku z tym zasługuje na krytykę. Można jednak uznać, że odniesienie do ograniczeń przywozu w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), do podziału rynków, jak również do ustalania cen na rynku cementu i rynkach produktów pokrewnych, w związku z decyzją o wszczęciu postępowania, odpowiada minimalnemu poziomowi jasności pozwalającemu stwierdzić poszanowanie z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003.
38 Jak z tego wynika, zaskarżona decyzja jest uzasadniona w sposób wymagany przez prawo.
39 Wniosku tego nie podważają różne argumenty przedstawione przez skarżącą.
40 W pierwszej kolejności, co się tyczy krytycznych uwag dotyczących braku uzasadnienia konieczności udzielenia żądanych informacji, wystarczy wskazać, że zgodnie z art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 Komisja nie ma obowiązku przedstawić szczególnego uzasadnienia w tym względzie. Komisja zamierza bowiem zweryfikować na podstawie poszlak powodujących podejrzenie popełnienia naruszenia, czy przedsiębiorstwo, którego ono dotyczy, może ocenić konieczność udzielenia informacji i w razie potrzeby zaskarżyć do Sądu decyzję w sprawie żądania informacji.
41 W drugiej kolejności, jeśli chodzi o zarzucane decyzji niewystarczające uzasadnienie co do okresu dwóch tygodni przewidzianego w odniesieniu do jedenastej serii pytań, należy zauważyć, że art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 zobowiązuje Komisję wyłącznie do ustalenia terminu, nie zaś przedstawienia uzasadnienia dotyczącego jego wyboru.
42 W każdym wypadku należy wskazać, że zaskarżona decyzja zawiera uzasadnienie w tej kwestii, ponieważ w motywie 8 zaskarżonej decyzji zostało w wskazane, że wytłumaczeniem terminu dwóch tygodni wyznaczonego w odniesieniu do serii jedenastej jest charakter i ilość żądanych informacji, a także waga domniemanych naruszeń reguł konkurencji. Wobec tego można przyjąć, że Komisja uznała, iż mniejsza ilość informacji wymaganych w ramach jedenastej serii pytań uzasadnia krótszy termin na udzielenie odpowiedzi.
43 W trzeciej kolejności na argumentację skarżącej, zgodnie z którą uzasadnienie zaskarżonej decyzji nie pozwala zrozumieć stanowiska Komisji w przedmiocie uwag przedstawionych przez skarżącą w piśmie z dnia 6 grudnia 2010 r., należy odpowiedzieć, że również w tym względzie Komisja nie ma obowiązku przedstawić szczególnego uzasadnienia. Można natomiast wskazać, że w motywie 6 zaskarżonej decyzji zostało wyjaśnione, iż uwagi te zostały w stosownym przypadku uwzględnione przy sporządzaniu formularza zawartego w załączniku I do zaskarżonej decyzji.
44 Wobec tego należy oddalić zarzut czwarty, a także część pierwszą zarzutu drugiego.
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego nieproporcjonalności wydania decyzji na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003
45 Skarżąca uważa, że zaskarżona decyzja narusza zasadę proporcjonalności, ponieważ w niniejszym przypadku wystarczyłoby wysłanie zwykłego żądania udzielenia informacji na podstawie art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003. Na poparcie swojej argumentacji powołuje się w szczególności na okoliczność, że inaczej niż miało to miejsce w wypadku innych spółek, których dotyczy decyzja wydana na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, Komisja nie skierowała do niej wcześniej żądania informacji na podstawie ust. 2 tego artykułu. Skarżąca twierdzi też, że zmiany wprowadzone przez art. 18 rozporządzenia nr 1/2003 w stosunku do sytuacji istniejącej pod rządami art. 11 rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r. – pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. [81 WE] i [82 WE] (Dz.U. 13, s. 204 – wyd. spec. w jęz. polskim: rozdz. 8, t. 1, s. 3), nie powodują, że Komisja może swobodnie wybierać pomiędzy posłużeniem się żądaniem informacji lub decyzją w sprawie żądania informacji, będąc zwolniona z konieczności przestrzegania zasady proporcjonalności.
46 Komisja wnosi o oddalenie tego zarzutu.
47 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zasada proporcjonalności, będąca jedną z ogólnych zasad prawa Unii, wymaga, by akty instytucji nie wykraczały poza to, co odpowiednie i konieczne do realizacji uzasadnionych celów, którym mają służyć dane przepisy, przy czym w przypadku gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy stosować to najmniej dotkliwe, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (wyrok z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie C‑189/01 Jippes i in., Rec. s. I‑5689, pkt 81).
48 Na mocy art. 18 rozporządzenia nr 1/2003 Komisja może zwrócić się do przedsiębiorstw o dostarczenie informacji, „występując ze zwykłym żądaniem informacji lub w drodze decyzji”, przy czym przepis ten nie uzależnia wydania decyzji od wcześniejszego wystąpienia ze „zwykłym żądaniem”. W tym względzie art. 18 rozporządzenia nr 1/2003 różni się od art. 11 rozporządzenia nr 17, który w ust. 5 uzależnia możliwość żądania w drodze decyzji od nieskuteczności wcześniejszego żądania informacji.
49 Wbrew temu, co wydaje się twierdzić w swoich pismach Komisja, należy wskazać, że wybór, którego musi dokonać pomiędzy zwykłym żądaniem udzielenia informacji na podstawie art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 a decyzją w sprawie żądania informacji na podstawie art. 18 ust. 3 tego rozporządzenia podlega kontroli proporcjonalności. Wynika to jednoznacznie z samej zasady proporcjonalności zawartej w pkt 47 powyżej, w której zostało wskazane, że „w przypadku gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy stosować to najmniej dotkliwe”. Można również zauważyć, że wybór, jaki daje Komisji art. 18 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003, stanowi pewną analogię z wyborem pomiędzy kontrolą na podstawie zwykłego upoważnienia i kontrolą nakazaną w drodze decyzji na podstawie art. 14 rozporządzenia nr 17 i art. 20 rozporządzenia nr 1/2003. Dokonanie tego wyboru stanowi zaś przedmiot kontroli sądów Unii z punktu widzenia zasady proporcjonalności (wyroki Trybunału: z dnia 26 czerwca 1980 r. w sprawie 136/79 National Panasonic przeciwko Komisji, Rec. s. 2033, point 29, z dnia 22 października 2002 r. w sprawie C‑94/00 Roquette Frères, Rec. s. I‑9011, pkt 77; wyrok Sądu z dnia 8 marca 2007 r. w sprawie T‑340/04 France Télécom przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑573, pkt 147).
50 Jeśli chodzi o ocenę proporcjonalności posłużenia się kontrolą nakazaną w drodze decyzji, w orzecznictwie dominuje podejście, w myśl którego ocena ta, w odniesieniu do wyboru pomiędzy zwykłym żądaniem informacji i decyzją, powinna zależeć od potrzeb stosownego dochodzenia, przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności sprawy (ww. w pkt 49 wyroki: w sprawie National Panasonic przeciwko Komisji, pkt 29; w sprawie Roquette Frères, pkt 77; w sprawie France Télécom przeciwko Komisji, pkt 147).
51 W tym względzie należy przypomnieć, że zaskarżona decyzja wpisuje się w zakres dochodzenia dotyczącego praktyk ograniczających konkurencję, obejmującego oprócz skarżącej siedem innych przedsiębiorstw działających w sektorze cementowym.
52 Od zwykłego żądania informacji decyzję różni to, że Komisja ma możliwość nałożenia grzywny lub okresowych kar pieniężnych w razie udzielenia niepełnych lub spóźnionych informacji, na podstawie odpowiednio art. 23 ust. 1 lit. b) i art. 24 ust. 1 lit. d) rozporządzenia nr 1/2003.
53 Wobec tego, przy uwzględnieniu ilości zbieranych informacji, skorzystanie przez Komisję z instrumentu prawnego dającego jej największą pewność, że skarżąca udzieli odpowiedzi pełnej i w wyznaczonych terminach, nie jest ani nieodpowiednie, ani nadmierne.
54 Ponadto, jako że proporcjonalność posłużenia się decyzją w sprawie żądania informacji należy zbadać w odniesieniu do potrzeb stosownego dochodzenia, podniesione przez skarżącą zastrzeżenie dotyczące nierównego traktowania, które objęło wyłącznie ją, ponieważ pozostałe spółki objęte dochodzeniem otrzymały żądanie informacji, zanim została wydana decyzja na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, powinno zostać oddalone. Potrzeby stosowanego dochodzenia mogą bowiem uzasadniać nieprzyjmowanie takiego samego podejścia w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw lub związków przedsiębiorstw udzielić informacji potrzebnych do dalszego prowadzenia dochodzenia.
55 Z powyższych uwag wynika, że Komisja nie naruszyła zasady proporcjonalności, wydając decyzję w sprawie żądania informacji na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 w stosunku do skarżącej, i że zarzut pierwszy powinien zostać oddalony.
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia art. 18 rozporządzenia nr 1/2003
56 Rozpatrywany zarzut składa się w istocie z dwóch części. Odpowiedź na część pierwszą, dotyczącą niewystarczającej szczegółowości celu żądania informacji, została już udzielona w pkt 18–44 powyżej. W części drugiej skarżąca podnosi, że informacje wymagane w pierwszych dziesięciu seriach pytań nie mają żadnego związku z zarzucanymi jej czynami, co stanowi naruszenie art. 18 rozporządzenia 1/2003. Zaistnienie naruszenia prawa konkurencji nie mogłoby zostać stwierdzone poprzez przedstawienie informacji wymaganych w ramach pierwszych dziesięciu pytań, dotyczących sprzedaży cementu w ciągu ostatnich dziesięciu lat i prowadzących do przedstawienia Komisji szczegółowego obrazu przemysłu cementowego.
57 Komisja wnosi o oddalenie tego zarzutu.
58 Jak zostało już wskazane w pkt 29 powyżej, Komisja ma prawo żądać jedynie informacji mogących pozwolić jej na zweryfikowanie podejrzeń popełnienia naruszenia, które uzasadniają przeprowadzenie dochodzenia i które są wskazane w samym żądaniu informacji (ww. w pkt 29 wyroki: z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie SEP przeciwko Komisji, pkt 25; w sprawie Société Générale przeciwko Komisji, pkt 40).
59 Ze względu na przysługujące Komisji szerokie uprawnienia w zakresie dochodzenia i kontroli to do niej należy dokonanie oceny, czy konieczne jest uzyskanie żądanych przez nią informacji od przedsiębiorstw, których dotyczy dochodzenie (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 18 maja 1982 r. w sprawie 155/79 AM & S Europe przeciwko Komisji, Rec. s. 1575, pkt 17; wyrok z dnia 18 października 1989 r. w sprawie374/87 Orkem przeciwko Komisji, Rec. s. 1575, pkt 15; ww. w pkt 49 wyrok w sprawie Roquette Frères, pkt 78).
60 Co się tyczy kontroli, którą Sąd sprawuje w odniesieniu do tej oceny dokonanej przez Komisję, należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem wykładni pojęcia koniecznych informacji należy dokonywać z uwzględnieniem celów, dla których Komisji zostały przyznane przedmiotowe uprawnienia w zakresie dochodzenia. Wymóg wzajemnego powiązania między żądaniem informacji i podejrzewanym naruszeniem jest spełniony, jeżeli na tym etapie postępowania żądanie to może być słusznie postrzegane jako mające związek z podejrzewanym naruszeniem, co oznacza, że Komisja może rozsądnie przypuszczać, iż dany dokument pomoże jej stwierdzić wystąpienie zarzucanego naruszenia (ww. w pkt 29 wyrok z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie SEP przeciwko Komisji, pkt 29; ww. w pkt 21 wyrok w sprawie Slovak Telekom przeciwko Komisji, pkt 42).
61 W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że skarżąca nie przedstawia konkretnego przykładu informacji żądanych w pierwszych dziesięciu seriach pytań, których udzielenia konieczność podważa, tylko krytykuje w sposób ogólny konieczność żądania informacji dotyczących sprzedaży cementu w okresie dziesięciu lat. W istocie podważa ona posłużenie się decyzją w sprawie żądania informacji na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, ponieważ w takiej sytuacji Komisja powinna raczej prowadzić dochodzenie w odniesieniu do sektora gospodarki na podstawie art. 17 rozporządzenia nr 1/2003.
62 Jednak zwykłe wskazanie przez skarżącą, że informacje żądane w pierwszych dziesięciu seriach pytań dotyczą sprzedaży cementu w okresie dziesięciu lat, nie pozwala samo w sobie stwierdzić, że owe pytania wykraczają poza konieczny zakres ze względu na cel żądania informacji wskazany w pkt 4 i 35 powyżej.
63 Wniosku tego nie podważa twierdzenie skarżącej zawarte w replice, w istocie dotyczące tego, że ilość żądanych informacji sprawia według niej wrażenie, iż zaskarżona decyzja ma charakter rozpoznawczy.
64 Niewątpliwie prawdą jest, że wymóg ochrony przed arbitralnymi lub dysproporcjonalnymi ingerencjami władzy publicznej w sferę prywatnej działalności osoby, zarówno fizycznej, jak i prawnej, stanowi ogólną zasadę prawa Unii (ww. w pkt 21 wyrok w sprawie Slovak Telekom przeciwko Komisji, pkt 81).
65 Należy również wskazać, że w celu przestrzegania owej ogólnej zasady decyzja w sprawie żądania udzielenia informacji powinna służyć pozyskaniu dokumentacji koniecznej do weryfikacji prawdziwości i zasięgu określonych sytuacji faktycznych i prawnych, co do których Komisja posiada już informacje.
66 Jednak ewentualny arbitralny charakter zaskarżonej decyzji nie może zostać stwierdzony na podstawie zakresu żądania informacji, ponieważ zgodnie z prawem Komisja ma możliwość prowadzić dochodzenie o szerokim zakresie, jeżeli dysponuje wystarczająco poważnymi poszlakami uzasadniającymi różne podejrzenia udziału przedsiębiorstwa w naruszeniach, które zamierza zweryfikować.
67 Należy stwierdzić, że w niniejszym przypadku skarżąca nie podważa dysponowania przez Komisję wystarczająco poważnymi przesłankami uzasadniającymi wydanie zaskarżonej decyzji ani nie wnosi o zbadanie tej okoliczności przez Sąd. Wobec tego, w braku wyraźnego i uzasadnionego żądania skarżącej, Sąd nie jest powołany do badania z własnej inicjatywy i wyłącznie na podstawie ogólnego zastrzeżenia dotyczącego szerokiego charakteru żądania informacji, czy Komisja dysponowała wystarczająco poważnymi przesłankami uzasadniającymi wydanie zaskarżonej decyzji.
68 Zarzut drugi powinien zatem zostać oddalony.
W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego nieproporcjonalności terminu dwóch tygodni ustalonego na udzielenie odpowiedzi na jedenastą serię pytań
69 Skarżąca uważa, że zaskarżona decyzja narusza zasadę proporcjonalności ze względu na niewystarczający termin dwóch tygodni ustalony na udzielenie odpowiedzi na jedenastą serię pytań.
70 Komisja wnosi o oddalenie tego zarzutu. Uważa, że skarżąca nie ma interesu prawnego w odniesieniu do tego terminu, ponieważ odpowiedź na jedenastą serię pytań została udzielona i skarżąca otrzymała zapewnienie, że nie zostanie obciążona grzywną w razie rozłożonego w czasie udzielania żądanych informacji. Komisja podnosi również, że termin dwóch tygodni był uzasadniony i że udzielenie przez skarżącą odpowiedzi na jedenastą serię pytań w wyznaczonym terminie nie było rzeczą faktycznie niemożliwą.
71 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądania informacji skierowane przez Komisję do przedsiębiorstwa powinny być zgodne z zasadą proporcjonalności, a nałożony na przedsiębiorstwo obowiązek udzielenia informacji nie powinien stanowić dla niego nieproporcjonalnego obciążenia w stosunku do potrzeb dochodzenia (ww. w pkt 29 wyrok Sądu w sprawie SEP przeciwko Komisji, pkt 51; wyrok Sądu z dnia 30 września 2003 r. w sprawach połączonych T‑191/98, i od T‑212/98 do T‑214/98 Atlantic Container Line i in. przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3257, pkt 418; ww. w pkt 21 wyrok w sprawie Slovak Telekom przeciwko Komisji, pkt 81).
72 W celu ustalenia ewentualnego nieproporcjonalnego charakteru obciążenia wiążącego się z obowiązkiem odpowiedzi na jedenastą serię pytań w terminie dwóch tygodni należy uwzględnić okoliczność, że skarżąca jako adresat decyzji w sprawie żądania informacji na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 ponosiła nie tylko ryzyko nałożenia na nią grzywny lub okresowej kary pieniężnej w razie dostarczenia informacji niepełnych lub dostarczenia ich z opóźnieniem lub w razie niedostarczenia informacji, na podstawie, odpowiednio, art. 23 ust. 1 lit. b) i art. 24 ust. 1 lit. d) rozporządzenia nr 1/2003, ale również grzywny w razie przekazania informacji uznanej przez Komisję za nieprawdziwą lub wprowadzającą w błąd – na podstawie art. 23 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia.
73 Wobec tego ocena adekwatności terminu określonego w decyzji w sprawie żądania informacji posiada szczególne znaczenie. Termin ten bowiem powinien umożliwiać adresatowi nie tylko rzeczywiste udzielenie odpowiedzi, ale również upewnienie się, że udzielane informacje są pełne, prawdziwe i niewprowadzające w błąd.
74 Co się tyczy podniesionej przez Komisję wstępnej kwestii dotyczącej interesu prawnego skarżącej w podniesieniu rozpatrywanego zarzutu, należy rozumieć ją jako podważenie interesu prawnego skarżącej w wystąpieniu przeciwko zaskarżonej decyzji ze względu na to, że wyznacza ona termin dwóch tygodni na udzielenie odpowiedzi na jedenastą serię pytań. Komisja opiera się na okoliczności, że żądane informacje zostały częściowo udzielone po upływie terminu, co nie spowodowało obciążenia skarżącej grzywną, i że w rozmowie telefonicznej skarżącej została dana możliwość rozłożonego w czasie przedstawienia odpowiedzi.
75 W tym względzie wystarczy wskazać, że interes prawny w wystąpieniu przeciwko decyzji nakazującej udzielenie informacji istnieje nadal, nawet jeżeli decyzja została już wykonana przez jej adresata. Stwierdzenie nieważności takiej decyzji może bowiem samo w sobie mieć konsekwencje prawne, w szczególności zobowiązując Komisję do podjęcia środków w celu wykonania wyroku Sądu i zapobiegając powtórzeniu takiej praktyki przez Komisję (zob. podobnie i analogicznie wyrok Sądu z dnia 9 listopada 1994 r. w sprawie T‑46/92 Scottish Football przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1039, pkt 14 i przytoczone tam orzecznictwo).
76 Wobec tego należy uznać, że skarżąca ma interes prawny w postępowaniu przeciwko zaskarżonej decyzji i jest uprawniona do podniesienia zarzutów mogących jej zdaniem spowodować uwzględnienie jej żądań przez Sąd.
77 W każdym wypadku należy stwierdzić, że Komisja nie przedstawiła żadnego dowodu wskazującego, iż skarżąca została zapewniona, że rozłożone w czasie udzielenie żądanych informacji (a więc udzielenie ich częściowo po upływie terminu) nie spowoduje nałożenia grzywny lub okresowej kary pieniężnej. Chociaż pomiędzy stronami bezsporne jest, że pomiędzy prawnikiem skarżącej i urzędnikiem Komisji odbyła się rozmowa telefoniczna w tym przedmiocie, strony nie są zgodne co do jej dokładnego znaczenia.
78 Zatem z akt sprawy w sposób wyraźny wynika jedynie odmowa przedłużenia terminu na udzielenie odpowiedzi dotyczących jedenastej serii pytań, wyrażona przez Komisję w wiadomości elektronicznej z dnia 12 kwietnia 2011 r. w odpowiedzi na wniosek złożony przez skarżącą w piśmie z dnia 11 kwietnia 2011 r i w wiadomości elektronicznej z dnia 12 kwietnia 2011 r. W konsekwencji, jako że część swojej odpowiedzi na jedenastą serię pytań skarżąca przedstawiła po upływie wyznaczonego terminu, przynajmniej teoretycznie mogła z tego powodu zostać obciążona przez Komisję grzywną na podstawie art. 23 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1/2003, pomimo zapewnień, które – jak się wydaje – Komisja chciała dać w swoich pismach.
79 Ponadto z powodów przedstawionych w pkt 72 i73 powyżej należy stwierdzić, że ewentualne nieproporcjonalne obciążenie spowodowane przez obowiązek udzielenia odpowiedzi na jedenastą serię pytań w terminie dwóch tygodni może mieć wpływ na kompletność, prawdziwość i jasność udzielonych informacji, co ewentualnie również może spowodować nałożenie grzywny na podstawie art. 23 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1/2003.
80 W pytaniu 11 lit. a) skarżąca została wezwana do przedstawienie wszystkich danych dotyczących roli, stanowiska i zakresu odpowiedzialności panów P.L. i H.M. od 2011 r., osoby, przed którą odpowiadają, i wreszcie osób, którym wydawali lub wydają instrukcje. Pytanie 11 lit. b) dotyczy przedstawienia wykazu wszystkich spotkań i innych kontaktów pisemnych lub ustnych dotyczących cementu i produktów pokrewnych, które miały miejsce pomiędzy z jednej strony P.L. (w latach 2003–2009) i H.M. (w latach 2006–2008) i z drugiej strony producentami cementu i produktów pośrednich lub ich przedstawicielami w Niemczech. Z tego tytułu skarżąca została wezwana w szczególności do wskazania dat spotkań oraz nazwisk osób zaproszonych i uczestniczących w spotkaniach, nazwiska osoby i przedsiębiorstwa, które zorganizowały spotkanie lub spotkania albo wnioskowały o jego odbycie, jak również nazwiska, roli, stanowiska i zakresu obowiązków innych pracowników skarżącej, którzy uczestniczyli w tych spotkaniach w latach 2001–2010. Wreszcie w pytaniu 11 lit. c) skarżąca została wezwana do dostarczenia wszystkich dokumentów dotyczących wyżej wspomnianych kontaktów lub spotkań, w tym w szczególności wiadomości elektronicznych, planów dnia, protokołów spotkań, dokumentów dotyczących podróży, notatek, sprawozdań lub protokołów.
81 Należy stwierdzić, że z zaskarżonej decyzji nie wynika istnienie szczególnych potrzeb śledztwa, które uzasadniałyby wyznaczenie wyjątkowo krótkiego terminu na udzielenie informacji żądanych w ramach jedenastej serii pytań.
82 Jak zostało wskazane w pkt 42 powyżej, z motywu 8 zaskarżonej decyzji można jedynie wywnioskować, że uzasadnieniem tego terminu jest ocena Komisji, zgodnie z którą ta seria pytań wymaga udzielenia mniejszej ilości informacji.
83 Niewątpliwie Komisja słusznie przypomniała, że z uwagi na ogólny obowiązek ostrożności, który spoczywa na każdym przedsiębiorstwie lub związku przedsiębiorstw, skarżąca jest zobowiązana zadbać o odpowiednie przechowywanie w swych księgach i archiwach informacji pozwalających na prześledzenie jej działalności, zwłaszcza w celu wykazania się koniecznymi dowodami na wypadek działań sądowych lub administracyjnych (wyrok Sądu z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie T‑240/07 Heineken Nederland i Heineken przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑3355, pkt 301).
84 Niemniej jednak jako że odpowiedź na jedenastą serię pytań wymaga w szczególności określenia wszystkich kontaktów, w tym również nieformalnych, dwóch pracowników skarżącej z producentami cementu i produktów pokrewnych lub z ich przedstawicielami w Niemczech w okresach odpowiednio trzech i siedmiu lat, Sąd wskazuje, że pomimo tego obowiązku przechowywania, zebranie, opracowanie i weryfikacja żądanych informacji nie muszą okazać się proste.
85 Co więcej, z powodów przedstawionych w pkt 73 powyżej, należy uwzględnić okoliczność, że wyznaczony termin powinien umożliwić skarżącej zapewnienie pełnego, zgodnego z prawdą i niewprowadzającego w błąd charakteru udzielonych informacji.
86 Należy stwierdzić, że ze względu na charakter żądanych informacji termin dwóch tygodni na udzielenie odpowiedzi okazuje się niewystarczający, aby zgromadzić informacje i upewnić się co do kompletnego, prawdziwego i niewprowadzającego w błąd charakteru udzielonej odpowiedzi.
87 Jak z tego wynika, nałożenie obowiązku udzielenia odpowiedzi na te pytania w takim terminie stanowi nieproporcjonalne obciążenie w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 71 powyżej.
88 Wniosku tego nie podważa przypomniana przez Komisję okoliczność, że w piśmie z dnia 19 listopada 2010 r. uprzedziła ona skarżącą o swoim zamiarze skierowania do niej decyzji z sprawie żądania informacji na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, przedstawiając jej projekt kwestionariusza, którego piętnasta seria pytań była zasadniczo taka sama jak jedenasta seria pytań zawarta w ostatecznym kwestionariuszu.
89 W tym względzie wystarczy wskazać, że w pkt 4 tego pisma Komisja stwierdziła w słowach niebudzących wątpliwości, że „decyzja wydana na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003 będzie wyznaczała termin dwóch miesięcy na udzielenie przez Schwenk odpowiedzi na kwestionariusz z decyzji w sposób prawidłowy, kompletny i niewprowadzający w błąd”.
90 Wobec tego okoliczność, że skarżąca mogła słusznie spodziewać się, że będzie dysponowała terminem dwóch miesięcy na udzielenie odpowiedzi na jedenastą serię pytań, uniemożliwia w każdym wypadku uwzględnienie zapowiedzi zawartej w piśmie z dnia 19 listopada 2010 r. przy ocenie proporcjonalności zobowiązania do udzielenia odpowiedzi na ową serię pytań w terminie dwóch tygodni.
91 Co się tyczy dokonanego przez Komisję odesłania do pkt 38 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk w zakresie prowadzenia postępowań na podstawie art. 101 i 102 TFUE (Dz.U. 2001, C 308, s. 6), wystarczy wskazać, że jest ono pozbawione znaczenia.
92 W każdym wypadku należy wskazać, że z pkt 38 tego zawiadomienia wynika, że zasadniczo termin na udzielenie odpowiedzi wynosi przynajmniej dwa tygodnie, ale może być krótszy w przypadku żądań mających ograniczony zakres. Przemawia to raczej na rzecz poglądu, że dla Komisji termin dwóch tygodni ma zasadniczo charakter wymogu minimalnego. Natomiast w niniejszym przypadku, ze względu na ilość pracy, jakiej może wymagać zebranie, opracowanie i weryfikacja żądanych informacji, posłużenie się terminem dwóch tygodni ma charakter co najmniej nieproporcjonalny.
93 W świetle powyższego rozpatrywany zarzut należy uwzględnić.
94 Artykuł 1 zaskarżonej decyzji wskazuje, że załączniki stanowią integralną część zaskarżonej decyzji. Z lektury załącznika I, zawierającego kwestionariusz, wynika, że jedenasta seria pytań nie stanowi nierozerwalnej całości z resztą kwestionariusza.
95 Należy zatem stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji jedynie w zakresie, w jakim zobowiązuje ona skarżącą do udzielenia odpowiedzi na jedenastą serię pytań kwestionariusza zawartego w załączniku I, bez konieczności badania zarzutu piątego, ponieważ dotyczy on wyłącznie jedenastej serii pytań.
W przedmiocie kosztów
96 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania przez Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Na podstawie art. 87 § 3 akapit pierwszy w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań każdej ze stron Sąd może postanowić, że koszty zostaną rozdzielone.
97 Ponieważ w niniejszym przypadku skarga w sprawie została częściowo uwzględniona, będzie właściwą oceną okoliczności sprawy postanowienie, że Komisja pokryje jedną trzecią własnych kosztów i jedną trzecią kosztów poniesionych przez skarżącą, zaś skarżąca pokryje dwie trzecie własnych kosztów i dwie trzecie kosztów poniesionych przez Komisję.
Z powyższych względów
SĄD (siódma izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji C(2011) 2367 wersja ostateczna z dnia 30 marca 2011 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 18 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 (sprawa 39520 – Cement i produkty pokrewne) w odniesieniu do jedenastej serii pytań kwestionariusza stanowiącego załącznik I.
2) Schwenk Zement KG pokrywa dwie trzecie własnych kosztów i dwie trzecie kosztów poniesionych przez Komisję Europejską. Komisja pokrywa jedną trzecią własnych kosztów i jedną trzecią kosztów poniesionych przez Schwenk Zement.
3) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.
Dittrich | Wiszniewska-Białecka | Prek |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 14 marca 2014 r.
Podpisy